- Global Voices στα Ελληνικά - https://el.globalvoices.org -

Αγγελία των New York Times για αρχισυντάκτη στο Ναϊρόμπι γεμάτη με κλισέ για την Αφρική

Κατηγορίες: Υπο-Σαχάρια Αφρική, Κένυα, Σουδάν, Τανζανία, Γλώσσα, Διαδηλώσεις, Ιδέες, Μέσα & δημοσιογραφία, Μέσα των πολιτών, Χιούμορ, Ψηφιακός ακτιβισμός

Αγγελία τον Ιούλιο του 2019 στους NYT είναι σοκαριστικά τίγκα στα κλισέ για την Αφρική, αναφέροντας τις  “ακτές της Τανζανίας” και τις “ερήμους του Σουδάν”. Φωτογραφία παραδοσιακού ντόου στον Ινδικό Ωκεανό στην Τανζανίας, από την Pernille Baerendtsen. Χρησιμοποιείται με άδεια.

Στις 3 Ιουλίου 2019, οι New York Times δημοσίευσαν αγγελία [1] για τον επόμενο προϊστάμενο για το γραφείο στο Ναϊρόμπι της Κένυας. Η απλουστευτική γλώσσα, που χρησιμοποιείται για να περιγράψει τον ρόλο και τις ευθύνες του ιδανικού υποψήφιου, ενέτεινε τη συζήτηση σχετικά με τη χρήση κουραστικών στερεοτύπων για την Αφρική από τα ΜΜΕ της Δύσης.

Οι πρώτες γραμμές της αγγελίας αναφέρουν:

Our Nairobi bureau chief has a tremendous opportunity to dive into news and enterprise across a wide range of countries, from the deserts of Sudan and the pirate seas of the Horn of Africa, down through the forests of Congo and the shores of Tanzania.

Ο προϊστάμενος του γραφείου του Ναϊρόμπι έχει μια τεράστια ευκαιρία να εμβυθιστεί σε ειδήσεις και να αναλάβει καθήκοντα σε ένα ευρύ φάσμα χωρών, από τις ερήμους του Σουδάν και τις πειρατικές θάλασσες του Κέρατος της Αφρικής έως τα δάση του Κονγκό και τις ακτές της Τανζανίας.

Πολλοί που το διάβασαν ένιωσαν ότι έπρεπε να σταματήσουν μέχρι εκεί: “από τις ερήμους του Σουδάν και τις πειρατικές θάλασσες του Κέρατος της Αφρικής…”; Οι διαδικτυακοί χρήστες στο Twitter άρχισαν να σχολιάζει αμέσως πώς ο συντάκτης αυτής της αγγελίας είχε λάβει οδηγίες από το “Πώς να γράψετε για την Αφρική [2]” του εκλιπόντος Κενυάτη συγγραφέα Μπινιαβάνγκα Βαϊνάινα, [3] χωρίς να πάρει χαμπάρι ότι ο συγγραφέας ήταν σαρκαστικός.

Δε σταματά εκεί όμως:

It is an enormous patch of vibrant, intense and strategically important territory with many vital story lines, including terrorism, the scramble for resources, the global contest with China and the constant push-and-pull of democracy versus authoritarianism.

Πρόκειται για ένα τεράστιο κομμάτι γης ζωντανών, έντονων και στρατηγικά σημαντικών περιοχών με πολλούς ζωτικούς αφηγηματικούς άξονες, όπως η τρομοκρατία, ο πόλεμος για πόρους, ο παγκόσμιος ανταγωνισμός με την Κίνα και η συνεχής πάλη της δημοκρατίας έναντι του αυταρχισμού.

Η Ανατολική Αφρική να χαρακτηρίζεται ως “τεράστιο κομμάτι γης”; Μία περιοχή να περιορίζεται σε “ζωτικούς αφηγηματικούς άξονες” όπως “τρομοκρατία, πόλεμος για πόρους, παγκόσμιος ανταγωνισμός με την Κίνα”; Οι διαδικτυακοί χρήστες επεσήμαναν ότι η αγγελία βασίζεται σαφώς σε κουραστικά κλισέ της αποικιακής εποχής [4] για την Αφρική:

Οι @nytimes διαφημίζουν την ακόλουθη κενή θέση για προϊστάμενο στο γραφείο του Ναϊρόμπι. Αν δεν γνωρίζαμε καλύτερα, θα πίστευες ότι γράφτηκε από έναν αποικιακό άρχοντα, που δεν έφυγε ποτέ. Η αποικιοκρατία κρατά ακόμη καλά υπό διάφορα προσωπεία. Αφήστε την Αφρική να επιλέξει τις δικές της αφηγήσεις!

