Διαδηλωτές κατά τη διάρκεια της παγκόσμιας κλιματικής επίθεσης στο Βερολίνο, 20 Σεπτεμβρίου 2019. Φωτογραφία του Maxim Edwards, χρησιμοποιείται με άδεια.
Mir ist's zu warm! Έχει πολλή ζέστη για μένα!
Το σύνθημα αυτό ήταν ένα από τις εκατοντάδες μέσα σε μια θάλασσα από πανό, σημαίες, και πλακάτ που βρέθηκαν από την Tiergarten στο κέντρο του Βερολίνου μέχρι την Bundestag, το κτίριο του γερμανικού κοινοβουλίου. Πάνω σε μια αυτοσχέδια σκηνή πριν από την Πύλη του Βραδεμβούργου, η Carola Rackete, η Γερμανίδα καπετάνιος πλοίου που συνελήφθη για την αποβίβαση ενός μεταναστευτικού σκάφους διάσωσης χωρίς άδεια σε ιταλικό λιμάνι, πήρε ένα μικρόφωνο για να μιλήσει.
Το πλήθος, που περίμενε να ακούσει τι θα έλεγε, με κάποιους υπολογισμούς μετρήθηκε πάνω από 100.000 (συνολικά, εκτιμάται ότι 1,4 εκατομμύρια διαδηλωτές ενώθηκαν στο Βερολίνο εκείνη την ημέρα, σύμφωνα με τους διοργανωτές). Και αν υπήρχε κάποια χαρά, ήταν λόγω της συντριπτικής αίσθησης της αλληλεγγύης και του κοινού σκοπού.
Αυτή η σκηνή ήταν η συμβολή του Βερολίνου στην παγκόσμια απεργία για το κλίμα στις 20 Σεπτεμβρίου 2019. Δεν ήταν η πρώτη διαδήλωση που ξεκίνησε από τους Fridays for Future, ένα οικολογικό κίνημα που ιδρύθηκε από την 15χρονη Σουηδή ακτιβίστρια Γκρέτα Τούνμπεργκ. Οι παγκόσμιες απεργίες για το κλίμα είχαν ήδη ανακοινωθεί από τις 15 Μαρτίου και τις 24 Μαϊου του ίδιου έτους. Περίπου 1,6 εκατομμύρια άνθρωποι από 125 χώρες πήραν μέρος στην τελευταία.
Η ημερομηνία για την απεργία του κλίματος του Σεπτεμβρίου δεν επιλέχθηκε τυχαία. Στις 20 Σεπτεμβρίου, το Υπουργικό Συμβούλιο για το κλίμα της γερμανικής κυβέρνησης συγκλήθηκε για να αποφασίσει για το μελλοντικό οικολογικό σχέδιο δράσης της Γερμανίας. Οι προετοιμασίες για την επερχόμενη διάσκεψη κορυφής του ΟΗΕ για το κλίμα βρίσκονταν επίσης σε εξέλιξη στη Νέα Υόρκη. Σύμφωνα με την Παρασκευή για την ιστοσελίδα των Fridays for Future, οι διαμαρτυρίες διεξήχθησαν σε τουλάχιστον 575 γερμανικές πόλεις και χωριά εκείνη την ημέρα.
Πολλοί άνθρωποι κατέφυγαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να μοιραστούν τις εντυπώσεις τους από διάφορες πόλεις σε όλη τη Γερμανία.
Για παράδειγμα, διαδηλωτές στο Φράιμπουργκ ενώθηκαν για να κάνουν θόρυβο (κυριολεκτικά):
Ton an!#Klimastreik #Freiburg #FridaysForFuture #läuft pic.twitter.com/DalaPMhyCE
— DasBo (@Bofylicious) 20 Σεπτεμβρίου, 2019
Ανοίξτε τον ήχο!
Και ο David Croyé μοιράστηκε ένα στιγμιότυπο από τη διαδήλωση κοντά στην πύλη του Βραδεμβούργου του Βερολίνου:
#klimastreik #fridaysforfuture Berlin Brandenburger Tor. Klares Zeichen an die Politik!! pic.twitter.com/aIPufbGunb
— David Croyé (@DavidCroye) 20 Σεπτεμβρίου, 2019
#ClimateStrike Πύλη του Βραδεμβούργου του Βερολίνου. Ξεκάθαρο μήνυμα στην πολιτική!
