- Global Voices στα Ελληνικά - https://el.globalvoices.org -

Λογοκρισία στο WeChat: Το σκάνδαλο φοροδιαφυγής της Κινέζας σούπερσταρ Φαν Μπίνγκμπινγκ — και η εξαφάνισή της

Κατηγορίες: Ανατολική Ασία, Κίνα, Ελευθερία του Λόγου, Κινηματογράφος, Λογοκρισία, Μέσα των πολιτών, Τεχνολογία, GV Advocacy
[1]

Η Φαν Μπίνγκμπινγκ και ο Χιου Τζάκμαν στο γκαλά της πρεμιέρας της ταινίας X-Men στην Σιγκαπούρη το 2014. Φωτογραφία από Avery Ng (CC BY-SA 2.0)

Με περισσότερους από 1,0825 δισεκατομμύρια μεμονωμένους χρήστες [2], μαζί με περισσότερους από 20 εκατομμύρια [3] δηλωμένους δημόσιους λογαριασμούς, το WeChat διαθέτει τον μεγαλύτερο αριθμό εγχώριων χρηστών και την πιο εκτεταμένη κάλυψη οποιασδήποτε υπηρεσίας μέσων κοινωνικής δικτύωσης στην Κίνα. Ως εκ τούτου, έχει καταστεί βασικό στοιχείο του αυστηρού καθεστώτος λογοκρισίας της Κίνας.

Το 2017, η ομάδα μας [4] στο Πανεπιστήμιο του Χονγκ Κονγκ δημιούργησε ένα τεχνικό σύστημα “έρευνας” του διαδικτύου για τη μελέτη της λογοκρισίας στις δημόσιες σελίδες του WeChat. Μέσα στο 2018, παρακολουθήσαμε περισσότερους από 4.000 δημόσιους λογαριασμούς που κάλυπταν καθημερινές ειδήσεις και διατηρούσαμε τις λογοκριμένες δημοσιεύσεις σε μια δημόσια βάση δεδομένων, το WeChatscope [4]. Αυτό το άρθρο είναι το τέταρτο μιας σειράς συνεργασίας [5] με το Global Voices.

Ένα από τα δέκα κορυφαία λογοκριμένα θέματα στη βάση δεδομένων μας για το WeChat το έτος 2018 ήταν η Κινέζα σούπερσταρ Φαν Μπίνγκμπινγκ.

Η κινηματογραφική και τηλεοπτική ηθοποιός εξαφανίστηκε, μετά από ισχυρισμούς ότι είχε παραπλανήσει τις Αρχές, προκειμένου να αποφύγει να πληρώσει φόρους επί των κερδών της από την κινηματογραφική ταινία Cell Phone 2 [6]. Τρεις μήνες αργότερα, επανεμφανίστηκε και της επιβλήθηκε πρόστιμο ύψους 129 εκατομμυρίων δολαρίων για φοροδιαφυγή. Εκείνη πρόσφερε στη συνέχεια μια δημόσια συγγνώμη στην οποία αναγνώρισε το αδίκημά της και απέδωσε την επαγγελματική της επιτυχία στο κράτος και το κόμμα.

Η υπόθεση της Φαν αναδεικνύει τη σημασία του τομέα της ψυχαγωγίας ως ένα σημαντικό μέτωπο στον ιδεολογικό αγώνα της Κίνας. Τα τελευταία χρόνια, οι προπαγανδιστικές Aρχές ενθάρρυναν τις εταιρείες παραγωγής να παράγουν πατριωτικές ταινίες [7] και άσκησαν πίεση σε διασημότητες [8] του τομέα να δείξουν τον πατριωτισμό τους στο Weibo.

Είναι όμως δύσκολο να “τιμάς” βραβευμένους σκηνοθέτες και διασημότητες που έχουν ισχυρή παρουσία στη διεθνή αγορά ταινιών. Η Φαν θεωρήθηκε ως μια διασημότητα που δεν μπορούσε να αγγιχτεί, αλλά αυτή η ιδέα καταστράφηκε από την εξαφάνισή της. Στοχεύοντας την Φαν, οι κινεζικές Αρχές απέδειξαν με επιτυχία ότι κανείς στον τομέα δεν μπορεί να εξαιρεθεί από την “κοινωνική του ευθύνη”.