Δύσκολο να ξεχωρίσεις αυτή την αγγελία για Διευθυντή του Γραφείου στο Ναϊρόμπι με κάλεσμα για αποστολή του 19ου αιώνα με τους Λίβινγκστον και Στάνλεϊ.

Η αγγελία συνεχίζει:

There is also the chance to delight our readers with unexpected stories of hope and the changing rhythms of life in a rapidly evolving region.

Υπάρχει επίσης η ευκαιρία να χαροποιήσουμε τους αναγνώστες μας με απροσδόκητες ιστορίες ελπίδας και τους μεταβαλλόμενους ρυθμούς ζωής σε μια ταχέως εξελισσόμενη περιοχή.

Για το οποίο τουίταρε ο δημοσιογράφος Larry Madowo:

Ως ισόβιος Αφρικανός, είμαι εξαιρετικά ενθουσιασμένος που ένας ανταποκριτής των New York Times με καλές προθέσεις θα κάνει γύρα στις πειρατικές μας θάλασσες και ερήμους, αφηγούμενος αραιά και πού απροσδόκητες ιστορίες ελπίδας. Ζω για το “άγγιγμα του λευκού”

Netizens στο Twitter καταδίκασαν σθεναρά τους NYT για την αγγελία.

Οι Κενυάτες αφηγητές Lam Sisterhood δημιούργησαν μια προφορική ερμηνεία και εκτέλεση της αγγελίας των NYT, ζητώντας την προσοχή μας για προβληματικές λέξεις, φράσεις και γραμμές, που ενισχύουν ενοχλητικές και απαξιωτικές αντιλήψεις για την Κένυα, την Ανατολική Αφρική και ολόκληρη την ήπειρο. Το βίντεο αναδημοσιεύτηκε σχεδόν 240 φορές μέσα σε 24 ώρες:

Αγαπητοί @nytimes [5]

Φτιάξαμε αυτό για εσάς.

Με αγάπη, LAM

O Κενυάτης κινηματογραφιστής Chuchu κατέκρινε την εικόνα του “Ταρζάν”:

Πάμε πάλι από την αρχή: οι @nytimes φαίνεται να θέλουν να προσλάβουν τον Ταρζάν ως τον επόμενο προϊστάμενο του γραφείου της Ανατολικής Αφρικής. ? Μια ζοφερή υπενθύμιση ότι ο αμερικανικός φιλελευθερισμός εξακολουθεί να βλέπει τους μαύρους ως πηγή διακοπτόμενων, θετικών «ιστοριών ελπίδας» ή ως ανήμπορα πιόνια του παγκόσμιου εμπορίου και συγκρούσεων.

Ο πολιτικός αναλυτής Ryan Cummings πρότεινε ως τέλειο υποψήφιο τον “Ιντιάνα Τζόουνς”:

Νομίζω πως βρήκα κάποιον που ταιριάζει στην αγγελία των New York Times για Προϊστάμενο του Γραφείου της Ανατολικής Αφρικής

Και οι δυο χαρακτήρες ταιριάζουν στους κλισέ περιπετειώδεις τύπους του Ναϊρόμπι, τους οποίους περιέγραψε [22] ο Βαϊνάινα ως “Δε θα γίνεις ποτέ Κενυάτης Καουμπόης”:

Will try very hard, fail, be reassigned to another country, fight to stay, fail and then write a book about Their Time In Africa when they Dodged Bullets and met Warlord, Tore Out Crocodile’s Tooth and Advised THE PRESIDENT.

Θα προσπαθήσουν πολύ σκληρά, θα αποτύχουν, θα τοποθετηθούν σε άλλη χώρα, θα αγωνιστούν για να μείνουν, θα αποτύχουν και στη συνέχεια θα γράψουν ένα βιβλίο για τη Ζωή στην Αφρική, όταν σφαίρες σφύριζαν γύρω τους και συνάντησαν τον Πολέμαρχο, όταν ξερίζωναν δόντια κροκοδείλων και συμβούλευαν ΤΟΝ ΠΡΟΕΔΡΟ.

Η ιστορία των NYT στην Κένυα

Δεν είναι η πρώτη φορά που οι NYT προκαλούν αντιπαράθεση στο Ναϊρόμπι με τον τρόπο χειρισμού των ειδήσεων από την περιοχή.

