Σε αυτό το editorial, τα μέλη της ανεξάρτητης έκδοσης Periodismo de Barrio, συνεργάτες του Global Voices, αναφέρουν πώς βρέθηκαν υπό κράτηση και ανακρίθηκαν από υπαλλήλους της Κρατικής Ασφάλειας της Κούβας από τις 11 έως τις 12 Οκτωβρίου 2016, όταν κάλυπταν ειδησεογραφικά τις ζώνες, που επλήγησαν από τον τυφώνα Μάθιου. Το άρθρο εκδόθηκε αρχικά στο Periodismo de Barrio και αναπαράχθηκε στο σύνολό του στο Global Voices (αρχικά στα ισπανικά) βάσει της συμφωνίας συνεργασίας μας.

“Βρεθήκαμε υπό κράτηση, επειδή καλύπταμε δημοσιογραφικά Μπαρακόα, Μαϊσί και Ιμίας, τρεις από τους κύριους δήμους που επηρεάστηκαν από την καταιγίδα”.

11 Οκτωβρίου 2016. Έξι μέλη της ομάδας του Periodismo de Barrio και δύο συνεργάτες βρέθηκαν υπό κράτηση στην πόλη Μπαρακόα στην επαρχία του Γκουαντάναμο. Δεν μας συνέλαβαν, επειδή χαμογελούσαμε. Ούτε επειδή τραβήξαμε φωτογραφία την κρατική καφετέρια στην τοποθεσία La Gobernadora και τη δημοσιεύσαμε στον προσωπικό λογαριασμό μας στο Facebook. Δεν μας συνέλαβαν για χρήση της διαδικτυακής υπηρεσίας PayPal στη δημόσια εκστρατεία μας συγκέντρωσης χρημάτων, που μας επέτρεψε να καλύψουμε τη διαδικασία ανάκαμψης των κοινοτήτων, που επλήγησαν από τον τυφώνα Μάθιου. Βρεθήκαμε υπό κράτηση, επειδή καλύπταμε δημοσιογραφικά Μπαρακόα, Μαϊσί και Ιμίας, τρεις από τους κύριους δήμους που επηρεάστηκαν από την καταιγίδα.

Συγκεκριμένα, βρεθήκαμε υπό κράτηση, επειδή πήραμε – ή προσπαθήσαμε να πάρουμε – συνέντευξη από την τοπική κυβέρνηση της Ιμίας, από τους εργαζόμενους στην Επιχείρηση Ηλεκτρισμού, που προσπαθούσαν να αποκαταστήσουν το ηλεκτρικό ρεύμα · από τα θύματα, τις οικογένειες που εκκένωσαν ευάλωτα άτομα, από τους δασκάλους, τους μάγειρες και τους διευθυντές σχολείων, που έχασαν στέγες, καθώς και βιβλία · από τις ιατρικές κλινικές, που υπέστησαν βλάβη, από τους άνδρες και τις γυναίκες, που έσωζαν άλλους άνδρες και γυναίκες, καθώς και τα ζώα και τα φυτά τους. Όσοι από εμάς πήγαν στο Μαϊσί ανακρίθηκαν από αξιωματούχους της Κρατικής Ασφάλειας στην έδρα της Δημοτικής Επιτροπής του Κομουνιστικού Κόμματος της Κούβας προσπαθώντας να λάβουν εξουσιοδότηση για να εργαστούν στην περιοχή. Όσοι από εμάς βρέθηκαν στο Τζαμάλ έμειναν υπό κράτηση στο σπίτι όπου μέναμε.
Η αιτιολογία τους ήταν ότι στις περιοχές Μπαρακόα, Μαϊσί και Ιμίας δεν μπορούσε κανείς να εκτελεί δημοσιογραφικές δραστηριότητες, επειδή όλες αυτές οι πόλεις βρίσκονταν σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Σύμφωνα με το άρθρο 67 του Συντάγματος της Κούβας, κηρύσσεται κατάσταση έκτακτης ανάγκης «σε περίπτωση ή πριν από επικείμενες φυσικές καταστροφές ή άλλες καταστάσεις που, λόγω της καταστροφής, του μεγέθους ή της σημασίας τους, ενδέχεται να επηρεάσουν την εσωτερική τάξη, την ασφάλεια της χώρας ή τη σταθερότητα του κράτους». Ενώ η κατάσταση έκτακτης ανάγκης βρίσκεται σε ισχύ, τα δικαιώματα και οι ευθύνες των πολιτών, που αναγνωρίζονται από το Σύνταγμα, μπορούν να εφαρμοστούν διαφορετικά.

