- Global Voices στα Ελληνικά - https://el.globalvoices.org -

Θα κατορθώσει η Ζιμπάμπουε να ανατρέψει την απαγόρευση του εμπορίου ελεφαντόδοντου;

· Σύνταξη Prisca Daka Μετάφραση Maria Soulis

Κατηγορίες: Υπο-Σαχάρια Αφρική, Ζιμπάμπουε, Ανάπτυξη, Διεθνείς Σχέσεις, Μέσα των πολιτών, Νομικά, Περιβάλλον
[1]

Φωτογραφία από τον Pawan Sharma [2] στο Unsplash [3].

Η Ζιμπάμπουε, μαζί με τρία άλλα κράτη της Νότιας Αφρικής, υπέβαλε πρόταση [4] για τροποποίηση της Σύμβασης για το Διεθνές Εμπόριο Απειλούμενων Ειδών Άγριας Πανίδας και Χλωρίδας (CITES [5]), ώστε να επιτραπεί το εμπόριο ελεφαντόδοντου. Η πρόταση θα συζητηθεί κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης [6] της διάσκεψης των συμβαλλόμενων μερών της CITES, που θα διεξαχθεί στην Ελβετία από τις 17 έως τις 28 Αυγούστου. Η Ζιμπάμπουε υπαινίχθηκε [7] ότι θα αποσυρθεί από τη CITES, εάν η πρόταση απορριφθεί.

Το επιχείρημα των προτεινόντων είναι ότι στη Νότια Αφρική υπάρχουν πολλοί ελέφαντες — η Ζιμπάμπουε έχει τον δεύτερο μεγαλύτερο πληθυσμό στον κόσμο — και το εμπόριο ελεφαντόδοντου θα πρέπει να επιτρέπεται να συνεχιστεί. Η Ζιμπάμπουε, που έχει πρόβλημα ρευστότητας, έχει επίσης απόθεμα ελεφαντοστού, που κατασχέθηκε από λαθροκυνηγούς, [7] αξίας 300 εκατομμυρίων δολαρίων, τα οποία απαγορεύεται να νομισματοποιήσει σύμφωνα με τους ισχύοντες κανόνες. Η προτεινόμενη τροπολογία [8] επιδιώκει να επιτρέψει, υπό ορισμένους όρους, το εμπόριο ελεφαντόδοντου και του “εγκεκριμένου ακατέργαστου ελεφαντόδοντου”, συμπεριλαμβανομένων των “ολόκληρων χαυλιοδόντων αλλά και τεμαχίων”. Περιλαμβάνει μια διάταξη που αναφέρει ότι τα έσοδα από το εμπόριο ελεφαντόδοντου θα “χρησιμοποιηθούν αποκλειστικά για τη διατήρηση των ελεφάντων και την προστασία και ανάπτυξη κοινοτικών προγραμμάτων εντός ή δίπλα στην περιοχή των ελεφάντων.”

Σε παγκόσμιο επίπεδο, δεν υπάρχει συναίνεση για την καλύτερη λύση για την προστασία των ελεφάντων. Υπάρχει επίσης ένας ζωντανός πολιτικός διάλογος σχετικά με το αν το εμπόριο ελεφαντόδοντου για εμπορικούς σκοπούς μπορεί να ωφελήσει τα ζώα. Ορισμένες χώρες και οργανώσεις υποστηρίζουν τη “χρήση μη κατανάλωσης”, ενώ άλλες — συμπεριλαμβανομένης της Ζιμπάμπουε — πιστεύουν ότι η άγρια ​​πανίδα πρέπει να πληρώσει για τα δικά της έξοδα προστασίας.

Για να γίνει κατανοητό το πλαίσιο, είναι σημαντικό να εξεταστεί η τρέχουσα κατάσταση των ελεφάντων στο πλαίσιο της CITES [9] και οι λύσεις που εξετάζονται επί του παρόντος για την προστασία τους από τους λαθροθήρες και από την εξαφάνιση.

