Στην επιδημία παραπληροφόρησης της Αιθιοπίας, ο καταρρέων κυβερνητικός συνασπισμός είναι το πραγματικό πρόβλημα

Ο πολιτικός ακτιβιστής Jawar Mohammed. Φωτογραφία από την Dotohelp [CC BY-SA 4.0]

Αυτή η ιστορία είναι η δεύτερη σε μια σειρά δύο τμημάτων για την διαδικτυακή παραπληροφόρηση και την πολιτική στην Αιθιοπία. Μπορείτε να διαβάσετε το πρώτο μέρος εδώ.

Στις 17 Νοεμβρίου, όλα εκτός από ένα εθνοτικό κόμμα που περιλαμβάνει τον κυβερνώντα συνασπισμό της Αιθιοπίας, το Λαϊκό Επαναστατικό Δημοκρατικό Μέτωπο της Αιθιοπίας (EPRDF) δήλωσαν ότι συμφώνησαν να συγχωνευθούν.

Το Τιγκράι Λαϊκό Μέτωπο Απελευθέρωσης (TPLF), το πιο παλιό από τα τέσσερα κόμματα, αποφάσισε να απορρίψει τη συμφωνία και να καθυστερήσει τη συγχώνευση, θέτοντας το στάδιο για σπασμούς στην ακατάστατη πολιτική μετάβαση, που προκάλεσε ο πρωθυπουργός Άμπιι Αχμέτ, που ξεκίνησε τον Απρίλιο του 2018.

Ωστόσο, η κίνηση αναμένεται να μειώσει τις εθνικές διαιρέσεις και τη βία της χώρας, που προκαλείται από τη ρητορική μίσους και την παραπληροφόρηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Η ανακοίνωση έρχεται, αφότου αρκετά πανεπιστήμια στην Αιθιοπία έχουν γίνει το επίκεντρο λυσσασμένων μαχών παραπληροφόρησης μεταξύ πολιτικών ομάδων μετά τη δολοφονία, το Νοέμβριο του 2019, δύο φοιτητών Ορόμο στο Πανεπιστήμιο Woldia στη βόρεια περιοχή Αμχάρα της Αιθιοπίας:

“Έλεγξε το δικό μου και είπε, ‘είναι Ορόμο’. Στη συνέχεια, ένας από αυτούς με χτύπησε με μεταλλικό ραβδί και ο άλλος με μια πέτρα. Έπεσα και λιποθύμησα. Όταν συνήλθα, είδα τον εαυτό μου να πλέει μέσα σε μια λίμνη αίματος”.

Στις 10 Νοεμβρίου 2019, αναφέρθηκε ότι ξέσπασε ένας ασαφής αγώνας μεταξύ φοιτητών Ορόμο και Αμχάρα στο Πανεπιστήμιο Woldia.

Στη συνέχεια, μια σειρά από φήμες, που διαδόθηκαν από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, προειδοποίησαν για επιθέσεις από τη μια ομάδα φοιτητών εναντίον της άλλης, και αυτό προκάλεσε εκτεταμένο πανικό μεταξύ των φοιτητών, που σπουδάζουν σε πανεπιστήμια, που βρίσκονται εκτός των κρατιδίων καταγωγής τους.

Οι κυβερνητικές Αρχές ζήτησαν ηρεμία και ο πρωθυπουργός Άμπιι κατήγγειλε όσους διαδίδουν φήμες και δεσμεύθηκε ότι, εάν οι τοπικές Αρχές δεν επιβάλουν το νόμο και δεν αποκαταστήσουν την ηρεμία, η κυβέρνηση θα κλείσει τα πανεπιστήμια.

Ο πανικός στα διάφορα πανεπιστήμια της χώρας όχι μόνο υπογράμμισε τις βαθιές ρίζες των εθνοτικών εντάσεων στην Αιθιοπία, όπου οι εθνοτικές εντάσεις συνήθως απλοποιούνται ως σύγκρουση μεταξύ Αμχάρα έναντι Ορόμο, αλλά και σύμπτωμα μιας περίπλοκης και θανατηφόρας διαμάχης για την εξουσία εντός του EPRDF.

