[1]Διαδηλωτές εκτός του Πολυτεχνείου, που επιχείρησαν να βοηθήσουν τους παγιδευμένους διαδηλωτές να ξεφύγουν από την πολιορκία. Φωτογραφία: Holmes Chan / HKFP.
Η ακόλουθη ανάρτηση από τους Holmes Chan και Jennifer Creery εξετάζει προσεκτικά την τραυματική εμπειρία των διαδηλωτών. Αρχικά δημοσιεύθηκε στο Hong Kong Free Press στις 12 Δεκεμβρίου [1] και η συντετμημένη εκδοχή της δημοσιεύεται εκ νέου στο Global Voices με συμφωνία εταιρικής σχέσης περιεχομένου.
Η πιο έντονη μάχη στις αντικυβερνητικές διαδηλώσεις του Χονγκ Κονγκ τους τελευταίους έξι μήνες ήταν οι βίαιες συγκρούσεις γύρω από το Πολυτεχνείο του Χονγκ Κονγκ. Σε μια μόνο μέρα στις 18 Νοεμβρίου, οι αστυνομικές δυνάμεις εκτόξευσαν 1.491 δακρυγόνα και 1.981 σφαίρες από καουτσούκ, πλαστικές σφαίρες και λαστιχένιες βομβίδες σε περίπου 2.000 διαδηλωτές, που παγιδεύτηκαν μέσα στην πανεπιστημιούπολη. Χιλιάδες άτομα ήρθαν για να διασώσουν τους παγιδευμένους συμφοιτητές τους στα περίχωρα της πανεπιστημιούπολης, με αποτέλεσμα πολλές συγκρούσεις στην περιοχή Καουλούν. Σε όλη την πόλη, οι υποστηρικτές των διαδηλωτών δημιούργησαν οδοφράγματα, σε μια προσπάθεια να αποσπάσουν και να εκτρέψουν τις αστυνομικές δυνάμεις. Η μάχη κατέληξε σε πολιορκία της πανεπιστημιούπολης διάρκειας 12 ημερών, [2] στην οποία παγιδεύτηκαν εκατοντάδες διαδηλωτές. Τελικά, μερικοί συνοδεύτηκαν εκτός πανεπιστημιούπολης από τους ηγέτες των εκκλησιών και τους διευθυντές των σχολείων, ενώ άλλοι δραπέτευσαν με επιτυχία. Ωστόσο, το περιστατικό έχει αφήσει ένα βαθύ σημάδι σε πολλούς.
Μεταξύ των εκατοντάδων διαδηλωτών, που παγιδεύτηκαν στο Πολυτεχνείο του Χονγκ Κονγκ τη νύχτα της 18ης Νοεμβρίου, που περιβάλλονταν από όλες τις πλευρές από τα ΜΑΤ, ο Mario και η Cathy ανακάλυψαν μια διαδρομή προς την ελευθερία έξι μέτρα κάτω από μια στενή πεζογέφυρα.
Το μόνο που έπρεπε να κάνουν ήταν να γλιστρήσουν κάτω από τα αιωρούμενα σχοινιά και να φτάσουν στους οδηγούς, που περίμεναν στο κατώτατο σημείο για να τους οδηγήσουν στην ασφάλεια. “Τώρα ή ποτέ”, ο Mario θυμήθηκε ότι σκέφτηκε. Η βίαιη αντιπαράθεση μεταξύ των φοιτητών, που είχαν μπλοκαριστεί στο εσωτερικό της πανεπιστημιούπολης και της αστυνομίας έξω, είχε ήδη ξεσπάσει για 24 ώρες και ο καθένας τους έφευγε ρισκάροντας να συλληφθεί. Ο 23χρονος είπε στο HKFP:
Ήμουν πολύ νευρικός, γιατί τα ΜΑΤ είχαν ήδη ανακαλύψει τη διαδρομή. Μας παρακολουθούσαν, καθώς δραπετεύαμε, και μπορούσα να ακούσω τα φορτηγά της αστυνομίας με τις ενισχύσεις να έρχονται στο δρόμο μας.
Ξεχωριστά, η 27χρονη Cathy συνόδευε τρεις 16χρονους φοιτητές, που είχε πάρει από την προστασία της, προς τα σχοινιά, αλλά το αέριο δακρυγόνο έκανε τη διαφυγή τους πιο δύσκολη. Πολλοί, που το επιχείρησαν, τραυματίστηκαν είτε από σχοινιά, που έκοψαν το δέρμα τους, είτε πέφτοντας στο έδαφος, μερικοί σπάζοντας τα κόκαλά τους στη διαδικασία.
Η Cathy και ο Mario – και οι δύο κανονικοί διαδηλωτές της πρώτης γραμμής, που χρησιμοποίησαν ψευδώνυμα για να μη συλληφθούν – χτύπησαν στο έδαφος μόνο με μικρούς τραυματισμούς και μπήκαν σε οχήματα, που τους περίμεναν.
Η πολιορκία των 12 ημερών έληξε με περισσότερους από 1.300 συλληφθέντες και πάνω από 300 νοσηλευόμενους. Η βία είχε φτάσει σε νέο επίπεδο, καθώς οι διαδηλωτές χρησιμοποίησαν κοκτέιλ μολότοφ, καταπέλτες και τόξα και βέλη, ενώ η αστυνομία έριξε δακρυγόνα, πίδακες με κανόνια νερού και βολές από βλήματα ελέγχου πλήθους.