Όταν μια θανατηφόρα τρομοκρατική επίθεση έπληξε το Dusit Hotel στο Riverside στο Ναϊρόμπι τον Ιανουάριο του 2019 με 15 νεκρούς και πάνω από 30 τραυματίες, η τότε προϊσταμένη του γραφείου, Kimiko de Freytas-Tamura, έγραψε ένα αμφιλεγόμενο άρθρο [23] για τους NYT, το οποίο περιελάμβανε φωτογραφίες των νεκρών, γεμάτων αίματα.

Οι εικόνες προκάλεσαν τοπική και παγκόσμια οργή, επειδή ήταν αναίσθητες, ακατάλληλες και απαξιωτικές [24]. Πολλοί κατηγόρησαν επίσης την πολιτική “δυο μέτρων και δυο σταθμών”, που οδήγησε στη δημοσίευση αυτών των εικόνων, υποδηλώνοντας ότι αν τα θύματα ήταν λευκοί, οι NYT δεν θα τις δημοσίευε.

Οι Κενυάτες στο Twitter ή #ΚΟΤ [25] εξέφρασαν για πρώτη φορά τη συλλογική οργή τους απευθείας ενάντια στην de Freytas-Tamura, ζητώντας την παραίτηση και απέλασή της. Ωστόσο, η Freytas-Tamura έριξε την ευθύνη στο φωτογραφικό τμήμα του NYT, το οποίο ενέκρινε τις φωτογραφίες.

Το Συμβούλιο Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης της Κένυας έδωσε στους NYT 24 ώρες [26] για να αφαιρέσουν [27] το άρθρο και τις φωτογραφίες από την ιστοσελίδα τους, αλλά η εφημερίδα δεν έκανε πίσω ούτε ζήτησε συγγνώμη:

Το Συμβούλιο σήμερα επίσημα απηύθυνε σημείωμα διαμαρτυρίας στους NYT για την κάλυψή τους για την επίθεση στο Riverside

Οι NYT απάντησαν:

Έχουμε ακούσει από μερικούς αναγνώστες ότι αναστατώθηκαν με τη δημοσίευσή μας μιας φωτογραφίας, που δείχνει τα θύματα μετά από μια σκληρή επίθεση στο Ναϊρόμπι. Καταλαβαίνουμε πόσο επώδυνη είναι αυτή η κάλυψη και προσπαθούμε να είμαστε πολύ ευαίσθητοι στο πώς χειριζόμαστε τόσο τις λέξεις όσο και τις εικόνες σε αυτές τις καταστάσεις.

Οι Κενυάτες αντέδρασαν [24] τόσο έντονα ενάντια στην Freytas-Tamura, απειλώντας ακόμη και τη ζωή της, που τελικά οι NYT τη μετέφεραν τελικά στο γραφείο του Λονδίνου. Ποτέ δεν ανέλαβε ξανά επίσημα τον ρόλο της ως επικεφαλής του γραφείου του Ναϊρόμπι και οι αμφιλεγόμενες φωτογραφίες παραμένουν στο διαδίκτυο.

“Love, Africa”

Άλλος ένας πρώην επικεφαλής του γραφείου στο Ναϊρόμπι των NYT, ο βραβευμένος δημοσιογράφος Jeffrey Gettleman, επίσης αναστάτωσε κόσμο με το πρόσφατο βιβλίο του “Love, Africa”. Τιο εξώφυλλο του βιβλίου απεικονίζει το κλασικό δέντρο και ηλιοβασίλεμα [35] και μιλά με αποικιακούς τόνους και ενθουσιασμό για την “άλλη” Αφρική.

Σε κριτική [36] του βιβλίου του Gettleman, ο Γερμανός ανθρωπολόγος Tobias Denskus καταλήγει:

On further reflection, … his narrative seems a bit outdated, maybe even out of touch with the changing realities around him and the expectations from privileged global professionals.

Σε περαιτέρω σκέψη, ….η αφήγησή του φαίνεται λίγο παρωχημένη, ακόμη κι εκτός πραγματικότητας με τις μεταβαλλόμενες συνθήκες γύρω του και τις προσδοκίες από προνομιούχους παγκόσμιους επαγγελματίες.

Οι Κενυάτες επανακτούν αφηγηματικούς άξονες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης

Οι Κενυάτες στο Twitter δεν στοχεύουν μόνο τους NYT. Αρκετά άλλα παραδείγματα δείχνουν στιγμές, κατά τις οποίες το κενυάτικο Twitter βγήκε να προειδοποιήσει και να διορθώσει προσβλητική γλώσσα, που διαιωνίζει κλισέ και στερεότυπα για την Αφρική.

