Υποστηρικτές της σχολής κατά την έναρξη του μαθήματος στις 18 Σεπτεμβρίου 2019. Φωτογραφία από τον συγγραφέα

Ένα νέο μάθημα Γενικής Εκπαίδευσης (GE) σχετικά με τα σκοτεινά χρόνια της στρατιωτικής κυριαρχίας στις Φιλιππίνες κατά τη διάρκεια της δικτατορίας του Φερντινάντο Μάρκος θα διδάσκεται στην πανεπιστημιούπολη του Πανεπιστημίου των Φιλιππίνων (UP) Diliman, του πρώτου κρατικού πανεπιστημίου της χώρας.

Το μάθημα Philippines Studies 21 (PS 21) θα ασχοληθεί με την ιστορική εμπειρία της καταστολής και της αντίστασης στο στρατιωτικό νόμο ως τρόπο αντιμετώπισης των προσπαθειών πολιτικών συμμάχων του τελευταίου δικτάτορα Μάρκος, συμπεριλαμβανομένης της εν ενεργεία κυβέρνησης του Ροντρίγκο Ντουτέρτε, για το κουκούλωμα των εγκλημάτων, της διαφθοράς και των παραβιάσεων των δικαιωμάτων υπό το καθεστώς του στρατιωτικού νόμου.

Το νέο μάθημα θα επικεντρωθεί στη γλώσσα, τον πολιτισμό και τη λογοτεχνία από την εποχή του Στρατιωτικού Νόμου. Ο τίτλος του μαθήματος PS 21 λήφθηκε από την ημερομηνία ανακήρυξης του Στρατιωτικού Νόμου στις 21 Σεπτεμβρίου 1972. Στη συνέχεια, ο πρόεδρος Φερντιινάντο Μάρκος επέβαλε δικτατορικό καθεστώς για 14 χρόνια μέχρι την ανατροπή του από λαϊκή εξέγερση στη Λεωφόρο Επιφάνιο ντε λος Σάντος (EDSA) το 1986.

Το νέο μάθημα έχει προκαλέσει διαμάχες, καθώς οι οπαδοί του Μάρκος παραπονέθηκαν ότι μπορεί να είναι “μονόπλευρο” εναντίον των οικογενειών τους, ενώ οι ένοπλες δυνάμεις έκρουσαν τον κώδωνα του κινδύνου ότι θα χρησιμοποιηθεί ως εργαλείο στρατολόγησης για “κομουνιστές αντάρτες”.

Καθιερώνοντας το PS 21

Το PS 21 βρίσκεται στα σκαριά από το 2014, όταν προτάθηκε για πρώτη φορά από καθηγητές των Φιλιππινέζικων Σπουδών στο Τμήμα Φιλιππίνων και Φιλιππινέζικης Λογοτεχνίας του Πανεπιστημίου των Φιλιππίνων (DFPP).

Ωστόσο, οι προσπάθειες για καθιέρωση του μαθήματος κέρδισαν νέα ώθηση προς το τέλος του 2018, όταν αναφέρθηκε από τα ΜΜΕ το θέμα του Προέδρου του UP, Danilo Concepcion, που χόρευε με τη γερουσιαστή Ιμέε Μάρκος, την μεγαλύτερη κόρη του νεκρού δικτάτορα, σε μια εκδήλωση στο πανεπιστήμιο.

Το Πανεπιστημιακό Συμβούλιο του UP Diliman εξέδωσε δήλωση, με την οποία ζητούσε μεγαλύτερες προσπάθειες για την εκπαίδευση του κοινού σχετικά με τις φρίκες, που προκάλεσε η δικτατορία του Μάρκος, συμπεριλαμβανομένης της δημιουργίας πρόσθετων μαθημάτων στο πανεπιστήμιο.

Αφότου πέρασε αρκετά βήματα στην αυστηρή ακαδημαϊκή διαδικασία για την έγκριση μαθημάτων, το PS 21 τελικά πέρασε το Πανεπιστημιακό Συμβούλιο του UP Diliman τον περασμένο Σεπτέμβριο του 2019. Το προτεινόμενο αναλυτικό πρόγραμμα του PS 21 έχει μεταφορτωθεί στο διαδίκτυο.

Ερωτηθείσα από τα μέσα ενημέρωσης σχετικά με το θέμα, η γερουσιαστής Ιμέε Μάρκος έκανε έκκληση να συμπεριληφθεί στο μάθημα η δική της πλευρά της ιστορίας της οικογένειάς της. Οι υποστηρικτές του PS 21 την διαβεβαίωσαν ότι οι ομιλίες και τα γραπτά του τελευταίου δικτάτορα, που νομιμοποιούν τη στρατιωτική κυριαρχία, είναι πράγματι μέρος του μαθήματος.

