Πώς η λέξη “φύλο” έγινε προσβολή στη Βουλγαρία

Βουλγαρικές εφημερίδες που χρησιμοποιούν τη λέξη “φύλο” (джендър) με διάφορους τρόπους: με υποτιμητική έννοια, από την ταμπλόιντ Telegraf, και με σαρκαστική έννοια, από την Pras Pres. Φωτογραφία από το Global Voices, CC-BY.

“Η Σαρλίζ Θερόν μεγαλώνει το παιδί της ως φύλο“, αναφέρει μία επικεφαλίδα στην έντυπη έκδοση της 20ής Απριλίου της βουλγαρικής ταμπλόιντ Telegraf, που απεικονίζεται παραπάνω. “Μία αθλήτρια οργισμένη με το φύλο“, λέει ο τίτλος άρθρου από την Classa.bg σχετικά με μία τρανσέξουαλ αρσιβαρίστρια, όπως φαίνεται παραπάνω.

Αυτός είναι ο τρόπος, με τον οποίο χρησιμοποιείται στη Βουλγαρία ο αγγλικός όρος gender (φύλο), στην άμεση μεταγραφή του (джендър): να μειώνει τις σεξουαλικές μειονότητες και τους ανθρώπους που δεν συμμορφώνονται με το φύλο. Συχνά, ο όρος χρησιμοποιείται επίσης για την υποβάθμιση των φεμινιστών και των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Όταν ακούτε κάτι στη βουλγαρική γλώσσα και κάποιος αναφέρει τη λέξη “φύλο” ως τέτοια και αναρωτιέστε αν το εννοούν σοβαρά ή είναι σαρκαστικό.

Ένα άρθρο της έκδοσης της 17ης Απριλίου του τοπικού σατιρικού περιοδικού Pras Pres του Emil L. Georgiev, με τίτλο “Το φύλο δεν παραδίδεται [και] ο αγώνας συνεχίζεται”, (Джендърът не се предава но борбата продължава), αφορούσε αυτή την πρόσφατη χρήση της λέξης.

Φοβάστε το “φύλο”, τον επικίνδυνο άτακτο, πολυσεξουαλικό, αντισυνταγματικό μπαμπούλα με προέλευση από τη Δυτική Ευρώπη, που γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη; Στάλθηκε στη χώρα μας με μια ανατρεπτική αποστολή να γλιστρήσει στα κρεβάτια των υγιών βουλγαρικών οικογενειών τη νύχτα και να τα καταστρέψει με τον πιο ανώμαλο τρόπο. Είναι φρικτό, αλλά οι υγιείς δυνάμεις, που εκπροσωπούνται από την Προεδρία, τη Βουλγαρική Ορθόδοξη Εκκλησία, το Βουλγαρικό Σοσιαλιστικό Κόμμα, το μεγαλύτερο μέρος του Συνταγματικού Δικαστηρίου και δεκάδες πατριωτικές και θρησκευτικές οργανώσεις και ιδρύματα, μέχρι στιγμής κατάφεραν να τον περιορίσουν – σε κάποιο βαθμό . Επειδή το “φύλο” δεν εγκαταλείπει τόσο εύκολα.

Στη δεκαετία του '90, οι Βουλγάρες φεμινίστριες έκαναν χρήση του υφιστάμενου βουλγαρικού όρου για το φύλο (род) αντί για την αγγλική μεταγραφή, αλλά φαίνεται ότι ο τελευταίος, με την απαξιωτική χροιά του, έχει ριζώσει στα ΜΜΕ και στην κοινωνία γενικότερα. Ο μεταγεγραμμένος όρος κατονομάζει ακόμη και τη συμμετοχή της λέξης του “φύλου” στη βουλγαρική Βικιπαίδεια.

Πράγματι, η χρήση του όρου με αυτόν τον τρόπο αντικατοπτρίζει την αυξανόμενη ομοφοβία και τρανσφοβία στη Βουλγαρία, καθώς και τα έντονα επιδεινωμένα ρεκόρ της χώρας όσον αφορά τη μεταχείριση του ΛΟΑΤ+ πληθυσμού και τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων γενικότερα — όλα με επικεφαλής τους εθνικιστικούς σχηματισμούς του κυβερνητικού συνασπισμού το 2017. Έκτοτε, ο πρωθυπουργός Μπόικο Μπορίσοφ από το κεντροδεξιό κόμμα GERB ήρθε κοντά με τα τρία ακροδεξιά εθνικιστικά κόμματα που αυτοαποκαλούνται Ηνωμένους Πατριώτες. Οι πλατφόρμες τους είναι ένα μείγμα εθνικού και κοινωνικού συντηρητισμού, δεξιού λαϊκισμού, ευρωσκεπτικισμού, αντι-παγκοσμιοποίησης, Ισλαμοφοβίας και Ρωσοφιλίας.

