Επιστολή προς την Κίνα: Η Ουιγούρα φίλη μου Zainur κρατείται σε ένα από τα στρατόπεδά σας για δύο χρόνια

Όταν γνώρισα για πρώτη φορά τη Βάση Δεδομένων για τα Θύματα του Σιντσιάνγκ ^[1], έκανα κλικ σε ίσως 100 μαρτυρίες. Σημείωσα τους μάρτυρες και τη σχέση τους με το θύμα. Μητέρα. Αδερφός. Ξάδερφος. Ανιψιά. Μέλη της οικογένειας. Τόσα πολλά μέλη της οικογένειας. Γείτονας. Φίλος. Φίλος. Φίλος. Οι αναμνήσεις θόλωσαν τη σκέψη μου, από ανθρώπους που ήξερα, που είχαν κρατηθεί. Από τους φίλους που έλειπαν. Από τους ανθρώπους, των οποίων τα ονόματα δεν κατάφερα να θυμηθώ. Από τους ανθρώπους, στα ονόματα των οποίων αναφέρομαι σε κάθε προσευχή.

Νόμιζα ότι δεν έχω επαρκείς πληροφορίες για κάποιον που ήξερα, ώστε να γράψω μία μαρτυρία. Δεν ήξερα επώνυμα*. Δεν ήξερα τους κινέζικους αριθμούς ταυτότητας. Όμως, μαζεύοντας το διαμέρισμά μου πρόσφατα, ξόδεψα μια στιγμή για να ανοίξω ξανά τα γράμματα, που έλαβα από τους φίλους, όταν έφυγα από το Πεκίνο το Μάιο του 2017. Η Zainur (“Zeynur” στο συμβατικό εκλατινισμό) έγραψε το μεγαλύτερο από αυτά τα γράμματα. Την ημέρα που έφυγα, κάθισε κρατώντας το χέρι μου έξω από τον κοιτώνα μου. Οι άλλοι φοιτητές από το πρόγραμμά μου ανακατεύονταν βάζοντας σε μία σειρά τις αποσκευές τους, καθώς έλεγαν αντίο σε φίλους. Η Zainur δεν είπε σχεδόν τίποτα. Όταν στάθηκα στην ουρά για να επιβιβαστώ στο λεωφορείο, πίεσε την επιστολή στις παλάμες μου, φίλησε το μάγουλό μου και το έβαλε στα πόδια. Θα μάθαινα αργότερα ότι επέστρεψε στο δικό της κοιτώνα με δάκρυα. Εν τω μεταξύ, κάθισα στο λεωφορείο προς τον αερολιμένα κλαίγοντας ήσυχα. Ήταν τα 21α γενέθλιά μου.

Είχαμε γνωρίσει η μία την άλλη για 43 ημέρες. Έτσι λέει στην επιστολή της. Τις είχε μετρήσει. Ένας κοινός μας Ουιγούρος φίλος μας είχε συστήσει και από τότε γίναμε αχώριστες. Τόσο μεγάλο μέρος της φιλίας μας περιστράφηκε γύρω από την προσευχή. Ακόμη και με τα ιερά να είναι σπάνια όπως συμβαίνει στην Κίνα, η Zainur, όπως και πολλοί άλλοι Ουιγούροι, προσκολλούνταν απεγνωσμένα σε οποιαδήποτε υποψία ιερού. Τις περισσότερες φορές μιμούνταν τις χειρονομίες της προσευχής οπουδήποτε κάθονταν ή στέκονταν.

Μερικές φορές τόλμησε να ολοκληρώσει τις πραγματικές κινήσεις στο σύνολό τους, αφού τη διαβεβαίωσα ότι ήταν ασφαλές. Και μερικές φορές κοίταξα, καθώς μιμούνταν διστακτικά τις πόζες του ruku και sujood, υποκλινόμενη και προσκυνώντας, με το δάχτυλό της. Το δάχτυλό της. Ένα βράδυ, ενώ βρισκόταν στο τρένο, ξάπλωσε το κεφάλι της πάνω στον ώμο μου και άρχισε να μουρμουρίζει την al-Fatihah ^[2], το πρώτο κεφάλαιο του Κορανίου, πιέζοντας το χέρι μου για κάθε αλλαγή θέσης. Αργότερα μου είπε πως στο σπίτι της στο Σιντσιάνγκ, στην πόλη του Κασγκάρ, για κάθε salah ή καθημερινή προσευχή, αναζητούσε τη μητέρα της και έκανε το ίδιο.

