Φωτογραφία από το Συνασπισμό Διαχείρισης Αποβλήτων: χρησιμοποιείται με άδεια.
Ο Λίβανος έχει τεράστιο πρόβλημα απορριμμάτων [1], αλλά η λύση του παραμένει όνειρο απατηλό, αφότου οι περιβαλλοντικοί ακτιβιστές διαμαρτυρήθηκαν ενάντια στο σχέδιο της κυβέρνησης για την κατασκευή αποτεφρωτήρων, επικαλούμενοι κινδύνους για το περιβάλλον και την υγεία.
Στη συνέχεια, η κυβέρνηση αποφάσισε να αναβάλει την κατασκευή εγκαταστάσεων αποτέφρωσης κατά τις συνομιλίες, που διεξήχθησαν στο δημοτικό συμβούλιο της πρωτεύουσας Βηρυτού τον Ιούλιο του 2019, περίπου τέσσερα χρόνια, αφότου ο κόσμος κατέβηκε για πρώτη φορά στους δρόμους σε διαμαρτυρίες.
Σε μια συνέντευξη με το Global Voices, η Sally Khourry, περιβαλλοντική ακτιβίστρια και φοιτήτρια πολιτικών επιστημών, που ζει στη Βηρυτό [2], λέει:
Ο Λίβανος δεν διαθέτει επί του παρόντος την τεχνολογική ικανότητα για την ασφαλή απόρριψη των επιβλαβών εκπομπών, που δημιουργούν οι αποτεφρωτήρες, και δεν μπορούμε να αναμένουμε από τις Αρχές να εφαρμόσουν τους νόμους ή το νομικό πλαίσιο, που θα πρέπει να δημιουργηθούν για τον έλεγχο των αποτεφρωτήρων.
Είναι η πιο πρόσφατη σειρά αποτυχιών της κυβέρνησης για επίλυση της κρίσης των αποβλήτων της χώρας, η οποία άρχισε το 1997, όταν ιδρύθηκε ο Naameh [3], χώρος υγειονομικής ταφής κοντά σε ένα χωριό στο νότιο Λίβανο ως προσωρινή χωματερή. Ωστόσο, η κυβέρνηση ανέβαλε το κλείσιμό της για περίπου δύο δεκαετίες έως το 2015, όταν οι ακτιβιστές έκλεισαν με τη βία τη χωματερή.
Σε συνέντευξη με το Global Voices, ο Samar Khalil [4], ακτιβιστής και υπεύθυνος ασφάλειας περιβάλλοντος και χημικής ασφάλειας στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο της Βηρυτού, λέει:
Η χωματερή Naameh, που υποτίθεται ότι διαρκεί λιγότερο από 10 χρόνια, έφθασε στην πλήρη παραγωγική ικανότητα αρκετά χρόνια νωρίτερα και συνέχισαν τη διεύρυνσή της μέχρι το 2015 χωρίς να αναληφθεί καμία πρωτοβουλία για τη βελτίωση της διαλογής των αποβλήτων και της κομποστοποίησης. Τα άτομα που ζουν στην κοντινή περιοχή τελικά αποφάσισαν ότι δεν επιθυμούν να δεχτούν την επέκταση του χώρου υγειονομικής ταφής Naameh και έκλεισαν τους δρόμους, που οδηγούσαν στην περιοχή.
Ωστόσο, η κυβέρνηση, διαβόητη για τη διαφθορά [5] και την κακοδιαχείριση σε δημόσιους τομείς, δεν παρείχε εναλλακτική λύση. Για χρόνια, η κυβέρνηση πετούσε και έκαιγε σκουπίδια παντού, ακόμα και στους δρόμους της πόλης.
Λίγο μετά το κλείσιμο του Naameh το 2015, ένα κίνημα ονόματι “Βρωμάτε [6]” (tul'it rihetkun στα αραβικά) ξεκίνησε με την κινητοποίηση ακτιβιστών – ιδιαίτερα της νεολαίας – στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και γρήγορα συγκέντρωσε εκατοντάδες χιλιάδες υποστηρικτές τόσο διαδικτυακά όσο και στους δρόμους.