Το 2012, όταν η Korean Airways ξεκίνησε το Ναϊρόμπι ως προορισμό, κυκλοφόρησε [37] μια διαφήμιση που έλεγε: “Πετάξτε με την Korean Air και απολαύστε τη μεγάλη αφρικανική σαβάνα, τα σαφάρι και τους ιθαγενείς γεμάτους πρωτόγονη ενέργεια”. Η διαφήμιση [38] έγινε viral [37] και προκάλεσε πλημμύρα τουίτ, που ζητούσαν από την Korean Air να επανεξετάσει την πτήση προς την Κένυα.

Το 2015, όταν το CNN χαρακτήρισε την Κένυα ως “εστία τρομοκρατίας [39]” πριν από την επίσκεψη του Προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών Μπαράκ Ομπάμα, πάνω από 75.000 τουίτ σε μια μόνο ημέρα διαμαρτυρήθηκαν για το στερεότυπο.

Η μαύρη ήπειρος;

Ίσως οι NYT να μουδιάζουν στις δυνατές αντιδράσεις. Η νέα αγγελία εμπίπτει καθαρά στην παλιά παγίδα της “μαύρης ηπείρου”.

Επτά χρόνια αφότου ο Ουαλός εξερευνητής του 19ου αιώνα Χένρι Μόρτον Στάνλεϊ, [40] αποκάλεσε την Αφρική ως “τη μαύρη ήπειρο”, με βάση τα ταξίδια [41] στην Κεντρική και Ανατολική Αφρική, που οδήγησαν σε ένα δημοσιευμένο οδοιπορικό του 1878 με τίτλο “Στη σκοτεινότερη Αφρική”, το Συνέδριο του Βερολίνου [42] χώρισε την Αφρική για την ευχαρίστηση και το κέρδος [43] των «ευρωπαϊκών δυνάμεων».

Η Αφρική ως “μαύρη ήπειρος” εξακολουθεί να υφίσταται στις σημερινές φαντασιώσεις μεγάλων μέσων ενημέρωσης της Δύσης.

Όταν ο σπουδαστής του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ Toussaint Nothias ανέλυσε [44] πάνω από 282 άρθρα, που δημοσιεύθηκαν σε βρετανικές και γαλλικές εφημερίδες μεταξύ 2007 και 2012, εντόπισε μια συστηματική απεικόνιση της Αφρικής με «σκοτάδι» και «φυλετισμό», όπου η Αφρική αντιμετωπιζόταν ως “ομοιογενή οντότητα”, με κάλυψη που βασίζεται “κυρίως σε δυτικές πηγές”.

Ο ιστορικός και φιλόσοφος του Καμερούν Achille Mbembe χρησιμοποιεί τον όρο “απόλυτη ετερότητα [45]” για να περιγράψει πώς η Δύση τοποθετείται προς την Αφρική. Αυτό που είναι η Αφρική, δεν είναι η Δύση. Η ανάγκη να αναιρέσουμε και να αντιπαραβάλλουμε τη φωτεινότητα με το σκοτάδι εξακολουθεί να κυριαρχεί στην αντίληψη της Δύσης για τη σχέση της με το άλλο.

Ας προσπαθήσουμε να φανταστούμε το αντίστροφο, προτείνει ο Jim Chuchu:

Ας φανταστούμε το αντίστροφο: “Αφρικανικό πρακτορείο ειδήσεων αναζητά ανταποκριτές για κάλυψη της Αμερικής: ένα ζωντανό έδαφος με πολλές ζωτικές ιστορίες, συμπεριλαμβανομένων ανεξήγητης νομοθεσίας περί πυροβόλων όπλων, του παγκόσμιου ανταγωνισμού με την Κίνα και μιας αγωνίας για την ανατροπή ξένων κυβερνήσεων για διασκέδαση”.

Ο Chibuke Oguh, Νιγηριανός μελετητής, υποστηρίζει [47]ότι αυτού του είδους η πλαισίωση παραβλέπει τις πολλές ιστορικές και σύγχρονες “πολιτικές και οικονομικές ιστορίες επιτυχίας”.

Η επικοινωνία αυτών των αναχρονιστικών ιδεών για την Αφρική κάνει τη σάτιρα σχετική. Εξακολουθεί όμως να μην απαντά γιατί οι NYT πήραν τόσο λάθος δρόμο.