- Global Voices στα Ελληνικά - https://el.globalvoices.org -

Βαρκελώνη: Πρώην πολιτιστικό κέντρο, νυν αυτοδιαχειριζόμενο καταφύγιο αστέγων

· Σύνταξη Pere Montiel Μετάφραση  Suzanne Lehn, Eleni Skodra

Κατηγορίες: Δυτική Ευρώπη, Ισπανία, Διακυβέρνηση, Ιδέες, Μέσα των πολιτών, Πρόσφυγες
[1]

Φωτογραφία του Casa de Cádiz, επί του παρόντος “κατειλημμένο”. Φωτογραφία: Pere Montiel, χρήση με άδεια.

Κοντά στον τουριστικό καθεδρικό ναό της Σαγράδα Φαμίλια [2] στην Βαρκελώνη, μια ομάδα άστεγων κατοικούν σε ένα κτήριο γνωστό με το όνομα “La Casa de Cádiz” [“Το Σπίτι του Κάντιθ”, το όνομα ενός προαστίου της Βαρκελώνης]. Η επιθυμία τους: να το μετατρέψουν σε ένα μόνιμο εγχείρημα, ικανό να παρέχει άμεση λύση στις επείγουσες ανάγκες στέγασης, και να αναπτύξουν δραστηριότητες κοινωνικού ενδιαφέροντος.

Ένας από τους εμπνευστές της πρωτοβουλίας, ο Lagarder Danciu, εξηγεί στο ιστολόγιό [3] του ότι το σπίτι, το οποίο ήταν άδειο για δέκα χρόνια [4] και ανήκει από κοινού στον Δήμο του Κάντιθ  και την τράπεζα Bancaja, κατοικείται από τον Νοέμβριο 2018. Σήμερα είναι αυτοδιαχειριζόμενο από τους ίδιους τους ενοίκους. Εκεί φιλοξενούνται πρόσφυγες, ηλικιωμένοι, με συντάξεις που δεν επαρκούν για να καλύψουν ενοίκιο, ή οικογένειες, που τους έχει γίνει έξωση από τις κατοικίες τους.

Οι προκλήσεις αυτού του εγχειρήματος είναι πολλές και περίπλοκες. Η αστυνομία έχει επανειλημμένως εμφανιστεί για να σταματήσει τις εργασίες διαμόρφωσης, μετά από καταγγελίες ορισμένων γειτόνων, αλλά και μετά από καταγγελίες οικειοποίησης περιουσίας. Αυτό είναι το ακριβώς αντίθετο του δημάρχου του Κάντιθ, José María González, ή αλλιώς “Kichi [5]“, γνωστού για τις αντικαπιταλιστικές του τάσεις και προασπιστή των κοινωνικών δικαιωμάτων, γράφει η εφημερίδα El Periódico [6].

Σύμφωνα με το τοπικό μέσο ενημέρωσης Metrópoli Abierta [7], ο Danciu δεν κρύβει την κριτική του ούτε για τους θεσμούς ούτε για τις οργανώσεις. Στην πραγματικότητα, στο ίδιο μέσο, υπογράμμισε ότι οι ΜΚΟ “συναλλάσσονται καθημερινά με τη φτώχεια”, γεγονός το οποίο προσπαθούν να αντισταθμίσουν με εγχειρήματα όπως το “Okupa Casa Cádiz”.

Ωστόσο, είναι πιθανό ότι η σημαντικότερη πρόκληση του έργου θα καταλήξει να είναι το γεγονός ότι, εν μέσω όλων αυτών, ο Δήμος του Κάντιθ έβγαλε το κτήριο προς πώληση.

[1]

Η ώρα του φαγητού στο Casa de Cádiz. Τα μέλη βρίσκονται γύρω από το τραπέζι. Φωτογραφία: Pere Montiel, χρήση με άδεια.

Καθημερινές υποχρεώσεις και πολιτιστικές δραστηριότητες στο “Okupa Casa Cádiz”

Στο κανάλι του στο YouTube [8], ο Danciu εξηγεί ότι οι συμμετέχοντες θέλουν να αλλάξει η κατάστασή τους και εγχειρήματα, όπως το συγκεκριμένο, προσφέρουν έναν χώρο, όπου αυτό μπορεί να καταστεί δυνατό.

Πρέπει να εκτελούνται συνηθισμένες υποχρεώσεις, όπως μαγείρεμα, καθάρισμα ή πλύσιμο. Μια επιτροπή, που αποτελείται από τους ίδιους τους ενοίκους, αξιολογεί αυτές τις δραστηριότητες, οι οποίες δίνουν πόντους σε εκείνους, που τις εκτελούν, προκειμένου να συνεχίσουν να διαμένουν εκεί:

Η συμμετοχή στις δουλειές του σπιτιού είναι πολύ σημαντική στο OkupaCasaCadiz. Με τον τρόπο αυτό εδραιώνονται οι συνήθειες και οι άστεγοι νιώθουν το εγχείρημα δικό τους. Οι θεσμοί μάς συμπεριφέρονται σαν να είμαστε ανίκανοι να κάνουμε το ο,τιδήποτε.

