Ο τότε πρόεδρος της Ζιμπάμπουε Ρόμπερτ Μουγκάμπε ακούει, καθώς ο καθηγητής Alpha Oumar Konare, πρόεδρος της Επιτροπής της Αφρικανικής Ένωσης, απευθύνεται στους παρευρισκομένους στην τελετή έναρξης της 10ης Τακτικής Συνόδου της Συνέλευσης κατά τη διάρκεια της Συνόδου Κορυφής της Αφρικανικής Ένωσης στην Αντίς Αμπέμπα της Αιθιοπίας στις 31 Ιανουαρίου 2008. Φωτογραφία: Tech. Sgt. Jeremy Lock μέσω Wikimedia Commons CC BY 2.0.
Ο πρώτος ηγέτης μετά την ανεξαρτησία της Ζιμπάμπουε, Ρόμπερτ Γκάμπριελ Μουγκάμπε, πέθανε σε ηλικία 95 ετών.
Ο Μουγκάμπε πέθανε σε νοσοκομείο στη Σιγκαπούρη την Παρασκευή 6 Σεπτεμβρίου 2019 αντιμετωπίζοντας προβλήματα υγείας.
Σύμφωνα με το Al Jazeera, νοσηλευόταν [1] στη Σιγκαπούρη για μήνες υπό άγνωστη ασθένεια, καθώς αξιωματούχοι συχνά δήλωναν ότι περνούσε θεραπεία για καταρράκτη, διαψεύδοντας συχνά ρεπορτάζ ιδιωτικών ΜΜΕ ότι είχε καρκίνο του προστάτη.
Ο σημερινός Πρόεδρος Έμερσον Μαναγκάγκουα εξέφρασε τα συλλυπητήριά του στο Twitter νωρίς την Παρασκευή:
It is with the utmost sadness that I announce the passing on of Zimbabwe's founding father and former President, Cde Robert Mugabe (1/2)
— President of Zimbabwe (@edmnangagwa) September 6, 2019 [2]
Με μεγάλη θλίψη ανακοινώνουμε το θάνατο του πατέρα του έθνους της Ζιμπάμπουε και πρώην Προέδρου Ρόμπερτ Μουγκάμπε
Ο αναπληρωτής Υπουργός Υπηρεσιών Πληροφόρησης, Δημοσιότητας & Ραδιοτηλεοπτικών Υπηρεσιών, Energy Mutodi, εξέφρασε επίσης συλλυπητήρια, αποκαλώντας τον Μουγκάμπε “εμβληματική αφρικανική φυσιογνωμία” και “επαναστάτη”.
Rest In Peace President Robert Mugabe. There is no doubt you were an African icon, a statesman of a rare character and a revolutionary. I wish to pass our condolences on my own behalf & on behalf of the government to His Excellency President ED Mnangagwa & the Mugabe family.
— Hon. Dr Energy Mutodi (PhD) (@energymutodi) September 6, 2019 [3]
Αναπαύσου εν ειρήνη, Πρόεδρε Ρόμπερτ Μουγκάμπε. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ήσουν εμβληματική αφρικανική φυσιογνωμία, πολιτικός σπάνιου χαρακτήρα και επαναστάτης. Θα ήθελα να εκφράσω τα συλλυπητήριά μας για λογαριασμό μου και εξ ονόματος της κυβέρνησης στην Αυτού Εξοχότητα Πρόεδρο Έμερσον Μαναγκάγκουα και την οικογένεια Μουγκάμπε.
Ο Μουγκάμπε εκδιώχθηκε από την εξουσία με στρατιωτικό πραξικόπημα το Νοέμβριο του 2017, προτού αναλάβει με τη βία ο πολυετής πολιτικός συνάδελφος και προστατευόμενος του, Μαναγκάγκουα, τερματίζοντας 37 χρόνια εξουσίας.
Ο Μουγκάμπε γεννήθηκε στις 21 Φεβρουαρίου 1924 στην τότε Νότια Ροδεσία, αποικιακό κρατίδιο υπό βρετανική διακυβέρνηση. Γνωστός ως διανοούμενος, που ερωτεύτηκε τον μαρξισμό, σπούδασε στο Πανεπιστήμιο Fort Hare στη Νότια Αφρική. Στη συνέχεια δίδαξε στη Γκάνα, όπου επηρεάστηκε από τον ιδρυτή της, τον Πρόεδρο Κουάμε Νκρούμαχ, προτού επιστρέψει στη Νότια Ροδεσία το 1963. Εκεί, φυλακίστηκε το 1964 για μια δεκαετία χωρίς δίκη, αφότου επέκρινε την κυβέρνηση της Ροδεσίας για τη ρατσιστική πολιτική της.
Το 1973, ενώ ήταν ακόμη στη φυλακή, επελέγη ως πρόεδρος της Αφρικανικής Εθνικής Ένωσης Ζιμπάμπουε (ZANU) και ήταν ηγετική μορφή του διαμφισβητούμενου εμφυλίου πολέμου, που οδήγησε στην ανεξαρτησία στις 18 Απριλίου 1980.
