Οι περιβαλλοντολόγοι σημαίνουν συναγερμό για την άνθηση των υδροηλεκτρικών εργοστασίων στα Βαλκάνια

Κατασκευή μικρής υδροηλεκτρικής μονάδας στον ποταμό Krapska Reka, στο βουνό Γιακούπιτσα της Βόρειας Μακεδονίας. Η περιοχή αποτελεί τμήμα του δικτύου Emerald των περιοχών προστασίας της φύσης. Φωτογραφία από το Eko-svest, με άδεια.

Ακτιβιστές στα δυτικά Βαλκάνια διαμαρτύρονται για την κατασκευή μικρών υδροηλεκτρικών σταθμών, οι οποίοι σύμφωνα με τους ειδικούς απειλούν το περιβάλλον και τις πηγές γλυκού νερού. Περισσότερα από 2.700 μικρά υδροηλεκτρικά εργοστάσια είτε έχουν προγραμματιστεί είτε βρίσκονται υπό κατασκευή σε Βόρεια Μακεδονία, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Σερβία, Αλβανία, Μαυροβούνιο και Κροατία.

Οι βαλκανικές χώρες στράφηκαν προς την υδροηλεκτρική ενέργεια για να εκπληρώσουν τους στόχους, που θέτει η Συνθήκη Ενεργειακής Κοινότητας, μια συμφωνία μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των γειτόνων της, με την οποία οι υπογράφοντες πρέπει, μεταξύ άλλων, να αποκτήσουν το 27% της ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές μέχρι το 2020.

Αλλά οι επικριτές λένε ότι οι κυβερνήσεις σπεύδουν να οικοδομήσουν χωρίς να αξιολογούν σωστά τις περιβαλλοντικές τους επιπτώσεις και ότι τα έργα καταστρέφονται λόγω διαφθοράς.

Μια μελέτη του 2017 από το Bankwatch, ένα δίκτυο οργανώσεων κοινωνίας των πολιτών από την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, επισκέφθηκε οκτώ ευρωπαϊκά υδροηλεκτρικά εργοστάσια στην περιοχή και ανακάλυψε ότι όλα τους βρίσκονται σε προστατευόμενες περιοχές ή σε ευαίσθητες από οικολογική άποψη περιοχές. Διαπίστωσαν ότι τα περισσότερα εργοστάσια έχουν προκαλέσει ξήρανση των ποταμών και παρεμποδίζουν τις πηγές νερού των τοπικών χωριών. Οι επιτόπιες επισκέψεις σε εργοστάσια στη Βόρεια Μακεδονία το 2017 διαπίστωσαν ότι τα δομικά υλικά που έχουν ριχθεί στην κοίτη του ποταμού έχουν διαταράξει τη μετανάστευση των ψαριών και άλλων οργανισμών. Η μελέτη λέει:

Όλα τα εργοστάσια που επισκεφθήκαμε χρήζουν επείγουσας ανάγκης για αυξημένη παρακολούθηση των επιπτώσεων καθώς και για μέτρα αποκατάστασης. Στις περισσότερες περιπτώσεις είναι εμφανείς οι καταφανείς παραβιάσεις των εθνικών νόμων και των προτύπων των διεθνών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων.

Η Μακεδόνα βιολόγος Ana Colovic Lesoska, από την τοπική ΜΚΟ Eko-svest, εξέφρασε την ανησυχία της σχετικά με την τάση με μια δήλωση για το Global Voices:

Όλα τα υδάτινα σώματα είναι πολύτιμα για μας. Η επιβίωση των ποταμών εξαρτάται όχι μόνο από την επιβίωση των οικοσυστημάτων που διατρέχουν, αλλά και από την επιβίωση του τοπικού πληθυσμού που εξαρτάται από αυτά για τα τρόφιμα και το νερό. Η καταστροφή των ποταμών σημαίνει τη σιωπηρή καταστροφή όλων των χωριών και των οικισμών μαζί με τις παραδόσεις και την ιστορία.

Η Colovic κέρδισε πρόσφατα το περιβαλλοντικό βραβείο Goldman για τις προσπάθειές του να σταματήσει δύο μεγάλα φράγματα που κατασκευάστηκαν στο Εθνικό Πάρκο του Μαύροβο, το σπίτι του απειλούμενου Βαλκανικού Λύγκα.