“Η μητέρα μου είναι το τέμενός μου,” μου είπε. “Ίσως οι αδερφές να είναι το επόμενο καλύτερο πράγμα”.

Ωστόσο, από όλα όσα θυμάμαι ότι μου είπε, δε θυμάμαι τη φωνή της. Έχω μια φωτογραφία της, όπου είναι καλυμμένη με μαύρα, προσευχόμενη, το πρόσωπό της είναι γυρισμένο μακριά από την κάμερα. Η μόνη προσωπική εικόνα που έχω από αυτήν είναι αυτό το γράμμα και μία φράση. Θυμάμαι μόνο μία φράση στη φωνή της: “Δεν ξέρω γιατί”.

Την έλεγε συχνά, όταν μου έλεγε για το τι συνέβαινε στην πατρίδα της. Απαγόρευσαν τις γυναίκες από το τέμενος. Σάρωναν τα πρόσωπα όσων εισέρχονταν στο τέμενος. Σάρωναν τα πρόσωπα στις αγορές και στα αεροδρόμια. Απαγόρευσαν τη χιτζάμπ. Απαγόρευσαν τη νηστεία. Οι γείτονες εξαφανίζονται. Οι κάμερες είναι παντού. Θάψαμε τα βιβλία μας. Μας είπαν να αφαιρέσουμε τις κλειδαριές από τις πόρτες μας. Πήραν το διαβατήριό μου. “Δεν ξέρω γιατί.”

Ένα χρόνο αργότερα, τον Ιούνιο του 2018, επέστρεψα στο Πεκίνο. Προσγειωθήκαμε τη νύχτα πριν από το Ιντ. Αφαίρεσα τη χιτζάμπ μου, γνωρίζοντας πολύ καλά ότι, χωρίς χιτζάμπ, είχα το πλεονέκτημα του να μην είμαι τίποτα περισσότερο από μία Αμερικανίδα με αγγλικό όνομα. Με αυτόν τον τρόπο, θα μπορούσα καλύτερα να αναζητήσω τους Ουιγούρους που ήξερα. Παρακολούθησα μόνη την προσευχή του Ιντ, με τα μαλλιά μου σε πλεξούδα, ένα φουλάρι χαλαρά ριγμένο πάνω από το κεφάλι μου. Μόλις ένα χρόνο πριν, ερχόμουν σ’ αυτό το τζαμί κάθε εβδομάδα με ένα πλήθος Ουιγούρων φίλων. Στο Ιντ του 2018, υπήρχε έξω μόνο ένα πλήθος αστυνομικών, που έλεγχαν τα έγγραφα ταυτοποίησης ενός ρυακιού ανθρώπων Χουέι ^[3] και αλλοδαπών που εισέρχονταν. Έλεγξαν το διαβατήριό μου. Μελετούσαν το πρόσωπό μου. Μου έκαναν νόημα να φύγω. Θα προσπαθούσα να πάω σε ένα τζαμί μόνο μία ακόμη φορά κατά τη διάρκεια αυτού του ταξιδιού. Θα έβρισκα τις θύρες κλειστές και κλεισμένες με λουκέτο. Τα σημάδια που δήλωναν τη δομική συνοχή του κτιρίου αποτελούσαν κίνδυνο.

Μία παλιά φίλη Ουιγούρα ήταν ακόμα στο πανεπιστήμιο, περιμένοντας την αποφοίτηση. Ήξερε ότι θα την έστελναν σε στρατόπεδο, αν δεν μπορούσε να βρει δουλειά. Αναφέρθηκε στα αδέλφια της. Όλα της τα αδέρφια βρίσκονταν στις φυλακές. Τα στρατόπεδα κατάπιαν μια αδελφή, ξαδέλφια και φίλους. Καταναγκαστική εργασία. Εργοστάσιο. Αστυνομική εργασία. Εξαφάνιση. Άγνωστοι. Μερικοί γνωστοί. Η Zainur;

Η Zainur βρίσκεται σε στρατόπεδο κράτησης από τις 5 Ιουλίου 2017.*