‘Ενα εγκαταλελειμμένο εργοτάξιο εκκλησίας μαρτυρά την πτώση της ρωσικής επιρροής στη Βόρεια Μακεδονία

Το εργοτάξιο της εκκλησίας της Αγίας Τριάδας, κοντά στο Hotel Russia και το αθλητικό συγκρότημα Jane Sandanski, όλα κατασκευασμένα από τις εταιρείες της Samsonenko. Φωτογραφία από Global Voices, CC-BY.

H επιχειρηματική αυτοκρατορία ενός Ρώσου μεγιστάνα στη Βόρεια Μακεδονία, που χτίστηκε κατά μεγάλο μέρος μέσω των πολιτικών σχέσεων με την πρώην κυβέρνηση, φαίνεται πως βρίσκεται σε απότομη πτώση, τουλάχιστον αν αποτελεί ένδειξη ένα εγκαταλελειμμένο εργοτάξιο εκκλησίας στην πρωτεύουσα των Σκοπίων.

Ο Sergei Samsonenko, με καταγωγή από το Ροστόφ επί του Ντον της Ρωσίας, κατέχει μια πληθώρα επιχειρήσεων στη βαλκανική χώρα: από γραφεία στοιχημάτων μέχρι ξενοδοχεία και κατασκευαστικές εταιρίες, ωστόσο είναι διάσημος κυρίως για την ιδιοκτησία της μεγαλύτερης ποδοσφαιρικής ομάδας της Βόρειας Μακεδονίας, FK Vardar, καθώς και τις κατηγορίες ανδρών και γυναικών στο Χάντμπολ της Vardar club. Ο Samsonenko υποσχέθηκε πως θα τις πουλήσει το 2017, αλλά δεν κράτησε το λόγο του μέχρι στιγμής.

Η περιουσία του φαίνεται πως έχει εξαντληθεί, απ’ όταν το υποστηριζόμενο από τη Ρωσία πολιτικό κόμμα VMRO-DPMNE έχασε τις εκλογές του 2016 έχοντας την εξουσία για μια δεκαετία. Η δεξιά λαϊκιστική κυβέρνηση σχημάτισε ένα ιδιαίτερο κράμα βορειομακεδονικού εθνικισμού με μια χριστιανική ορθόδοξη ταυτότητα. Το κόμμα είναι τόσο πολύ αλληλένδετο με την εκκλησία, που το καταστατικό του προβλέπει μια ρήτρα που ορίζει πως, σε περίπτωση διάλυσης, όλες οι ιδιοκτησίες του θα πάνε στη Ορθόδοξη Εκκλησία της Β.Μακεδονίας – Αρχιεπισκοπή της Οχρίδας ή αλλιώς MOC-OA.

Έρευνα από το Ερευνητικό Εργαστήριο Αναφορών, ένα βορειομακεδονικό μέσο, μέρος του μη κερδοσκοπικού διακρατικού δικτύου, το Σχέδιο Αναφοράς για το Οργανωμένο Έγκλημα και τη Διαφθορά (OCCRP), αποκάλυψε ότι οι επιχειρήσεις του Samsonenko γνώρισαν έκρηξη, όταν και έκανε δωρεά 1,8 εκατομμυρίων ευρώ στην MOC-OA. Αυτά τα χρήματα φέρεται ότι χρηματοδότησαν την κατασκευή μιας εκκλησίας ρωσικού τύπου στο δήμο Aerodrom στην πρωτεύουσα των Σκοπίων.

Όμως, σύμφωνα με ρεπορτάζ από το τοπικό κανάλι ειδήσεων Ako.mk, η κατασκευή της εκκλησίας της Αγίας Τριάδας, όπως αποκαλείται, σταμάτησε το 2016, λίγο μετά που το VMRO-DPMNE καταψηφίστηκε από την εξουσία. Οι τελευταίοι εναπομείναντες στο χώρο ήταν δυο φύλακες σκύλοι, που έμειναν χωρίς φαγητό για μέρες και που τα ουρλιαχτά τους ενοχλούσαν τη γειτονιά. Χωρίς καμία επίβλεψη, τα εναπομείναντα οικοδομικά υλικά άρχισαν σιγά σιγά να αφαιρούνται από κλέφτες.