Η έκθεση Bankwatch διαπίστωσε επίσης ότι, σε όλη την περιοχή, οι εταιρείες που κέρδισαν παραχωρήσεις για την κατασκευή και τη λειτουργία μικρών υδροηλεκτρικών σταθμών ανήκουν είτε σε κυβερνητικούς πολιτικούς είτε σε συγγενείς τους. Η έκθεση λέει:

Ο Αναπληρωτής Πρωθυπουργός Οικονομικών Υποθέσεων της Βόρειας Μακεδονίας, ο Kocho Angjushev διαθέτει τουλάχιστον 27 μικρά υδροηλεκτρικά εργοστάσια και ο πρόεδρος του βασικού κόμματος της αντιπολίτευσης, Hristijan Mickoski, κατέχει τουλάχιστον πέντε παραχωρήσεις. Στη Σερβία, εταιρείες που συνδέονται με τον Nikola Petrović, τον κουμπάρο (kum) του προέδρου Αλεξάνταρ Βούτσιτς, είναι από τους κορυφαίους δικαιούχους της υδροηλεκτρικής στήριξης.

Στη Βόρεια Μακεδονία, οι ντόπιοι από το χωριό Zhirovnica, με τη βοήθεια των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών, κέρδισαν φέτος μια νομική μάχη εναντίον δύο σταθμών ηλεκτροπαραγωγής στον δήμο Μαύροβο. Οι τοπικές Αρχές ακύρωσαν την κατασκευή τους αφού κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι δεν συμμορφώθηκαν με τους διεθνείς και τους εθνικούς κανονισμούς.

Στο γειτονικό Κοσσυφοπέδιο, οι διαμαρτυρίες ενάντια σε υδροηλεκτρικά εργοστάσια έχουν ενώσει τους Σέρβους και τους Αλβανούς κατοίκους του δήμου Štrpce, στο βουνό Σκάρδος κοντά στα μακεδονικά σύνορα. Από τα μέσα του 2018, έχουν οργανώσει μια σειρά διαμαρτυριών στο εργοτάξιο. Στις 8 Οκτωβρίου, μία από αυτές τις διαμαρτυρίες αντιμετωπίστηκε με υπερβολική βία από την εθνική αστυνομία, που χρησιμοποίησε σπρέι πιπεριού στους παρευρισκόμενους, συμπεριλαμβανομένων παιδιών, και άφησε 20 τραυματίες. Τρεις κάτοικοι του κοντινού χωριού Lower Biti συνελήφθησαν και απελευθερώθηκαν μετά από ανάκριση.

Διαμαρτυρίες εναντίον του MHPP στην πόλη Στρπκε: Ο Όμιλος Matkos σταμάτησε την κατασκευή σε ιδιωτικά οικόπεδα

Η γεφύρωση των εθνοτικών διαιρέσεων σε μια χώρα που καταστράφηκε από εθνοκάθαρση μόλις πριν από είκοσι χρόνια έχει προσελκύσει την προσοχή των περιφερειακών μέσων ενημέρωσης. Ένα άρθρο από τον Αύγουστο του 2019 είχε τίτλο “Στρπκε: Ένας εθνοτικός Σέρβος κι ένας εθνοτικός Αλβανός συνελήφθησαν για καύση μπουλντόζων“. Μια παρόμοια ιστορία δημοσιεύθηκε επίσης από το BBC στη Σερβία.

Το μεγαλύτερο μέρος της ενέργειας στα Δυτικά Βαλκάνια προέρχεται από τον άνθρακα. Το 2018, μόνο το 3,8% της ηλεκτρικής ενέργειας της περιοχής δημιουργήθηκε από υδροηλεκτρικά φράγματα. Όλες οι χώρες έχουν υψηλό ηλιακό δυναμικό, αλλά μόνο σε 1% της χωρητικότητας της περιοχής έχει εγκατασταθεί.

Ξεκινήστε τη συζήτηση

Συντάκτες, παρακαλώ σύνδεση »

Οδηγίες

  • Όλα τα σχόλια ελέγχονται. Μην καταχωρείτε το σχόλιο σας πάνω από μία φορά γιατί θα θεωρηθεί spam.
  • Παρακαλούμε, δείξτε σεβασμό στους άλλους. Σχόλια τα οποία περιέχουν ρητορική μίσους, προσβολές ή προσωπικές επιθέσεις δεν θα καταχωρούνται.