Ο εκπρόσωπος Τύπου του Προέδρου Salvador Panelo, ο οποίος υπήρξε σύμβουλος της οικογένειας Μάρκος στις υποθέσεις τους σχετικά με τον παράνομα αποκτηθέντα πλούτο τους, δήλωσε ότι το μάθημα είναι μια καλή ιδέα: “Κάθε σπουδαστής πρέπει να γνωρίζει και να μαθαίνει οποιοδήποτε θέμα αφορά τη διακυβέρνηση”.

Αμφιλεγόμενη ιστορία

Η εποχή του Στρατιωτικού Νόμου παραμένει επίκαιρο θέμα στις Φιλιππίνες σήμερα. Από τη μία πλευρά, πολλοί Φιλιππινέζοι εξακολουθούν να αναζητούν δικαιοσύνη για εκείνους, των οποίων τα δικαιώματα παραβιάστηκαν: των δεκάδων χιλιάδων που φυλακίστηκαν, βασανίστηκαν, σκοτώθηκαν και εξαφανίστηκαν από το καθεστώς Μάρκος.

Τα αναπτυξιακά προγράμματα με γνώμονα το χρέος του Μάρκος και η μαζική διαφθορά, που ευνόησε την οικογένειά του και τους φίλους του, έχουν κατηγορηθεί ακόμα και από τους συμβατικούς οικονομολόγους για τα πολλά δεινά, που αντιμετωπίζει σήμερα η φιλιππινέζικη κοινωνία.

Από την άλλη πλευρά, ακτιβιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων δήλωσαν ότι η αποτυχία των διοικήσεων μετά τον Μάρκος να καταδικάσουν την οικογένεια του δικτάτορα και τους φίλους του επέτρεψε στους απογόνους του να επιστρέψουν στην εξουσία. Ο γιος του δικτάτορα και συνονόματος, Φερντινάντο Μάρκος ο νεότερος, σχεδόν κέρδισε την αντιπροεδρία στις εκλογές του 2016. Η αδερφή του δικτάτορα, Ιμέε Μάρκος, κατέχει σήμερα μια θέση στη γερουσία.

Ο Πρόεδρος Ντουτέρτε, ο οποίος έχει εκφράσει ανοιχτά τον θαυμασμό του για τον Μάρκος, και οι αξιωματούχοι του ήταν ωμοί, καλώντας το κοινό να “προχωρήσει” από τις φρικαλεότητες της δικτατορικής κυριαρχίας, ενώ οι αξιωματούχοι του πέρασαν εκείνα τα χρόνια ως τη “χρυσή εποχή” της ιστορίας των Φιλιππίνων.

Ένα βίντεο προπαγάνδας, που κυκλοφόρησε από την κρατικής διαχείρισης Υπηρεσία Ενημέρωσης των Φιλιππινών (PNA) εναντίον των ακτιβιστικών οργανώσεων, ως μέρος της εκστρατείας αντιπολίτευσης της κυβέρνησης, για παράδειγμα, επαινεί την εποχή του Μάρκος ως το ζενίθ της οικονομίας της χώρας.

Επιπλέον, ο Ντουτέρτε επέτρεψε την ταφή του σώματος του δικτάτορα στο Libingan ng mga Bayani (Νεκροταφείο των Ηρώων) στις 18 Νοεμβρίου 2016, προκαλώντας αγανάκτηση και εθνικές διαμαρτυρίες.

Οι φοιτητές ακούν, καθώς οι υποστηρικτές εξηγούν το σκεπτικό και το περιεχόμενο του μαθήματος PS 21 κατά το λανσαρισμά του, που πραγματοποιήθηκε στο UP την 18η Σεπτεμβρίου 2019. Φωτογραφία από τον συγγραφέα

“Κόκκινη” στοχοποίηση

Κατά ειρωνικό τρόπο, το μάθημα, που αντιμετωπίζει τις κακοποιήσεις της δικτατορίας, είναι τώρα το ίδιο αντικείμενο της καταστολής της επονομαζόμενης εποχής του Μάρκος. Το PS 21 δεν έχει ακόμη διδαχθεί, αλλά το νέο μάθημα βρίσκεται ήδη στο στόχαστρο της κυβέρνησης Ντουτέρτε και των ενόπλων δυνάμεών της.

Το δίκτυο Ενωμένοι Ενάντια στην Τυραννία και στη Δικτατορία του Πανεπιστημίου των Φιλιππίνων (UPRISE) πρόσφατα καταδίκασε τους Φιλιππινέζους στρατιωτικούς ότι ψευδώς έβαλαν την “κόκκινη” ταμπέλα στο νέο μάθημα ως εργαλείο στρατολόγησης για “κομμουνιστές επαναστάτες” σε διάλεξη στην πανεπιστημιούπολη του Πανεπιστημίου Isabela State Cauayan.

