Σημείωση του συντάκτη: Από την αρχική δημοσίευση αυτού του άρθρου, ο Αλγερινός πρόεδρος Μπουτεφλίκα έχει παραιτηθεί επισήμως από τη θέση του.
Από τις 16 Φεβρουαρίου του 2019, διαδηλώσεις συγκλόνισαν την Αλγερία, καθώς οι πολίτες πολεμούσαν την υποψηφιότητα του προέδρου Αμπντελαζίζ Μπουτεφλίκα για πέμπτη προεδρική θητεία. Μέχρι τις 11 Μαρτίου, ο Μπουτεφλίκα ανακοίνωσε ότι δεν θα ξαναείναι υποψήφιος.
Έκτοτε, οι μεγάλες διαμαρτυρίες συνεχίστηκαν. Εν τω μεταξύ, η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι θα διεξαχθεί μια εθνική διάσκεψη για να ορίσει ένα νέο σύνταγμα, το οποίο θα επιτρέψει, μέχρι τα τέλη του 2019, στον Μπουτεφλίκα να παρατείνει την τέταρτη θητεία του, η οποία έληξε στις 27 Απριλίου 2019. Η τροπολογία αυτή φέρει ενστάσεις από τον πληθυσμό της χώρας σε μια ολοένα και πιο τεταμένη αντιμετώπιση με αβέβαια αποτελέσματα.
Η αβεβαιότητα προκάλεσε το να δίνονται διάφορες ερμηνείες για τα πιθανά σενάρια. Τα δυτικά μέσα ενημέρωσης, θορυβημένα από τις πρωτοφανείς διαμαρτυρίες, προσπαθούν να αποκρυπτογραφήσουν τους λόγους, για τους οποίους οι Αλγερινοί κατέβηκαν στους δρόμους.
Ωστόσο, τα αγγλόφωνα και γαλλόφωνα ΜΜΕ χρησιμοποιούν θεμελιωδώς διαφορετικές προσεγγίσεις, κυρίως με τη χρήση συγκεκριμένων λέξεων-κλειδιά, που μπορούν να παρατηρηθούν στο Media Cloud, μια πλατφόρμα ανοιχτού κώδικα για την ανάλυση των οικοσυστημάτων των μέσων ενημέρωσης.
Η Media Cloud καθιστά δυνατή την ποσοτικοποίηση, την αξιολόγηση και τη βελτίωση της δημοσιογραφικής κάλυψης των διαμαρτυριών με βάση τη γεωγραφική θέση ή τη γλωσσική κατανομή παγκοσμίως. Το Media Cloud επιβεβαιώνει την ανισότητα στην κάλυψη των μέσων ενημέρωσης στην Αλγερία.
Μεταξύ των 16 Φεβρουαρίου και 26 Μαρτίου 2019, το ποσοστό των άρθρων για τις διαμαρτυρίες στην Αλγερία κυμαίνεται από 0,1% ως 3,4%.
Την ίδια περίοδο, το ποσοστό των άρθρων στα γαλλικά μέσα ενημέρωσης που αναφέρουν τις διαμαρτυρίες κυμάνθηκε από 0,4% έως 4,5%. Με δεδομένο τους αποικιακούς, ιστορικούς δεσμούς της Γαλλίας με την Αλγερία, διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο σε αυτήν την ανομοιογένεια. Για να θέσουμε το πλαίσιο των δεσμών των δυο χωρών, η Αλγερία ήταν μια γαλλική αποικία από το 1830 με την εισβολή στο Αλγέρι και διήρκεσε μέχρι το 1962 υπό μια ποικιλία διαφόρων κυβερνητικών συστημάτων. Η Αλγερία έλαβε την Ανεξαρτησία μετά από έναν παρατεταμένο, αιματηρό πόλεμο από το 1954 έως το 1962, που έχει αφήσει πολλές ουλές. Ωστόσο, η μέση απόσταση μεταξύ των αγγλικών και γαλλικών μέσων ενημέρωσης όσον αφορά την κάλυψη των τελευταίων γεγονότων της Αλγερίας παραμένει σημαντική:
Μια άλλη αξιοσημείωτη διαφορά είναι ότι τα γεγονότα στην Αλγερία θεωρούνται “λιγότερο άξια προσοχής” στα μέσα αγγλικής γλώσσας σε σύγκριση με τα γαλλικά.
Για παράδειγμα, τα δεδομένα της Google Trend δείχνουν ότι σε όλο τον κόσμο, το ποσοστό αναζητήσεων για τις λέξεις-κλειδιά “Διαμαρτυρίες της Αλγερίας” είναι πολύ χαμηλότερο από το ποσοστό των αναζητήσεων για “Manifestations Algérie”, τον ίδιο όρο στα γαλλικά, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη το γεγονός ότι υπάρχουν περισσότεροι αγγλόφωνοι από ό,τι γαλλόφωνοι.