Στο πλαίσιο της Σύμβασης CITES, οι Αφρικανικοί ελέφαντες απαριθμούνται σε δύο διαφορετικά παραρτήματα [10] – Παράρτημα Ι και Παράρτημα II. Τα είδη που απαριθμούνται στο πρώτο μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο εμπορίου σε διεθνές επίπεδο, αλλά όχι για εμπορικούς σκοπούς. Τα είδη του Παραρτήματος ΙΙ δεν θεωρούνται αναγκαστικά ως “απειλούμενα” και μπορούν να διακινούνται για εμπορικούς σκοπούς, συμπεριλαμβανομένων των ζώντων ζώων και του κυνηγιού για αθλητικούς σκοπούς, αλλά παρακολουθούνται για μεταβολές στον αντίκτυπο του εμπορίου στην επιβίωσή τους. Και τα δύο παραρτήματα απαγορεύουν το εμπόριο ελεφαντόδοντου για εμπορικούς σκοπούς.

Πώς η απαίτηση για ελεφαντόδοντο βγήκε εκτός ελέγχου

Μόλις πριν από λίγες δεκαετίες, πάνω από ένα εκατομμύριο ελέφαντες έτρεχαν στην αφρικανική ήπειρο. Σήμερα, λόγω της ζήτησης ελεφαντόδοντου, οι ελέφαντες βαδίζουν στο δρόμο προς την εξαφάνιση: ο πληθυσμός τους σήμερα υπολογίζεται σε περίπου 625.000.

Για να καταλάβουμε πώς φτάσαμε εδώ, πρέπει να γυρίσουμε τα ρολόγια πίσω στη δεκαετία του '70, όταν η ζήτηση για ελεφαντόδοντο ανέβηκε στα ύψη. Σε απάντηση, η CITES απαγόρευσε επισήμως το εμπόριο ελεφαντόδοντου το 1989, αλλά το 1990 και το 2008 επέτρεψε την εφάπαξ πώληση [11] κρατικών αποθεμάτων ελεφαντόδοντου που ανήκουν στα έθνη του Προσαρτήματος ΙΙ σε καθορισμένους εμπορικούς εταίρους σε Ιαπωνία και Κίνα.

Ο στόχος της άσκησης ήταν να πλημμυρίσει την αγορά με ελεφαντόδοντο με την ελπίδα να μειώσει τη ζήτηση — αλλά έκανε το αντίθετο, προκαλώντας κλιμάκωση της λαθροθηρίας ελεφάντων [12]. Υπάρχει μεγάλη πιθανότητα η νέα αυτή πρόταση, εφόσον συμφωνηθεί, να κάνει το ίδιο, καθώς τα νοτιοαφρικανικά έθνη αντιμετωπίζουν ήδη μια κρίση λαθροθηρίας και μια αύξηση του παράνομου εμπορίου.

Μπορεί η Ζιμπάμπουε να αποσυρθεί από τη CITES;

Δεν υπάρχει τίποτα που να εμποδίζει τη Ζιμπάμπουε να αποσυρθεί από τη CITES, εάν η πρόταση απορριφθεί. Αλλά ο ισχυρισμός της κυβέρνησης ότι θα το κάνει δεν έκατσε καλά στους οικονομολόγους, ειδικά όταν εξετάζονται οι βασικοί λόγοι.

Ενώ η Μποτσουάνα υπήρξε ο στόχος ενός πολύ πρόσφατου άγχους σχετικά με τους ελέφαντες… κακά νέα έρχονται επίσης από τη Ζιμπάμπουε. Θέλουν να πουλήσουν το απόθεμα ελεφαντόδοντου και να εγκαταλείψουν τη CITES για να το κάνουν. Απαίσιο!

Το άρθρο XXIV [15] της Σύμβασης CITES προβλέπει ότι κάθε συμβαλλόμενο μέρος μπορεί να αποχωρήσει από τη σύμβαση μέσω διαδικασίας καταγγελίας. Σε ολόκληρη την ιστορία της Συνέλευσης μόνο μία χώρα το έχει κάνει — τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τα οποία αποσύρθηκαν το 1988 και στη συνέχεια υπέγραψαν ξανά το 1990.