Ο νόμος 75 της Εθνικής Άμυνας ρυθμίζει τον τρόπο, με τον οποίο δηλώνεται κατάσταση έκτακτης ανάγκης, καθώς και άλλες εξαιρετικές καταστάσεις. «Έκτακτη ανάγκη, σύμφωνα με τα άρθρα 67 και 93 παράγραφος 1, κηρύσσεται από τον Πρόεδρο του Συμβουλίου της Επικρατείας με ψήφισμα, που εκφράζει τους λόγους για την εκκίνησή του, την οριοθέτηση της περιοχής, όπου κηρύσσεται, και της διάρκειάς του». Μέχρι την ημερομηνία της κράτησής μας, δεν υπήρξε επίσημη δημόσια ανακοίνωση από τον Πρόεδρο του Κρατικού Συμβουλίου, που να αναγγέλλει κατάσταση έκτακτης ανάγκης, εκτός από την ανακοίνωση, που πραγματοποιήθηκε στις 4 Οκτωβρίου από το Γενικό Επιτελείο της Πολιτικής Άμυνας, προειδοποιώντας έξι κουβανικές επαρχίες πριν από την άφιξη του τυφώνα Μάθιου. Αυτό δεν έχει το νομικό καθεστώς που απαιτείται για να δηλωθεί κατάσταση έκτακτης ανάγκης, όπως προβλέπεται στο Σύνταγμα.

Σύμφωνα με το Νόμο 75, «σε οποιαδήποτε από τις εξαιρετικές καταστάσεις, διασφαλίζεται ότι δε θα αποκλεισθούν ή θα ανασταλούν τα θεμελιώδη δικαιώματα του Συντάγματος». Επιπλέον, «η ελευθερία και το απαραβίαστο ενός ατόμου κατοχυρώνονται σε όποιον κατοικεί στην εθνική επικράτεια».

Στο πλαίσιο των μέτρων που εγκρίθηκαν, τα οποία οι κουβανικές Αρχές δεν ανακοίνωσαν ποτέ δημόσια, η άσκηση της δημοσιογραφίας στις πληγείσες περιοχές περιοριζόταν στα ΜΜΕ, που έλαβαν διαπίστευση για να εργαστούν εκεί. Ούτε ο νόμος 75 ούτε το Σύνταγμα της Δημοκρατίας ούτε ο Κώδικας Δεοντολογίας της Ένωσης Κουβανών Δημοσιογράφων, στην οποία ανήκουν δύο από τους συναδέλφους μας, ρυθμίζουν την άσκηση της δημοσιογραφίας σε καταστάσεις φυσικών καταστροφών. Αν αναγνωρίσουμε ότι σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης διασφαλίζεται ότι «τα θεμελιώδη δικαιώματα του Συντάγματος δεν αποκλείονται ή αναστέλλονται», κάτι που περιλαμβάνει την ελευθερία του λόγου και του Τύπου, η Periodismo de Barrio δεν παραβίασε κανένα νόμο.

Δεν ήρθαμε στο Μπαρακόα, με στόχο να ενεργήσουμε εκτός του νόμου. Κανένα από τα μέλη μας δεν ήξερε ότι θα χρειαζόταν να είμαστε «διαπιστευμένοι», προτού φτάσουμε στην επαρχία Γκουαντάναμο.

Δεν ήρθαμε στο Μπαρακόα, με στόχο να ενεργήσουμε εκτός του νόμου. Κανένα από τα μέλη μας δεν ήξερε ότι θα χρειαζόταν να είμαστε «διαπιστευμένοι», προτού φτάσουμε στην επαρχία Γκουαντάναμο. Παρ’ όλα αυτά, εάν προσπαθήσαμε να το κάνουμε αυτό, δεν θα είχαμε έναν αντιπρόσωπο να προσεγγίσει. Σε αντίθεση με τα κρατικά και ξένα ΜΜΕ, η Periodismo de Barrio δε διαθέτει δημόσιο υπάλληλο στην Κούβα, από τον οποίο μπορούμε να ζητήσουμε άδεια για να εκτελούμε δημοσιογραφικό έργο σε μια δεδομένη περιοχή. Εξαιτίας αυτού, εκείνο το βράδυ, στο δημοτικό αρχηγείο του Υπουργείου Εσωτερικών, ζητήσαμε την απαιτούμενη εξουσιοδότηση για τα ρεπορτάζ, που είχαμε ήδη προγραμματίσει. Η απάντηση, η οποία ήρθε την επόμενη μέρα, αφού είχαμε παραμείνει στο σπίτι για περίπου δεκαπέντε ώρες, όπως διαταχθήκαμε, ήταν μια άρνηση. Όλοι οι δημοσιογράφοι μας οδηγήθηκαν στη Μονάδα Επιχειρήσεων του Υπουργείου Εσωτερικών στο Γκουαντάναμο, συνοδευόμενοι από την 205η περιπολία του Τμήματος Κρατικής Ασφάλειας.

