[1]Λευκά κοραλλιογενή κέρατα. Φωτογραφία από τον Matt Kieffer, CC BY-SA 2.0.
Οι κοραλλιογενείς ύφαλοι του Τομπάγκο αποτελούν αναπόσπαστο μέρος τόσο του θαλάσσιου οικοσυστήματος όσο και της οικονομίας του. Κατοικία πολλών ειδών θαλάσσιας ζωής (και κύρια πηγή ψαριών για τους τοπικούς ψαράδες), προστατεύουν επίσης την ακτογραμμή από τη διάβρωση των κυμάτων και τις επιπτώσεις των τροπικών καταιγίδων. Δημοφιλή σημεία όπως ο Ύφαλος Buccoo [2] είναι επίσης δημοφιλή τουριστικά αξιοθέατα.
Αλλά μετά από ένα δελτίο Τύπου, [3] που εξέδωσε το Ινστιτούτο Θαλασσίων Υποθέσεων της χώρας (IMA) στις 22 Αυγούστου 2019, στο οποίο προειδοποίησε ότι — με βάση τα ευρήματα από την Εθνική Διοίκηση Ωκεανών και Ατμόσφαιρας (NOAA) Παρατηρητήριο του Κοραλλιογενούς Υφάλλου [4] — ο κοραλλιογενής ύφαλος του Τομπάγκο έχει βρεθεί σε κατάσταση συναγερμού “Επίπεδο Ένα”, και η προσοχή όλων έχει στραφεί προς το νησί. Υπάρχει μια ξεχωριστή πιθανότητα ότι η λεύκανση θα μπορούσε να προχωρήσει στο Επίπεδο Δύο μέσα σε λίγες εβδομάδες, γεγονός που θα απειλούσε όχι μόνο την ύπαρξη των ίδιων των υφάλων, αλλά και τη θαλάσσια ζωή και τους ανθρώπους.
Τι ακριβώς είναι η λεύκανση;
Τα κοράλλια συνυπάρχουν και γίνονται κατοικία για τα συμβιωτικά φύκια, βοηθώντας τα να αποθηκεύουν θρεπτικά συστατικά και να απομακρύνουν τα απόβλητα. Σε αντάλλαγμα, τα φύκια δίνουν στο κοράλλι την απαιτούμενη ενέργεια για να αναπτυχθεί, αλλά οι δραστικές αλλαγές στη θερμοκρασία του νερού μπορούν να απειλήσουν αυτή τη συνεργατική σχέση.
Όταν το νερό γίνεται πολύ ζεστό (ή πολύ κρύο), τα κοράλλια διώχνουν τα φύκια και μαζί τους, την κύρια πηγή της τροφής. Τελικά, τα κοράλλια λιμοκτονούν μέχρι θανάτου. Το πιο αξιοσημείωτο εξωτερικό σημάδι αυτού του φαινομένου είναι ότι το κοράλλι χάνει το χρώμα του, από αποχρώσεις του καστανού και του πράσινου σε ένα οξύ εύθραυστο άσπρο σαν κόκαλο.
Συναγερμός Λεύκανσης Επιπέδου Ένα σημαίνει ότι τα κοράλλια είναι πολύ πιθανό να ξεκινήσουν τη διαδικασία της λεύκανσης. Ως εκ τούτου, το ΙΜΑ προτείνει ότι τόσο οι βιολόγοι όσο και οι πολίτες θα πρέπει να προσέχουν [5] τα σημάδια της λεύκανσης κατά τις επόμενες 9-12 εβδομάδες.
Το Δεύτερο Επίπεδο λεύκανσης θα ήταν ένδειξη εκτεταμένης λεύκανσης και θνησιμότητας των κοραλλιών.
Τι το προκαλεί;
Σύμφωνα με την ντόπια κοραλλιογενή οικολόγο Anjani Ganase [6], οι κύριοι συντελεστές στη λεύκανση των κοραλλιών στο Τομπάγκο είναι οι θερμότερες θερμοκρασίες του νερού, αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής.
Μέσω του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, η Ganase εξήγησε ότι ο ωκεανός απορροφά μεγάλο μέρος της θερμότητας στην ατμόσφαιρα, η οποία με τη σειρά της προκαλεί το ζέσταμα του νερού, ειδικά των ρηχών σωμάτων νερού, όπως η Θάλασσα της Καραϊβικής.
Στην πραγματικότητα, η προοπτική των 12 εβδομάδων της NOAA εκτείνεται πολύ πέρα από το Τομπάγκο στους υφάλους των Μικρών Αντιλών. Άλλοι ύφαλοι γύρω από την περιοχή, κυρίως σε μέρη των Μεγάλων Αντιλών και της Κούβας, έχουν ήδη τοποθετηθεί σε Συναγερμό Λεύκανσης Επιπέδου Δύο:
This makes me so sad. The coral reefs in Tobago have been dying for years. The littering, fishing, oil/gas emissions have destroyed our beautiful reefs. We just have to try and protect what is still there?? https://t.co/4R053KMVOL [7]
— Dawn Marissa (@DawnMarissa1) August 29, 2018 [8]
Αυτό με λυπεί πολύ. Οι κοραλλιογενείς ύφαλοι στο Τομπάγκο έχουν πεθάνει εδώ και χρόνια. Τα απορρίμματα, η αλιεία, οι εκπομπές πετρελαίου / αερίου έχουν καταστρέψει τους υπέροχους υφάλους μας. Απλά πρέπει να προσπαθήσουμε να προστατέψουμε ό,τι υπάρχει ακόμα
Ποια είναι τα αποτελέσματά της;
Η λεύκανση των κοραλλιών αποτελεί τεράστια απειλή. Επειδή οι ύφαλοι προσφέρουν στέγη στα ψάρια, που τους επιτρέπει να έχουν πρόσβαση σε καταφύγιο, φαγητό και το σημαντικότερο, καταφύγιο για τους νεοσσούς τους, [9] έως ότου να είναι έτοιμοι να επιβιώσουν στον ευρύτερο ωκεανό, η υπόθεση της απώλειάς τους θα επηρεάσει την ικανότητα των ειδών των ψαριών να επιβιώσουν. Επίσης, θα επηρεάσει αρνητικά τα μέσα διαβίωσης των τοπικών αλιέων.