Η εξαφάνιση λογοκρίνεται

Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, οι δημοσιεύσεις στο WeChat, που έκαναν εικασίες για το πού ήταν, λογοκρίνονταν και η Φαν λοιδωρήθηκε στην επίσημη κρατική ρητορική.

Η Φαν έγινε καυτό θέμα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αφότου ο πρώην παρουσιαστής Cui Yongyuan της Central Television ανέφερε [9] ότι είχε υπογράψει ένα λεγόμενο “συμβόλαιο yin-yang” το Μάιο του 2018. Ο δημοσιογράφος έλαβε αντίγραφα δύο συμβολαίων που είχε υπογράψει η Φαν για την ταινία “Cell Phone 2″. Το ένα ήταν για 1,56 εκατομμύρια δολάρια, ενώ το άλλο ήταν 7,8 για εκατομμύρια δολάρια. Η Φαν είχε δηλώσει μόνο το πρώτο συμβόλαιο στις φορολογικές αρχές. Το γραφείο της Φαν δημοσίευσε αργότερα μια δήλωση, που κατηγορούσε τον Cui για υπαινιγμούς και δυσφήμηση.

Ο όρος “συμβόλαιο yin-yang” αναφέρεται στην ύπαρξη δύο συμβολαίων. Το ένα είναι ένα “επίσημο” συμβόλαιο για την αμοιβή του ηθοποιού για σκοπούς δήλωσης φόρου εισοδήματος. Το άλλο δηλώνει τα πραγματικά κέρδη, τα οποία είναι συνήθως υψηλότερα από το επίσημο συμβόλαιο.

Μετά την έκθεση του Cui, οι φήμες και η συζήτηση για την Φαν και τον τομέα της ψυχαγωγίας εξαπλώθηκαν γρήγορα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Καθώς το περιστατικό συνέχισε να αναπτύσσεται, οι κινεζικές Αρχές ανακοίνωσαν [10] ότι κοντά στα τέλη Ιουνίου πρόκειται να θέσουν ένα ανώτατο όριο στις πληρωμές των ηθοποιών στη βιομηχανία ψυχαγωγίας, περιορίζοντας την αποζημίωση των ηθοποιών στο 40% του συνολικού κόστους παραγωγής ταινιών ή προγραμμάτων, έτσι ώστε να σπάσουν τη φοροδιαφυγή και την “λατρεία του χρήματος” στην βιομηχανία.

Οι εικασίες σχετικά με την εξαφάνιση της Φαν αυξήθηκαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αλλά λογοκρίθηκαν γρήγορα. Η China Digital Times έλαβε στοιχεία ότι, κατά την ίδια περίοδο, οι προπαγανδιστικές αρχές έδωσαν εντολή στις εταιρείες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης [9] να λογοκρίνουν όλες τις αναφορές για τους φορολογικούς ισχυρισμούς εναντίον της Φαν Μπίνγκμπινγκ.

Ακόμα και οι τυποποιημένες δημοσιεύσεις που διαμαρτύρονται για την κατάσταση της Φαν διαγράφτηκαν. Για παράδειγμα, μια δημοσίευση με τίτλο  “Οι αστυνομικές αρχές προβαίνουν σε έρευνες σχετικά με την περίπτωση “του συμβολαίου Yin-yang”, στην Φαν Μπίνγκμπινγκ και στον αδερφό της επιβλήθηκαν περιορισμοί ώστε να μην εγκαταλείψουν τη χώρα” (警方介入阴阳合同案 ,范冰冰姐弟被限制出境 [11]) που δημοσιεύτηκε στις 28 Ιουλίου αφαιρέθηκε την ίδια ημέρα. Σχετικές συζητήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης επίσης λογοκρίθηκαν.