Σύμφωνα με το άρθρο στο Pras Pres, αντι-γκέι γελοιογραφίες παρουσιάστηκαν στην 44η Εθνική Έκθεση Γελοιογραφίας, μια επίδειξη που άνοιξε την 1η Απριλίου στην πρωτεύουσα Σόφια. Τον ίδιο μήνα αξιωματούχοι του Βουλγαρικού Σοσιαλιστικού Κόμματος και του δεξιού κόμματος VMRO BND (μέλος των Ηνωμένων Πατριωτών) προσπάθησαν να κλείσουν μια έκθεση φωτογραφιών με τίτλο “Βαλκανική Υπερηφάνεια” στην πόλη Πλόβντιβ (Φιλππούπολη), η οποία φιλοξενεί την έκδοση του 2019 της πολιτιστικής πρωτεύουσας της Ευρώπης μαζί με την Matera in Italy. Ζήτησαν από το δημοτικό συμβούλιο να απολύσει την Svetlana Kuyumdzhieva ως καλλιτεχνική διευθύντρια του δημόσιου ιδρύματος πίσω από το φεστιβάλ, αλλά απέτυχαν — στις 8 Απριλίου, εκείνη είπε σε τηλεοπτική συνέντευξη ότι η έκθεση θα πραγματοποιηθεί όπως είχε προγραμματιστεί.

Αλλά αυτό που είναι ίσως πιο αντιπροσωπευτικό της αυξανόμενης ομοφοβίας της Βουλγαρίας είναι η άρνησή της να υιοθετήσει τις αρχές της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης στο νόμο. Η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης είναι η “Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας” και υπογράφηκε από 46 ευρωπαϊκές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Βουλγαρίας, το 2011. Το 2018 το Βουλγαρικό Συνταγματικό Δικαστήριο αποφάσισε με 8 ψήφους έναντι 4 ότι οι αρχές της σύμβασης ήταν αντισυνταγματικές επειδή ο ορισμός της λέξης “φύλο” ως κοινωνικό κατασκεύασμα “συσχετίζει την οριακή γραμμή μεταξύ των δύο φύλων – ανδρών και γυναικών ως βιολογικά καθορισμένες”.

Στην Ετήσια Έκθεσή της για το 2018, η Βουλγαρική Επιτροπή Ελσίνκι, η παλαιότερη οργάνωση ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη χώρα, σημείωσε τα κοινωνικά αποτελέσματα της απόφασης του Συνταγματικού Δικαστηρίου:

Една от целите на мащабната кампания против Истанбулската конвенция бе изключването на защитата както от домашно насилие, така и от основано на пола насилие, която ратификацията на конвенцията би дала на нехетеросексуалните и трансджендър жените и мъжете. Страничен и неочакван ефект на това бе и произнасянето на Конституционния съд, че евентуален бъдещ закон, въвеждащ процедура за промяна на пола в личните документи на трансджендър лица, би бил противоконституционен – извод, който няма опора в Конституцията.

Ένας από τους στόχους της μεγάλης εκστρατείας κατά της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης ήταν ο αποκλεισμός της προστασίας τόσο από την ενδοοικογενειακή βία όσο και από τη βία με βάση τον σεξουαλικό προσανατολισμό, κάτι που θα έδινε η επικύρωση της Σύμβασης σε μη ετεροφυλόφιλους και σε διαφυλικούς. Ένα παράξενο και απροσδόκητο αποτέλεσμα ήταν η απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου ότι ένας πιθανός μελλοντικός νόμος που θα καθιερώνει μια διαδικασία αλλαγής φύλου στα προσωπικά έγγραφα των τρανσέξουαλ θα ήταν αντισυνταγματικός – ένα συμπέρασμα που δεν έχει καμία υποστήριξη στο Σύνταγμα.

Παρουσίαση της Ετήσιας Έκθεσης του 2018 της Βουλγαρικής Επιτροπής Ελσίνκι στη Σόφια, 23 Απριλίου 2019. Φωτογραφία από BHC, CC-BY.

Η έκθεση επισημαίνει επίσης ότι, κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2018, σημειώθηκαν πολλές αλλαγές στη νομοθεσία που επηρέασαν τις ελευθερίες έκφρασης, συνάθροισης και θρησκείας, την ασφάλεια των γυναικών και τα δικαιώματα των ΛΟΑΤ, των Ρομά, των προσφύγων, τα ψυχιατρικά ιδρύματα ή άλλα ταφικά ιδρύματα.

Τελικά, ο όρος φύλο με το υποτιμητικό του αποτέλεσμα συνδέθηκε απλώς με ένα ευρύτερο ρεπερτόριο μίσους που χρησιμοποιήθηκε εναντίον των υποστηρικτών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των ακτιβιστών της κοινωνίας των πολιτών.

Ένας άλλος όρος είναι “liberasti” (либерасти), ένας συνδυασμός των βουλγαρικών ισοδυνάμων των λέξεων “φιλελεύθερος” και “παιδεραστής”, ή “Sorosoidi” (Соросоиди), ένας μειωτικός όρος (που μπορεί να είχε γεννηθεί στη Βόρεια Μακεδονία) που εφαρμόζεται σε οποιονδήποτε φέρεται να συνδέεται με τον Αμερικανό φιλάνθρωπο Τζορτζ Σόρος.

Ξεκινήστε τη συζήτηση

Συντάκτες, παρακαλώ σύνδεση »

Οδηγίες

  • Όλα τα σχόλια ελέγχονται. Μην καταχωρείτε το σχόλιο σας πάνω από μία φορά γιατί θα θεωρηθεί spam.
  • Παρακαλούμε, δείξτε σεβασμό στους άλλους. Σχόλια τα οποία περιέχουν ρητορική μίσους, προσβολές ή προσωπικές επιθέσεις δεν θα καταχωρούνται.