Εάν η Ζιμπάμπουε αποσυρθεί, θα μπορούσε να πωλήσει θεωρητικά το απόθεμα ελεφαντόδοντου χωρίς την παρέμβαση των κανονισμών της CITES, αλλά θα αντιμετώπιζε επίσης σοβαρά εμπόδια. Για παράδειγμα, η Ζιμπάμπουε θα μπορούσε να διαπιστώσει ότι οι υποψήφιοι αγοραστές έχουν απαγορεύσει το εμπόριο ελεφαντόδοντου για εμπορικούς σκοπούς (όπως έκανε [16] η Κίνα το 2017) ή έχουν υποβληθεί από τη CITES σε αναστολές [17] που απαγορεύουν το εμπόριο.

Επιπλέον, η δυναμική εξουσίας στο πλαίσιο της CITES είναι τέτοια που τα πλούσια και ισχυρά έθνη θα μπορούσαν να τιμωρήσουν τα μικρότερα. Ωστόσο, δεν είναι μόνο οι δυτικές χώρες που δεν υποστηρίζουν την πρόταση τροποποίησης της Ζιμπάμπουε. Ο Συνασπισμός των Αφρικανών Ελεφάντων υπό την ηγεσία της Κένυας (AEC), μια κοινοπραξία 32 Αφρικανικών κρατών, είναι επίσης αντίθετος.

Για να περάσει η πρόταση για το εμπόριο ελεφαντόδοντου, η Ζιμπάμπουε θα χρειαζόταν την πλειοψηφία των δύο τρίτων κατά τη συνάντηση της CoP18 που συνεδριάζει επί του παρόντος. Οι προτάσεις απορρίφθηκαν προηγουμένως και θα μπορούσε να υποστηριχθεί ότι αυτό είναι ακόμη πιο πιθανό να αποτύχει με βάση το γεγονός ότι το παράνομο εμπόριο βρίσκεται σε εξέλιξη.

Ο Γενικός Διευθυντής της Zimparks (Αρχή Διαχείρισης Άγριας Ζωής και Πάρκων της Ζιμπάμπουε), Fulton Mangwanya θερμοπαρακαλεί να γίνει κάθε δυνατή προσπάθεια, προκειμένου να δεσμευθεί η διεθνής κοινότητα προκειμένου να εμποδίσει την κατάχρηση της διαδικασίας CITES μέσω παρεμβάσεων στην αειφόρο διαχείριση των άγριων ζώων, ιδίως των ελεφάντων, των οποίων ο πληθυσμός ανέρχεται σε 84.000 άτομα στη Zim.

Η ιδιότητα του μέλους στην CITES σημαίνει ότι ένα κράτος παραιτείται από τις αξιώσεις του για κυριαρχικά δικαιώματα και δεσμεύεται νομικά από τις αποφάσεις της CITES. Δεν είναι μυστικό, ωστόσο, ότι η διατήρηση είναι πολύ δαπανηρή. Η Αρχή Διαχείρισης Άγριας Ζωής και Πάρκων της Ζιμπάμπουε (Zimparks) δεν διαθέτει οικονομικούς πόρους και δεν χρηματοδοτείται από την κυβέρνηση. Η έλλειψη προσωπικού, ειδικά επιθεωρητών πεδίου, καθιστά την άγρια ζωή ιδιαίτερα ευάλωτη στη λαθροθηρία.

“Ας αφήσουμε εκείνους που μας απαγορεύουν να πουλήσουμε (ελεφαντόδοντο) να μας δώσουν χρήματα για να διαχειριστούμε τα πάρκα μας”, δήλωσε ο εκπρόσωπος Τύπου της Zimparks Tinashe Farawo σε πρόσφατη συνέντευξή του στην Agence France Presse. “Η CITES θα πρέπει να ρυθμίζει το εμπόριο των απειλούμενων ειδών, αν δεν υπάρχει καθόλου εμπόριο, δεν είναι πλέον χρήσιμη”.

Το επιχείρημα είναι ότι αντί να απαγορευθεί απλώς στη Ζιμπάμπουε να πουλήσει το ελεφαντόδοντό της, πρέπει να προσφερθεί μια εφικτή λύση. Μια λύση θα μπορούσε να είναι η δημιουργία ενός ταμείου ειδικά για να βοηθήσει τα φτωχά έθνη να διαχειριστούν τους πληθυσμούς των ελεφάντων τους. Σε τέτοια περίπτωση, τα συμβαλλόμενα μέρη της CITES θα πρέπει να συμφωνήσουν για τον τρόπο απόκτησης των πόρων και να λάβουν μέτρα για να εξασφαλίσουν ότι τα μέρη που λαμβάνουν τα χρήματα θα τα χρησιμοποιήσουν για τη διατήρηση των ελεφάντων.