Το EPRDF είναι ένας συνασπισμός τεσσάρων εθνικιστικών κομμάτων. Μέλη από αυτά τα τέσσερα κόμματα, το Αμχαρικό Δημοκρατικό Κόμμα (ADP), το Ορόμο Δημοκρατικό Κόμμα (ODP), το Λαϊκό Δημοκρατικό Κίνημα της Νότιας Αιθιοπίας (SEPDM) και το Τιγκράι Λαϊκό Μέτωπο Απελευθέρωσης (TPLF), αποτελούν σήμερα την κορυφαία ηγεσία της Αιθιοπίας.

Από το 1991, το EPRDF είναι ο κεντρικός παράγοντας στην πολιτική της Αιθιοπίας. Ωστόσο, τα τελευταία δύο χρόνια, σχεδόν εξαφανίστηκε ως συνεκτικός συνασπισμός, αν και συνεχίζει να κυβερνά τη χώρα.

Το κόμμα εμπλέκεται σε μια θανατηφόρα και αδιάκοπη διαμάχη εξουσίας, κυρίως σε εθνικό επίπεδο μεταξύ των τεσσάρων μελών του, οι υποστηρικτές και τα μέλη κάθε εθνικού κόμματος δίνουν τον αγώνα τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Μέλη του συνασπισμού, ιδίως τα ADP, ODP και TPLF, φλερτάρουν ανοιχτά με μαχητικές εθνικιστικές αντιπολιτευτικές ομάδες. Μάχονται ο ένας τον άλλον με τη διαρροή ενοχλητικών ιστοριών σε μέσα ενημέρωσης της αντιπολίτευσης που προσθέτουν καύσιμη ύλη στη συνεχιζόμενη παραπληροφόρηση.

Οι ιστορίες που διαρρέουν είναι μερικές φορές εντελώς φτιαγμένες. Τις περισσότερες φορές, παραπλανούν ή προκαλούν προκαταλήψεις, συγκεντρώνονται για να εξυπηρετήσουν τους σκοπούς αυτών των κομμάτων στον αγώνα τους για την εξουσία.

Για παράδειγμα, τον Οκτώβριο, εν μέσω αυξανόμενης έντασης, ο Seyoum Teshome, ένας εξέχων σχολιαστής των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, άρχισε να δημοσιεύει μια σειρά αμφισβητήσιμων στιγμιοτύπων οθόνης από ανταλλαγή email που φέρεται να έχουν προέλθει από τον λογαριασμό email ενός κορυφαίου μέλους του TPLF που παραβιάστηκε. Ο Teshome, ισχυρός υποστηρικτής του πρωθυπουργού Άμπιι, έχει φυλακιστεί δύο φορές το 2016 και το 2018, για άγνωστους λόγους.

Τα χακαρισμένα emails ισχυρίζονταν ότι κορυφαία μέλη του TPLF σχεδίαζαν να προκαλέσουν χάος στα πανεπιστήμια της Αιθιοπίας, προκειμένου να διαβρώσουν την εμπιστοσύνη των Αιθίοπων στην ικανότητα του Πρωθυπουργού Άμπιι να εγγυηθεί την ασφάλεια στη χώρα.

Η “πλεκτάνη δολοφονίας” του Jawar Mohammed: Μια υπόθεση παραπληροφόρησης

Στις 21 Οκτωβρίου, ο Jawar Mohammed, ένας διακεκριμένος πολιτικός ακτιβιστής Ορόμο και πρώην σύμμαχος του τότε πρωθυπουργού Άμπιι, έγραψε αρκετές ενημερώσεις στο Facebook, στις οποίες ανέφερε γεγονότα που συνέβησαν κοντά στην πύλη της κατοικίας του στην Αντίς Αμπέμπα, την πρωτεύουσα της Αιθιοπίας.

Συλλογικά, οι αναρτήσεις του σε τρεις διαφορετικές γλώσσες, ορόμο, αμχαρικά και αγγλικά, ανέφεραν μια ομάδα ομοσπονδιακών αστυνομικών, που ήρθαν κοντά στο σπίτι του μετά τα μεσάνυχτα και διέταξαν την κυβερνητική ομάδα προστασίας του να τα μαζέψει και να φύγει.

Από τον Απρίλιο του 2018, η κυβέρνηση έχει χαλαρώσει τους περιορισμούς των μέσων ενημέρωσης, επιτρέποντας στους κάποτε απαγορευμένους ηγέτες κομμάτων της αντιπολίτευσης και ακτιβιστές να επιστρέψουν στην Αιθιοπία, παρέχοντας λεπτομέρειες ασφαλείας γι’ αυτούς, συμπεριλαμβανομένου του Mohammed.