Εκεί ανακριθήκαμε για δεύτερη φορά και ο τεχνικός εξοπλισμός μας κατασχέθηκε. Έπρεπε να παραδώσουμε κωδικούς πρόσβασης και φωτογραφικές μηχανές, ψηφιακές συσκευές ηχογράφησης, φορητούς υπολογιστές, φλασάκια, ηλεκτρονικούς αναγνώστες βιβλίων και κινητά τηλέφωνα, τα οποία εξετάστηκαν όλα για τουλάχιστον τέσσερις ώρες. Μας ενημέρωσαν ότι οι εικόνες και οι ηχογραφήσεις από τη δουλειά μας στην επαρχία θα διαγραφούν και θα επιστραφεί ο ηλεκτρονικός μας εξοπλισμός. Οι τρεις γυναίκες, που συμμετείχαν στην ομάδα του Periodismo de Barrio, εξετάστηκαν σωματικά από αξιωματούχο, που αναζητούσε άλλα τεχνικά εργαλεία, που θα μπορούσαν να είχαν κρυφτεί στο σώμα μας, κάτι που γίνεται σε υπόπτους σε προ-ποινικές υποθέσεις. Δεν έκαναν το ίδιο με τους άνδρες συναδέλφους μας. Ο τεχνικός εξοπλισμός μάς επιστράφηκε στη συνέχεια και κανένα από τα αρχεία που σχετίζονταν με την εργασία μας δε διαγράφηκε.

Όλο το διάστημα διατηρήσαμε μια σεβαστή και συνεργατική στάση. Απαντήσαμε σε όλες τις ερωτήσεις τους σχετικά με το Periodismo de Barrio, τα μέσα χρηματοδότησης, το έργο που θέλαμε να κάνουμε στην επαρχία, την προηγούμενη εμπειρία δημοσιογραφίας μας, την ακαδημαϊκή κατάρτιση που έχουμε και την προέλευση και τον τελικό προορισμό των ατομικών δωρεών ρούχων, τροφίμων και προϊόντων προσωπικής υγιεινής, που φέραμε στην επαρχία. Καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας (11 Οκτωβρίου) και έως ότου αφεθήκαμε ελεύθεροι στις 12 Οκτωβρίου, γύρω στις 8:00 μ.μ., δεν υποβλήθηκε ούτε μία κατηγορία για οποιοδήποτε έγκλημα κατά των μελών του Periodismo de Barrio.

Φύγαμε από το Γκουαντάναμο όπως φτάσαμε: αθώοι.

Αλλά η αθωότητα δεν ήταν αρκετός λόγος για να αποφευχθεί αυτή η αυθαίρετη σύλληψη.

Σε ένα πλαίσιο, όπου ο νόμος αναγνωρίζει μόνο την ύπαρξη κρατικών και ξένων μέσων ενημέρωσης διαπιστευμένα από το Κέντρο Διεθνούς Τύπου, το Periodismo de Barrio βρίσκεται ακριβώς στην άκρη μεταξύ αυτών των δύο ομάδων. Είμαστε το αποτέλεσμα της εξέλιξης τεχνολογικών πλατφορμών για την επικοινωνία πληροφοριών δημόσιου ενδιαφέροντος, πανεπιστημιακής εκπαίδευσης και επαγγελματικών αναγκών, που δεν μπορεί να βρει θέση στα υπάρχοντα ΜΜΕ. Και δεν είμαστε οι μόνοι.

