Το Twitter ήταν ναρκοπέδιο ψευδών πληροφοριών κατά τη διάρκεια των εκλογών στη Νιγηρία του 2019

Ανακατασκευή εικόνας από τον Nwachukwu Egbunike

Αυτή η ιστορία είναι η δεύτερη σε μια σειρά δύο μερών για τον διαδικτυακό λόγο μίσους, την παραπληροφόρηση και την προπαγάνδα κατά τη διάρκεια των εκλογών της Νιγηρίας του 2019. Μπορείτε να διαβάσετε το πρώτο μέρος εδώ.

Στη Νιγηρία, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν μια ιστορία που επιτρέπει την εθνοκεντρική παραπληροφόρηση και προπαγάνδα κατά τη διάρκεια των εκλογών. Κατά τη διάρκεια των εκλογών του 2015, το Twitter της Νιγηρίας συμμετείχε σε έναν πικρό και δυαδικό αγώνα μεταξύ των υποστηρικτών των δύο μεγάλων διαγωνιζομένων, του Γκούντλακ Τζόναθαν (PDP, Χριστιανοί Ιτζάου) και του Μουχαμάντου Μπουχάρι (APC, Χάουσα, Φουλάνι Μουσουλμάνοι). Το Twitter έγινε ένα εργαλείο για τη διάδοση του εθνοτικού μίσους και της κομματικής πολιτικής.

Οι εκλογές του 2019 δεν αποτέλεσαν εξαίρεση. Στις 15 Φεβρουαρίου, οι Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα (RSF) δημοσίευσαν μια δήλωση που εξέφραζε τις ανησυχίες τους για μια προεκλογική εκστρατεία “μολυσμένη από παραπληροφόρηση”.

Οι Νιγηριανοί εξέφρασαν επίσης τις ανησυχίες τους. Ο δημοσιογράφος Abdulbaqi Jari έγραψε στο Twitter:

Πρέπει να καταπολεμήσουμε τις ψευδείς ειδήσεις τώρα, που έχουν ξεκινήσει οι πολιτικές εκστρατείες. Άτομα / λογαριασμοί που διαδίδουν ψευδείς ειδήσεις και σκόπιμη παραπληροφόρηση πρέπει να αναφέρονται. Στην προώθηση ή στην κριτική, όλοι πρέπει να παίξουν σύμφωνα με τους κανόνες.

Παραπληροφόρηση και πολιτική στις αφρικανικές χώρες

Μια μελέτη του 2019 από τους Dani Madrid-Morales, του Πανεπιστημίου του Χιούστον και Herman Wasserman, του Πανεπιστημίου του Κέιπ Τάουν  κατέληξε στο συμπέρασμα ότι “οι εκστρατείες λανθασμένης πληροφόρησης και παραπληροφόρησης έχουν χρησιμοποιηθεί για να επηρεάσουν τις πολιτικές ατζέντες” στη Νιγηρία, την Κένυα και τη Νότια Αφρική. Η υψηλή έκθεση σε παραπληροφόρηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ιδίως κατά τη διάρκεια των εκλογικών εκστρατειών, οδηγεί σε “δυσπιστία” μεταξύ των χρηστών των κοινωνικών μέσων κοινωνικής δικτύωσης “επειδή εκεί βρίσκουν τις ‘ψευδείς ειδήσεις’ πιο συχνά”, ισχυρίστηκε ο Madrid-Morales.

Η εθνογραφική μου μελέτη μεταξύ 28 Οκτωβρίου 2018 και 29 Μαΐου 2019, που κάλυψε τις εκλογές στη Νιγηρία του 2019 που πραγματοποιήθηκαν στις 23 Φεβρουαρίου (για την εκλογή προέδρου και εθνικής συνέλευσης) και στις 9 Μαρτίου (για την εκλογή κυβερνητών και κρατικών κοινοβουλίων) αποκάλυψε δύο σημαντικές κατηγορίες ψευδών πληροφοριών: εθνοκεντρική παραπληροφόρηση και πολιτική προπαγάνδα.