Ο Ρόμπερτ Μουγκάμπε στις Κάτω Χώρες τον Ιούνιο του 1982. Wikimedia Commons CC BY 2.0.
Η εξουσία του Μουγκάμπε χαρακτηρίστηκε από διάφορα επιτυχή περιστατικά σύντομα μετά την ανεξαρτησία, όταν έκανε μια ξεκάθαρη έκκληση σε πρώην αντιμαχόμενα κόμματα να ενωθούν και να ζήσουν ειρηνικά για το καλό του έθνους. Ωστόσο, αυτό το κλαδί ελαίας ήταν βραχύβιο, αφότου κήρυξε πόλεμο εναντίον όσων χαρακτήρισε αντιφρονούντες στην Ματαβελελάνδη (Νότια Ζιμπάμπουε), με αποτέλεσμα τη σφαγή χιλιάδων ντόπιων, [4] που ομιλούσαν τη γλώσσα ντεμπέλε.
Μετά από χρόνια αναμονής για εκπλήρωση των όρων της Βρετανίας, που περιγράφονται στη Συμφωνία του Οίκου Λάνκαστερ [5], για τη χρηματοδότηση ενός προγράμματος εδαφικής μεταρρύθμισης, που θα ανακατένειμε τη γη σε μαύρους Ζιμπαμπουανούς, οι βετεράνοι πολέμου της χώρας κατέληξαν ανυπόμονοι, καθώς δεν σημειώθηκε καμία πρόοδος στο θέμα αυτό.
Υπό τεράστιες πιέσεις από τους βετεράνους πολέμου, ο Μουγκάμπε υποχώρησε και επέτρεψε τη διεξαγωγή μιας χαοτικής διαδικασίας εδαφικής μεταρρύθμισης [6], η οποία οδήγησε σε βίαιες επιθέσεις σε εμπορικές φάρμες σε όλη τη χώρα.
Τα τελευταία έτη της θητείας του Μουγκάμπε χαρακτηρίστηκαν από καταστροφική οικονομική κατάρρευση, βίαιες κατασχέσεις αγροκτημάτων, που ανήκαν σε λευκούς εμπορικούς αγρότες, απαγωγές, εκφοβισμό και ένα φαύλο αγώνα εξουσίας.
Η δυσφορία και η αίσθηση ταπείνωσης [7] του Μουγκάμπε για την εκδίωξή του ήταν έκδηλες και εκφράστηκαν με τυπική ρητορική δύναμη σε έκτακτη συνέντευξη Τύπου στην κατοικία του στην πρωτεύουσα Χαράρε, λίγες ημέρες πριν από τις εκλογές του Ιουλίου 2018.
Ο Nelson Chamisa, ηγέτης του βασικού κόμματος της αντιπολίτευσης στη Ζιμπάμπουε, το Κίνημα για τη Δημοκρατική Αλλαγή, τουίταρε το σεβασμό του για τον εκλιπόντα Μουγκάμπε παρά τις μεγάλες πολιτικές διαφορές τους:
1/3 My condolences to the Mugabe family and Africa for the passing on of Zimbabwe’s founding President.This is a dark moment for the family because a giant among them has fallen. May the Lord comfort them.
— nelson chamisa (@nelsonchamisa) September 6, 2019 [8]
1/3 Τα συλλυπητήριά μου προς την οικογένεια Μουγκάμπε και την Αφρική για το χαμό του ιδρυτή προέδρου της Ζιμπάμπουε. Αυτή είναι μια ζοφερή στιγμή για την οικογένεια, επειδή ένας γίγαντας ανάμεσά τους έπεσε. Ο Κύριος να τους παρηγορήσει.
Ήρωας απελευθερωτής ή δικτάτορας;
Το κοινό έχει διάφορες απόψεις και σκέψεις για το θάνατό του.
Ο Magumbo Special τουίταρε για την πολυπλοκότητα της κληρονομιάς του Μουγκάμπε:
I'm conflicted #RIPMugabe [9] you leave a very complicated legacy. Some will forever admire you as a liberation hero, but many who suffered under your harsh rule will only remember a dictator who ruined a country with great potential. You have run your race now time to face your Maker pic.twitter.com/yvQhXA1Hg7 [10]
— Magumbo Special?Shumba's Lioness? (@docfarai) September 6, 2019 [11]
Είμαι διχασμένος #RIPMugabe αφήνεις μια πολύ περίπλοκη κληρονομιά. Μερικοί θα σε θαυμάζουν για πάντα ως απελευθερωτή ήρωα, αλλά πολλοί, που υπέφεραν υπό τη σκληρή σου διακυβέρνηση, θα θυμούνται απλά και μόνο έναν δικτάτορα, που κατέστρεψε μια χώρα με μεγάλες δυνατότητες. Έτρεξες στο στίβο της ζωής σου, ώρα τώρα να συναντήσεις το Δημιουργό σου.
