Φεστιβάλ τέχνης μπήκε στο στόχαστρο της “εθνικής νοοτροπίας” του Αζερμπαϊτζάν

Μια τοιχογραφία στο Μπακού, που παρέβη τις “εθνικές αξίες και τη νοοτροπία της χώρας”, το 2019. Φωτογραφία από Turxan Qarishga / Hamam Times. Χρησιμοποιείται με άδεια.

Ήταν απλώς ένα φεστιβάλ σύγχρονης τέχνης.

Από τις 17 έως τις 27 Σεπτεμβρίου, οπαδοί της τέχνης, του κινηματογράφου και της ποίησης προσκλήθηκαν να συμμετάσχουν στο “Maiden Tower. To Be a Woman“, ένα φεστιβάλ, που διοργανώθηκε από την Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο Αζερμπαϊτζάν και από διάφορες διπλωματικές αποστολές. Το φεστιβάλ, που πήρε το όνομά του από ένα διάσημο ορόσημο στο Μπακού, διοργανώθηκε για να γιορτάσει την 100ή επέτειο από την απελευθέρωση των γυναικών του Αζερμπαϊτζάν. Η πρωτοβουλία ξεκίνησε και επιμελήθηκε από την καλλιτέχνιδα Sabina Shikhlinskaya, η οποία ίδρυσε ένα κοινό φόρουμ σύγχρονης τέχνης το 2009.

Ένα από τα γεγονότα του φεστιβάλ ήταν μια έκθεση τοιχογραφιών και γκράφιτι, που πραγματοποιήθηκε στο Kombinat, ένα εγκαταλελειμμένο εργαστήριο στην πρωτεύουσα του Αζερμπαϊτζάν, που χρησιμοποιήθηκε από την ένωση των καλλιτεχνών κατά τη διάρκεια της σοβιετικής περιόδου. Οι διοργανωτές ήλπιζαν ότι τα έργα θα παρέμεναν εκεί μετά το φεστιβάλ.

Αλλά κάτι πολύ διαφορετικό συνέβη. Μια τοιχογραφία της Σουηδής καλλιτέχνιδας Carolina Falkholt, που απεικονίζει το σώμα ενός τρανσέξουαλ ατόμου, τράβηξε τόσο μεγάλη προσοχή, ώστε να ζωγραφιστεί ξανά μετά το τέλος του φεστιβάλ — με έναν όχι και τόσο καλλιτεχνικά φιλικό τρόπο.

Στην πραγματικότητα, προκάλεσε μια αντίδραση, μια συζήτηση για τη δημόσια προβολή της σεξουαλικότητας, και μάλιστα μια κυβερνητική απάντηση στην υπεράσπιση της “παραδοσιακής νοοτροπίας” της χώρας.

Σύγχρονη τέχνη στο Μπακού: Πριν / Μετά

Σε συνέντευξη στο 1news.az, ένα τοπικό πρακτορείο ειδήσεων που σχετίζεται με την κυβέρνηση, η Shikhlinskaya είπε ότι πολέμησε σκληρά για να διατηρήσει την τοιχογραφία, αλλά δεν τα κατάφερε. “Ο τοίχος όπου η καλλιτέχνις ζωγράφισε την τοιχογραφία της έβλεπε προς ένα συγκρότημα κατοικιών, οι κάτοικοι των οποίων παραπονέθηκαν στην αστυνομία.” Μετά από μια σειρά καταγγελιών από ανθρώπους, που φοβούνταν το σχέδιο, αποφασίστηκε να χρωματιστεί μερικώς το έργο της Falkholt”, εξήγησε η Shikhlinskaya προσθέτοντας ότι, καθώς αυτό ήταν ένα δημόσιο έργο τέχνης, δεν μπορούσε κανείς να αγνοήσει τη γνώμη των κατοίκων.

Τα άλλα έργα της Falkholt είναι εξίσου ξεκάθαρα με αυτά, που παρουσιάστηκαν στο Μπακού. Η Σουηδή καλλιτέχνης αμφισβητεί τα συμβατικά στερεότυπα και τις απεικονίσεις του γυναικείου σώματος. Στο παραδοσιακό Αζερμπαϊτζάν, όπου τα δικαιώματα των γυναικών εξακολουθούν να είναι σε νηπιακό στάδιο, αυτό δεν είχε καλή κατάληξη:

Είμαι περίεργος, γιατί κανείς δεν έχει αποσυναρμολογήσει το άγαλμα μιας απελευθερωμένης γυναίκας;

Παιδιά, δεν μπορείτε να φτάσετε εκεί τόσο γρήγορα. Θα έπρεπε να έχουν ξεκινήσει από μικρά γκράφιτι.

Λυπηθείτε μας, κάνετε ό,τι θέλετε στον Torgovaya [κύριος πεζόδρομος στο Μπακού] αλλά πώς μπορείτε να ζωγραφίζετε μπαλάκια στην κυκλική διασταύρωση του 3ου microdistrict [το όνομα της γειτονιάς όπου πραγματοποιήθηκε η έκθεση]

Κατ’ αρχάς, ζωγραφίστηκε το στήθος της φιγούρας και άλλα τμήματα “προσβλητικά” καλύφθηκαν σταδιακά. Οι φωτογραφίες της περιοχής στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δείχνουν ότι η τοιχογραφία είχε καλυφθεί πλήρως μέχρι τις 28 Σεπτεμβρίου, πιθανότατα από τις τοπικές αρχές.