Εθνοτικά φορτισμένη παραπληροφόρηση

Ο Πίτερ Όμπι, ο υποψήφιος αντιπρόεδρος του προεδρικού υποψηφίου του αντιπολιτευόμενου Λαϊκού Δημοκρατικού Κόμματος (PDP), Άτικου Αμπουμπακάρ, ήταν θύμα εθνοκεντρικής παραπληροφόρησης κατά τις τελευταίες εκλογές. Ο Όμπι ήταν ο πρώην κυβερνήτης της πολιτείας Ανάμπρα, στη νοτιοανατολική Νιγηρία. Ένας λογαριασμός στο Twitter που υποστηρίζει την εκστρατεία Μπουχάρι-Οσινμπατζο, Κίνημα Συνασπισμού Μπουχάρι-Οσινμπατζο, μοιράστηκε ένα τουΐτ (Εικόνα 1) που κατηγόρησε τον Όμπι ότι “απέλασε” βόρειους από την πολιτεία της Ανάμπρα ως κυβερνήτης.

Εικόνα 1: Στιγμιότυπο οθόνης ενός τουΐτ από το Κίνημα Συνασπισμού Μπουχάρι-Οσινμπατζο που κατηγορεί τον Όμπι ότι “απελαύνει” βόρειους.

Εικόνα 2: Στιγμιότυπο οθόνης ενός τουΐτ του Nasir El-Rufai

Αυτή η κατηγορία ενισχύθηκε από τον Nasir El-Rufai, κυβερνήτη της πολιτείας Καντούνα και μέλος του κυβερνώντος APC, ο οποίος έγραψε στο Twitter (Εικόνα 2) ότι ο Όμπι ήταν “φανατικός φυλετικός”. Αυτό, σύμφωνα με τον El-Rufai, έκανε τον Όμπι ανίκανο να γίνει αντιπρόεδρος της Νιγηρίας.

Τι πραγματικά συνέβη;

Τον Ιούλιο του 2013, 67 Νιγηριανοί, ως επί το πλείστον από την εθνοτική ομάδα Ίγκμπο, “απελάθηκαν μέχρι το Λάγος και πετάχτηκαν σχεδόν στο ίδιο σημείο στη δημοφιλή περιοχή Upper Iweka” στην Ονίτσα της πολιτείας Ανάμπρα, ανέφερε η εφημερίδα Viguard της Νιγηρίας.

Ο Όμπι, ο οποίος ήταν τότε κυβερνήτης της πολιτείας Ανάμπρα, χαρακτήρισε αυτήν την ενέργεια του συναδέλφου του στο Λάγος, Μπαμπατούντ Φασόλα, ως “παράνομη, αντισυνταγματική και κατάφωρη παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των απελαθέντων”.

Μετά τη δημόσια οργή που προκάλεσε αυτή η ενέργεια, οι Premium Times ανέφεραν ότι ο Όμπι ήταν επίσης ένοχος για την ίδια ενέργεια: Το 2011, επαναπάτρισε παιδιά ζητιάνους στα κρατίδια Έμπονι και Άκουα Ιμπόμ, και τα δύο στη νότια Νιγηρία.

Εικόνα 3: Στιγμιότυπο οθόνης ενός τουΐτ του Jubril A. Gawat

Ενώ ο Όμπι όντως απέλασε ζητιάνους πίσω σε πολιτείες της Νότιας Νιγηρίας, δεν απέλασε βόρειους και η κατηγορία που γράφτηκε στο Twitter (Εικόνα 1) από τον λογαριασμό του Κινήματος Συνασπισμού Μπουχάρι-Οσινμπατζο στο Twitter ήταν ανακριβής. Αντίθετα, ήταν ο Μπαμπατούντ Φασόλα του APC, ο οποίος τον Δεκέμβριο του 2014 “απέλασε 70 βόρειους, που τους βρήκε να ζητιανεύουν δημόσια” πίσω στο κρατίδιο Κάνο, σύμφωνα με την διαδικτυακή εφημερίδα Sahara Reporters.