Πολλά μέσα έχουν δημιουργηθεί μέσα στο τελευταίο έτος χωρίς καμία εγγύηση για νομική αναγνώριση ή προστασία για την άσκηση του επαγγέλματος. Η πλειοψηφία των δημοσιευμένων κειμένων από αυτά τα ίδια μέσα επιδεικνύουν αξιοπιστία, ισορροπία στη χρήση των πηγών τους, υψηλή δεοντολογική δέσμευση και βαθύ σεβασμό στην πραγματικότητα, σε όλη την πολυφωνία της, της χώρας μας. Αναγνωρίζουμε επίσης ότι υπάρχουν θέματα, που απαιτούν μεγαλύτερη έρευνα και πληροφοριακή αυστηρότητα. Η ύπαρξή τους, τόσο για τους αναγνώστες όσο και για τους εκατοντάδες επαγγελματίες, που συγκεντρώνονται γύρω τους, πρέπει να ξεκινήσει μια δημόσια συζήτηση χωρίς αποκλεισμούς σχετικά με τη δομή ιδιοκτησίας του Τύπου. Αυτή η συζήτηση θα μπορούσε να ανοίξει χώρο για ένα νόμο περί μέσων ενημέρωσης, στον οποίο τουλάχιστον η συνεταιριστική ιδιοκτησία θα εξετάζεται παράλληλα με την κρατική ιδιοκτησία, μεταξύ άλλων μορφών κοινωνικών και δημόσιων μοντέλων σχετικά με αυτούς τους τύπους μέσων.

Δεν είναι δυνατόν να πούμε την αλήθεια για την Κούβα από μια μόνο οπτική γωνία ή από ομόφωνες απόψεις, που είναι ισοδύναμες με μία.

Αντιλαμβανόμαστε ότι το δημόσιο χαρακτήρα του κουβανέζικου Τύπου τον εγγυάται όχι μόνο η κρατική ιδιοκτησία των ΜΜΕ. Αλλά δεν είναι δυνατόν να πούμε την αλήθεια για την Κούβα από μια μόνο οπτική γωνία ή από ομόφωνες απόψεις, που είναι ισοδύναμες με μία. Όχι όταν υπάρχουν τόσες διαφορετικές απόψεις. Για να φαίνεται η αλήθεια ότι η Κούβα είναι η αληθινή Κούβα, δηλαδή η σύγκλιση των αληθειών όλων, πρέπει να υπάρχει μια συλλογική κατασκευή, στην οποία να συμμετέχουν διαφορετικές φωνές με ίσα δικαιώματα και ευθύνες.

Το Σύνταγμα της Δημοκρατίας της Κούβας στο άρθρο 53 αναγνωρίζει την «ελευθερία του λόγου και του Τύπου σε συμφωνία με τις άκρες μιας σοσιαλιστικής κοινωνίας» για τους πολίτες της. Και στην επόμενη φράση ορίζει ότι «τα ΜΜΕ είναι κρατική ή κοινωνική ιδιοκτησία και σε καμία περίπτωση δεν είναι αντικείμενα ιδιωτικής ιδιοκτησίας, που εξασφαλίζει τη χρήση τους για την αποκλειστική υπηρεσία της εργατικής τάξης και προς το συμφέρον της κοινωνίας». Ωστόσο, λόγω του τρόπου, με τον οποίο εφαρμόστηκε αυτή η λογική, δεν έχουμε επιτύχει την απλή άσκηση της ελευθερίας του Τύπου και του λόγου ούτε έχουμε εξασφαλίσει την αποκλειστική χρήση των μέσων ενημέρωσης στην υπηρεσία του λαού ούτε εξορκίσαμε τον δαίμονα, που ενέπνευσε την απαγόρευση σε ιδιωτικά μέσα: το μονοπώλιο. Αυτό που επιτύχαμε, παραδόξως, είναι ένα νέο μονοπώλιο της πληροφορίας, των δημοσιογραφικών λόγων και της αλήθειας.

Τα τηλεοπτικά κανάλια, οι ραδιοφωνικές εκπομπές, οι έντυπες δημοσιεύσεις και οι εκδοτικοί οίκοι αλλάζουν ιδιοκτήτες, αλλά δεν αποκεντρώνονται ή «κοινωνικοποιούνται». Η κοινωνικοποίηση δεν είναι η ίδια με την εθνικοποίηση. Δεν υπάρχει κανένα καλό ή κακό μονοπώλιο. Όλη η μονοπώληση, από το κράτος, ένα άτομο ή μια εταιρεία, καταλήγει σε περιορισμούς των ελευθεριών. Η κοινωνικοποίηση σημαίνει ρύθμιση της εξουσίας, έτσι ώστε, ακριβώς, να μην είναι συγκεντρωμένη σε έναν κοινωνικό χώρο, επειδή εκδιώκει άλλους από την εξουσία. Κάνοντας «σοσιαλισμό με στυλ Κούβας», κατάλληλο για τις περιστάσεις μας, δεν αποτελεί άδεια για παραβίαση αδιαχώριστων αρχών του σοσιαλισμού. Δεν ιδρύει κάποιος μια σοσιαλιστική κοινωνία αναπαράγοντας δομές κυριαρχίας.

