Ιστορίες λογοκρισίας της Κίνας: Ο αγώνας για τη διάσωση της μνήμης της Σφαγής της Τιεν Αν Μεν στο μέλλον

Κινέζοι χρήστες του Διαδικτύου δημοσιεύουν έργα τέχνης, μουσική και memes για την σφαγή της πλατείας Τιεν Αν Μεν του 1989. Εικόνα από το Weiboscope.

Για να γιορτάσουν την 30ή επέτειο της σφαγής της πλατείας Τιεν Αν Μεν, ερευνητικές ομάδες στο Weiboscope του Πανεπιστημίου του Χονγκ Κονγκ και στο εργαστήριο Citizen Lab του Πανεπιστημίου του Τορόντο συγκέντρωσαν μια συλλογή περιεχομένου που σχετίζεται με την 4η Ιουνίου, η οποία λογοκρίνεται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στην Κίνα. Εξηγούμε την ανάλυσή μας για τα λογοκριμένα περιεχόμενα σε μια σειρά άρθρων που δημοσιεύθηκαν στο Global Voices. Το πρώτο άρθρο δημοσιεύτηκε στις 17 Απριλίου και το δεύτερο στις 27 Ιουνίου.

Για τριάντα χρόνια, το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κίνας και οι πολίτες ήταν κλειδωμένοι σε μια πάλη για τη μνήμη της σφαγής της πλατείας Τιεν Αν Μεν στις 4 Ιουνίου 1989. Κάθε χρόνο γύρω στα τέλη Μαΐου, η κρατική μηχανή λογοκρισίας προσπαθεί να σταματήσει τα μνημεία του συμβάντος από το να βγουν στην επιφάνεια είτε στο διαδίκτυο είτε έξω απ’ αυτό. Ωστόσο, οι πολίτες εξακολουθούν να συμμετέχουν σε πράξεις ανάμνησης, που εκδηλώνονται σε ετήσιες εορταστικές εκδηλώσεις, ιστορικές διαθήκες, μουσική και διαδικτυακά memes. Η συλλογή του Citizen Lab και του Weiboscope σχετικά με τη λογοκρισία περιεχομένου που σχετίζεται με την 4η Ιουνίου παρέχει μια άποψη σε αυτόν τον αγώνα.

Διατήρηση της Ιστορίας

Τα βιβλία και τα ντοκιμαντέρ που τεκμηριώνουν και αναλύουν την ιστορία και τα αποτελέσματα του φοιτητικού δημοκρατικού κινήματος της Τιεν Αν Μεν, υπόκεινται βαριά λογοκριμένα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στην Κίνα. Το λογοκριμένο περιεχόμενο περιλαμβάνει αναφορές στην Πύλη της Ουράνιας Γαλήνης, ένα βιβλίο του ιστορικού Jonathan D. Spence για τις κινεζικές επαναστάσεις και μια ταινία με το ίδιο όνομα από την Αμερικανίδα σκηνοθέτη Carma Hinton, η οποία καταγράφει τις φοιτητικές διαμαρτυρίες και την στρατιωτική καταστολή.

Στην κινεζική πλατφόρμα μέσων κοινωνικής δικτύωσης Weibo, οι χρήστες συγκεντρώνουν συλλογικά ιστορικές πληροφορίες από την άποψη της βάσης, συμπεριλαμβανομένων του αριθμού των θανάτων και των τραυματισμών, των αντιπαραθέσεων μεταξύ στρατιωτικών και διαδηλωτών, καταθέσεις μαρτύρων και χρονοδιαγραμμάτων του κινήματος διαμαρτυρίας και της επακόλουθης σφαγής. Πολλές σχετικές δημοσιεύσεις της 4ης Ιουνίου σχετικά στο Weibo, οι οποίες είναι λογοκριμένες, περιλαμβάνουν πληροφορίες σχετικά με το γεγονός και υποστηρίζονται από επικυρωμένες πηγές, όπως δημοσιογραφική κάλυψη, βίντεο, φωτογραφίες, βιβλία, αρχεία και έγγραφα. Παρά τη διαδεδομένη λογοκρισία, αυτές οι δημοσιεύσεις σηματοδοτούν την διαφωνία με την κρατική προπαγάνδα, που αποσκοπεί στην κάλυψη των γεγονότων γύρω από τη σφαγή.

Η Μουσική ως Μνημείο

Οι καλλιτέχνες χρησιμοποίησαν επίσης μουσική και άλλες μορφές έκφρασης για να θυμούνται την 4η Ιουνίου τα τελευταία 30 χρόνια. Οι μουσικοί από την ηπειρωτική Κίνα, το Χονγκ Κονγκ και την Ταϊβάν εξέφρασαν μια από τις ισχυρότερες υποσχέσεις για τα θύματα της σφαγής και των δημοκρατικών κινημάτων στην πλατεία Τιεν Αν Μεν στην Κίνα. Οι δημοσιεύσεις, που έχουν λογοκριθεί στο Weibo μεταξύ 1 και 4 Ιουνίου κάθε έτους μεταξύ 2012 και 2018, περιλαμβάνουν λευκώματα δίσκων και φωτογραφίες καλλιτεχνών όπως η Κινέζα πρωτοπόρος της κινεζικής ροκ μουσικής Cui Jian, η τραγουδίστρια Anita Mui Yim-fong του Χονγκ Κονγκ, ο τραγουδοποιός Luo Ta-you, που όλοι έκαναν δημοφιλή τραγούδια για να τιμήσουν το γεγονός.