Ωστόσο, αυτή η εθνοτικά παρακινημένη παραπληροφόρηση χρησιμοποιήθηκε από τους υποστηρικτές του APC στο Twitter για να δυσφημίσει τον αντίπαλό τους. Για παράδειγμα, ο Jubril A. Gawat που πρόσφατα διορίστηκε ως ανώτερος ειδικός βοηθός της Πολιτείας του Λάγος στα νέα μέσα ενημέρωσης έγραψε ότι (Εικόνα 3) η ψήφος για τον υποψήφιο της αντιπολίτευσης Άτικου Αμπουμπακάρ “είναι μια ψήφος για τους Ίγκμπο.”

Η Νιγηρία είναι μια χώρα, όπου οι εθνικές ταυτότητες εκτείνονται βαθιά. Αυτές τις διαιρέσεις συνήθως τις εκμεταλλεύονται κατά τη διάρκεια των εκλογών οι πολιτικοί, λόγω της προφανούς ανάγκης να βάλουν τους αντιπάλους τους σε αντίπαλα στρατόπεδα “εμείς” εναντίον “αυτών”.

Ως εκ τούτου, οι ισχυρισμοί ότι ο Όμπι απέλασε τους βόρειους είχε ως στόχο να αναζωπυρώσει τις εθνοτικές εχθρότητες μεταξύ των Ίγκμπο και των Χάουσα και Φουλάνι, που οδήγησαν στον εμφύλιο πόλεμο της Νιγηρίας.

Ο στόχος αυτών των εκστρατειών παραπληροφόρησης ήταν να χρωματίσουν τον Όμπι ως έναν εθνοτικό αλυτρωτικό της Μπιάφρα. Ευρισκόμενη στη νοτιοανατολική Νιγηρία, η αποσχισμένη Δημοκρατία της Μπιάφρα, η οποία διήρκεσε τρία χρόνια μέσω ενός πικρού εμφυλίου πολέμου μεταξύ 1967 και 1970, κατοικείται σε μεγάλο βαθμό από τους Ίγκμπο.

Έτσι, η διακήρυξη της Εικόνας 3 ότι “μια ψήφος για τον Άτικου είναι μια ψήφος για τους Ίγκμπο…” είχε ως στόχο να αναζωογονήσει το φάντασμα του τρομερού εθνοτικού μίσους που τρέφουν οι Χάουσα εναντίον των Ίγκμπο. Στις εκλογές του 2019, αυτό σήμαινε ότι ο Άτικου είναι υποστηρικτής των Ίγκμπο που κάποτε προσπάθησαν να αποχιστούν από τη Νιγηρία.

Οι δηλώσεις στις εικόνες 1-3 μεταφέρουν δυνατά συναισθήματα ικανά να ανοίξουν ξανά τις καταπιεσμένες μνήμες, οι οποίες στις περισσότερες περιπτώσεις δεν έχουν ακόμη κλείσει, και από τις δύο πλευρές του χάσματος. Ο Εκπαιδευτικός, Επιστημονικός και Πολιτιστικός Οργανισμός των Ηνωμένων Εθνών (UNESCO) υποστηρίζει ότι η παραπληροφόρηση όπως αυτή στοχεύει στην “ευπάθεια ή το κομματικό δυναμικό των παραληπτών” μετατρέποντάς τους σε “ενισχυτές και πολλαπλασιαστές”. Οι εκλογικές εκστρατείες με εθνοτικές επιβαρύνσεις όχι μόνο εκμεταλλεύονται βαθιά ριζωμένες προκαταλήψεις, αλλά και μεταμορφώνουν τους παραλήπτες σε φορείς διάδοσης ψευδών πληροφοριών.