Ένα στιγμιότυπο οθόνης της ανάρτησης του Jawar Mohammed στο Facebook. Το στιγμιότυπο οθόνης λήφθηκε στις 25 Οκτωβρίου 2019.

Στις ενημερώσεις, ο Mohammed προειδοποίησε ότι, αν κάποιος από τους ένοπλους προσπαθήσει να πλησιάσει πιο κοντά, τα άτομα της ομάδας προστασίας του θα υπερασπιστούν τους εαυτούς τους και, αν χυθεί αίμα, εκείνος θα κατηγορήσει την κυβέρνηση.

Στις ώρες μετά τις ενημερώσεις του, εν μέσω ανησυχίας και προσδοκίας τόσο από τους υποστηρικτές όσο και από τους επικριτές, ο Mohammed εμφανίστηκε σε μια ζωντανή ροή στο Facebook που μεταδόθηκε από τον τηλεοπτικό σταθμό Oromia Media Network (OMN), του οποίου είναι συνιδρυτής και επί του παρόντος υπηρετεί ως εκτελεστικός διευθυντής. Κατά τη διάρκεια της ροής, κλιμάκωσε τη σύγκρουσή του με τις κυβερνητικές αρχές και τις κατηγόρησε για συνωμοσία με σκοπό να τον σκοτώσουν.

Ωστόσο, οι κυβερνητικές Αρχές, συμπεριλαμβανομένου του πρωθυπουργού Άμπιι Αχμέτ, αρνήθηκαν τον ισχυρισμό του Mohammed, λέγοντας ότι εάν ήθελαν να σκοτωθεί, δεν θα του παρείχαν ασφάλεια.

Οι ισχυρισμοί του προκάλεσαν μια σειρά αντιδράσεων που ξεκίνησαν με τους οπαδούς του να συγκεντρώνονται μπροστά από την κατοικία του στην Αντίς Αμπέμπα.

Υπήρξαν διαδηλώσεις στους δρόμους σε τμήματα της Ορόμια, της μεγαλύτερης περιοχής της Αιθιοπίας, οι οποίες με τη σειρά τους πυροδότησαν βία σε συγκεντρώσεις, ακολουθούμενες από αυτό που τα μέσα ενημέρωσης περιέγραψαν ως “κοινοτική βία” στην περιοχή.

Φορείς μειονοτικών ομάδων που κατηγορούν τη διοίκηση της Ορόμια για διακριτική πρακτική πραγματοποίησαν επίσης διαμαρτυρίες στο Adama Nazeret, μια πόλη που βρίσκεται στην ανατολική Ορόμια. Επεισόδια σποραδικής βίας οδήγησαν σε θανάτους και από τις δύο μειονοτικές ομάδες.

Σε ένα από τα πιο θανατηφόρα επεισόδια των πολυάριθμων κύκλων βίας της Αιθιοπίας, τουλάχιστον 86 άνθρωποι σκοτώθηκαν και αρκετοί τραυματίστηκαν μεταξύ 21 και 23 Οκτωβρίου 2019, στην Ορόμια.

Η κυκλοφορία των εικόνων και των βίντεο μετά τη βία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δείχνει ότι οι Αιθίοπες έχουν προκαλέσει ακραία βία και ωμότητες στους συμπολίτες τους που οδήγησαν σε εκτεταμένο φόβο και κοινοτική ένταση.

Καθώς η βία υποχώρησε στην περιοχή, ξεκίνησε μια νέα μάχη σχετικά με τις ερμηνείες και την απόδοση της ευθύνης.

Η αυξημένη πόλωση σε εθνικό επίπεδο γέμισε τα αιθιοπικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης με εντελώς διαφορετικές ερμηνείες της βίας: Οι όροι “εθνοκάθαρση” και “γενοκτονία” χρησιμοποιήθηκαν από τους εθνικιστές της Αμχάρα, τους Αιθίοπες εθνικιστές και τους οπαδούς της Αιθιοπικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, ενώ οι εθνικιστές του Ορόμο και της Sidama χρησιμοποίησαν φράσεις όπως “κυβερνητική βία.”