Ψηφοφορία μη εμπιστοσύνης;

Υπάρχει μεγάλη συζήτηση σχετικά με το θέμα στο Διαδίκτυο στη Ζιμπάμπουε, με ορισμένους να συλλέγουν υπογραφές για ψήφο μη εμπιστοσύνης που πρέπει να θεσπιστεί κατά της CITES για λόγους αναποτελεσματικότητας — ενώ η σύμβαση τέθηκε σε ισχύ από το 1975, υποστηρίζουν οι αναφέροντες, το παράνομο εμπόριο των άγριων ζώων είναι πάρα πολύ ενεργό σήμερα.

Ψηφοφορία ΜΗ Εμπιστοσύνης .. “Για αρκετό καιρό .. έχουν διευκολύνει τα εγκλήματα της #Κίνας στη #Φύση .. #Εκστρατεία .. Αναλάβετε δράση #CITES .. ?️?️ Παρακαλώ υπογράψτε RT .. # Cop18 το μήνυμα πρέπει να είναι δυνατό και σαφές ..> . @ CITES .. #ZimWildTrade

Αλλά οι άνθρωποι πρέπει επίσης να κατανοήσουν πώς λειτουργούν οι διεθνείς συμβάσεις και το διεθνές δίκαιο. Η CITES είναι μια παγκόσμια συμφωνία μεταξύ κυβερνήσεων και όχι ένας οργανισμός. Η εστίασή της είναι πολύ στενή, περιορίζεται στη ρύθμιση του διεθνούς εμπορίου αποκλειστικά των ειδών άγριας πανίδας και χλωρίδας και δεν προστατεύει τα ενδιαιτήματα. Δεν μπορεί κανείς απλώς να περάσει μια ψήφο μη εμπιστοσύνης στην CITES και να αναμένει τη διάλυση της Σύμβασης, καθώς η διάλυσή της διέπεται από μια συνθήκη.

Στο πλαίσιο της CITES, η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) ασκεί μεγάλη επιρροή ως μπλοκ ψηφοφορίας με τα 27 κράτη μέλη της και θα μπορούσε να αποτελέσει αποφασιστικό παράγοντα σε οποιαδήποτε πρόταση. Σε προηγούμενες συνεδριάσεις της Συνόδου Κορυφής, η ΕΕ εξέφρασε την άποψη [30] ότι θα πρέπει να ληφθεί μια “ισορροπημένη θέση” και ότι θα πρέπει να μετατεθεί το εύρος των κρατών, υποδηλώνοντας ότι δεν αντιτίθεται πλήρως στο εμπόριο ελεφαντόδοντου εφόσον δεν διευκολύνει το παράνομο εμπόριο αγρίων ζώων .

Όσον αφορά την παρούσα πρόταση, ωστόσο, η ΕΕ καθόρισε τη θέση της με αρκετά σαφή τρόπο, δηλώνοντας [31] σε πρόσφατο δελτίο τύπου ότι:

“Στις 8 Ιουνίου το Συμβούλιο Υπουργών Περιβάλλοντος συμφώνησε να υποστηρίξει τη μεταφορά των Αφρικανικών ελεφάντων στο Παράρτημα Ι της CITES και κάλεσε την Επιτροπή να προτείνει μέτρα για την άμεση απαγόρευση εισαγωγής ελεφαντόδοντου.”

Το αν θα περάσει η πρόταση για το εμπόριο ελεφαντόδοντου και εάν η Ζιμπάμπουε θα αποσυρθεί από τη CITES εάν αυτό δεν γίνει, θα γίνει αντιληπτό όταν ολοκληρωθεί η συνάντηση της Συνόδου Κορυφής στις 28 Αυγούστου. Όμως, στο επίκεντρο όλων, είναι ο φθίνων πληθυσμός των ελεφάντων της Αφρικής, για τον οποίο το εμπόριο είναι κυριολεκτικά ζήτημα ζωής και θανάτου.