[1]Η πινακίδα του διαδηλωτή λέει: Πέντε απαιτήσεις, ούτε μία λιγότερη. Εικόνα από το “The Stand News”.
Αυτό το άρθρο βασίζεται σε ένα αντίγραφο [2] δημόσιας ομιλίας στα κινεζικά, που δόθηκε από τον Δρ. Fu King-wa του Κέντρου Μελετών Δημοσιογραφίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης του Πανεπιστημίου του Χονγκ Κονγκ στην ανεξάρτητη πλατφόρμα Matters.news.
Νέα έρευνα του Κέντρου Μελετών Δημοσιογραφίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης του Πανεπιστημίου του Χονγκ Κονγκ αποκάλυψε ότι η παραπληροφόρηση, που διαδόθηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης από την Κίνα, χαρακτήρισε τις διαδηλώσεις του Χονγκ Κονγκ το 2019 ως ένα αυτονομιστικό κίνημα.
Από τον Αύγουστο του 2019, οι κινεζικές μυστικές επιχειρήσεις για τις διαδηλώσεις του Χονγκ Κονγκ αποκαλύφθηκαν διεθνώς. Αυτό ήρθε στο φως, αφότου μια σειρά από πλατφόρμες μέσων κοινωνικής δικτύωσης, όπως το Twitter και το Facebook, ανακάλυψαν [3] την ύπαρξη συντονισμένων δραστηριοτήτων δικτύου από την Κίνα, οι οποίες εξαπλώνουν παραπληροφόρηση σχετικά με τις διαμαρτυρίες του Χονγκ Κονγκ [4]. Το Twitter δήλωσε [3] ότι ο σκοπός αυτών των επιχειρήσεων ήταν να υπονομεύσει τη “νομιμότητα και τις πολιτικές θέσεις” της διαδήλωσης.
Δεδομένου ότι οι αναφορές του Twitter και του Facebook δεν είχαν αντιμετωπίσει τη φύση των επιχειρήσεων παραπληροφόρησης, μια ερευνητική ομάδα με επικεφαλής τον καθηγητή Fu King-wa του Κέντρου Μελετών Δημοσιογραφίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης του Πανεπιστημίου του Χονγκ Κονγκ διεξήγαγε έρευνες παρακολούθησης και ανάλυση δεδομένων σχετικά με περιεχόμενο 640.000 λογαριασμών χρηστών του Twitter, οι οποίοι δημοσίευσαν ενεργά τις σχετικές με το Χονγκ Κονγκ ειδήσεις από τον Ιούνιο του 2019. Η έρευνα συνεχίζεται.
Η αρχική ανάλυση δείχνει ότι περίπου το 20% των 640.000 χρηστών του Twitter ήταν bots, το ποσοστό αυτό είναι πολύ υψηλότερο από τις προηγούμενες έρευνες για επιχειρήσεις πληροφόρησης σε άλλες χώρες. Για παράδειγμα, το ποσοστό των bots στις επιχειρήσεις πληροφόρησης της Ρωσίας [5] σχετικά με την Ουκρανία ήταν μόλις 8%, σύμφωνα με μια έρευνα σχετικά με την επιρροή των ρωσικών μέσων κοινωνικής δικτύωσης, που δημοσίευσε η εταιρεία RAND το 2018.