Αυτές οι ερμηνείες επέτειναν τις σχέσεις μεταξύ των ελίτ της Αμχάρα και του Ορόμο που οδήγησαν σε αμοιβαία ανταλλαγή ύβρεων γεμάτη παραπληροφόρηση και λανθασμένη πληροφόρηση.

Οι επικριτές του Mohammed δεν δίσταζαν να ρίξουν την ευθύνη καθώς διέδωσαν ιστορίες, εικόνες και memes στο Facebook, το Twitter και το YouTube που του έδιναν την ευθύνη.

Γι’ αυτούς, αυτός προκάλεσε τη βία υποστηρίζοντας ψευδώς μια συνωμοσία δολοφονίας και προκαλώντας σκόπιμα το εθνικιστικό συναίσθημα.

Επίσης, ένα από τα παραβιασμένα emails του Seyoum Teshome που δημοσιεύτηκε στις 25 Οκτωβρίου 2019, ισχυρίζεται ότι ο Mohammed και το TPLF εργάζονταν κρυφά για να υποκινήσουν τη βία στην Ορόμια με σκοπό την αποτροπή της συγχώνευσης του EPRDF.

Οι αντίπαλοι χαρακτήρισαν το βίαιο περιστατικό ως σφαγή που προκλήθηκε λόγω των δημοσιεύσεων του Mohammed στο Facebook, μια αφήγηση που έχει αποκτήσει ευρεία δημοτικότητα στο Αιθιοπικό Twitter υπό το hashtag “#σφαγήΟκτωβρίου2019“. Ζήτησαν σκληρή απάντηση από τον πρωθυπουργό Άμπιι (έναν Ορόμο), τον οποίο συνήθιζαν να κατηγορούν ότι είναι πολύ μαλακός για τον Mohammed ή εργάζεται κρυφά μαζί του.

Οι σύμμαχοι του Mohammed βλέπουν τη διαμαρτυρία στην Ορόμια ως νίκη που απέτρεψε μια απόπειρα κατά της ζωής του και χαιρέτισαν τους διαδηλωτές στην Ορόμια ως ήρωες.

Ρίχνουν την ευθύνη για τη θανατηφόρα βία στους Αμχάρα εθνικιστές και σε άλλα πολιτικά κόμματα της αντιπολίτευσης.

Οι περισσότεροι Ορόμο υποστηρικτές και πολιτικοί που έδειξαν αλληλεγγύη στον Mohammed, δήλωσαν ότι οι Ορόμο περίμεναν την ευκαιρία να διαμαρτυρηθούν, με τον ισχυρισμό του για συνωμοσία δολοφονίας ως την σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι. Σε ένα ευρέως διαδεδομένο βίντεο διαμαρτυρίας στο Facebook, οι διαδηλωτές ακούστηκαν να εκτοξεύουν προσβολές στον Άμπιι, αποκαλώντας τον “Habesha”, έναν όρο που χρησιμοποιείται ευρέως για τους Αιθίοπες στο σύνολό τους, αλλά οι Ορόμο εθνικιστές τον χρησιμοποιούν για να κατηγορήσουν ένα Ορόμο άτομο, που υποχωρεί σε συμφέροντα των μη Ορόμο.

Ο Mohammed είναι σαν κάτι γκουρού διαμαρτυρίας, στέλεχος μέσων ενημέρωσης και πολιτικός στρατηγικής στην κοινότητά του. Με σχεδόν 1,8 εκατομμύρια οπαδούς στο Facebook, χρησιμοποίησε τη σελίδα του για να καθοδηγήσει τη διαμαρτυρία του δρόμου, να συγκεντρώσει χρήματα και να ζητήσει πληροφορίες από ομάδες εντός του EPRDF που βοήθησαν στην κατάρρευση του κάποτε κυρίαρχου TPLF, το οποίο για χρόνια είχε μπλοκάρει τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και συνελάμβανε και βασάνιζε bloggers.

Ακόμα και τότε, το EPRDF μπόρεσε να χρησιμοποιήσει ενεργά τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να κινητοποιήσει υποστήριξη, να διαδώσει παραπληροφόρηση και να επιτεθεί σε αντιπάλους, συμπεριλαμβανομένου του Mohammed. Στην πραγματικότητα, ο πραγματικός πρόδρομος για την τρέχουσα ιλιγγιώδη παραπληροφόρηση που περιστρέφεται στα αιθιοπικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης ξεκίνησε το 2014.

