Το κείμενο αυτό της Carolyn Beeler πρωτοεμφανίστηκε στο PRI.org στις 30 Δεκεμβρίου 2017. Αναδημοσιεύεται εδώ ως μέρος συνεργασίας μεταξύ PRI και Global Voices.

Ένας κεντρικός δρόμος π[ου περνά από την περιοχή Σεντάχαν Τζάγια στο δυτικό Βόρνεο είναι απλά ένας καφέ χωματόδρομος. Καλύτερα όμως από τη λασπουριά, που κατέληγε να γίνεται μετά από έντονες βροχές.

“Ο δρόμος ήταν τόσο κακός που, όταν τα παιδιά πήγαιναν σχολείο, επέστρεφαν με τα πόδια τους γεμάτα λάσπη”, λέει μια κάτοικος ονόματι Hamisah. “Αυτό μου ήταν πραγματικά λυπηρό”.

Η 43χρονη Hamisah έχει δύο γιους και ζει σε ένα από τα μικρά σπίτια, που βρίσκονται πάνω στο χωματόδρομο. Από την αυλή της, μπορείς να δεις μερικούς από τους λόφους του εθνικού πάρκου Γκουνούνγκ Παλούνγκ περίπου 400 τετραγωνικών μιλίων, που ορθώνονται σε λίγη απόσταση.

Από εκεί έρχονταν τα νερά από τις πλημμύρες και προκαλούσαν προβλήματα μεγαλύτερα από απλά λασπωμένα πόδια. Πολλοί από τους 900 περίπου κατοίκους του χωριού της Hamisah είναι αγρότες, οι οποίοι εργάζονται σε ιριδίζοντες πράσινους ορυζώνες κάτω από το πάρκο.

“Πλημμύριζε πάντα, όταν οι αγρότες ετοιμάζονταν για συγκομιδή του ρυζιού και έτσι χάναμε τις σοδειές μας”, λέει η Hamisah.

Το πρόβλημα, δήλωσε η Hamisah, επιδεινωνόταν από την παράνομη υλοτομία στο πάρκο.

“Λόγω της παράνομης υλοτομίας, μερικοί λόφοι δεν έχουν πια πολλά δέντρα, οπότε η γη δεν μπορεί να απορροφήσει το νερό από τη βροχή”, λέει η Hamisah. “Και έτσι κάθε χρόνο, υπήρχαν μεγάλες πλημμύρες”.

Ένα χωριό αποκτά την πρώτη γυναίκα αρχηγό του

Μίλησα με τη Hamisah στο κύριο δωμάτιο του μικρού ξύλινου σπιτιού της, όπου έστρωσε ένα παχύ μοβ χαλί για να καθίσουμε.

Μιλούσε με έμφαση και με τα χέρια της και φαινόταν ζωηρή και επαγγελματίας μες στη σαρωτική τροπική ζέστη, ακόμη και όταν σηκωνόταν κάθε λίγο και λιγάκι για να διώξει τα κοτόπουλα από την μπροστινή πόρτα της.

Η Hamisah δεν πήγε ποτέ λύκειο και ο κόσμος λέει ότι παλιά ήταν ντροπαλή. Η πλημμύρα όμως και τα προβλήματα, που προκάλεσε στην κοινότητα της, την ώθησαν έξω από τη ζώνη άνεσής της.

“Σκέφτηκα πως ήρθε η ώρα να είμαι γενναία και να βάλω υποψηφιότητα για αρχηγός του χωριού”, λέει η Hamisah.

Ποτέ δεν υπήρξε γυναίκα αρχηγός χωριού στην περιοχή. Η Hamisah όμως είχε κάποια υποστήριξη εκ των έσω. Γνώριζε πολλούς ανθρώπους μέσω της δουλειάς της ως βοηθός υγείας, εργαζόμενη σε μια τοπική κλινική βοηθώντας τον κόσμο να λάβει φαρμακευτική αγωγή για φυματίωση.

“Ίσως επειδή είμαι γυναίκα, είμαι μαμά, πολλοί άνθρωποι έρχονταν σε μένα, όταν είχαν κάποιο πρόβλημα”, λέει η Hamisah. “Τους άκουγα και προσπαθούσα να προτείνω λύσεις. Και μετά από λίγο, οι άνθρωποι άρχισαν να μου λένε ότι έπρεπε να βάλω υποψηφιότητα”.

Έτσι κι έκανε και κέρδισε. Το 2013, έγινε αρχηγός του χωριού Σιντορέχο στην περιοχή Σεντάχαν Τζάγια.

H Hamisah ανασκουμπώθηκε και προσπάθησε να σταματήσει την παράνομη υλοτομία, ξεκινώντας από τις γυναίκες του χωριού.

Η Hamisah λέει πως τότε υπήρχε μόνο ένας ξυλοκόπος, που ζούσε όντως στο χωριό της, και έτσι μίλησε με τη σύζυγό του για τους κινδύνους της δουλειάς του. Τι θα συνέβαινε, αν ο σύζυγός της κοβόταν με το αλυσοπρίονο του; Αν έπεφτε πάνω του κάνα δέντρο;

“Ξεκίνησα και έπεισα τη σύζυγο να μιλήσει στο σύζυγό της για αυτό και να τον ωθήσει να σταματήσει την υλοτομία”, λέει η Hamisah.