Ο Kamel Daoud, ένας αρθρογράφος για το Point and Le Quotidien d'Oran ή η Ημερησία της Οράν, έγραψε ότι η Αλγερία πρέπει να απελευθερωθεί από τις κρίσεις των ξένων μέσων:
C’est surtout une malheureuse réalité qui s’impose : nous ne sommes pas libres de la France si sa réaction nous importe aussi fort, au point de faire verser dans le délire ou la parade nationaliste (..) Demander, exiger, hurler à l’obligation de reconnaissance ou pour dénoncer une méconnaissance, ne prouve qu’une chose : nous ne sommes pas encore tout à fait libres et capables de liberté. Notre pays ne peut pas se construire par cette dépendance, ni par un enfermement volontaire dans une exigence infantile de « justice » mondiale.
Πάνω απ ‘όλα, μια ατυχής πραγματικότητα είναι προφανής: Δεν είμαστε ελεύθεροι από τη Γαλλία αν η αντίδρασή της έχει τόση σημασία τόσο για εμάς, ώστε να μας ωθήσει σε μια φρενίτιδα ή σε έναν εθνικιστικό ζήλο (…) Ζητώντας, απαιτώντας, φωνάζοντας για τις υποχρεώσεις της αναγνώρισης ή καταγγέλλοντας την έλλειψη γνώσης αποδεικνύει μόνο ένα πράγμα: δεν είμαστε ακόμα εντελώς ελεύθεροι και ικανοί για ελευθερία. Η χώρα μας δεν μπορεί να χτιστεί από αυτή την εξάρτηση, ούτε από εθελοντικό περιορισμό σε μια παιδιάστικη απαίτηση για παγκόσμια “δικαιοσύνη”.
Ακολουθούν οι κορυφαίες λέξεις-κλειδιά που αναφέρθηκαν πιο συχνά στα αγγλόφωνα μέσα, καθώς σχετίζονται με τις διαμαρτυρίες της Αλγερίας:
Στα γαλλικά, ωστόσο, το σύννεφο λέξεων σχετικό με αυτές τις λέξεις κλειδιά είναι σημαντικά διαφορετικό από το αντίστοιχο των αγγλικών:
Οι γαλλόφωνες πηγές ειδήσεων τονίζουν το θέμα των όρων του προέδρου και υπογραμμίζουν την ανάδειξή τους παράλληλα με τα κινήματα στη Γαλλία και την επιβολή του νόμου. Οι αγγλόφωνοι ιστότοποι, από την άλλη πλευρά, συνδέουν τα γεγονότα με τις επερχόμενες εκλογές, αναφέροντας τον Τραμπ, τη Βενεζουέλα και το Σουδάν.
Στους New York Times, ο Adam Nossiter προβάλλεται στην πρόσφυση μια νησιωτικής ομάδας στην εξουσία της Αλγερίας, αναφέροντας ένα διαδηλωτή που περιγράφει την κυβέρνηση “σαν μια φυλή.” Στο Al Jazeera, ο Youcef Bouandel έβαλε την Αλγερία στο πλαίσιο της Αραβικής Άνοιξης το 2010. Για το BBC, ο Ahmed Rouaba επέλεξε να επικεντρωθεί στην επίδραση των κοινωνικών δικτύων:
Οι διαδηλώσεις διοργανώνονται στα κοινωνικά μέσα ενημέρωσης – και ενώ η ώθηση ήταν η επανεκλογή του Μπουτεφλίκα, εκφράζεται επίσης ο θυμός για την βαθιά ριζωμένη αντιληπτή διαφθορά μεταξύ της κυρίαρχης ελίτ.
Οι γαλλόφωνες εφημερίδες είχαν μια διαφορετική οπτική γωνία.
Στη Nouvel Obs, ο Pierre Haski έγραψε για την παράξενη σιωπή της γαλλικής κυβέρνησης κατά τη διάρκεια των αναταραχών. Για τη France 24, ο Marc Daou επιθεώρησε τις αντιδράσεις των γειτονικών χωρών: στην Τυνησία, η κυβέρνηση πιστεύει ότι ο “ο αλγερινός λαός έχει το δικαίωμα να εκφραστεί ”, ενώ στο Μαρόκο, σύμφωνα με τον Daou, “πολλοί Μαροκινοί δέχτηκαν με κάποια ικανοποίηση αυτό που θεώρησαν ως την απόσυρση του προέδρου της Αλγερίας μπροστά στη νεολαία της χώρας”.
Αυτό το πιο σύνθετο όραμα στα γαλλόφωνα μέσα ενημέρωσης υποστηρίζεται από λεπτομερή ανάλυση και εκτεταμένη κάλυψη των διαδηλώσεων από Αλγερινούς δημοσιογράφους, που βρίσκονται στο χώρο και μπορούν να δώσουν έτσι μια πιο διαφοροποιημένη προοπτική.