Κατασκευασμένοι ισχυρισμοί για Γιορούμπα που καίνε μαγαζιά των Ίγκμπο στο Λάγος

Εικόνα 4: Στιγμιότυπο οθόνης ενός τουΐτ [επισημασμένο και κατεβασμένο από το Twitter] από τη Chioma που διαδίδει παραπληροφόρηση για μαγαζιά των Ίγκμπο που κάηκαν από τους Γιορούμπα στο Λάγκος

Ομοίως, ο εθνοκεντρισμός χρησιμοποιήθηκε επίσης από τους υποστηρικτές του PDP στο Twitter για να οδηγήσει σε ψήφους κατά του APC στην πολιτεία του Λάγος. Οι εικόνες 4 και 5 δείχνουν τουΐτ από έναν συμπαθούντα του PDP που ισχυρίζεται ότι Γιορούμπα έβαλαν φωτιά σε καταστήματα των Ίγκμπο στο Λάγος.

Οι ιστορίες ήταν ψευδείς και γρήγορα διαψεύστηκαν από την κρατική αστυνομία του Λάγος.

Μια ανάρτηση στο Facebook, χρησιμοποιώντας σχεδόν τις ίδιες λέξεις από την Εικόνα 4, και μια εικόνα που απεικονίζει δρόμους μπλοκαρισμένους από καμμένα ελαστικά, κυκλοφόρησε τους ίδιους ψευδείς ισχυρισμούς. Η φωτογραφία που χρησιμοποιήθηκε ήταν από μια διαμαρτυρία της 24ης Φεβρουαρίου 2017 που πραγματοποιήθηκε σε μια επαρχία κοντά στην Πραιτώρια της Νότιας Αφρικής, ανέφερε το African Check.

Εικόνα 5: Στιγμιότυπο οθόνης ενός τουΐτ που εξαπλώνει παραπληροφόρηση για μαγαζιά των Ίγκμπο που κάηκαν από τους Γιορούμπα στο Λάγος 2

Πολιτική προπαγάνδα

Στις 13 Φεβρουαρίου, ο χρήστης του Twitter Souljah έγραψε στο Twitter (Εικόνα 6) ότι η Ballard Partners, μια εταιρεία δημοσίων σχέσεων που εδρεύει στην Ουάσιγκτον, η οποία φέρεται να προσλήφθηκε ως διαφημιστής για την προεδρική εκστρατεία του Αμπουμπακάρ, διεξήγαγε μια δημοσκόπηση η οποία προέβλεπε απώλεια για τον προεδρικό υποψήφιο του αντιπολιτευόμενου PDP.

Το αποτέλεσμα της έρευνας κοινοποιήθηκε σε επιστολή που υπογράφηκε από τον Brian Ballard, επικεφαλής της Ballard Partners, στις 5 Φεβρουαρίου και απευθύνθηκε στον Ολουσόλα Σαράκι, Γενικό Διευθυντή της εκστρατείας του Αμπουμπακάρ.

Το tweet του Souljah έγινε viral με πάνω από 1 εκατομμύριο likes και 1 εκατομμύριο κοινοποιήσεις για προφανείς λόγους. Οι προεδρικές εκλογές είχαν προγραμματιστεί να διεξαχθούν στις 16 Φεβρουαρίου (αργότερα αναβλήθηκαν έως τις 23 Φεβρουαρίου) και, με αυτήν την ψηφοφορία να έρχεται τρεις ημέρες πριν από τις εκλογές, θα ήταν καταστροφικές για το αντιπολιτευόμενο PDP.

Εικόνα 6: Στιγμιότυπο οθόνης ενός τουΐτ από τον Souljah

Ωστόσο, μέχρι το απόγευμα της 13ης Φεβρουαρίου, η Ballard Partners αντέκρουσε την εν λόγω έρευνα (Εικόνα 7) την οποία χαρακτήρισαν ως “δόλια” και υποστήριξε ότι δεν είχαν “πραγματοποιήσει κάποια έρευνα εκ μέρους του Λαϊκού Δημοκρατικού Κόμματος της Νιγηρίας.”