Δεν υπήρξε επίσημη εξήγηση για το τι συνέβη στην Φαν κατά τη διάρκεια των μηνών της εξαφάνισής της.

Διασημότητες και κοινωνική ευθύνη

Δύο μήνες μετά την εξαφάνιση της Φαν, μια έρευνα που εκδόθηκε [12] από το Πανεπιστήμιο του Πεκίνου και την Κινεζική Ακαδημία Κοινωνικών Επιστημών τόνισε ότι μόνο εννέα από 100 τηλεοπτικές και κινηματογραφικές προσωπικότητες ήταν “κοινωνικά υπεύθυνες” και η Φαν Μπίνγκμπινγκ κατέλαβε την χαμηλότερη θέση μεταξύ των 100.

Οι εκπρόσωποι του Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος έχουν συχνά χρησιμοποιήσει την έννοια της “κοινωνικής ευθύνης” για να επικρίνουν προσωπικότητες, επειδή δεν ακολουθούν την ηγεσία του Κόμματος. Σε ένα φόρουμ του 2013, το Κρατικό Γραφείο Πληροφοριών για το Ίντερνετ είπε στις προσωπικότητες του Weibo [13] να ενισχύσουν την κοινωνική τους ευθύνη και να παρέχουν πιο θετικά και εποικοδομητικά μηνύματα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ακολούθησε μια σειρά αυθαίρετων συλλήψεων και διώξεων για διαδικτυακή “διάδοση φημών” [14].

Το αποτέλεσμα της έρευνας για την κοινωνική ευθύνη φαίνεται ότι είχε ως στόχο την αναμόρφωση της κοινής γνώμης σχετικά με το ρόλο των διασημοτήτων στην κοινωνία και την προετοιμασία για την εκ νέου εμφάνιση της Φαν Μπίνγκμπινγκ.

Στις 3 Οκτωβρίου, το κρατικό ειδησεογραφικό μέσο Xinhua ανέφερε ότι η Φαν Μπίνγκμπινγκ είχε διαταχθεί να πληρώσει περίπου 884 εκατομμύρια Κινέζικα γιουάν σε καθυστερημένους φόρους και πρόστιμα. Ένα ξεχωριστό δημοσίευμα στο επίσημο δελτίο ειδήσεων τόνισε ότι [15] “όλοι είναι ίσοι ενώπιον του νόμου, δεν υπάρχει “σούπερσταρ” ή “πλούσιοι και ισχυροί”, κανείς δεν μπορεί να περιφρονεί τον νόμο και να ελπίζει να σταθεί τυχερός.”

Την ίδια μέρα η Φαν επανεμφανίστηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με μια απολογητική επιστολή [16] για την αποτυχία της να “θέσει σωστά τις σχέσεις μεταξύ των συμφερόντων του κράτους και της κοινωνίας και των δικών της.” Τόνισε:

Δεν θα υπήρχε η Φαν Μπίνγκμπινγκ του σήμερα εάν δεν υπήρχαν οι καλές πολιτικές του κόμματος και του κράτους, εκτός από την υποστήριξη του κοινού… Θέλω να διαβεβαιώσω όλους ότι μετά από αυτή την διόρθωση θα παίζω με τους κανόνες, θα συμμορφωθώ με το νόμο και θα λάβω σοβαρά υπόψη μου τις ευθύνες μου.

Οι ειδήσεις για την ποινή της φοροδιαφυγής της Φαν και τη συγγνώμη της έσπρωξαν το θέμα της “Φαν Μπίνγκμπινγκ” να γίνει το πιο καυτό θέμα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και στις μηχανές αναζήτησης. Ωστόσο, πολλοί χρήστες των κινεζικών μέσων κοινωνικής δικτύωσης δεν ήταν ευχαριστημένοι με το αποτέλεσμα. Όπως ήταν αναμενόμενο, οι οπαδοί της λυπήθηκαν που είδαν το είδωλό τους να ταπεινώνεται δημοσίως. Άλλοι επέκριναν την τιμωρία, λέγοντας ότι ήταν πολύ ελαφριά.

