Αφίσες εκλογών 2019 στη Μοζαμβίκη. Φωτογραφία από τον συντάκτη, που χρησιμοποιείται με άδεια.

Στις 15 Οκτωβρίου, οι Μοζαμβικανοί ψήφισαν για πρόεδρο, κοινοβούλιο και επαρχιακούς κυβερνήτες στις έκτες γενικές εκλογές, που διεξήχθησαν στη χώρα από την έγκριση του πολυμερούς συντάγματος το 1992.

Μερικά αποτελέσματα δείχνουν ότι ο Πρόεδρος Φιλίπε Νιούσι προχώρησε σε επανεκλογή με πάνω από το 75% των ψήφων. Το κόμμα του FRELIMO, το οποίο κυβέρνησε τη Μοζαμβίκη από το 1992, αναμένεται να αποκτήσει τα δύο τρίτα των εδρών στο μονομερές νομοθετικό σώμα και να εκλέξει και τους 10 επαρχιακούς κυβερνήτες.

Σε αυτήν την εκλογική χρονιά, οι οργανώσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατέγραψαν αρκετές περιπτώσεις, στις οποίες δημοσιογράφοι και ακτιβιστές απειλήθηκαν και υπέστησαν πιέσεις που παρεμβαίνουν στο έργο τους, συμπεριλαμβανομένων απειλών που στάλθηκαν μέσω SMS.

Μια μέρα πριν από τις εκλογές, ο κοινοτικός ραδιοφωνικός σύλλογος FORCOM είπε στο Twitter ότι ένας από τους δημοσιογράφους του, ο Naldo Chivite, έλαβε ένα απειλητικό SMS. “Chivite, πρέπει να προσέξεις τι θα πεις την Τρίτη [ημέρα των εκλογών]. Έχεις μιλήσει πάρα πολύ για τις εκλογές στη Ναμπούλα [επαρχία στη βορειοανατολική Μοζαμβίκη] και το αποδεχτήκαμε. Να είσαι προσεκτικός”, έγραφε το μήνυμα, σύμφωνα με το FORCOM.

Σε δελτίο Τύπου, η ένωση είπε ότι υπέβαλαν καταγγελία στην αστυνομία και ζήτησαν προστασία για τον δημοσιογράφο, προσθέτοντας ότι απειλές, όπως αυτές, παραβιάζουν το δικαίωμα στην ελευθερία της έκφρασης.

Το Global Voices μίλησε με τον Chivite, ο οποίος είπε ότι υποψιάστηκε πως η απειλή στάλθηκε από μέλη ενός πολιτικού κόμματος, χωρίς να διευκρινίσει ποια. Πρόσθεσε ότι έλαβε παρόμοιες απειλές κατά τις εκλογές του 2014.

Έχοντας ιδρυθεί το 2004, το FORCOM είναι το εθνικό φόρουμ των κοινοτικών ραδιοτηλεοπτικών φορέων στη Μοζαμβίκη. Διαθέτει 45 κοινοτικά ραδιόφωνα από όλη τη Μοζαμβίκη ως μέλη.

Μια άλλη υπόθεση αφορούσε τον Tomé Balança, έναν ραδιοτηλεοπτικό οργανισμό στο Radio Chuabo FM. Σύμφωνα με τον διευθυντή του ραδιοφώνου Zito Ossumane, άγνωστα άτομα εισέβαλαν στο σπίτι του Balança την ημέρα των εκλογών, “τον βασάνισαν και τον απείλησαν με θάνατο”, δήλωσε ο Ossumane στο Twitter. Ο ίδιος ο Ossumane είπε ότι έλαβε απειλητικές κλήσεις την ημέρα των εκλογών:

Antecede a isso varias chamadas que eu próprio recebi enquanto gestor do canal para interromper a transmissão e paralisar os trabalhos na redação que alimentava minuto a minuto os sites do @Jornal_Txopela e da @ChuaboFm

— Zito do Rosário Ossumane (@Zitodorosario) October 17, 2019

Αυτό προηγήθηκε αρκετών κλήσεων, που έλαβα ως διαχειριστής πολυμέσων, για να σταματήσω τη μετάδοση και να σταματήσω να εργάζομαι στους ιστοτόπους @Jornal_Txopela και @ChuaboFm κατά τη διάρκεια της ημέρας των εκλογών.

Στις 18 Ιανουαρίου, η Fátima Mimbire, ακτιβίστρια και πρώην υπάλληλος του Κέντρου Δημόσιας Ακεραιότητας (CIP) έλαβε εκφοβιστικά μηνύματα και απειλές θανάτου μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Το CIP είναι μια οργάνωση της κοινωνίας των πολιτών, που βοηθά στην εκλογική παρατήρηση στη Μοζαμβίκη.