Ο Ose Anenih, υποστηρικτής του PDP ανέφερε μερικούς από τους συμπαθούντες του APC στο Twitter που κυκλοφόρησαν την ψεύτικη δημοσκόπηση με τα ψευδώνυμα της αστυνομίας της Νιγηρίας και της Ανεξάρτητης Εκλογικής Επιτροπής, του εκλογικού διαιτητή, για “εγκληματικές και παράνομες” προσπάθειες να “παρέμβουν στις ελεύθερες και δίκαιες εκλογές.”

Αλλά αυτή δεν ήταν η μόνη περίπτωση, που η παραπληροφόρηση μετατρέπεται σε όπλο για την πολιτική προπαγάνδα, που είδαμε στο διαδίκτυο κατά τη διάρκεια των εκλογών.

Εικόνα 7: Στιγμιότυπο οθόνης ενός τουΐτ από τους Ballard και Partners που αντικρούουν μια ψεύτικη δημοσκόπηση που τους αποδίδεται.

Τα πολλά ψέματα μίας προεδρικής βοηθού

Εικόνα 8: Στιγμιότυπο οθόνης ενός τουΐτ της Lauretta Onochie, βοηθού του προέδρου της Νιγηρίας

Στις 4 Δεκεμβρίου 2018, η Lauretta Onochie, προεδρική βοηθός του Μπουχάρι [τότε εν ενεργεία προεδρικός υποψήφιος] κοινοποίησε (εικόνα 8) μια φωτογραφία με φαγητό και ένα χαρτονόμισμα των 500 Νάιρα που φέρεται να μοιράστηκαν στο πλήθος που παρευρέθηκε στην προεδρική ομιλία του Αμπουμπακάρ στο Σοκότο της βορειοδυτικής Νιγηρίας, την προηγούμενη ημέρα.

Οι ισχυρισμοί της Onochie ήταν εντελώς ψευδείς. Στην πραγματικότητα, η φωτογραφία που κοινοποιήθηκε “τραβήχτηκε τον Φεβρουάριο του 2017″ σε μια εκδήλωση που δεν σχετίζεται με την “εκλογή”, επεσήμανε ο Chuba Ugwu σε απάντηση στο τουΐτ της.

Η Onochie φαίνεται να είναι ειδικός στη διάδοση  ψεμμάτων. Το Διεθνές Κέντρο Διερεύνησης Αναφορών (ICIR), μια διαδικτυακή πύλη ειδήσεων, ανέλυσε περισσότερες από 1.000 εικόνες που κοινοποιήθηκαν στο Twitter από την Onochie μεταξύ 1ης Αυγούστου 2018 και 31 Ιουλίου 2019. Η ανάλυση αποκάλυψε ότι “σε τουλάχιστον 12 περιπτώσεις” η Onochie “είχε χρησιμοποιήθηκαν ανακριβείς εικόνες.”

Διαδικτυακή ρητορική μίσους: ένα έγκλημα στη Νιγηρία

Το άρθρο 26 του νόμου για το έγκλημα στον κυβερνοχώρο της Νιγηρίας απαγορεύει τη “χρήση απειλών βίας και προσβλητικών δηλώσεων εναντίον ατόμων που βασίζονται στη φυλή, τη θρησκεία, το χρώμα, την καταγωγή ή την εθνική ή εθνοτική καταγωγή.”
Τα καταδικασμένα άτομα διατρέχουν κίνδυνο πενταετούς φυλάκισης ή πρόστιμο τουλάχιστον 10 εκατομμυρίων νάϊρα [περίπου 28.000 δολάρια ΗΠΑ] ή και τα δύο.

Τον Μάρτιο του τρέχοντος έτους, το Enough is Enough Nigeria (EIE), ένα κίνημα που βασίζεται στη νεολαία και το Paradigm Initiative (PI), μια ομάδα ψηφιακών δικαιωμάτων και υπεράσπισης, κατέθεσε μία δικαστική υπόθεση σε δικαστήριο της Αμπούτζα εναντίον των Onochie και Gbenga Olorunpomi, βοηθών του κυβερνήτη του κρατιδίου Κόγκι.