Ο Thandekile Moyo, σε ένα tweet στον Πρόεδρο Μαναγκάγκουα, έγραψε:
Be sincere. You of all people know about #Gukurahundi [12].
Mugabe was a ruthless mass murderer who ruled for as long as he did because of his killer instinct. He dedicated his life not to emancipation but to his quest for a one party state whose benefits you are reaping. Respect us.— Thandekile Moyo (@Mamoxn) September 6, 2019 [13]
Να είστε ειλικρινείς. Εσείς όλοι γνωρίζετε για τις #Gukurahundi.
Ο Μουγκάμπε ήταν ένας αδίστακτος δολοφόνος χιλιάδων, ο οποίος κυβέρνησε όσο κυβέρνησε λόγω του δολοφονικού του ενστίκτου. Ο ίδιος αφιέρωσε τη ζωή του όχι στη χειραφέτηση, αλλά στην προσπάθειά του να εγκαθιδρύσει ένα μονοκομματικό κράτος, τα οφέλη του οποίου αποκομίζετε. Σεβαστείτε μας.
Ο όρος Gukurahundi αναφέρεται στις σφαγές πολιτών Ντεμπέλε από τον Εθνικό Στρατό της Ζιμπάμπουε μεταξύ 1983 και 1987.
Ο ηγέτης των Αγωνιστών της Οικονομικής Ελευθερίας στη Νότιο Αφρική, Julius Malema, έγραψε:
I'm saddened by the passing of our martyr & giant of the African Revolution cde President Robert Mugabe. Let's continue the fight & protect his legacy. We must not allow our enemies to tell us how to remember him; we know our heroes.
May his soul rest in revolutionary peace. pic.twitter.com/wpvQm3Waf0 [14]
— Julius Sello Malema (@Julius_S_Malema) September 6, 2019 [15]
Είμαι λυπημένος από το θάνατο του μάρτυρα & γίγαντα Προέδρου της Αφρικανικής Επανάστασης Ρόμπερτ Μουγκάμπε. Ας συνεχίσουμε τον αγώνα και ας προστατεύσουμε την κληρονομιά του. Δεν πρέπει να επιτρέψουμε στους εχθρούς μας να μας λένε πώς να το θυμόμαστε. Γνωρίζουμε τους ήρωές μας.
Ας αναπαυθεί η ψυχή του εν ειρήνη. Επαναστατική ειρήνη.
Ο Donald Kipkorir θρηνεί πώς ο Μουγκάμπε θα μπορούσε να ήταν σπουδαίος, αλλά “τυφλώθηκε από ακόρεστη απληστία”:
Robert Mugabe could have been Africa’s greatest leader but like most, got bewitched by insatiable greed for riches .. Like many failed leaders who had so much promise, his Advisers were sycophantic cowards who echoed him & supported & participated in his thievery .. #RIPMugabe [9]
— Donald B Kipkorir (@DonaldBKipkorir) September 6, 2019 [16]
Ο Ρόμπερτ Μουγκάμπε θα μπορούσε να ήταν ο μεγαλύτερος ηγέτης της Αφρικής, αλλά όπως και οι περισσότεροι, τυφλώθηκε από ακόρεστη απληστία για πλούτη. Όπως πολλοί αποτυχημένοι ηγέτες που ήταν τόσο πολλά υποσχόμενοι, οι Σύμβουλοί του ήταν δειλοί συκοφάντες, που απλά αναπαρήγαγαν τα λόγια του και υποστήριζαν και συμμετείχαν στο πλιάτσικό του…
Αλλά άλλοι επέλεξαν να επικεντρωθούν σε λόγους για να γιορτάσουν τα επιτεύγματά του:
He was feted as an African liberation hero and champion of racial reconciliation. Rest well Mugabe #RIPMugabe [9]
— Abubakar As'sidiq (@afkar_9) September 6, 2019 [17]
Εξυμνήθηκε ως Αφρικανός ήρωας απελευθερωτής και υπέρμαχος της φυλετικής συμφιλίωσης. Αναπαύσου Μπουγκάμπε
Ο ασθενής Μουγκάμπε πέρασε τα τελευταία χρόνια του [18] πηγαινοερχόμενος σε ιατρικά κέντρα στη Σιγκαπούρη και στην έπαυλή του στη Χαράρε.
Ο Μουγκάμπε είχε καταστήσει σαφές στα στενά μέλη της οικογένειάς του ότι δεν ήθελε να ταφεί στο Εθνικό Πεδίο Ηρώων ή να σχετιστεί με τον Πρόεδρο Μανανγκάουα και όλους εκείνους που θεωρούσε ως «προδότες και βασανιστές» του, σύμφωνα με στενό οικογενειακό φιλικό πρόσωπο, όπως αναφέρει το Bulawayo [19]. “Είπε ότι δεν θέλει να ψάλλουν και να νεκρολογήσουν πάνω από το νεκρό σώμα του”.