Αναπολώντας την Feral Tribune, την καταδικασμένη αλλά θρυλική σατιρική εφημερίδα της Κροατίας

Οι περίφημες πρώτες σελίδες της Feral Tribune με τον Φράνιο Τούτζμαν και τον Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς από το 1993. Μια έκδοση του 1995 με τον Βόσνιο Πρόεδρο Αλίγια Ιζετμπέγκοβιτς. Η φωτογραφία είναι ευγενική προσφορά από Lupiga και Leo Niikolic, μέσω BIRN.

Το Balkan Insight δημοσίευσε μια σειρά δύο άρθρων σχετικά με την ιστορία της Feral Tribune, ενός κροατικού περιοδικού, που συνδύαζε σάτιρα και ερευνητική δημοσιογραφία για να αντιμετωπίσει τη διαφθορά και να προωθήσει τα ανθρώπινα δικαιώματα κατά τη διάρκεια των ταραγμένων ετών του πολέμου στην πρώην Γιουγκοσλαβία.

Η Feral Tribune, που ιδρύθηκε το 1993 από μια ομάδα ανταρτών νεαρών δημοσιογράφων, που εργάζονταν για να πουν την αλήθεια στην εξουσία κάτω από το καταπιεστικό καθεστώς του Φράνιο Τούτζμαν, πέτυχε θρυλικής υπόληψης στην περιοχή, σε μια εποχή που ο Τύπος γενικά αναμενόταν να εκτελεί “πατριωτική” αυτολογοκρισία στην εξυπηρέτηση των εθνικιστικών πολιτικών προγραμμάτων.

Ωστόσο, η άμεση και έμμεση πίεση από την κυβέρνηση, συμπεριλαμβανομένης μιας εχθρικής εξαγοράς του αρχικού εκδοτικού οίκου από κυβερνητικούς κληρονόμους και στη συνέχεια ένα πλήθος αγωγών και νομικών αμοιβών, οδήγησαν στο να χάσει η εφημερίδα τους διαφημιστές της. Τελικά αναγκάστηκε να κλείσει το 2008.

15 χρόνια μετά το κλείσιμο, το πιο διάσημο σατιρικό περιοδικό της Κροατίας, η “Feral Tribune” παραμένει σύμβολο της ανεξάρτητης δημοσιογραφίας.

Αυτή είναι η ιστορία για το πώς αυτό το θρυλικό αντικυβερνητικό ενημερωτικό μέσο προχώρησε ενάντια στο καθεστώς της Κροατίας της δεκαετίας του 1990:

Το πρώτο μέρος της σειράς εξηγεί την προέλευση της Feral Tribune στην παραθαλάσσια πόλη του Σπλιτ και τον τρόπο, με τον οποίο επιτεύχθηκε η επίδρασή της, χάρη στο ασυμβίβαστο ρεπορτάζ από το πεδίο, φωτίζοντας τα εγκλήματα πολέμου, που διαπράχθηκαν από ανθρώπους από όλες τις πλευρές στους πολέμους στη Γιουγκοσλαβία και παρουσιάζοντας γελοιογραφίες στα πρωτοσέλιδα, που γελοιοποιούσαν τους εθνικιστικούς ηγέτες των δικών τους και των γειτονικών χωρών.

Όταν δημοσιεύθηκαν τα φωτογραφικά μοντάζ (παραπάνω), παρουσιάζοντας τους αρρενωπούς ηγέτες των εμπόλεμων Κροατίας και Σερβίας, και αργότερα επίσης της Βοσνίας, ξαπλωμένους στο κρεβάτι και να αγκαλιάζουν ο ένας τον άλλον, προκάλεσαν οργή σε συντηρητικούς κύκλους.

Η επικεφαλίδα του 1993 λέει “Γι’ αυτό πολεμήσαμε;” αναφερόμενη στον Κροατικό πόλεμο της Ανεξαρτησίας. Η έκδοση του 1995 έλεγε: “Γι’ αυτό επιχειρηματολογήσαμε;” αναφερόμενη στην Ειρηνευτική Συμφωνία του Ντέιτον.

Οι εικόνες προορίζονταν να αντικατοπτρίσουν τη λαϊκή άποψη ότι οι πολιτικοί στην πραγματικότητα συνεννοούνταν μεταξύ τους, διαπράττοντας τους πολέμους ως έναν τρόπο να συσσωρεύουν δύναμη και άλλα οφέλη. Η δημοσίευση αυτή επιβεβαιώθηκε αργότερα σε μια απόφαση του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου.