Δούλεψε. Παράτησε το αλυσοπρίονό του και βρήκε δουλειά στον κατασκευαστικό τομέα.

“Σε άλλες περιπτώσεις, μιλώ με τις γυναίκες για το μέλλον, που θέλουν για τα παιδιά τους, για τα δάση και τα ίδια είδη άγριας ζωής, που υπήρχαν, όταν μεγάλωναν εκείνες”, λέει η Hamisah. “Αυτή είναι η στρατηγική μου. Λέω στις γυναίκες γιατί πρέπει να προστατεύσουμε το χωριό”.

Ένα σύστημα σημείων ελέγχου και κατασκόπων

Οι περισσότεροι όμως ξυλοκόποι στη δασική γη γύρω από το χωριό της Hamisah προέρχονταν εκτός του χωριού. Έτσι, από τη στιγμή που η Hamisah είχε τους ντόπιους στο πλευρό της, στρατολόγησε μερικούς από αυτούς για να τη βοηθήσουν να πιάσει τους ξένους, που οδηγούσαν μέσα από το χωριό για να φτάσουν στα παρακείμενα δάση.

Η Hamisah αποκαλούσε τους βοηθούς της ως “κατασκόπους”.

Ένας εξ αυτών ήταν ένας καταστηματάρχης ονόματι Selamat, ο οποίος εργάζεται σε ένα μικρό πάγκο με σνακ λίγα λεπτά πέρα από το δρόμο από το σπίτι της Hamisah.

“Μου ζήτησε να λέω, αν έβλεπα κάποιον με αλυσοπρίονο να οδηγεί”, λέει ο Selamat, που στέκεται ανάμεσα στα ατομικά τυλιγμένα σνακ στο κατάστημά του. “Είπα ναι, επειδή θέλω να βοηθήσω”.

Όταν ο Selamat εντόπιζε έναν ξυλοκόπο, ενημέρωνε τον επόμενο κατάσκοπο στη σειρά. Ένας άντρας ονόματι Ridwan, κάτω στο δρόμο, σταματούσε το αυτοκίνητο και προσπαθούσε να πείσει τον ξυλοκόπο ή τους ξυλοκόπους να γυρίσουν πίσω.

Ο Ridwan θυμήθηκε μία από τις στάσεις, που έκανε τον Αύγουστο του 2014.

“[Ο ξυλοκόπος] ήταν θυμωμένος, μου έλεγε ότι δεν ήθελε να πουλήσει το ξύλο, απλά ήθελε να το χρησιμοποιήσει για να χτίσει ένα σπίτι”, λέει ο Ridwan. “Μιλούσε πολύ, αλλά τελικά έφυγε”.

Το δίκτυο κατασκοπείας της Hamisah έπιασε πέντε ξυλοκόπους κατ’ αυτόν τον τρόπο μέσα στο πρώτο ενάμισι έτος, που υπηρέτησε ως ηγέτις του χωριού. Ο Ridwan λέει ότι οι άνθρωποι δεν προσπαθούν να κόψουν ξύλα γύρω από το χωριό πια και αποδίδει την αλλαγή σε μεγάλο βαθμό στην ηγεσία της Hamisah.

“Δεν είναι σαν άνδρας, που μπορεί να θυμώνει εύκολα, έχει περισσότερη πειθαρχία”, λέει ο Ridwan. “Είναι άμεση και σκληρή, αλλά είναι το είδος του ηγέτη που μπορεί να ωθήσει τους πάντες να συνεργαστούν μαζί της, ακολουθώντας το πρόσταγμά της”.

Το χωριό απέκτησε επίσης φθηνότερη υγειονομική περίθαλψη στην κλινική, όπου εργάζεται η Hamisah, επειδή σταμάτησαν την υλοτόμηση. (Η κλινική ενθαρρύνει τη διάσωση του περιβάλλοντος με την παροχή εκπτώσεων σε ανθρώπους, που ζουν σε χωριά και έχουν σταματήσει ή έχουν μειώσει την παράνομη υλοτομία).

Το χωριό της Hamisah είναι μόνο ένα μικρό μέρος. Μόλις έξι ξυλοκόποι έχουν σταματήσει εκεί μέχρι στιγμής. Εν τω μεταξύ, δάση σε ολόκληρη την Ινδονησία εξακολουθούν να χάνονται σε τεράστια κλίμακα και μεγάλο κομμάτι αυτού συμβαίνει νόμιμα. Όλη αυτή η αποψίλωση οδήγησε τη χώρα να γίνει ένας από τους μεγαλύτερους παραγωγούς αερίων θερμοκηπίου στον κόσμο.

Η Hamisah τα γνωρίζει όλα αυτά, αλλά λέει ότι είναι ευχαριστημένη με ό,τι έχει καταφέρει η ίδια να επιτύχει.

“Και όχι μόνο εγώ”, λέει η Hamisah. “Όλες οι γυναίκες εδώ γύρω αισθάνονται ότι νικήσαμε, επειδή μπορέσαμε να σταματήσουμε την υλοτομία”.

Η Hamisah λέει ότι η εμπειρία της είναι απόδειξη ότι, αν μπορεί να κάνει αυτή μια μικρή διαφορά στην κοινότητά της, σχεδόν όλοι μπορούν.

Και αυτές οι μικρές διαφορές μπορούν να γίνουν κάτι μεγάλο.