Rise Above – Lebanon's Political Garbage https://t.co/HWQYUqeari [7] via @YouTube [8] #youStink [9] @SalamTammam [10] #كلن_يعني_كلن [11] #طلعت_ريحتكم [12]
— طلعت ريحتكم YouStink (@YouStinkLeb) March 7, 2016 [13]
Τα πολιτικά σκουπίδια του Λιβάνου
Οι διαδηλώσεις διαδόθηκαν σε ολόκληρη τη χώρα με διαδηλωτές, που ζητούσαν μια βιώσιμη λύση σε μια κατάσταση, που θεωρείται από το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ως «εθνική κρίση για την υγεία [14]». Οι διαδηλωτές ζήτησαν επίσης κυβερνητικές μεταρρυθμίσεις για την καταπολέμηση της εκτεταμένης διαφθοράς, που εξακολουθεί να διαταράσσει τις δημόσιες υπηρεσίες.
Φωτογραφία από το Συνασπισμό Διαχείρισης Αποβλήτων: χρησιμοποιείται με άδεια.
“[Τον Οκτώβριο του 2018] εγκρίθηκε από το Κοινοβούλιο ένας ολοκληρωμένος νόμος για τη διαχείριση στερεών αποβλήτων και το Υπουργείο Περιβάλλοντος έλαβε έξι μήνες για να αναπτύξει μια στρατηγική”, προσθέτει ο Khalil. “Μέχρι τώρα η στρατηγική δεν έχει ολοκληρωθεί ή εγκριθεί από το Υπουργικό Συμβούλιο”.
Όμως, παρά την έλλειψη λύσης στο προσκήνιο, ο Khalil και ο Khourry, μεταξύ πολλών άλλων ακτιβιστών, είναι στην πραγματικότητα ανακουφισμένοι που η κυβέρνηση αποφάσισε να σταματήσει το σχέδιο αποτέφρωσης.
“Δεν πιστεύουμε ότι οι αποτεφρωτήρες είναι μια καλή λύση για τον Λίβανο”, δήλωσε ο Khalil .
Ο Khalil εργάζεται για το Συνασπισμό Διαχείρισης Αποβλήτων [15] (WMC), μια ομάδα οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών και περιβαλλοντικών ακτιβιστών, που εργάζονται ενεργά για να σταματήσουν την υλοποίηση έργων αποτέφρωσης μέσω “ευαισθητοποίησης, ανοικτών συζητήσεων με τον δήμαρχο, εκστρατειών, άσκησης πίεσης με πολιτικά κόμματα και άλλους ενδιαφερόμενους”.
Τα επικίνδυνα υλικά καίγονται σε αποτεφρωτήρες, που μπορούν να οδηγήσουν σε επιβλαβείς εκπομπές, [16] που πρέπει να απορριφθούν σωστά.
Ο WMC, μεταξύ πολλών άλλων περιβαλλοντικών ΜΚΟ στο Λίβανο τα τελευταία χρόνια, εργάζεται για την ευαισθητοποίηση και την προώθηση αλλαγών, που επιτρέπουν μια πιο κυκλική οικονομία, η οποία δίνει προτεραιότητα στην ελαχιστοποίηση των αποβλήτων, την επαναχρησιμοποίηση και την ανακύκλωση.
“Garbage is a huge problem in Lebanon, especially on beaches,” explained Peter, our local expert in Lebanon.
The young people, which included student and Syrian refugees who live in the area, gave up their weekend to collect bags of rubbish because they want change. pic.twitter.com/f26hlODII8 [17]
— CAFOD (@CAFOD) July 17, 2019 [18]
“Τα σκουπίδια είναι ένα τεράστιο πρόβλημα στον Λίβανο, ειδικά στις παραλίες”, εξήγησε ο Peter, ο τοπικός μας ειδικός στον Λίβανο.
Οι νέοι, στους οποίους περιλαμβάνονται μαθητές και Σύριοι πρόσφυγες που ζουν στην περιοχή, θυσίασαν το Σαββατοκύριακό τους για να συλλέξουν σάκους από σκουπίδια, επειδή θέλουν αλλαγή.
Η ομάδα επανεξετάζει επί του παρόντος τον ολοκληρωμένο νόμο για τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων και πιέζει την πλήρη τροποποίησή του.
“Ο WMC δημιουργήθηκε, επειδή ο Λίβανος στερείται ενός οράματος και στρατηγικής για την αειφόρο διαχείριση των αποβλήτων”, δήλωσε ο Khalil. “Αυτό οφείλεται στις επαναλαμβανόμενες αποτυχίες των Αρχών να βρουν ολοκληρωμένες, βιώσιμες και φιλικές προς το περιβάλλον λύσεις στον τομέα αυτό”.
We’re living with so much disconnect in Lebanon.