Η λεζάντα του χρήστη αναφέρει: “Μοιραστείτε το τραγούδι της Cui Jian ‘Nothing to my name': Θα ήθελα να αφιερώσω αυτό το τραγούδι στους φοιτητές”. (Κοινοποιήθηκε στις 3 Ιουνίου 2014 και λογοκρίθηκε την επόμενη ημέρα.) Εικόνα από το Weiboscope.

Η λεζάντα του χρήστη αναφέρει: “Μοιραστείτε το τραγούδι του Luo Ta-you ‘Beijing Night': Σήμερα ακούστε αυτό το τραγούδι: ο άνεμος θροΐζει, η βροχή είναι βροντερή, η βροντή είναι δολοφονική, ο δολοφονικός καπνός είναι βαρύς, τα φωνητικά, τα τύμπανα, ο θόρυβος, καυτά, καυτά, ο τραγουδιστής, ο τραγουδιστής, ο τραγουδιστής, έρχονται από πάνω και κάτω, στο έδαφος και στο υπέδαφος. Κρύβονται για χιλιάδες χρόνια και σιωπούν.” (Κοινοποιήθηκε στις 4 Ιουνίου 2014 και λογοκρίθηκε την ίδια ημέρα.) Εικόνα από το Weiboscope.

Οι λέξεις-κλειδιά, που βρέθηκαν να λογοκρίνονται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, περιλαμβάνουν αναφορές σε τραγούδια όπως το “Μητέρα, δεν έχω κάνει κάτι λάθος” (妈妈我没有做错), από τον ροκ εν ρολ καλλιτέχνη του Χονγκ Κονγκ Danny Summer, και το “Πρέπει να υπάρχει αγάπη τον Ιούνιο” (六月里应该有爱), από την κινεζική πανκ μπάντα Punkgod. Και τα δύο τραγούδια γράφτηκαν με την ευκαιρία της 20ής επετείου του κινήματος της Τιεν Αν Μεν το 2009. Ο Danny Summer, γνωστός σε κάποιους κύκλους ως ο νονός του ροκ εν ρολ στο Χονγκ Κονγκ, έγραψε το τραγούδι για να δείξει υποστήριξη και συμπαράσταση στους φοιτητές της ηπειρωτικής χώρας που συμμετείχαν στις διαμαρτυρίες το 1989. Το Punkgod, ένα συγκρότημα από την Τσιανγκσί της Νοτιοανατολικής Κίνας, αφιέρωσε ένα ολόκληρο άλμπουμ για να τιμήσει το Κίνημα της Τιεν Αν Μεν για την 20η επέτειό του το 2009.

Τα Memes ως μνήμη

Κάθε χρόνο, οι Κινέζοι netizens επιχειρούν να αποφύγουν τη λογοκρισία των μέσων κοινωνικής δικτύωσης δημοσιεύοντας memes, που συμβολίζουν την 4η Ιουνίου. Οι δημοσιεύσεις του Weibo, που συλλέχθηκαν από το Weiboscope το διάστημα 2012-2018 και διατέθηκαν στη διάθεση του κοινού φέτος, δείχνουν μια σειρά από δημιουργικούς τρόπους, που υιοθετούν οι χρήστες για να ξεπεράσουν τους Κινέζους λογοκριτές. Μεγάλο μέρος αυτού του περιεχομένου κάνει αναφορές στα τανκς, που χρησιμοποίησε η κυβέρνηση για τη στρατιωτική καταστολή των πολιτών. Οι δημοσιεύσεις με παιχνιδιάρικη διάθεση τοποθετούν πακέτα τσιγάρων, κίτρινες πάπιες παιχνίδια, βιβλία, λογότυπα και άλλα αντικείμενα για να κάνουν λεπτές αναφορές στην ιστορική φωτογραφία του Tank Man, που στέκεται μπροστά σε μια γραμμή τανκς στην πλατεία Τιεν Αν Μεν. Άλλες δημοσιεύσεις μοιράζονται κόμικς και έργα τέχνης, που απεικονίζουν γενικά τανκς.

Μια αφηρημένη ζωγραφική ενός τανκ με μια λεζάντα που δεν έχει καμία σχέση με το περιστατικό της 4ης Ιουνίου. (Κοινοποιήθηκε στις 4 Ιουνίου 2012 και λογοκρίθηκε στις 6 Ιουνίου 2012.) Εικόνα από το Weiboscope.