Δεν είναι η πρώτη φορά που εργαζόμαστε σε περιοχές, που έχουν πληγεί από φυσικές καταστροφές. Λιγότερο από τρεις ημέρες μετά τον ανεμοστρόβιλο που προκάλεσε ζημιές στην Playa del Caimito, επισκεφθήκαμε την περιοχή χωρίς να ζητήσουμε από κανέναν άδεια. Στις συνεντεύξεις, τόσο οι πολίτες όσο και οι Αρχές συνεργάστηκαν μαζί μας. Έξι μήνες μετά την καταιγίδα της 29ης Απριλίου 2015, ερευνήσαμε τις κύριες περιοχές που υπέστησαν ζημιές. Τρία χρόνια μετά τον Σάντι, επιστρέψαμε στην ανατολική πόλη του Σαντιάγο.

Το Periodismo de Barrio δημοσιεύει άρθρα και ερευνητικά ρεπορτάζ, που προσπαθούν να εμβαθύνουν στην πραγματικότητα στην οποία ζούμε. Τα κρατικά ΜΜΕ της Κούβας και φορείς όπως ο οργανισμός πολιτικής άμυνας και το Μετεωρολογικό Ινστιτούτο, ανέκαθεν πραγματοποιούσαν εκτεταμένη κάλυψη πριν, κατά τη διάρκεια και μετά από κάθε ακραίο καιρικό φαινόμενο. Ωστόσο, ο ειδησεογραφικός κύκλος κινείται γρήγορα και συχνά τα θύματα δεν είναι πλέον πρωτοσέλιδα μερικές εβδομάδες ή μήνες μετά την εκδήλωση της φυσικής καταστροφής. Άλλες πραγματικότητες απασχολούν τις ατζέντες των εφημερίδων μας. Αλλά ακόμη και αν αυτές οι άλλες πραγματικότητες δεν απασχολούσαν τις εφημερίδες μας, αυτό δεν σημαίνει ότι η ανάγκη των ανθρώπων για πληροφόρηση εξαντλείται όταν παρατείνονται οι διαδικασίες αποκατάστασης των καταστροφών. Ούτε καν το Periodismo de Barrio δεν θα μπορούσε να εξαντλήσει αυτή την ανάγκη.

Είναι καθήκον των ΜΜΕ να παρακολουθούν τη διαδικασία ανάκαμψης, η οποία συνήθως διαρκεί χρόνια. Είναι καθήκον των ΜΜΕ να συνοδεύουν τους πιο ευάλωτους. Είναι καθήκον των ΜΜΕ να εξετάζουν την Επανάσταση και να διασφαλίζουν ότι δεν αφήνει, στην πραγματικότητα, κανέναν εγκαταλελειμμένο. Αυτή η φράση χρησιμοποιείται συχνά αμέσως μετά το χτύπημα ενός τυφώνα και αργότερα ξεχνιέται από ορισμένους δημόσιους υπαλλήλους που είναι επιφορτισμένοι με τη μετατροπή του σε φαγητό και στέγη, κάτι που συνέβη με τα στρώματα για τα θύματα στο δήμο “Diez de Octubre” τον Απρίλιο του 2015. Αυτή η εποπτεία δεν πρέπει να θεωρηθεί ως απειλή, αλλά μάλλον ως δικαίωμά μας να θέσουμε τους δημόσιους εκπροσώπους μας προ των ευθυνών τους.

Κάθε λεπτό που περάσαμε στην Μπαρακόα, Ιμίας και Μαϊσί, κάθε πληγέν νοικοκυριό που επισκεφτήκαμε, έγινε σημείο συνάντησης για τους γείτονες. Έλεγαν ο ένας στον άλλον: «Ήρθαν οι δημοσιογράφοι».