Για αρκετά χρόνια, οι πληρωμένοι διαδικτυακοί σχολιαστές, που συνδέονται με το EPRDF, είχαν δημοσιεύσει σχόλια που ευνοούσαν τις πολιτικές των κομμάτων και επιτέθηκαν σε αντιπάλους. Οι σχολιαστές ήταν γνωστοί ως cocas, μια αμχαρική έκφραση που μεταφράστηκε κατά προσέγγιση στα αγγλικά ως “αξιοκαταφρόνητο επιτελείο”. Οι cocas προφανώς προσλήφθηκαν από μέλη του συνασπισμού EPRDF σε μια προσπάθεια χειραγώγησης της κοινής γνώμης.

Οι cocas συνήθιζαν να ενώνονται εύκολα γύρω από ιστορίες και memes που δημιουργούνται από το EPRDF. Για παράδειγμα, όταν ο Tedros Adahanom, μέλος του TPLF, κατέβηκε στις εκλογές για να ηγηθεί του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) ως Γενικός Διευθυντής το 2017, κινητοποίησε χιλιάδες υποστηρικτές στο Facebook και δημιούργησε την εντύπωση ότι έχει ευρεία υποστήριξη.

Ομοίως, ο Mohammed έχει εκμεταλλευτεί τις σεισμικές αλλαγές που εκτυλίσσονται μέσα στο EPRDF. Στη σελίδα του στο Facebook, δημοσιεύει συχνά και παρέχει μια ανάλυση των χρηστών σχετικά με την υπηρεσία ζωντανής ροής του OMN στο Facebook, παρουσιάζοντας τον εαυτό του ως άτομο που λαμβάνει κορυφαία μυστικά από το EPRDF. Δημοσιεύει χωρίς συγκεκριμένο πρόγραμμα, μερικές φορές πολλές φορές την ημέρα, μερικές μέρες καθόλου. Οι δημοσιεύσεις του παρέχουν πληροφορίες σχετικά με αυτό που συχνά αποκαλεί συλλογικό ενδιαφέρον, παράπονα και υποτιθέμενες απειλές των ανθρώπων Ορόμο.

Η σελίδα του OMN στο Facebook, με 1 εκατομμύριο ακόλουθους, είναι μία από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες σελίδες μεταξύ των οργανισμών μίντια της Αιθιοπίας.

Ο Mohammed κατατάσσεται πρώτος ανάμεσα στις πολιτικές προσωπικότητες της Αιθιοπίας σε έναν αριθμό οπαδών της επαληθευμένης σελίδας του στο Facebook με 1,8 εκατομμύρια οπαδούς. Καμία άλλη δημόσια προσωπικότητα της Αιθιοπίας, που έχει κάποια πολιτική επιρροή, δεν τον πλησιάζει καν.


Αυτό το άρθρο είναι μέρος μιας σειράς δημοσιεύσεων, που εξετάζουν την παρέμβαση στα ψηφιακά δικαιώματα μέσω μεθόδων, όπως τερματισμός της λειτουργίας του δικτύου και παραπληροφόρηση, κατά τη διάρκεια σημαντικών πολιτικών εκδηλώσεων σε επτά αφρικανικές χώρες: Αλγερία, Αιθιοπία, Μοζαμβίκη, Νιγηρία, Τυνησία, Ουγκάντα ​​και Ζιμπάμπουε. Αυτό το εγχείρημα χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ψηφιακών Δικαιωμάτων της Αφρικής της Συνεργασίας για Διεθνή Πολιτική Τεχνολογίας Πληροφοριών και Επικοινωνιών για την Ανατολική και Νότια Αφρική (CIPESA).

Ξεκινήστε τη συζήτηση

Συντάκτες, παρακαλώ σύνδεση »

Οδηγίες

  • Όλα τα σχόλια ελέγχονται. Μην καταχωρείτε το σχόλιο σας πάνω από μία φορά γιατί θα θεωρηθεί spam.
  • Παρακαλούμε, δείξτε σεβασμό στους άλλους. Σχόλια τα οποία περιέχουν ρητορική μίσους, προσβολές ή προσωπικές επιθέσεις δεν θα καταχωρούνται.