Σύμφωνα με την Αμνηστία, “γνωστοί μαχητές του FRELIMO υποστηρίζουν τη βία εναντίον της στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης”. Η βουλευτής Alice Tomás ζήτησε να την βιάσουν εκείνη τη στιγμή: “Μιλάει πολύ και πρέπει να βιαστεί από 10 ισχυρούς και ενεργητικούς άνδρες για να της δώσουν ένα μάθημα,” δήλωσε η βουλευτής στο Facebook.

Αυτοί οι τύποι απειλών, ιδίως μέσω SMS και μέσων κοινωνικής δικτύωσης, δεν είναι πρωτοφανείς στη Μοζαμβίκη.

Κατά τη διάρκεια των δημοτικών εκλογών του περασμένου έτους, αρκετοί δημοσιογράφοι, οργανώσεις μέσων ενημέρωσης και υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων έλαβαν απειλητικά μηνύματα για τη δημοσίευση ζωντανών εκλογικών αποτελεσμάτων και λόγω του ρόλου τους στην παρακολούθηση της δημοσκόπησης, δήλωσε η Αμνηστία. Στην επαρχία Τέτε, ο Aparicio Jose de Nascimento, εκδότης της εβδομαδιαίας εφημερίδας Malacha έλαβε απειλές θανάτου για δημοσίευση των εκλογικών αποτελεσμάτων στο Διαδίκτυο.

Σύμφωνα με τη MISA-Mozambique στη Τέτε, οι απειλές, που κυκλοφόρησαν μέσω WhatsApp, ανάγκασαν τον δημοσιογράφο να καταφύγει σε άγνωστο μέρος. Ο δημοσιογράφος άρχισε να δέχεται απειλές το πρωί της 11ης Οκτωβρίου 2018 όταν η εφημερίδα του δημοσίευσε αποτελέσματα δημοτικών εκλογών στο Moatize που έδειξαν ότι το κόμμα της αντιπολίτευσης κέρδισε.

Είπε στο Global Voices ότι προειδοποιήθηκε από κοντινά του άτομα ότι κυκλοφορούσαν πληροφορίες σε μια ιδιωτική ομάδα του WhatsApp ότι θα έπρεπε να απαχθεί.

Στις προηγούμενες εκλογές, οι συνδέσεις κινητής τηλεφωνίας και Διαδικτύου ήταν βασικά εργαλεία για τις προσπάθειες παρακολούθησης των εκλογών στη Μοζαμβίκη. Οι πολίτες παρατηρητές έχουν χρησιμοποιήσει τις κάμερές τους για να καταγράψουν τυχόν ζητήματα ή παρατυπίες την ημέρα των εκλογών για να συμβάλουν στη διαφάνεια της διαδικασίας ψηφοφορίας.

Σε αντίθεση με ορισμένες γειτονικές χώρες, η Μοζαμβίκη δεν έχει ρεκόρ περιορισμού της πρόσβασης σε δίκτυα σε περιόδους εκλογών και πολιτικών αναταραχών. Για παράδειγμα, το Μαλάουι έκλεισε εν μέρει το Διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κατά την καταμέτρηση μετά την ψηφοφορία της 21ης Μαΐου, ενώ τον Ιανουάριο η Ζιμπάμπουε περιόρισε την πρόσβαση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και σε ολόκληρα δίκτυα σε ορισμένες περιοχές της χώρας, ως απάντηση σε αντικυβερνητικές διαδηλώσεις.

Ωστόσο, οι απειλές, είτε μέσω διαδικτύου είτε μέσω SMS και κλήσεων, αποτελούν σοβαρή παραβίαση των δικαιωμάτων των Μοζαμβικανών για πρόσβαση σε πληροφορίες και στην έκφραση. Συμβάλλουν σε ένα περιβάλλον φόβου και εκφοβισμού για τους δημοσιογράφους και τους ακτιβιστές στο να κάνουν τη δουλειά τους χωρίς παρέμβαση σε μια στιγμή που το κοινό χρειάζεται αξιόπιστη αναφορά.

Αυτό το άρθρο είναι μέρος μιας σειράς δημοσιεύσεων, που εξετάζουν την παρέμβαση στα ψηφιακά δικαιώματα μέσω μεθόδων, όπως τερματισμός της λειτουργίας του δικτύου και παραπληροφόρηση, κατά τη διάρκεια σημαντικών πολιτικών εκδηλώσεων σε επτά αφρικανικές χώρες: Αλγερία, Αιθιοπία, Μοζαμβίκη, Νιγηρία, Τυνησία, Ουγκάντα ​​και Ζιμπάμπουε. Αυτό το εγχείρημα χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ψηφιακών Δικαιωμάτων της Αφρικής της Συνεργασίας για Διεθνή Πολιτική Τεχνολογίας Πληροφοριών και Επικοινωνιών για την Ανατολική και Νότια Αφρική (CIPESA).