Μέσα στο Μεγάλο Ηλεκτρονικό Τείχος Προστασίας της Κίνας [6], η παραπληροφόρηση, που επεκτάθηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αποσκοπούσε κυρίως στην οικοδόμηση ενός αποσχιστικού ή “υπέρ της ανεξαρτησίας του Χονγκ Κονγκ” πλαισίου για το κίνημα του Χονγκ Κονγκ κατά του νομοσχεδίου της έκδοσης. Όλα τα σχετικά με τις διαμαρτυρίες του Χονγκ Κονγκ στο Weibo της Κίνας χαρακτηρίστηκαν ως πράξεις “υπέρ της ανεξαρτησίας του Χονγκ Κονγκ” από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης των ειδησεογραφικών οίκων. Για παράδειγμα, ένας ηθοποιός του Χονγκ Κονγκ και πρώην αστυνομικός, ο Wong Hei (王喜), ο οποίος συμπαθεί τους διαδηλωτές, έχει χαρακτηριστεί ως ηθοποιός “υπέρ της ανεξαρτησίας του Χονγκ Κονγκ” από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης των κινεζικών ψυχαγωγικών και ειδησεογραφικών οίκων και από τις κοινότητες οπαδών των διασημοτήτων. Τα μποϋκοτάζ των μαθητών του Χονγκ Κονγκ χαρακτηρίστηκαν ως ενέργειες “υπέρ της ανεξαρτησίας του Χονγκ Κονγκ” τόσο στους επίσημους όσο και στους εμπορικούς δημόσιους λογαριασμούς των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.
Ακόμα και τα σχόλια υπέρ των διαμαρτυρομένων του Χονγκ Κονγκ που γίνονται έξω από το Μεγάλο Ηλεκτρονικό Τείχος Προστασίας στο Twitter, στο Facebook και στο Instagram, όταν εντοπίζονται από τους Κινέζους netizens της ηπειρωτικής Κίνας και αναφέρονται σε Κινεζικές πλατφόρμες μέσων κοινωνικής δικτύωσης, οι μεμονωμένοι χρήστες ενδέχεται να αντιμετωπίσουν τεράστια πίεση, ιδιαίτερα αν έχουν κοινωνικές και επιχειρηματικές σχέσεις με την Κίνα. Το πιο γνωστό παράδειγμα ήταν το έπος του NBA [7] σχετικά με τα τουΐτ του Daryl Morey σχετικά με το Χονγκ Κονγκ.
Ο μεγιστάνας του Χονγκ Κονγκ, ο Li Kar Shing, είναι το πιο απροσδόκητο θύμα του πολιτικού αυτού χαρακτηρισμού. Στα κινεζικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης, συμπεριλαμβανομένων των Weibo και WeChat, κατηγορήθηκε για τη χρηματοδότηση των ανεξάρτητων διαμαρτυριών υπέρ του Χονγκ Κονγκ από διάφορους φιλο-Κινέζους ηγέτες της κοινής γνώμης και από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης των κινεζικών ειδησεογραφικών πρακτορείων, που σχετίζονται με το ΧΚ. Αυτό που υποστήριξε [8] στην πολιτική του διαφήμιση ήταν η ειρηνική επίλυση των σημερινών συγκρούσεων. Ωστόσο, οι απόψεις που επικρίνουν και τα δύο μέρη—και τους διαδηλωτές και την κυβέρνηση—θεωρήθηκαν πολιτικά εσφαλμένες στα μάτια της κινεζικής κυβέρνησης.
Επιπλέον, οι βίαιες πράξεις υπέρ του Πεκίνου είχαν επαινεθεί στα ηπειρωτικά κινεζικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης ως ηρωικές πράξεις. Για παράδειγμα, οι Lennon Walls [9], ένας δημόσιος χώρος τέχνης που δημιουργήθηκε αυθόρμητα από τους κατοίκους της περιοχής σε πολλές περιοχές με σκοπό την ελεύθερη έκφραση, χαρακτηρίζονται ως χώροι ανεξαρτησίας υπέρ του Χονγκ Κονγκ και εκείνοι, που έχουν αναλάβει δράση για την καταστροφή των τειχών, απεικονίζονται ως δίκαιοι. Από τον Αύγουστο, πολλοί διαδηλωτές έχουν δεχθεί επίθεση από κακοποιούς υπέρ του Πεκίνου κοντά στους Lennon Walls. Στις 20 Αυγούστου, μια γυναίκα δημοσιογράφος μαχαιρώθηκε στο στομάχι [10] στο Lennon Wall στην σήραγγα του Tseung Kwan O. Η δημοσιογράφος βρισκόταν σε κρίσιμη κατάσταση. Πριν από δύο εβδομάδες, στις 29 Οκτωβρίου, ένα έφηβο αγόρι μαχαιρώθηκε [11] στο λαιμό και το στομάχι του από έναν Κινέζο τουρίστα από τα ηπειρωτικά στο τείχος Tai Po Lennon. Λέγεται ότι ο επιτιθέμενος κατέβασε αφίσες υπέρ της δημοκρατίας από τον τοίχο και φώναξε ότι το Χονγκ Κονγκ είναι “μέρος της Κίνας”, προτού επιτεθεί στο θύμα του, ο οποίος μοίραζε φυλλάδια.