Το εγχείρημα καταγράφει τις δραστηριότητές του σε μια ιστοσελίδα [12], σε έναν λογαριασμό στο Twitter [13] και στο κανάλι του Lagarder Danciu [14] στο  YouTube . [14]

Ταυτόχρονα, οι ένοικοι και κοντινά τους πρόσωπα οργανώνουν διάφορες δραστηριότητες [15]. Για παράδειγμα, τα “φιλοσοφικά καφέ [16]” με αναγνώσεις σε ομάδες και καλλιτεχνικά και θεραπευτικά εργαστήρια, όπως εκείνο που αναφέρεται στο παρακάτω tweet :

Εργαστήρι ζωγραφικής LandArt στο OkupCasaCadiz. Άνθρωποι χωρίς στέγη μαθαίνουμε να διαχειριζόμαστε τα συναισθήματά μας μέσω της τέχνης.

Άλλοι διοργανωτές εξήγησαν στο Global Voices ότι οργανώθηκαν μαθήματα καταλανικών και ισπανικών για πολιτικούς και οικονομικούς πρόσφυγες. Επίσης, γίνονται συναυλίες εναλλακτικής μουσικής, [19] όπως στις 23 Μαρτίου 2019 [20] με το χιπ χοπ συγκρότημα “No somos tu rollo [21]“:

[1]

Το χιπ χοπ ντουέτο “No Somos Tu Rollo” εμφανίζεται στο Okupa Casa Cádiz. Φωτογραφία: Pere Montiel [22], χρήση με άδεια.

Οι διεκδικήσεις του Okupa Casa Cádiz

Το κίνημα Okupa [23] έγινε γνωστό ως ένα κοινωνικό κίνημα, το οποίο κάνει καταλήψεις κτηρίων και άδειων χώρων χωρίς την έγκριση των ιδιοκτητών τους. Στην Ισπανία, το φαινόμενο της “okupación” (“κατάληψης”) ξεκίνησε από την Βαρκελώνη τη δεκαετία του '80. Το κίνημα είχε τις ρίζες του στο “squatting”, που εξαπλώθηκε σε όλη τη δημοκρατική Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες [24] κατά τη δεκαετία του '70.

Τόσο για το squatting όσο και για το κίνημα Okupa, το κυριότερο κίνητρο είναι να ανταποκριθεί στις οικονομικές δυσκολίες, να καταγγείλει τους περιορισμούς στο δικαίωμα στέγασης και πρόσβασης στην ιδιωτική ιδιοκτησία. Το Okupa Casa Cádiz προσθέτει σε αυτές τις ανησυχίες την ιδιωτικοποίηση των κοινωνικών υπηρεσιών.

Ειδικότερα, οι ένοικοι του Casa Cádiz επικρίνουν τις δημόσιες υπηρεσίες, των οποίων η διοίκηση ιδιωτικοποιήθηκε μέσω προσκλήσεων υποβολής προσφορών του Δήμοy της Βαρκελώνης. Αναφέρονται σε βασικές ή/και εξειδικευμένες κοινωνικές υπηρεσίες, όπως για παράδειγμα η φροντίδα στο σπίτι [25], ή εκείνες που άμεσα αφορούν τους άστεγους, όπως η φροντίδα για κοινωνικές καταστάσεις έκτακτης ανάγκης [26], οι οποίες, αν και είναι δημοσίου συμφέροντος, ωστόσο παραχωρήθηκαν σε ιδιωτικές επιχειρήσεις.

Μια άλλη πτυχή του εγχειρήματος είναι η καταγγελία της κερδοσκοπίας της κτηματομεσιτικής αγοράς και της παραβίασης του συνταγματικού δικαιώματος της στέγασης. Πολλοί ωφελούμενοι του εγχειρήματος καταλήγουν εκεί μετά από έξωση, αποτέλεσμα ισχυρής κερδοσκοπίας και δυσανάλογης αύξησης [27] των ενοικίων [28].

Αβέβαιη μοίρα

Παρά τη συνέχιση της διαδικασίας για την πώληση του κτηρίου, ο Δήμος του Κάντιθ παρενέβη και υπέβαλε τον Ιανουάριο προσφορά προσωρινής μεταβίβασης [29]. Παρόλ’ αυτά, οι ένοικοι βλέπουν την προσφορά με καχυποψία, καθώς ζητείται από τους άστεγους να συστήσουν νομική ένωση, κάτι το οποίο τους κάνει να αισθάνονται “ελεγχόμενοι”, εξηγεί ο Danciu στην εφημερίδα La Voz de Cádiz [30].

[1]

Ο ακτιβιστής Lagarder Danciu ποζάρει με τον Ronny. Φωτογραφία: Pere Montiel,  χρήση με άδεια.

Μια καινούρια πρόταση βρίσκεται υπό διαπραγμάτευση, που συνίσταται στο να “συμπεριληφθούν δυο ενώσεις στη διαμεσολάβηση και τη διαπραγμάτευση: η ένωση Carpa και η Εθνική Ένωση Ανδαλουσίας, με τις οποίες ο δικηγόρος των Okupa έχει έλθει σε επαφή”.

Η αντιδήμαρχος κοινωνικών υποθέσεων, Ana Fernández, εξήγησε στην εφημερίδα La Vanguardia [31] της Βαρκελώνης ότι τα έσοδα από την πώληση του σπιτιού είναι απαραίτητα για τον προϋπολογισμό της πόλης: “Δεδομένης της υπάρχουσας οικονομικής κατάστασης, δεν είναι εφικτό ο Δήμος του Κάντιθ να αφήσει να χαθεί το υποτιθέμενο ποσό [από την πώληση] ενός χώρου με αυτά τα χαρακτηριστικά”.