Οι δημόσιες επικρίσεις έχουν περιοριστεί

Και πάλι, οι προπαγανδιστικές αρχές παρενέβησαν για να περιορίσουν τις πολιτικές εκφράσεις και τις δημόσιες επικρίσεις. Τα δημοσιεύματα που υπονοούσαν ότι το συμβάν της Φαν Μπίνγκμπινγκ κατασκευάστηκε από το κράτος, διαγράφηκαν από το WeChat. Για παράδειγμα, αυτή η ανάρτηση “Διασημότητες όπως η Φαν Μπίνγκμπινγκ έμειναν άφωνοι. Το κράτος έχει αναλάβει δράση. Ο Cui Yongyuan χτυπάει σκληρά. Μια ακόμα μεγαλύτερη καταιγίδα πλησιάζει!” (范冰冰们傻眼!国家动手,崔永元出拳,更大风暴到来了! [17]) δημοσιεύθηκε στις 9 Οκτωβρίου και διαγράφηκε στις 12 Οκτωβρίου.

Επιπλέον, οι δημοσιεύσεις που ανέφεραν ότι η ποινή ήταν πολύ ελαφριά επίσης διαγράφηκαν. Η “Πώς έγινε και η Φαν Μπίνγκμπινγκ απαλλάχτηκε από ποινή φυλάκισης; Εννέα κρυμμένοι κανόνες του ποινικού δικαίου. Διαβάστε οπωσδήποτε” (范冰冰不用坐牢了?刑法九大潜规则,不看肠子都悔青 [18]) δημοσιεύτηκε στις 4 Οκτωβρίου και διαγράφηκε στις 5 Οκτωβρίου.

Μετά την ανακοίνωση της τιμωρίας της Φαν, ξεκίνησε μια εκστρατεία για την ανάκτηση όλων των αναδρομικών φόρων στη βιομηχανία της ψυχαγωγίας. Η εθνική φορολογική διοίκηση τόνισε ότι διασημότητες από τον τομέα της ψυχαγωγίας θα αντιμετωπιστούν ως εγκληματίες εάν δεν θα επιστρέψουν όλους τους φόρους μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2018.

Συνολικά, το γεγονός της Φαν Μπίνγκμπινγκ, οι πρόσφατα εισηγμένες κατευθυντήριες γραμμές για τον προϋπολογισμό της παραγωγής τον Ιούνιο και η έρευνα κοινωνικής ευθύνης δείχνουν ότι οι προπαγανδιστικές Αρχές προσπαθούσαν να δώσουν ένα παράδειγμα μέσω της ηθοποιού εν μέσω της έρευνας για φοροδιαφυγή, σε μια προσπάθεια να εγκαθιδρύσουν την ηγεσία του Κομμουνιστικού Κόμματος Κίνας στον τομέα της ψυχαγωγίας.

Από την απολογία της και μετά, η Φαν Μπίνγκμπινγκ έχει δώσει σαφώς μεγαλύτερη προσοχή στις “κοινωνικές ευθύνες” της. Τον περασμένο Νοέμβριο, μετά την ομιλία της Ταϊβανέζας σκηνοθέτη Φου Γιούε κατά τη διάρκεια των βραβείων των Χρυσών Ίππων, που είπε ότι η μεγαλύτερη ελπίδα της για τη “χώρα μας” ήταν να θεωρηθεί ως “ανεξάρτητη οντότητα” — αναφερόμενη στο κίνημα της Ταϊβάν για ανεξαρτησία από την ηπειρωτική Κίνα — η Φαν Μπίνγκμπινγκ ήταν η πρώτη διασημότητα που κοινοποίησε μια πατριωτική θέση [19] ως απάντηση.

Η ηθοποιός μοιράστηκε αμέσως μια ανάρτηση που δημοσίευσε η Κομμουνιστική Ένωση Νεολαίας της Κίνας στο Weibo, η οποία έγραφε: “Δεν μπορεί να χαθεί ούτε μία κουκκίδα της Κίνας.”

Διαβάστε περισσότερα στη σειρά Λογοκρισία στο WeChat [20].