Ωστόσο, η “ανεξαρτησία του Χονγκ Κονγκ” δεν είναι καν στην ατζέντα των διαδηλωτών του Χονγκ Κονγκ, οι οποίοι βγαίνουν στους δρόμους από το Μάρτιο του 2019. Τα πέντε αιτήματα των διαμαρτυριών είναι η πλήρης κατάργηση του νομοσχεδίου της έκδοσης, που θα εξουσιοδοτεί το Χονγκ Κονγκ να εκδίδει υπόπτους εγκλημάτων στην ηπειρωτική Κίνα για δίκη, η ανεξάρτητη έρευνα για τις αστυνομικές επιχειρήσεις, η άρση όλων των κατηγοριών εναντίον των διαδηλωτών, η αμνηστία για τους συλληφθέντες διαδηλωτές και το καθολικό δικαίωμα ψήφου στο νομοθετικό σώμα και στον Κυβερνήτη. Κανένα από αυτά τα αιτήματα δεν περιλαμβάνει κλήσεις για ανεξαρτησία του Χονγκ Κονγκ.
Πότε αναδύθηκε ακριβώς το πλαίσιο “ανεξαρτησίας υπέρ του Χονγκ Κονγκ”; Η ερευνητική ομάδα ανέλυσε δεδομένα από το υπάρχον πρόγραμμα συλλογής δεδομένων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για το Weiboscope [12] και διαπίστωσε ότι ο όρος “ανεξαρτησία υπέρ του Χονγκ Κονγκ” χρησιμοποιούνταν ελάχιστα πριν από τις 21 Ιουλίου, επειδή ήταν ένας πολιτικά ευαίσθητος όρος. Σύμφωνα με το σύστημα της κινεζικής λογοκρισίας της ηπειρωτικής Κίνας, οι πολιτικά ευαίσθητοι όροι είτε παρεμποδίζονται είτε λογοκρίνονται έντονα και μόνο η κινεζική κυβέρνηση και οι κομματικά συνεργαζόμενες ειδησεογραφικές υπηρεσίες και διασημότητες μπορούν να χρησιμοποιήσουν αυτούς τους όρους.
Ωστόσο, στις 22 Ιουλίου, ο όρος “ανεξαρτησία υπέρ του Χονγκ Κονγκ” ήταν άνευ λογοκρισίας και οδήγησε σε ραγδαία αύξηση της χρήσης του όρου στο Weibo. Παρακάτω είναι ένα διάγραμμα που δείχνει το χρονοδιάγραμμα των συχνοτήτων των τριών βασικών όρων που σχετίζονται με τις διαδηλώσεις του Χονγκ Κονγκ: ανεξαρτησία του Χονγκ Κονγκ (港 獨), Απαιτήσεις (訴求), Φυγάδες (逃犯).
Μεταξύ 1ης Μαΐου και 30 Σεπτεμβρίου, η ερευνητική ομάδα συγκέντρωσε 210.000 δημοσιεύσεις από το Weibo που περιλάμβαναν τον όρο “ανεξαρτησία του Χονγκ Κονγκ”. Τα στοιχεία δείχνουν ότι η χρήση του όρου κορυφώθηκε στις 22 Ιουλίου από έναν μέσο όρο ημερήσιων 100 δημοσιεύσεων πριν από τις 22 Ιουλίου σε περισσότερες από 2.000 την ημέρα εκείνη.