Το Τομπάγκο βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην τοπική τουριστική βιομηχανία. Οι ύφαλοί του προσελκύουν περίπου το 40% των τουριστών του νησιού [10]. Αν συνεχιστεί η λεύκανση των κοραλλιών, θα υπάρξουν λιγότεροι ακμάζοντες ύφαλοι για να εξερευνήσουν οι άνθρωποι και μάλλον μείωση των τουριστικών δολαρίων, η οποία επηρεάζει μια σειρά βιομηχανιών, που σχετίζονται με τη φιλοξενία: ξενοδοχεία, εστιατόρια, υπηρεσίες μεταφορών και τουριστικές επιχειρήσεις.
Η μεγάλη ειρωνεία είναι ότι, καθώς οι τροπικές καταιγίδες εντείνονται λόγω της κλιματικής κρίσης, χρειάζονται περισσότερο από ποτέ οι ύφαλοι για να απορροφήσουν τη δύναμη [9] των κυμάτων και να δημιουργήσουν έναν προφυλακτήρα μεταξύ του ωκεανού και της ακτής. Οι ύφαλοι όμως υπονομεύονται από την παγκόσμια θέρμανση.
Μελέτες δείχνουν ότι οι κοραλλιογενείς ύφαλοι προστατεύουν το 90% περίπου της ακτής του Τομπάγκο [11] από τη διάβρωση που οφείλεται στα κύματα.
Σε μια έκθεση [10] στο Διεθνές Έτος του Υφάλου στο Πανεπιστήμιο των Δυτικών Ινδιών το 2018, ο καθηγητής John Agard είπε ότι αυτή η χρήση θα γίνει πιο σημαντική καθώς θα αυξάνονται οι εντάσεις στις θύελλες και θα ανεβαίνουν τα επίπεδα της θάλασσας.
Τι μπορούμε να κάνουμε για να την σταματήσουμε;
Η Ganase λέει ότι η έλλειψη κατάλληλης διαχείρισης, που επέτρεψε την υπεραλίευση και τη ρύπανση να παραμείνει ανεξέλεγκτη, έχει καταστήσει χειρότερη τη λεύκανση των κοραλλιών του Τομπάγκο. Εάν αυτό συνεχιστεί, εξηγεί, η ενεργός διαχείριση και προστασία θα είναι καθοριστικής σημασίας για την πλήρη ανάκαμψη και ανάπτυξη:
Ιδανικά, οι κοραλλιογενείς ύφαλοι θα πρέπει να είναι κλειστοί για το κοινό και να ενταχθούν σε ένα πρόγραμμα εντατικής ανάκαμψης για να εξασφαλίσουν υγιείς κοινότητες ψαριών και ποιότητα νερού που θα στηρίξουν την ανάπτυξη και την πρόσληψη κοραλλιών.
Πρόσθεσε:
Οι μεμονωμένες δράσεις για τη μείωση του αποτυπώματος άνθρακα είναι πάντοτε δικαιολογημένες, αλλά χρειαζόμαστε επίσης τους πολίτες να απαιτούν από τις κυβερνήσεις μας να αναλάβουν δράση για την παροχή της υποδομής, των πόρων και της εκπαίδευσης για τη διατήρηση και την προσαρμογή του κλίματος. Οι κοινότητες χρειάζονται την υποστήριξη για την επίβλεψη και τη διατήρηση των φυσικών πόρων όχι μόνο από τις κυβερνήσεις, αλλά από τις επιχειρήσεις και τις εταιρείες, που χρησιμοποιούν επίσης αυτούς τους πόρους.
Υπάρχει πιεστική ανάγκη οι περιφερειακές κυβερνήσεις των νησιών να απαιτήσουν διεθνή προσπάθεια για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης. Στις 11 Σεπτεμβρίου 2019, η πρωθυπουργός των Μπαρμπάντος Μία Μότλεϊ εξέτασε [12] το ζήτημα αυτό στα κεντρικά γραφεία των Ηνωμένων Εθνών στη Γενεύη, καλώντας τα μεγαλύτερα έθνη να πράξουν καλύτερα στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Τα νησιά της Καραϊβικής, είπε, “δεν έχουν την πολυτέλεια του χρόνου, επειδή [είμαστε] απασχολημένοι προσπαθώντας να επιβιώσουμε”.
Η Ganase συμφωνεί για τον επείγοντα χαρακτήρα του θέματος. Όλες οι μορφές βοήθειας για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και της λεύκανσης των κοραλλιών, είπε, ειδικά σε πολιτικά επίπεδα, “απαιτούν προσπάθεια”:
Δεν πρόκειται να είναι εύκολο, όπως φαίνεται σε διεθνές επίπεδο, αλλά πραγματικά δεν υπάρχει εναλλακτική λύση.