Μετά τις διαμαρτυρίες, το σχέδιο “Trans” απομακρύνθηκε εντελώς. Πιστεύετε ότι ήταν εξαιτίας αυτών των διαμαρτυριών που το σχέδιο απομακρύνθηκε εντελώς; // Φωτογραφία: Cavid Qurbanov.

Στις 29 Σεπτεμβρίου, το Δημαρχιακό Γραφείο του Μπακού δημοσίευσε μια δήλωση, με την οποία εξέφραζαν την θλίψη τους για την πρόχειρη προσπάθεια να ζωγραφίσουν πάνω στην τοιχογραφία, αλλά παραδέχτηκε ότι είχε προσβάλει τους κατοίκους και την “εθνική νοοτροπία” του Αζερμπαϊτζάν.

Azərbaycan multikultral ölkə olsa belə, öz milli dəyərləri, mental xüsusiyyətləri var. Gələn qonaqlar Azərbaycanın müsəlman ölkəsi olduğunu nəzərə almalı, biz başqa dinlərə, dəyərlərə necə tolerantıqsa, onlar da bizim dəyərlərə hörmətlə yanaşmalıdırlar. Ölkəmizə gələn xarici qonaqlar çox böyük hörmət və ehtiramla qarşılanır. Amma paytaxtda binalar mühafizə olunur, onların fasadları yenilənir. Odur ki, Bakıda binaların üzərinə müxtəlif şəkillərin çəkilməsinə icazə verilmir. Əgər festival çərçivəsində rəssamlara hansısa binanın üzərinə qrafiti çəkməyə icazə verilibsə, bu, o demək deyil ki, onlar bizim əxlaqımıza zidd olan dəyərləri Azərbaycanda rəsm vasitəsilə təbliğ etməlidirlər. Onda belə çıxır ki, Azərbaycana gələn qonaqlara öz təriqətlərini də təbliğ etməyə imkan verilməlidir. Bu düzgün yanaşma deyil. O ki qaldı bunun sənətə və sənətkarlığa qarşı hörmətsizlik kimi dəyərləndirilməsinə, bu fikir ilə qəti şəkildə razı deyilik. Bu gün Bakıda elə binalar var ki, orada qrafitilər çəkilib. Amma bizim rəssamlar bunu elə peşəkarlıqla ediblər ki, özümüz də, gələn qonaq da baxanda zövq qalır.

Παρόλο που το Αζερμπαϊτζάν είναι μια πολυπολιτισμική χώρα, έχει τις δικές της εθνικές αξίες και νοοτροπία. Οι επισκέπτες δεν πρέπει να ξεχνούν ότι το Αζερμπαϊτζάν είναι μουσουλμανική χώρα. Ακριβώς όπως παραμένουμε ανεκτικοί σε άλλες θρησκείες και αξίες, αναμένουμε ότι οι επισκέπτες θα κάνουν το ίδιο. Καλωσορίζουμε τους καλεσμένους μας με πολύ σεβασμό. Αλλά τα κτήρια στην πρωτεύουσα προστατεύονται, οι προσόψεις τους ανακαινίζονται. Δεν επιτρέπεται να ζωγραφίζονται τα κτίρια στο Μπακού. Ακριβώς επειδή επιτρεπόταν να ζωγραφιστεί ένα κτίριο στο πλαίσιο του φεστιβάλ, αυτό δεν σημαίνει ότι τους επιτρέπεται να προβάλλουν τις αξίες τους που είναι ενάντια στην ηθική μας μέσα από το έργο τους. Είναι σαν να επιτρέπεται στους επισκέπτες που έρχονται στο Αζερμπαϊτζάν να κηρύξουν τη δική τους θρησκεία. Αυτή δεν είναι η σωστή προσέγγιση. Διαφωνούμε έντονα με την [ιδέα ότι] η απόφαση να ζωγραφιστεί το έργο ήταν ένα σημάδι έλλειψης σεβασμού προς την τέχνη και τον καλλιτέχνη. Υπάρχουν στο Μπακού κτίρια, που έχουν όλα τα είδη γκράφιτι, αλλά οι καλλιτέχνες μας το έχουν κάνει τόσο επαγγελματικά, ώστε εμείς και οι καλεσμένοι μας τα χαιρόμαστε πολύ.

Αυτή η αναφορά στις “εθνικές αξίες και τους κανόνες” του Αζερμπαϊτζάν παρέχει μια σημαντική εικόνα του τρόπου, με τον οποίο η κοινωνία του Αζερμπαϊτζάν αντιλαμβάνεται την ισότητα των φύλων, τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ+ ή οποιοδήποτε θέμα συχνά επισκιάζεται από τους ίδιους αυτούς κανόνες. Αλλά έχοντας κρυφτεί πίσω από το πέπλο της ηθικής και των “εθνικών αξιών”, αποκλείει το μυαλό από την ποικιλομορφία της καλλιτεχνικής έκφρασης, κάτι που μόνο μπορεί να ενισχύσει τα πολιτιστικά πλούτη της χώρας.

Ξεκινήστε τη συζήτηση

Συντάκτες, παρακαλώ σύνδεση »

Οδηγίες

  • Όλα τα σχόλια ελέγχονται. Μην καταχωρείτε το σχόλιο σας πάνω από μία φορά γιατί θα θεωρηθεί spam.
  • Παρακαλούμε, δείξτε σεβασμό στους άλλους. Σχόλια τα οποία περιέχουν ρητορική μίσους, προσβολές ή προσωπικές επιθέσεις δεν θα καταχωρούνται.