Στις 21 Ιουλίου, το Πολιτικό Δίκτυο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων διοργάνωσε μία πορεία που ξεκίνησε από το Κοζγουέι Μπέι μέχρι το Wan Chai στο νησί του Χονγκ Κονγκ. Μετά την ειρηνική διαμαρτυρία, ένας μεγάλος αριθμός διαδηλωτών συνέχισε να προχωράει προς το Γραφείο Διαμεσολάβησης του Πεκίνου [13] στη Δυτική Περιφέρεια. Ένας από τους διαδηλωτές κατόρθωσε να ρίξει μελάνι και να λερώσει το εθνικό έμβλημα της Κίνας [14] έξω από το κτίριο του Γραφείου Διαμεσολάβησης. Την ίδια νύχτα, μια μεγάλη ομάδα κακοποιών υπέρ του Πεκίνου έσπευσαν στο σταθμό του μετρό Yuen Long και επιτέθηκαν σε διαδηλωτές που επέστρεφαν από τις ειρηνικές διαμαρτυρίες στα Νέα Εδάφη. Πολλοί τραυματίστηκαν σοβαρά.
Την επόμενη μέρα, τα ΜΜΕ, που συνδέονται με το Κράτος του Πεκίνου και το Κομμουνιστικό Κόμμα (ΚΚΚ), σχολίασαν σχετικά με τη διαμαρτυρία έξω από το γραφείο διασύνδεσης του Πεκίνου και συγκεκριμένα κατηγόρησαν ψευδώς την επίθεση ενάντια στο εθνικό έμβλημα ως πράξη “ανεξαρτησίας υπέρ του Χονγκ Κονγκ”. Ο κάποτε πολιτικά ευαίσθητος όρος χρησιμοποιήθηκε τώρα ευρέως στα κινεζικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Η δεύτερη κορυφή καταγράφηκε στις 9 Αυγούστου, όταν πάνω από 6.000 δημοσιεύσεις ανέφεραν τον βασικό όρο “ανεξαρτησία του Χονγκ Κονγκ”. Το υπόβαθρο της κορυφής σχετίζεται με την πρώτη συνέντευξη Τύπου, που πραγματοποίησε το Υπουργείο Υποθέσεων του Χονγκ Κονγκ και του Μακάο στις 29 Ιουλίου, η οποία εξέφρασε την ισχυρή υποστήριξή της στην κυβέρνηση και την αστυνομική δράση του Χονγκ Κονγκ.
Στις 5 Αυγούστου, οι διαδηλωτές προχώρησαν σε ευρείες απεργίες και η απεργία των εργαζομένων στην αεροπορία είχε οδηγήσει στην ακύρωση περισσότερων από 200 πτήσεις στο Διεθνές Αεροδρόμιο του Χονγκ Κονγκ. Στις 9 Αυγούστου, η ρυθμιστική αρχή αεροπορίας της Κίνας [15] ενέκρινε και ζήτησε από τον αερομεταφορέα του Χονγκ Κονγκ Cathay Pacific να απολύσει τους εργαζόμενους, που συμμετείχαν στις διαμαρτυρίες.
Η μεγαλύτερη κορυφή πραγματοποιήθηκε στις 13 Αυγούστου μετά τον διαπληκτισμό [16] του σχετιζόμενου με το ΚΚΚ δημοσιογράφου της εφημερίδας Global Times, Fu Guohao, με διαδηλωτές του Χονγκ Κονγκ στο διεθνές αεροδρόμιο της πόλης. Ένας αριθμός διαδηλωτών κράτησαν τον Fu Guohao στο αεροδρόμιο, αφότου αυτός είχε εντοπιστεί να τραβάει φωτογραφίες από τα πλήθη των διαδηλωτών. Στο σακίδιο του Fu βρήκαν ένα μπλε μπλουζάκι με το λογότυπο “υποστηρίζω την αστυνομίας του Χονγκ Κονγκ”. Ο φιλοκινεζικός όχλος, που επιτέθηκε σε διαδηλωτές του Χονγκ Κονγκ στις 11 Αυγούστου σε διάφορες περιοχές, φορούσε ίδια μπλουζάκια. Οι διαδηλωτές αμφισβήτησαν την ταυτότητα του Fu και κατά τη διάρκεια της διαδικασίας, ο Fu φώναξε: “Υποστηρίζω την αστυνομία του Χονγκ Κονγκ, μπορείτε τώρα να με χτυπήσετε!”. Ορισμένοι διαδηλωτές απάντησαν με τις γροθιές τους, ενώ άλλοι προσπάθησαν να τον προστατεύσουν.