While beirut & suburbs are on the brink of a waste crisis, North Lebanon has already been swept for the past 3 months with overflowing garbage stacked across all dumpsters.@fady_jreissati [19] @saadhariri [20]— Jinane AZ (@jinaneAZ) July 4, 2019 [21]
Ζούμε με τόση αποσύνδεση στο Λίβανο.
Ενώ η Βηρυτός και τα προάστια βρίσκονται στο χείλος μιας κρίσης αποβλήτων, ο Βόρειος Λίβανος τους τελευταίους 3 μήνες έχει υπερχείλιση σκουπιδιών που στοιβάζονται σε όλους τους κάδους απορριμμάτων. @ Fady_jreissati @ saadhariri
Πολλές περιβαλλοντικές ΜΚΟ από τη νεολαία στο Λίβανο προσπαθούν να καλύψουν το χάσμα από τα ανεπαρκή συστήματα διαχείρισης και διάθεσης αποβλήτων στη χώρα.
Η Recycle Lebanon [22] υποστηρίζει την ελαχιστοποίηση των αποβλήτων και της συμμετοχής της κοινότητας, συμπεριλαμβανομένης της δημιουργίας μιας ανοικτής πηγής δεδομένων, όπου οι άνθρωποι θα μπορούν να έχουν πρόσβαση σε πράσινες πρωτοβουλίες σε όλη τη χώρα. Μια άλλη ΜΚΟ συλλέγει απορρίμματα από γυαλί και τα μεταφέρει σε μια μικρή πόλη στο νότιο Λίβανο, όπου οι τεχνίτες φυσητού γυαλιού τα χρησιμοποιούν ως μέρος μιας μακροχρόνιας παράδοσης στην περιοχή.
Talk about #entrepreneurs [23] solving real problems: this Beirut-based startup called @CompostBaladi [24] came into being following the waste management crisis in the city in 2017, and is today a social enterprise competing in @MITEFarab [25]‘s #ASC2019 [26]. All the best, guys! #MITEFArab [27] pic.twitter.com/JMVO1xU7bg [28]
— Aby Sam Thomas (@thisisaby) March 29, 2019 [29]
Μιλήστε για #επιχειρηματίες που επιλύουν πραγματικά προβλήματα: αυτή η startup με βάση τη Βηρυτό που ονομάζεται @CompostBaladi δημιουργήθηκε μετά την κρίση διαχείρισης αποβλήτων στην πόλη το 2017 και είναι σήμερα μια κοινωνική επιχείρηση που διαγωνίζεται στο @ ASC2019 του @ MITEFarab. Τα καλύτερα ευχόμαστε, παιδιά!
Η Khourry σημειώνει το ρόλο της νεολαίας στο κίνημα:
Οι άνθρωποι διαμαρτύρονται και κινητοποιούνται για την αποτυχία του τομέα των αποβλήτων εδώ και χρόνια και μολονότι από πολιτική άποψη, μια ουσιαστική αλλαγή δεν έχει ακόμη επιτευχθεί, οι νέοι έχουν κινητοποιηθεί σίγουρα. Όχι μόνο απαιτούμε αλλαγές, συμμετέχουμε ενεργά στην πολιτική διαδικασία και αμφισβητούμε την διεφθαρμένη πολιτική ελίτ”.
@CityOfBeirut [30]
#Lebanon [31] #Beirut [32] #Pollution [33] #Garbage [34] #Rouche [35]
Keep your city clean, what a shame! Garbage here and there with no presence from the municipality. pic.twitter.com/0PWULizC7h [36]— Ahmad M. Karkouti (@AhmadMKarkouti) June 29, 2019 [37]
Κρατήστε την πόλη καθαρή, τι ντροπή! Σκουπίδια εδώ και εκεί χωρίς παρουσία του Δήμου.
Κατά τη διάρκεια των τελευταίων εκλογών στο Λίβανο, αρκετοί περιβαλλοντικοί ακτιβιστές έβαλαν υποψηφιότητα στις κοινοβουλευτικές εκλογές και μια πρόσφατη πρωτοβουλία προσπαθεί τώρα να ενοποιήσει όλες τις διάφορες περιβαλλοντικές ΜΚΟ, ομάδες και ανεξάρτητους ακτιβιστές κάτω από ένα συνασπισμό, λέει ο Khalil στο Global Voices.
“Η κυβέρνηση ακούει αυτό που λέμε αλλά δεν παίρνει τα σχόλιά μας στα σοβαρά, επειδή έχουν τα δικά τους προσωπικά συμφέροντα”, λέει ο Khalil. “Καθυστερούμε τις κακές αποφάσεις τους, αλλά απαιτούνται περισσότερες προσπάθειες και πιέσεις”.