Η συνέντευξη τύπου για την πρώτη διακρατική διαμάχη στην Ταϊβάν. Εύσημα φωτογραφίας: Nikole Nguyen.
Από την Κινεζική ομάδα Lingua των Global Voices
Σε μια κίνηση ορόσημο, τα θύματα της θαλάσσιας καταστροφής του 2016, που έπληξε τις παράκτιες κοινότητες του κεντρικού Βιετνάμ, υπέβαλαν διακρατική αγωγή κατά της ταϊβανέζικης εταιρείας Formosa Plastics Group (FPG), υπεύθυνης για την περιβαλλοντική ζημία στις 11 Ιουνίου 2019. Εάν είναι επιτυχής, θα μπορούσε να ανοίξει το δρόμο για νέους κανόνες, που σχετίζονται με την εταιρική ευθύνη της Ταϊβάν για την προστασία του περιβάλλοντος σε τρίτες χώρες.
Με τη βοήθεια περιβαλλοντικών οργανώσεων και οργανώσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ταϊβάν, το Βιετνάμ, τις ΗΠΑ, τη Γαλλία και τον Καναδά, οι νόμιμοι εκπρόσωποι των Βιετναμέζων εναγόντων, μιας ομάδας που αποτελείται από 7.875 θύματα της θαλάσσιας καταστροφής, παρουσίασαν την αγωγή εναντίον της FPG στο περιφερειακό δικαστήριο της Ταϊπέι στις 11 Ιουνίου.
Η θαλάσσια καταστροφή, η οποία έλαβε χώρα στις 6 Απριλίου 2016, θεωρείται ως η σοβαρότερη περιβαλλοντική καταστροφή στην ιστορία του Βιετνάμ. Το περιστατικό, που προκλήθηκε από την απόρριψη τοξικών αποβλήτων στη θάλασσα από την θυγατρική εταιρεία της FTG, Ha Tinh Steel Corporation, οδήγησε στον θάνατο τεράστιων ποσοτήτων ψαριών και θαλάσσιων ζωών στο κεντρικό Βιετνάμ.
Η FPG αποδέχθηκε την ευθύνη για την καταστροφή στις 30 Ιουνίου 2016 και συμφώνησε να χορηγήσει 500 εκατομμύρια δολάρια ως αποζημίωση στην κυβέρνηση του Βιετνάμ για ανακούφιση από την καταστροφή. Ωστόσο, οι Αρχές του Βιετνάμ δεν έχουν δημοσιοποιήσει καμία πληροφορία σχετικά με τον αριθμό των θυμάτων που έχουν λάβει οποιαδήποτε αποζημίωση. Και για εκείνους που αποζημιώθηκαν, έλαβαν μόνο περίπου 2.430 δολάρια ανά νοικοκυριό, ένα ποσό, που μπορεί να υποστηρίξει τα έξοδα ενός μόνο ατόμου για ένα έτος, με βάση το κατά κεφαλήν ΑΕΠ στο Βιετνάμ. Πολλά μέλη της κοινότητας, που έχουν πληγεί, έχουν αναγκαστεί να εργαστούν σε άλλες πόλεις ή σε άλλες χώρες. Άλλα μέλη της κοινότητας ισχυρίζονται ότι δεν έλαβαν καμία αποζημίωση καθόλου.
Τα θύματα προσπάθησαν να φέρουν την υπόθεση στα τοπικά δικαστήρια στο Βιετνάμ, αλλά απορρίφθηκαν, και πολλοί ακτιβιστές, που ανέφεραν τη ρύπανση, συνελήφθησαν και φυλακίστηκαν. Σε μια πρόσφατη υπόθεση, ο ηλικίας 39 ετών αγρότης Nguyen Ngoc Anh, έλαβε εξαετή ποινή φυλάκισης για “δημιουργία, αποθήκευση, απελευθέρωση και κυκλοφορία πληροφοριών και εγγράφων κατά του κράτους”. Ο Nguyen είναι ένας από τους ακτιβιστές, που διαμαρτύρονται εναντίον της FPG για τη θαλάσσια καταστροφή του 2016.
Τα τελευταία τρία χρόνια, οι Ταϊβανέζοι δικηγόροι (με τη βοήθεια χριστιανικών εκκλησιών στο Βιετνάμ) κάλεσαν 7.875 ενάγοντες και συγκέντρωσαν στοιχεία για να προετοιμαστούν για αυτή την διακρατική δίκη. Παρόλο που ο αριθμός των θυμάτων θεωρείται πολύ μεγαλύτερος από 7.875, πρέπει να κατατεθεί υπόθεση αστικής ευθύνης εντός τριών ετών, από τη στιγμή που ο υπεύθυνος (στην προκειμένη περίπτωση η FPG) παραδέχεται την αμέλειά του. Οι Ταϊβανέζοι δικηγόροι πρέπει να υποβάλουν την υπόθεση ενώπιον των δικαστηρίων πριν από της 30 Ιουνίου 2019, αν θέλουν να γίνει αποδεκτή. Οι δικηγόροι ζητούν από τους δικαστές να εφαρμόσουν το βιετναμέζικο αστικό και περιβαλλοντικό Δίκαιο στη διακρατική αγωγή και ζητούν 4 εκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ ως αποζημίωση για λογαριασμό των εναγόντων τους.