Η αντιπαράθεση του Fu με τους διαδηλωτές, η οποία αργότερα χαρακτηρίστηκε ως “εξαιρετική παράσταση [16]“, ήρθε μετά τη συνέντευξη Τύπου του Γραφείου Υποθέσεων του Πεκίνου στο Χονγκ Κονγκ και στο Μακάο στις 12 Αυγούστου, κατά τη διάρκεια της οποίας ένας εκπρόσωπος του Πεκίνου δήλωσε ότι οι διαδηλώσεις στο Χονγκ Κονγκ έχουν δείξει ενδείξεις τρομοκρατίας [17]. Η συνέντευξη Τύπου έλαβε χώρα μετά τις διαμαρτυρίες σε όλη την πόλη στις 11 Αυγούστου, όταν οι αντιδημοκρατικοί διαδηλωτές απωθήθηκαν βίαια από την αστυνομία του Χονγκ Κονγκ αφενός και δέχθηκαν επίθεση από οπαδούς υπέρ του Πεκίνου που φορούσαν μπλε μπλουζάκια σαν του Fu αφετέρου.
Το περιστατικό του Fu Guohao έγινε viral στα κινεζικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Στην πλειοψηφία των σχολίων, ο Fu θεωρήθηκε ως ήρωας υπερασπιζόμενος την εθνική αξιοπρέπεια, ενώ οι διαδηλωτές του Χονγκ Κονγκ στέκονταν σε αντίθεση προς το κινεζικό έθνος.
Ωστόσο, καθώς η 70ή επέτειος της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας πλησίαζε την 1η Οκτωβρίου, το πλαίσιο της “ανεξαρτησίας του Χονγκ Κονγκ” εξαφανίστηκε από τα κινεζικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Ποιος εμπλέκεται στην καθιέρωση της εν λόγω ενοχοποίησης της “ανεξαρτησίας υπέρ του Χονγκ Κονγκ”; Σύμφωνα με το σύνολο δεδομένων, περίπου το 13% των δημοσιεύσεων που περιείχαν τη λέξη-κλειδί “ανεξαρτησία του Χονγκ Κονγκ” αναδημοσιεύθηκαν αμέσως από τις εφημερίδες People’s Daily και Global Times. Εάν συμπεριλάβετε και την αντιγραφή και επικόλληση των επανακοινοποιήσεων, το ποσοστό θα ήταν ακόμη υψηλότερο.
Η ερευνητική ομάδα θα συνεχίσει να ανασκάπτει τα δεδομένα για μια πιο λεπτομερή ανάλυση των επιχειρήσεων πληροφόρησης της Κίνας σε σχέση με τις διαμαρτυρίες του Χονγκ Κονγκ. Ωστόσο, τα αρχικά ευρήματα υποδηλώνουν έντονα ότι το Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα και τα κρατικά ΜΜΕ έχουν διαδραματίσει βασικό ρόλο στη διάδοση των πληροφοριών που χαρακτηρίζουν τις διαμαρτυρίες ως ένα κίνημα υπέρ της ανεξαρτησίας του Χονγκ Κονγκ. Οι προσπάθειες αυτές αποσκοπούν στην παραπλάνηση της κοινής γνώμης της Κίνας ότι η δυσαρέσκεια αποτελεί μέρος μιας αυτονομιστικής πολιτικής διαμάχης που υπονομεύει την “ακεραιότητα της κινεζικής επικράτειας”, μια φράση που χρησιμοποιείται επανειλημμένα μεταξύ των Κινέζων πατριωτών της ηπειρωτικής Κίνας.