Μια ευλογία που αξίζει εκατομμύρια δολάρια

Κάλεσμα για δωρεές με μια μακέτα της ημιτελούς εκκλησίας που βρίσκεται στο κοντινό Hotel Russia. Φωτογραφία από Global Voices, CC-BY.

Η τελετή τoυ ακρογωνιαίου λίθου της εκκλησίας πραγματοποιήθηκε τον Ιούνιο του 2014. Την παρακολούθησε ο Ρώσος πρεσβευτής και ανώτατοι αξιωματούχοι της κυβέρνησης της Β.Μακεδονίας, συγκεκριμένα ο αρχηγός της τότε Μυστικής Υπηρεσίας Sasho Mijalkov. Ένας πρώτος ξάδερφος του τότε πρωθυπουργού Νίκολα Γκρουέφσκι, ο Μιγιάλκοφ, θεωρήθηκε ως ένας από τους πιο ισχυρούς άνδρες της προηγούμενης κυβέρνησης.

Σύμφωνα με το Ερευνητικό Εργαστήριο Αναφορών, σύντομα μετά τη γενναιόδωρη δωρεά του Samsonenko στην MOC-OA, οι τοπικές αρχές του χορήγησαν 35ετή παραχώρηση για την ανοικοδόμηση και λειτουργία μετέπειτα ενός τοπικού δημόσιου αθλητικού κέντρου. Το κέντρο αργότερα αναβαθμίστηκε με ένα νέο ξενοδοχείο με το όνομα “Ρωσία”. Ο δήμος διευκόλυνε την παραχώρηση μεταβάλλοντας τους νόμους της περιοχής, καθώς και με την απαλλαγή από τους κοινοτικούς φόρους που συνδέονται με την κατασκευή του αθλητικού κέντρου, το ξενοδοχείο και την εκκλησία.

Η έρευνα του Ερευνητικού Εργαστηρίου Αναφορών αποκάλυψε πως, το 2015, η εταιρία του Samsonenko που είχε δωρίσει στην εκκλησία παρουσίασε κέρδος που ανέρχεται στις 747 χιλιάδες ευρώ. Επίσης, μια έρευνα που πραγματοποιήθηκε από το ανεξάρτητο μέσο NovaTV κατά τη διάρκεια εκείνου του έτους ισχυρίστηκε πως ένα μέρος του κεφαλαίου σχετικό με τις επενδύσεις του Samsonenko κινήθηκε προς εταιρίες βιτρίνες από την Κύπρο και τη Μπελίζ, οι οποίες με τη σειρά τους ήταν επίσης συνδεδεμένες με άλλους συντρόφους του καθεστώτος.

Ο χώρος της εκκλησίας πλέον έχει εγκαταλειφθεί, ακριβώς όπως κι ένας ιστότοπος, που δεν παρουσιάζει πρόσφατα νέα και είναι γεμάτος με ημιτελή τμήματα. Παρεμπιπτόντως, ο ιστότοπος δεν αναφέρει τον Samsonenko στη λίστα με τους δωρητές. Αντίθετα, επικαλείται τον Πατέρα Metodij ή αλλιώς Mefodii, έναν Βορειομακεδόνα ιερέα που ζει στη Ρωσία και που έγινε για λίγο γνωστός στο διαδίκτυο το 2012, αφότου προσπάθησε (και απέτυχε με αμηχανία) να φιλήσει το χέρι του Βλαντιμίρ Πούτιν μπροστά στις κάμερες.