Γνωρίζουμε ότι σήμερα, η Μπαρακόα, η Ιμίας και η Μαϊσί είναι ζώνες καταστροφής και γνωρίζουμε τους άμεσους κινδύνους που συνδέονται με αυτό: κρούσματα ασθενειών, ελλείψεις νερού και τροφίμων, διακοπές ρεύματος, μεταξύ άλλων. Πρόθεσή μας δεν ήταν, σε καμία περίπτωση, να επιβραδύνουμε το έργο της οργάνωσης Πολιτικής Άμυνας ή της τοπικής κυβέρνησης, αλλά αντίθετα να βοηθήσουμε στην αντιμετώπιση αυτής της κατάστασης μέσα από τις δυνατότητές μας ως επαγγελματίες. Κάθε λεπτό που περάσαμε στην Μπαρακόα, Ιμίας και Μαϊσί, κάθε πληγέν νοικοκυριό που επισκεφτήκαμε, έγινε σημείο συνάντησης για τους γείτονες. Έλεγαν ο ένας στον άλλον: «Ήρθαν οι δημοσιογράφοι». Και αυτό που ξεκίνησε ως συνέντευξη μιας εγκύου γυναίκας μετατράπηκε σε συνάντηση 15 ή 20 ανθρώπων, που διηγούνταν τις ιστορίες τους. Δεν ξεγελάσαμε κανέναν. Είπαμε σε όλους ότι είμαστε μέλη του Periodismo de Barrio και εξηγήσαμε τον κοινωνικό στόχο του πρακτορείου. Ακόμα κι έτσι, όταν φύγαμε, μας έδωσαν τις ευλογίες τους. Και όταν μας είπαν «Ο Θεός να σας ευλογεί», ευλογούσαν τις πένες μας και τα αυτιά μας ως την πλατφόρμα, από την οποία μπορούσαν να μοιραστούν την πραγματικότητά τους.

Όποιος γνωρίζει τον κουβανικό λαό, γνωρίζει την τιμή και την αξιοπρέπειά του. Κάθε άτομο από το οποίο πήραμε συνέντευξη υπέστη υλικές απώλειες, αλλά ήταν ευγνώμων που ζούσε. Τα μέλη των Λαϊκών Συμβουλίων και οι αντιπρόσωποι πέρασαν μέρες χωρίς ύπνο για να καταγράψουν τις ζημιές που προκάλεσε ο τυφώνας. Οικογένειες με σπίτια που έμειναν άθικτα δάνεισαν τα σπίτια τους σε όσους δεν είχαν. Υπάρχουν ακόμη μέρη, που έχουν μείνει χωρίς κανέναν τρόπο επικοινωνίας με τον έξω κόσμο.

Ήρθαμε στην Μπαρακόα με ερωτήσεις: Πώς διανέμουν τη βοήθεια; Πώς βοηθούν τα θύματα με οικοδομικά υλικά, τρόφιμα, ρούχα κ.λπ. Ποια μέτρα ελήφθησαν για την προστασία των Αϊτινών προσφύγων; Σε ποιες συνθήκες βρίσκονται οι παράκτιες κοινότητες και ποια είναι τα μέτρα που λαμβάνονται για τη μετεγκατάστασή τους; Ποιες είναι οι κυριότερες ζημιές σε αγροκτήματα και κατοικίες; Πώς οργανώνονται τα κέντρα εκκένωσης; Ποιο ρόλο έπαιξαν οι ραδιοερασιτέχνες στη διατήρηση της επικοινωνίας σε αποκομμένες περιοχές κ.λπ.

Ο αριθμός των πληγέντων δεν είναι μικρός. Αυτό που είναι χαμηλό, ωστόσο, είναι ο αριθμός των ΜΜΕ, που καλύπτουν την κατάσταση στην περιοχή. Μιλάμε για εκατοντάδες πόλεις, ορισμένες από τις οποίες είναι απομακρυσμένες, άλλες χωρίς μέσα επικοινωνίας ή απροσπέλαστες. Χιλιάδες άνθρωποι που πρέπει να ακουστούν. Κατά τη διάρκεια της κράτησής μας από τη Δημοτική Επιτροπή του Κομμουνιστικού Κόμματος του Μαϊσί, ένας δημόσιος υπάλληλος μας έδειξε ένα άρθρο, που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Venceremos, για να αποδείξει την άποψή τους: Υπήρχε κάλυψη από τα ΜΜΕ στην περιοχή.

Σχεδόν 600 ειδησεογραφικά πρακτορεία και ξένα ΜΜΕ έλαβαν έγκριση για να καλύψουν την επίσκεψη του προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών Μπαράκ Ομπάμα στην Αβάνα. Σε άρθρο που δημοσιεύθηκε στις 14 Οκτωβρίου του περασμένου έτους, η εφημερίδα Granma μπορούσε να αναφέρει λιγότερα από 10 ξένα πρακτορεία που εργάζονται στο Γκουαντάναμο, εκτός από τα τοπικά επαρχιακά πρακτορεία. Στις περισσότερες από 45 συνεντεύξεις που πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια των 12 ωρών που είχαμε τη δυνατότητα να εργαστούμε, κανένα από τα θύματα της καταστροφής δεν επισκέφθηκε κανένα άλλο ειδησεογραφικό πρακτορείο. Ήμασταν οι πρώτοι που τους πλησιάσαμε. Ήμασταν οι μόνοι. Οι κρατικές εφημερίδες (ιδίως αυτές του Γκουαντάναμο) και άλλα ξένα μέσα είχαν μιλήσει με άλλες περιοχές, αλλά η Μπαρακόα, η Μαϊσί και η Ιμίας είναι τα σπίτια των ανθρώπων, που πρέπει να μοιραστούν τις ιστορίες τους. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι οι δημοσιογράφοι από το Γκουαντάναμο εργάζονται και επισκέπτονται γειτονιές που έχουν αποκοπεί, γειτονιές που χρειάζονται μέρες για να φτάσουν, χωρίς καν να σταματήσουν να σκέφτονται τις δικές τους υλικές απώλειες.