Amidst nationwide crackdown, state forces hold third “peace forum” inside campus to warn students against joining progressive groups Kabataan, ACT, Anakbayan, LFS. UPD's Philippine Studies 21 GE on Martial Law was also tagged as tool for recruitment. pic.twitter.com/vgqHxOvOTz

— Sky Lukewalker (@sio_mai_rai_) November 11, 2019

Εν μέσω εθνικής καταστολής, οι κρατικές δυνάμεις πραγματοποιούν το τρίτο “φόρουμ για την ειρήνη” μέσα στην πανεπιστημιούπολη για να προειδοποιήσουν τους μαθητές να μην ενταχθούν στις προοδευτικές ομάδες Kabataan, ACT, Anakbayan, LFS. Το PS21 του UPD για τον Στρατιωτικό Νόμο χαρακτηρίστηκαν επίσης ως εργαλεία για στρατολόγηση.

Η UPRISE ανέφερε ότι η “κόκκινη” στοχοποίηση είναι σύμφωνη με την Εκτελεστική Εντολή αριθ. 70, του προέδρου Ντουτέρτε, η οποία επιβάλλει μια προσέγγιση “ολόκληρου του έθνους”, που συγχρονίζει τις δραστηριότητες όλων των πολιτικών φορέων ως μέρος των προσπαθειών των αντιμαχόμενων στρατιωτών:

Η παρουσίαση αυτή έγινε σύμφωνα με την Εκτελεστική Εντολή αριθ. 70, ως μια ομιλία για τη διασφάλιση της ασφάλειας και της προστασίας των σπουδαστών, αλλά είναι ουσιαστικά μια μαζική εκστρατεία κατά της εθνικιστικής και επικριτικής εκπαίδευσης, που υποστηρίζουν τα σχολεία και οι νομικές οργανώσεις.

Ο γερουσιαστής Bato dela Rosa, ο οποίος ως πρώην αρχηγός της αστυνομίας ήταν ο επικεφαλής εκτελεστής του “πολέμου κατά των ναρκωτικών” του Ντουτέρτε, ηγείται μιας σταυροφορίας για να “σώσει τους φοιτητές” ενάντια στην “κομουνιστική διείσδυση” στα σχολεία και τα πανεπιστήμια.

Η έκθεση αριθ. 10 της επιτροπής της Γερουσίας προτείνει στους διοικητικούς υπαλλήλους σχολείων να καταργήσουν τη ριζοσπαστικοποίηση μέσω της αύξησης της αστυνομικής και στρατιωτικής παρουσίας στις πανεπιστημιουπόλεις, την τακτική ανασκόπηση των ακαδημαϊκών προγραμμάτων, την παρακολούθηση των σχολικών εκδηλώσεων, μέχρι και την τοιχοκόλληση κατηγοριών εναντίον καθηγητών.

Φοιτητές, καθηγητές και υπάλληλοι πραγματοποιούν διαμαρτυρίες στις 20 Αυγούστου 2019 στην ιστορική αίθουσα Palma του Πανεπιστημίου των Φιλιππίνων Diliman ενάντια στην απειλή στρατιωτικών και αστυνομικών εισβολών στην πανεπιστημιούπολη. Φωτογραφία από τον συγγραφέα.

Συνειδητοποίηση εν μέσω καταστολής

Τον περασμένο Οκτώβριο, 56 ακτιβιστές στην πόλη Μπακολόντ, στην πόλη Νέγκρος και 2 στην πόλη Μανίλα συνελήφθησαν σε επιδρομές, που διενήργησαν οι δυνάμεις ασφαλείας του Ντουτέρτε στα γραφεία νομικών λαϊκών οργανώσεων και σε σπίτια ακτιβιστών στην πόλη Νέγκρος και την εθνική πρωτεύουσα.

Ακολούθησε επίσκεψη νωρίς το πρωί της 5ης Νοεμβρίου στο γραφείο της ομάδας ακτιβιστών Bayan στο Tondo της Μανίλα και απειλές κρατικών αντιποίνων σε νομικά γραφεία υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και σε γραφεία προοδευτικών.

Η καταστολή των νομικών ακτιβιστών, που ήταν οι πιο μαχητικοί επικριτές της διοίκησης του Ντουτέρτε, δεν έχει σταματήσει, με διάφορες ανθρωπιστικές και θρησκευτικές ομάδες να περιλαμβάνονται στον κατάλογο των “κομουνιστικών τρομοκρατικών ομάδων” του στρατού.

Καθώς η σημερινή διοίκηση εντείνει τη συρρίκνωση των δημοκρατικών χώρων στη χώρα, το νέο μάθημα PS 21 ελπίζει να αποτελέσει πλατφόρμα για τη “συνειδητοποίηση” μιας νέας γενιάς της φιλιππινέζικης νεολαίας σχετικά με τη σημασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, την κοινωνική δικαιοσύνη και τον συνεχιζόμενο αγώνα για πραγματική ελευθερία και δημοκρατία.

Οι ενδιαφερόμενοι διδάσκοντες σε άλλες πανεπιστημιουπόλεις εκτός του Diliman προσπαθούν να ιδρύσουν το ίδιο θέμα στις αντίστοιχες περιοχές τους. Οι υποστηρικτές ελπίζουν ότι οι ίδιες προσπάθειες θα προωθηθούν σε άλλα σχολεία και πανεπιστήμια της χώρας.