Οι δύο οργανισμοί συνέταξαν περιπτώσεις ρητορικής μίσους “που συγκεντρώθηκαν από διαδικτυακά σχόλια” που έγιναν από τους Onochie και Olorunpomi, τα οποία θεώρησαν ότι παραβιάζουν τον νόμο του 2015 για το έγκλημα στον κυβερνοχώρο της Νιγηρίας.

Ένας στρατός πολεμιστών του Twitter που διαδίδει ψέμματα

Οι περισσότερες από τις περιπτώσεις που επισημάνθηκαν παραπάνω δεν ήταν απλές συμπτώσεις. Αντίθετα, υπήρχε μια σκόπιμη και συστηματική προσπάθεια για να περαστούν τα ψέματα ως αληθινές πληροφορίες.

Αυτό δεν προκαλεί έκπληξη, δεδομένου ότι τόσο το APC όσο και το PDP προσέλαβαν έναν στρατό διαδικτυακών πολεμιστών είτε για να “εξουδετερώσουν τις αρνητικές” αναφορές στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είτε για να “αποτρέψουν” τις επιθέσεις κατά τη διάρκεια των περιόδων της εκστρατείας. Κάθε πλευρά ενέπλεξε “κυβερνο-στρατεύματα” — “κυβερνητικούς ή πολιτικούς φορείς που έχουν αναλάβει τη διαχείριση της κοινής γνώμης στο διαδίκτυο.”

Οι φετινές εκλογές ήταν μια επανάληψη του 2015, όπου τόσο το APC όσο και το PDP συμμετείχαν σε εκστρατείες “παραπληροφόρησης, λανθασμένης πληροφόρησης, προπαγάνδας” στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που “σχεδιάστηκαν προσεκτικά για να αποτρέψουν το ανυποψίαστο εκλογικό σώμα”, υποστηρίζει ο Eshemokha Austin Maho, ένας Νιγηριανός μελετητής των μέσων ενημέρωσης. Το πέτυχαν αυτό μέσω της δημιουργίας “ψευδών λογαριασμών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης” από τους οποίους διαδόθηκαν “εκστρατείες επιχρίσματος” και “αμφίβολες πληροφορίες και προπαγάνδα”.

Ο αντίκτυπος που προέκυψε ήταν ότι το Twitter έγινε πεδίο μάχης της εθνοκεντρικής παραπληροφόρησης και της πολιτικής προπαγάνδας πριν, κατά τη διάρκεια και αμέσως μετά τις εκλογές του 2019 στη Νιγηρία.


Αυτό το άρθρο είναι μέρος μιας σειράς αναρτήσεων, που εξετάζουν την παρέμβαση στα ψηφιακά δικαιώματα μέσω μεθόδων όπως ο τερματισμός της λειτουργίας του διαδικτύου και η παραπληροφόρηση κατά τη διάρκεια σημαντικών πολιτικών εκδηλώσεων σε επτά αφρικανικές χώρες: Αλγερία, Αιθιοπία, Μοζαμβίκη, Νιγηρία, Τυνησία, Ουγκάντα ​​και Ζιμπάμπουε. Το έργο χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ψηφιακών Δικαιωμάτων της Αφρικής της Συνεργασίας για τη Διεθνή Πολιτική ΤΠΕ για την Ανατολική και Νότια Αφρική (CIPESA).

Ξεκινήστε τη συζήτηση

Συντάκτες, παρακαλώ σύνδεση »

Οδηγίες

  • Όλα τα σχόλια ελέγχονται. Μην καταχωρείτε το σχόλιο σας πάνω από μία φορά γιατί θα θεωρηθεί spam.
  • Παρακαλούμε, δείξτε σεβασμό στους άλλους. Σχόλια τα οποία περιέχουν ρητορική μίσους, προσβολές ή προσωπικές επιθέσεις δεν θα καταχωρούνται.