Όσοι αμφισβητούν τις μεθόδους που χρησιμοποιούνται για τη χρηματοδότηση του Periodismo de Barrio, ξεχνούν ότι η δημοσιογραφία κοστίζει χρήματα.

Όσοι αμφισβητούν τις μεθόδους που χρησιμοποιούνται για τη χρηματοδότηση του Periodismo de Barrio, ξεχνούν ότι η δημοσιογραφία κοστίζει χρήματα. Στην περίπτωση των κρατικών ΜΜΕ, το κράτος επιδοτεί το βασικό κόστος παραγωγής τους. Αυτό δεν σημαίνει ότι είναι δωρεάν. Το ελικόπτερο που χρησιμοποιήθηκε για να πετάξει πάνω από τις περιοχές που αποκόπηκαν από τον τυφώνα δεν ήταν δωρεάν ούτε οι ώρες διαδικτύου, που παρέχονται στα σπίτια και τα γραφεία των κρατικών δημοσιογράφων, οι υπολογιστές, τα αυτοκίνητα, η βενζίνη που χρησιμοποιείται στα αυτοκίνητα, οι κάμερες, το ηλεκτρικό ρεύμα και οι γεννήτριες, που εξασφαλίζουν ότι οι ραδιοφωνικοί σταθμοί παραμένουν στον αέρα μετά από διακοπές ρεύματος. Τα γραφεία, οι καρέκλες, τα τραπέζια, τα σταθερά και τα κινητά τηλέφωνα δεν είναι δωρεάν.

Για πάνω από 50 χρόνια, το κράτος επέτρεπε στους δημοσιογράφους να αποφεύγουν να σκέφτονται το πραγματικό κόστος της δημοσιογραφίας, επειδή οι δραστηριότητές τους χρηματοδοτούνται. Χωρίς αυτή την επιδότηση, θα ήταν αδύνατο να υπάρξει. Αυτή η οικονομική στήριξη παρέχεται από τον λαό και, ως δημόσιος φορέας, συνοδεύεται συνεπώς από τις αντίστοιχες υποχρεώσεις του. Τα κρατικά ΜΜΕ έχουν καθήκον να ανταποκρίνονται στις πολλαπλές ανάγκες του λαού. Η διαφάνεια και η λογοδοσία σχετικά με τη χρήση αυτών των πόρων είναι ένα καθήκον που, τώρα και πάντοτε, πρέπει να ασκείται τακτικά.

Τα νέα ΜΜΕ, όπως εμείς, που δεν έχουν οικονομική στήριξη από το κράτος, πρέπει να αναζητήσουν αλλού τη χρηματοδότηση των δραστηριοτήτων τους. Κάποιοι στρέφονται στη διαφήμιση, στην πληρωμή για περιεχόμενο και υπηρεσίες, σε συμφωνίες και συνεργασίες μεταξύ άλλων μέσων ή ΜΚΟ και στο crowdfunding. Το crowdfunding είναι μια μέθοδος που χρησιμοποιείται εδώ και πολλά χρόνια από τους χρήστες του διαδικτύου για τη χρηματοδότηση ατομικών και συλλογικών έργων. Με αυτά τα μέσα, οι αναγνώστες έχουν την ελευθερία να αποφασίσουν αν θέλουν να συνεργαστούν ή όχι. Είναι επίσης μια μέθοδος που δείχνει πόσα έχουν δωρηθεί και από ποιον. Το όνειρο κάθε ΜΜΕ είναι να χρηματοδοτείται αποκλειστικά από τους αναγνώστες του. Στην περίπτωσή μας, χρησιμοποιούμε την ηλεκτρονική υπηρεσία PayPal, η οποία είναι απρόσιτη στην Κούβα λόγω του αμερικανικού εμπάργκο. Θεωρούμε ότι πρόκειται για μια άδικη και αυθαίρετη πολιτική, που αποσκοπεί στην οικονομική ασφυξία του κουβανικού λαού και για τον λόγο αυτό θα συνεχίσουμε να αναζητούμε τρόπους για να αποτρέψουμε το εμπάργκο από το να επηρεάσει το ΜΜΕ μας. Εμπιστευτήκαμε τους αναγνώστες μας και αυτό λειτούργησε. Σε λιγότερο από 48 ώρες είχαμε συγκεντρώσει αρκετά χρήματα για να πάμε στο Γκουαντάναμο.