Σε αντίποινα, η κροατική κυβέρνηση προσπάθησε να αναγκάσει τον αρχισυντάκτη Viktor Ivančić να καταταγεί στον στρατό. Οι συνάδελφοί του εξέφρασαν τον φόβο ότι μπορεί να γίνει θύμα ενός ατυχούς περιστατικού φιλικών πυρών, δημοσιεύοντας ένα πρωτοσέλιδο με τίτλο “Πρόσεχε τα νώτα σου“. Όπως εξήγησε ο εκδότης και δημοσιογράφος Boris Dežulović σε αυτό το βίντεο, οι Κροάτες συντάκτες και δημοσιογράφοι απαλλάχθηκαν από την κατάταξη στον στρατό εκείνη την εποχή. Κάτω από τις διεθνείς πιέσεις των μέσων μαζικής ενημέρωσης, ο Ivančić απελευθερώθηκε αργότερα από τον στρατό.

Το δεύτερο μέρος της σειράς αφηγείται πώς οι Αρχές της Κροατίας ανταπέδωσαν ενάντια στο θρυλικό αντικυβερνητικό περιοδικό, καταστρέφοντας τα οικονομικά της σατιρικής έκδοσης με αγωγές και φόρους και τελικά εξαναγκάζοντάς το να κλείσει το 2008. Αυτό το μοντέλο στόχευσης επικριτικών μέσων ενημέρωσης, που περιελάμβανε εκφοβισμό των διαφημιστών, χρησιμοποιήθηκε επανειλημμένα από κατασταλτικά καθεστώτα στα Βαλκάνια τη δεκαετία του '90 και στις αρχές της δεκαετίας του 2000. Το 2007, το Global Voices κατέγραψε τις τελευταίες ημέρες αυτού του αγώνα, καθώς και τις αντιδράσεις των blogger.

Το 2012, ως εκδότης της Feral Tribune, ο Ivančić έλαβε το βραβείο Duško Kondor για την επιβεβαίωση του πολιτικού θάρρους. Άλλη μία διαδικτυακή πηγή που κατέγραψε αυτά τα γεγονότα είναι “Ο καθρέφτης της Εξελισσόμενης Κοινωνίας”, ένα μικρό ντοκιμαντέρ, που γυρίστηκε εκείνη την εποχή και δημοσιεύθηκε με αγγλικούς υπότιτλους από το βοσνιακό εκπαιδευτικό φιλανθρωπικό ίδρυμα Gariwo.

Στο ντοκιμαντέρ, ο πρώην πρόεδρος της Κροατίας Στίπε Μέσιτς επιβεβαιώνει ότι ο προκάτοχός του, Τούτζμαν, είχε απευθείας τηλεφωνική γραμμή με τον πρώην πρόεδρο της Σερβίας Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς εγκατεστημένη στο γραφείο του.

Θυμάμαι ότι αγόρασα το πρώτο αντίγραφο της Feral Tribune το 1993 από ένα πολυκατάστημα στο Μακάρσκα. Το ακριβές εξώφυλλο μου διαφεύγει, αλλά η άγρια εμφάνιση και το κοφτερό χιούμορ πετάγονταν σε κάθε σελίδα. Λαμπρή σε όλη της τη διαδρομή. Μου λείπει ο Predrag Lucić. 1964-2018.

Η Feral Tribune χρησίμευσε ως πρότυπο για ανεξάρτητες εφημερίδες σε γειτονικές χώρες, όπως η Fokus από τα Σκόπια, που ιδρύθηκε το 1995, η οποία αντιμετώπισε παρόμοιες προκλήσεις στη Βόρεια Μακεδονία. Ωστόσο, επιβίωσε και συνεχίζει να χρησιμοποιεί φωτομοντάζ και κόμικς για να σατιρίσει τους πολιτικούς.

Ξεκινήστε τη συζήτηση

Συντάκτες, παρακαλώ σύνδεση »

Οδηγίες

  • Όλα τα σχόλια ελέγχονται. Μην καταχωρείτε το σχόλιο σας πάνω από μία φορά γιατί θα θεωρηθεί spam.
  • Παρακαλούμε, δείξτε σεβασμό στους άλλους. Σχόλια τα οποία περιέχουν ρητορική μίσους, προσβολές ή προσωπικές επιθέσεις δεν θα καταχωρούνται.