Τα αιτήματα της διαμαρτυρίας ειδικότερα και του κινήματος γενικότερα είναι ξεκάθαρα: τήρηση των κλιματικών στόχων της Συμφωνίας του Παρισιού για το κλίμα, μιας παγκόσμιας συμφωνίας για το κλίμα. Και από αυτό το καλοκαίρι διαμαρτυρίας, οι Γερμανοί συζητούν έντονα αν η κυβέρνησή τους λαμβάνει σοβαρά υπόψη αυτές τις δεσμεύσεις.
Τον Δεκέμβριο του 2015, η Γερμανία ήταν μία από τις 195 χώρες, που υπέγραψαν τη Συμφωνία του Παρισιού, της οποίας ο κύριος στόχος ήταν να μειώσει την υπερθέρμανση του πλανήτη κάτω από τους 2°C, προκειμένου να ελαχιστοποιηθεί ή ει δυνατόν να αποτραπεί ο καταστροφικός αντίκτυπός της. Οι υπογράφουσες χώρες συμφώνησαν επίσης να επανεξετάζουν την πρόοδό τους και τις προσεγγίσεις τους στο θέμα κάθε πέντε χρόνια, προκειμένου να εντείνουν τις προσπάθειές τους και, εάν χρειαστεί, να εφαρμόσουν πιο αυστηρούς στόχους.
Κάποια στιγμή το 2018, έγινε σαφές ότι η Γερμανία δεν θα μπορούσε να πετύχει τους στόχους της έως το 2020. Μεταξύ όλων των συμμετεχόντων κρατών, η Γερμανία κατατάσσεται επί του παρόντος στην 27η θέση στον Δείκτη Επιδόσεων Κλιματικής Αλλαγής (CCPI), ο οποίος παρακολουθεί την πρόοδο των χωρών, όσον αφορά τη Συμφωνία του Παρισιού. Τα τελευταία χρόνια, η προσπάθεια της χώρας να μειώσει τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα έχει παραμείνει στάσιμη. Σύμφωνα με τη Statista, το 2016 οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα της Γερμανίας ανήλθαν στο 2,23% του παγκόσμιου ποσού, παρόλο που η χώρα αποτελεί περίπου το 1% του παγκόσμιου πληθυσμού. Στην κορυφή του διαγράμματος έρχεται η Κίνα με 28,21%.
Οι περιβαλλοντικές προοπτικές είναι ελάχιστα καλύτερες σε άλλους τομείς. Για παράδειγμα, παρόλο που οι πτήσεις είναι το πιο επιζήμιο οικολογικά μέσο μεταφοράς, ο αριθμός των επιβατών εναέριας κυκλοφορίας στη Γερμανία αυξήθηκε από περίπου 136.000 το 2004 σε περίπου 220.000 το 2018. Επιπλέον, η Γερμανική Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Μεταφορών (Kraftfahrt-Bundesamt) εκτιμά ότι υπάρχουν νηολογημένα εκατομμύρια επιβατικά αυτοκίνητα4 ή KBA1 στη Γερμανία, μια χώρα με πληθυσμό περίπου 83 εκατομμυρίων. Η βιομηχανία τροφίμων της χώρας κυριαρχείται επίσης από σπατάλη και πληθωρικότητα. Συνολικά, περίπου δώδεκα εκατομμύρια τόνοι τροφίμων σπαταλούνται στη Γερμανία κάθε χρόνο, που αντιστοιχεί σε περίπου 75 κιλά ανά καταναλωτή.
«Σώστε το κλίμα: Καταπολεμήστε τις αιτίες της μετανάστευσης», γράφει αυτή η προεκλογική αφίσα από το συντηρητικό κίνημα Freie Wähler πριν από τις εκλογές της ΕΕ. Βερολίνο, 2019. Φωτογραφία (c): Maxim Edwards. Χρησιμοποιείται με άδεια.