Υπάρχουν χρηματοπιστωτικοί και οικονομικοί αποκλεισμοί από τις Ηνωμένες Πολιτείες, που επηρεάζουν τόσο τις κρατικές επιχειρήσεις της Κούβας όσο και την Periodismo de Barrio. Δεν υπάρχουν εξαιρέσεις ή ήπιες πολιτικές, οπότε οι κρατικές επιχειρήσεις, όπως και το Periodismo de Barrio, έχουν μάθει να το παρακάμπτουν. Η στρατηγική PayPal του Periodismo de Barrio είναι απλή: χρησιμοποιούμε έναν λογαριασμό από έναν συνεργάτη και φίλο, που ζει σε άλλη χώρα, και στη συνέχεια στέλνει τα χρήματα στην Κούβα μέσω νόμιμων οργανισμών, που ασχολούνται με εμβάσματα.

Λάβαμε πολυάριθμες κριτικές και προτάσεις σχετικά με τα χρήματα που συγκεντρώσαμε για την κάλυψη. Δεν θα τις αγνοήσουμε.

Λάβαμε πολυάριθμες κριτικές και προτάσεις σχετικά με τα χρήματα που συγκεντρώσαμε για την κάλυψη. Οι περισσότερες από αυτές προέρχονταν από αναγνώστες, ήταν τεκμηριωμένες και προέρχονταν με τη σαφή πρόθεση να βοηθήσουν το Periodismo de Barrio να αποδώσει καλύτερα ως δημοσιογράφοι. Δεν θα τις αγνοήσουμε. Πιστεύουμε ότι ο ρόλος του Τύπου στην προσπάθεια ανάκαμψης είναι να αναζητήσει συμμαχίες με άλλα ΜΜΕ, να εντοπίσει οργανωμένα προγράμματα, όπως ο Ερυθρός Σταυρός και οι τοπικές ΜΚΟ που χρειάζονται βοήθεια και μπορούν να την προσφέρουν στις πληγείσες περιοχές. Οι αναγνώστες μας έχουν επισημάνει ότι η κάλυψη φυσικών καταστροφών υπερβαίνει την ίδια τη δημοσιογραφική πρακτική. Για το λόγο αυτό, στο μέλλον, σταθμίζουμε το ενδεχόμενο να συντάσσουμε επιτελικές περιλήψεις που θα περιγράφουν λεπτομερώς τις ανάγκες και τους τρόπους πρόσβασης και διανομής της βοήθειας, οι οποίες θα αφορούν τόσο τις τοπικές κυβερνήσεις όσο και τις ΜΚΟ, και με τον τρόπο αυτό θα συμβάλλουμε σε όσους εργάζονται στις ζώνες καταστροφών. Το ρεπορτάζ, σε αυτές τις περιπτώσεις, δεν είναι το μοναδικό μας καθήκον.

Καταγγέλλουμε την αυθαίρετη κράτηση δημοσιογράφων οπουδήποτε στον κόσμο, καθώς και στην Κούβα. Με τον τρόπο αυτό, οι οργανώσεις της Κρατικής Ασφάλειας δεν περιορίζουν μόνο την ελευθερία της έκφρασης και την ελευθερία του Τύπου που εγγυάται το Σύνταγμα, αλλά περιορίζουν επίσης κάθε άτομο που επιλέγει να μιλήσει στα ΜΜΕ.

Στις 11 Οκτωβρίου, όχι μόνο φίμωσαν το Periodismo de Barrio, αλλά και όλες τις κοινότητες και τους ανθρώπους, που ήθελαν να μιλήσουν στους δημοσιογράφους μας. Στις 11 Οκτωβρίου, οι κουβανικές Αρχές προσπάθησαν να καθορίσουν ποιος έχει το δικαίωμα να πει την ιστορία του στη χώρα μας. Επειδή πιστεύουμε ότι αυτό το δικαίωμα ανήκει σε όλο τον κουβανικό λαό, επειδή αυτές οι ιστορίες πρέπει να ειπωθούν, θα επιστρέψουμε στην Μπαρακόα, την Ιμίας και το Μαϊσί μόλις ακυρωθεί η κατάσταση έκτακτης ανάγκης.