Βιετναμέζοι θύματα της θαλάσσιας καταστροφής κατέθεσαν την αστική καταγγελία εναντίον του ομίλου Formosa Plastics στην Ταϊβάν. Εύσημα φωτογραφίας: Nikole Nguyen
Πρόκειται για την πρώτη πολυεθνική αγωγή σχετικά με περιβαλλοντική ζημία στην Ταϊβάν. Εάν είναι επιτυχής, θα έχει σημαντικές επιπτώσεις στη θέσπιση νέων κανόνων σχετικά με την προστασία του περιβάλλοντος στις παγκόσμιες επενδύσεις. Η Ταϊβάν είναι κράτος, που αποτελεί έδρα πολυεθνικών εταιρειών, που επενδύουν σε βιομηχανίες, που προκαλούν περιβαλλοντικές ζημιές σε άλλες τρίτες χώρες. Αυτή η τρέχουσα περίπτωση επαναφέρει την ευθύνη των εταιρειών, όπως της FPG, για τις περιβαλλοντικές ζημίες που προκλήθηκαν σε αυτές τις τρίτες χώρες.
Η θυγατρική της FPG, Ha Tinh Steel Corporation, είναι ο μεγαλύτερος ξένος επενδυτής στο Βιετνάμ. Ακόμη και μετά τη θαλάσσια καταστροφή, η FPG συνέχισε να επεκτείνει την επένδυσή της στο Βιετνάμ. Τον Μάιο του 2017 άρχισε να λειτουργεί ο πρώτος κλίβανος του χαλυβουργείου στο Χα Τινχ και ένα χρόνο αργότερα άρχισε να λειτουργεί ο δεύτερος κλίβανος. Πολύ σύντομα θα ξεκινήσει η λειτουργία του τρίτου κλιβάνου, σύμφωνα με δελτίο τύπου της FPG.
Παρόλο που η Περιβαλλοντική Διοίκηση του Βιετνάμ ισχυρίστηκε ότι η ρύπανση από το χαλυβουργείο του Χα Τινχ παρακολουθείται προσεκτικά μετά την καταστροφή, δεν έχουν ακόμη δημοσιευθεί στοιχεία παρακολούθησης για το κοινό. Από την άλλη πλευρά, υπήρξαν αναφορές σχετικά με τον τρόπο, με τον οποίο η αλιευτική βιομηχανία στις πληγείσες περιοχές μειώθηκε δραματικά μετά τη θαλάσσια καταστροφή. Το 2018, μια έκθεση, που δημοσίευσε το BBC, δήλωνε ότι τα ψάρια βρέθηκαν πάλι νεκρά στο Χα Τινχ.
Εκτός από την αλιεία, έχουν επηρεαστεί σοβαρά και οι τοπικές βιομηχανίες, που σχετίζονται με τα θαλασσινά όπως τα εργοστάσια σάλτσας ψαριών ή τα εστιατόρια.
Μετά τη θαλάσσια καταστροφή το 2016, ο κ. Chou Chun Fan από την FPG δήλωσε ότι οι Βιετναμέζοι πρέπει να επιλέξουν μεταξύ της αλίευσης ψαριών και γαρίδας ή της φιλοξενίας μιας σύγχρονης χαλυβουργίας. Ωστόσο, όταν οι άνθρωποι επέλεξαν “ψάρια και γαρίδες” και διαμαρτυρήθηκαν εναντίον αυτού του χαλυβουργείου, συνελήφθησαν και φυλακίστηκαν.
Για τους Βιετναμέζους ενάγοντες, αυτή η δίκη δεν αφορά μόνο τη χρηματική αποζημίωση, αλλά και τη δικαιοσύνη, την αλήθεια, τη δημοκρατία και την ελευθερία του λόγου. Πρόκειται για τη σχέση μεταξύ ανθρώπων και περιβάλλοντος.
Μετά την θαλάσσια καταστροφή, το ποίημα της ερασιτέχνιδας ποιήτριας Trần Thị Lam διαδόθηκε ευρέως στο Βιετνάμ, επειδή αγγίζει πολλούς Βιετναμέζους:
Đất nước mình buồn quá phải không anh
Biển bạc, rừng xanh, cánh đồng lúa biếc
Rừng đã hết và biển thì đang chết
Những con thuyền nằm nhớ sóng khơi xa…
Η χώρα μου είναι τόσο λυπημένη, έτσι δεν είναι;
Ασημένια θάλασσα, πράσινο δάσος, μπλε ορυζώνες
Το δάσος έφυγε και η θάλασσα πέθανε
Τα σκάφη θυμούνται τα μακρινά κύματα…