Το εργοτάξιο της εκκλησίας της Αγίας Τριάδας στα Σκόπια. Φωτογραφία από Global Voices, CC-BY.

Εν τω μεταξύ, οι έρευνες σχετικά με τη διαφθορά του πρώην κυβερνώντος VMRO-DPMNE, το οποίο βοήθησε τις επιχειρήσεις της Samsonenko να ευδοκιμήσουν, οδήγησαν στην καταδίκη πολλών πολιτικών στο δικαστήριο. Περιλαμβάνεται ο πρώην πρωθυπουργός Νικόλα Γκρουέφσκι, ο οποίος διέφυγε στην Ουγγαρία τον Νοέμβριο του 2018 για να αποφύγει μια ποινή φυλάκισης δύο ετών. Ο ξάδελφος του, πρώην αρχηγός μυστικής υπηρεσίας Sasho Mijalkov, καταδικάστηκε την περασμένη εβδομάδα σε τρία χρόνια φυλάκισης για εκλογική απάτη.

Το όνομα του Samsonenko δεν αναφέρθηκε δημοσίως ως στόχος τέτοιων ερευνών μέχρι τώρα. Η ποδοσφαιρική ομάδα Vardar στον οποίο ανήκει, μόλις που απέφυγε την τιμωρία από την UEFA στα τέλη Ιανουαρίου αφότου πλήρωσε εξωφρενικά χρέη, μαζί με τα οποία και χρέη μισθοδοσίας. Το Φεβρουάριο, αφού και η ομάδα υπέστη μια αμφιλεγόμενη ήττα, ο Samsonenko ανακοίνωσε και πάλι πως θα πουλήσει την ομάδα.

Σε ότι αφορά την ομάδα χάντμπολ της Vardar, το Δεκέμβριο ο Samsonenko είπε πως θα παραμείνει ιδιοκτήτης ως το 2020. Η ομάδα είναι εθνική πρωταθλήτρια και κατέχει καλή θέσει παγκοσμίως, συμπεριλαμβανομένης της κατάκτησης του ευρωπαϊκού πρωταθλήματος χάντμπολ της σεζόν 2016-17.

Οι Vardar ultra, μια ομάδα χούλιγκαν υποστηρικτές του VMRO-DPMNE, έχει παίξει σημαντικό ρόλο στις αναταραχές του Ιούνη του 2018, που ακολούθησαν τις υπογραφές μεταξύ Ελλάδας και πΓΔΜ, που επέτρεψε στην τελευταία τη συμμετοχή της στο ΝΑΤΟ και την Ευρωπαϊκή Ένωση υπό τον όρο πως θα αλλάξει το όνομά της σε Βόρεια Μακεδονία.

Παρόμοιες αναταραχές μετά τη συμφωνία σημειώθηκαν και στην Ελλάδα με έναν άλλο Ρώσο μεγιστάνα από το Ροστόβ επί του Ντον, τον Ιβάν Σαββίδη, στο οποίο ανήκει η ποδοσφαιρική ομάδα του ΠΑΟΚ. Μια άλλη δημοσίευση από το OCCRP ισχυρίζεται πως ο Σαββίδης χρηματοδότησε τους αντιπάλους της αλλαγής του ονόματος της πΓΔΜ, μεταξύ των οποίων και χούλιγκαν του ποδοσφαίρου, που έκαναν ταραχές στα Σκόπια. Ο Σαββίδης το αρνείται.

Ξεκινήστε τη συζήτηση

Συντάκτες, παρακαλώ σύνδεση »

Οδηγίες

  • Όλα τα σχόλια ελέγχονται. Μην καταχωρείτε το σχόλιο σας πάνω από μία φορά γιατί θα θεωρηθεί spam.
  • Παρακαλούμε, δείξτε σεβασμό στους άλλους. Σχόλια τα οποία περιέχουν ρητορική μίσους, προσβολές ή προσωπικές επιθέσεις δεν θα καταχωρούνται.