Μια εικόνα πακέτων τσιγάρων, που φτιάχτηκαν για να μοιάζουν με τανκς με την λεζάντα του χρήστη που λέει “σήμερα είναι η διεθνής ημέρα μη καπνίσματος, παρακαλώ μην καπνίζετε”. (Κοινοποιήθηκε στις 4 Ιουνίου 2016 και λογοκρίθηκε την ίδια ημέρα.) Εικόνα από το Weiboscope.

Υπάρχουν επίσης πιο ξεκάθαρες εμφανίσεις εορτασμού, συμπεριλαμβανομένων φωτογραφιών, που δείχνουν καλλιτέχνες να σκαλίζουν τους αριθμούς έξι και τέσσερα σε ένα τούβλο και μια ομάδα ποιητών με τα πρόσωπά τους μασκαρεμένα, ενώ παρακολουθούν μια μικρή συγκέντρωση στο Σινικό Τείχος στο Πεκίνο το 2013.

Οι παραστάσεις των καλλιτεχνών. Κοινοποιήθηκε στις 3 Ιουνίου 2013 και λογοκρίθηκε στις 6 Ιουνίου 2013. Εικόνα από το Weiboscope.

Τα δεδομένα των λέξεων κλειδιά από το Citizen Lab καταδεικνύουν πώς οι Κινέζοι netizens χρησιμοποιούν κωδικοποιημένη γλώσσα για να αναφερθούν στην 4η Ιουνίου. Πολλές λέξεις-κλειδιά χρησιμοποιούν ρωμαϊκούς αριθμούς και συνδυασμούς αριθμών για αναφορά στην 4η Ιουνίου όπως “VI IV”, “VIIIIX VI IV”, “1+3”, “32×2”. Άλλες λέξεις-κλειδιά χρησιμοποιούν λιγότερο προφανείς κωδικούς, όπως “*(^$” μια σειρά ειδικών χαρακτήρων που αντιπροσωπεύει τους αριθμούς 8964 στο πληκτρολόγιο.

Οι χρήστες κάνουν επίσης δημιουργική χρήση των κινεζικών χαρακτήρων για να αναφερθούν στο συμβάν. Οι περισσότεροι κινεζικοί χαρακτήρες αποτελούνται από αρκετούς μικρότερους χαρακτήρες, που μπορούν να αναλυθούν σε συστατικά και ρίζες. Οι χρήστες “σπάνε” τις ευαίσθητες λέξεις-κλειδιά σε μεμονωμένους χαρακτήρες και στοιχεία σε μια προσπάθεια να αποφύγουν τη λογοκρισία. Για παράδειγμα, η φράση “20周年纟己念氵舌云力建讠义” (προτάσεις εορτασμού της εικοστής επετείου) αναλύει τους χαρακτήρες “纪念活动建议” ( jǐ niàn huó dòng jiàn yì) στα ατομικά τους συστατικά και στις ρίζες “纟己念氵舌云力建讠义” (sī jǐ iàn shuǐ shé yún lì jiàn yán yì).

Διάσωση μνήμης στο μέλλον

Από τις 4 Ιουνίου 1989, η κινεζική κυβέρνηση επιχείρησε επιθετικά να απωθήσει τη μνήμη της βίαιης καταστολής μακριά από το δημόσιο μυαλό μέσω της διάχυτης λογοκρισίας. Ο Lousia Lim, βετεράνος ανταποκριτής της Κίνας, βρήκε σε ένα μικρό πείραμα ότι μόνο 15 από τους 100 φοιτητές στην Κίνα αναγνώρισαν τη διάσημη φωτογραφία του Tank Man και οι λογαριασμοί των millennials στην Κίνα απεικονίζουν μια φαινομενική αδιαφορία στις προσπάθειες της κυβέρνησης να εξαλείψει το γεγονός από τη συλλογική συνείδηση. Εντούτοις, δράσεις απότισης φόρου τιμής με δεκάδες χιλιάδες αναμμένα κεριά στο Victoria Park του Χονγκ Κονγκ, οι ήχοι από ένα καντονέζικο ποπ τραγούδι στον αέρα, μέχρι παιχνιδιάρικες εικόνες του Tank Man ή απλώς το “64” που δημοσιεύτηκε στο Weibo δείχνουν μια συνεχή προσπάθεια να θυμόμαστε.

Σημείωση: Προκειμένου να προστατευθεί το ιδιωτικό απόρρητο των χρηστών του Weibo, σε όλους τους λογαριασμούς που εμφανίζονται σε στιγμιότυπα οθόνης δίνονται ψευδώνυμα.

Ξεκινήστε τη συζήτηση

Συντάκτες, παρακαλώ σύνδεση »

Οδηγίες

  • Όλα τα σχόλια ελέγχονται. Μην καταχωρείτε το σχόλιο σας πάνω από μία φορά γιατί θα θεωρηθεί spam.
  • Παρακαλούμε, δείξτε σεβασμό στους άλλους. Σχόλια τα οποία περιέχουν ρητορική μίσους, προσβολές ή προσωπικές επιθέσεις δεν θα καταχωρούνται.