Προς τα πού βαδίζει λοιπόν η Γερμανία από εδώ, καθώς οι λιγότερο μέτριοι στόχοι για την κλιματική αλλαγή φαίνονται πέρα από τους πολιτικούς και έχουν μειωθεί ακόμη περισσότερο παρά την κριτική για τα αρχικά σχέδια;
Υπάρχουν ενδείξεις ότι η απογοήτευση για αυτές τις αποτυχίες εμφανίζεται στην επιφάνεια στην εκλογική πολιτική. Μία από τις σημαντικότερες πολιτικές ανατροπές της χώρας φέτος ήταν η αύξηση της υποστήριξης προς το κόμμα των Πρασίνων κατά τις ευρωπαϊκές και τοπικές εκλογές.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι οι πρώτες ήταν οι πρώτες εκλογές μετά την «προσφυγική κρίση» του 2015-16 στην Ευρώπη. Ως εκ τούτου, οι αναλυτές φοβήθηκαν μια απότομη αύξηση της υποστήριξης για τα δεξιά εθνικιστικά κόμματα. Σε ένα βαθμό, αυτό συνέβη, με την υποστήριξη του AfD να αυξάνεται σε ολόκληρη τη χώρα σε διάφορες εκλογές πρόσφατα.
Ωστόσο, για παράδειγμα, το Bündnis 90 / Die Grünen έλαβε το 20,5% του συνόλου των γερμανικών ψήφων στις ευρωπαϊκές εκλογές του 2019 στη Γερμανία, σε σύγκριση με το 10,7% των ψήφων το 2014.
Αλλά τα φιλόδοξα εξεγερμένα πολιτικά κινήματα προσαρμόζονται γρήγορα. Άλλωστε, υπάρχουν ενδείξεις ότι, στη Γερμανία, όπως και αλλού στην Ευρώπη, οι δεξιοί εθνικιστές θα μπορούσαν να προσαρμοστούν στην αυξανόμενη λαϊκή ανησυχία για οικολογικά ζητήματα παρέχοντας ένα ισχυρό νέο πλαίσιο στην αντιμεταναστευτική πολιτική τους.
Προς το παρόν, μένει να δούμε ποια θα είναι η τελική απόφαση της γερμανικής κυβέρνησης σχετικά με το μέτρο για την κλιματική δράση. Ήδη βρίσκονται σε εξέλιξη διάφορες αγωγές κατά των χειρισμών της κυβέρνησης για την κλιματική κρίση και τα σχεδιαζόμενα μέτρα της. Στις 31 Οκτωβρίου, εκδόθηκε η πρώτη ετυμηγορία για μία από αυτές τις αγωγές: οι ενάγοντες (τρεις βιοκαλλιεργητές και η Greenpeace) έχασαν την υπόθεση, με το σκεπτικό ότι η κυβέρνηση είχε εκδώσει μια διακήρυξη προθέσεων και δεν είχε προβεί σε νομικά δεσμευτική υποχρέωση. Ωστόσο, οι δικαστές έδωσαν στους ενάγοντες τη δυνατότητα να ασκήσουν έφεση κατά της απόφασης στο ανώτερο διοικητικό δικαστήριο, αφήνοντας ένα «παραθυράκι» ανοιχτό για μια πιθανή απόφαση υπέρ των αγροτών και της Greenpeace.
Πιο πρόσφατα, εν μέσω περαιτέρω επικρίσεων για την εγκατάλειψη τομέων καθαρής ενέργειας όπως η αιολική ενέργεια, η κυβέρνηση έδωσε το πράσινο φως για την έναρξη λειτουργίας του σταθμού ηλεκτροπαραγωγής με καύση άνθρακα Datteln 4 μέχρι το καλοκαίρι του 2020. Η κίνηση έχει απογοητεύσει τους οικολόγους ακτιβιστές, οι οποίοι τονίζουν ότι η Γερμανία, ως βιομηχανοποιημένη χώρα, φέρει ιδιαίτερη ευθύνη για την κλιματική αλλαγή. Αυτές οι πρόσφατες κινήσεις άφησαν αυτούς τους ακτιβιστές να αναρωτιούνται αν η καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ εννοούσε πραγματικά τα λόγια της πριν από τη Σύνοδο Κορυφής του ΟΗΕ για τη Δράση για το Κλίμα στη Νέα Υόρκη στα τέλη Σεπτεμβρίου, όταν τόνισε ότι «όλοι έχουμε μόνο μια γη».
Αλλά υπό το φως της συναίνεσης ότι ο κόσμος ξεμένει από χρόνο για να επιβραδύνει τον ρυθμό της κλιματικής αλλαγής, πόσο καιρό μπορούν οι Γερμανοί να αντέξουν οικονομικά να περιμένουν οι κυβερνήτες τους να ταιριάξουν τα λόγια με τις πράξεις;