Στο αποκορύφωμα της πολιορκίας, η αστυνομία δήλωσε ότι ίσως να χρησιμοποιήσει αληθινά πυρά, προκαλώντας φόβους ότι οι αξιωματικοί θα κάνουν έφοδο στην πανεπιστημιούπολη και θα διεξαγάγουν μαζικές συλλήψεις εν μέσω διακοπής της ενημέρωσης, όπως και η περίφημη επιδρομή στο σταθμό του μετρό σταθμού Prince Edward στις 31 Αυγούστου. Τελικά η αστυνομία επέλεξε την εναλλακτική λύση: ένα παιχνίδι αναμονής, που μετέτρεψε το πανεπιστήμιο σε μια χύτρα ταχύτητας.
Η ένταση της μάχης δεν ήταν ο μόνος λόγος, για τον οποίο η πολιορκία του Πολυτεχνικού Πανεπιστημίου ήταν πρωτοφανής. Έθεσε επίσης θεμελιώδη ερωτήματα σχετικά με το πώς θα διατηρηθεί η ενότητα σε ένα ηγετικό κίνημα, τώρα στον έβδομο μήνα του. Αποκάλυψε εντάσεις σχετικά με την τακτική και τη στρατηγική, υπογραμμίζοντας τις σωματικές και διανοητικές προκλήσεις που αντιμετώπισαν διαδηλωτές όπως ο Mario και η Cathy καθώς πάλευαν με το τραύμα.
Μια αδύνατη επιλογή
Από την αρχή του κινήματος, οι διαδηλωτές έχουν κολλήσει στο βασικό δόγμα του “Δεν αφήνουμε κανέναν πίσω, προχωρούμε και υποχωρούμε μαζί”. Ωστόσο, στο Πολυτεχνείο, οι τακτικές των πολεμικών συγκρούσεων “Be Water” δεν λειτουργούσαν πλέον, καθώς οι παγιδευμένοι μέσα βρέθηκαν περικυκλωμένοι.
Ο Mario και η Cathy ήταν μεταξύ εκείνων, που είχαν να αντιμετωπίσουν ένα δίλημμα: θα έπρεπε να παραμείνουν και να δείξουν αλληλεγγύη στην αντίσταση ή να ξεφύγουν για να πολεμήσουν μια άλλη μέρα; Η επιλογή περιπλεκόταν περαιτέρω από αναξιόπιστες πληροφορίες, καθώς οι διαδηλωτές υποψιάζονταν ότι η αστυνομία έσπειρε παραπληροφόρηση στις ομάδες συνομιλίας στις εφαρμογές μηνυμάτων όπως το Telegram. Ορισμένες διαδρομές διαφυγής επίσης γρήγορα έγιναν ξεπερασμένες, καθιστώντας κάθε απόπειρα διαφυγής επικίνδυνη.
Γνωρίζοντας την πανεπιστημιούπολη, η Cathy είπε ότι είχε μια ευκαιρία νωρίτερα στην πολιορκία να δραπετεύσει, αλλά επέλεξε να μείνει, γιατί ήθελε να δει τι θα συμβεί και να φροντίσει τους “σεμνούς και αγνούς” φοιτητές.
Η Cathy θυμήθηκε πως ένας από τους εφήβους, που γνώρισε, ήταν ο γιος ενός αστυνομικού και αντιμετώπισε πίεση από τη μητέρα του για να παραδοθεί, αλλά φοβόταν τη σύλληψη. Αφότου μίλησαν για την κατάσταση, αποφάσισαν να μείνουν στην πανεπιστημιούπολη.
Ο Mario, από την άλλη πλευρά, προσπάθησε να δραπετεύσει πολλές φορές στο φως της ημέρας, αφότου μια ομάδα διαδηλωτών προσπάθησε να συντρίψει τις γραμμές της αστυνομίας με τεράστιους αριθμούς. Είχε βγάλει τα προστατευτικά του εργαλεία, ελπίζοντας ότι αυτό θα τον έκανε λιγότερο εμφανή.
Η απόφαση αυτή αποδείχθηκε λάθος:
Σε ένα σημείο, ανέπνευσα τόσα δακρυγόνα που σχεδόν πνίγηκα. Εισέπνεα δακρυγόνα σε κάθε ανάσα και μπορούσα να τα αισθανθώ στους πνεύμονές μου. Ήταν τόσο οδυνηρό, που ένιωθα πως πέθαινα.
Εν τω μεταξύ, μακριά από την πανεπιστημιούπολη του Πολυτεχνείου, ο 21χρονος φοιτητής William (που χρησιμοποίησε κι αυτός ψευδώνυμο) ήταν απασχολημένος βοηθώντας τον συντονισμό των σχοινιών απόδρασης επικοινωνώντας με όλους τους οδηγούς που ήξερε για να μεταφέρουν τους διαδηλωτές μακριά από τη γέφυρα.
Οι διοργανωτές διέκοψαν τμήματα του δρόμου για να επιτρέψουν τη διέλευση μόνο των φιλικών προς τους διαδηλωτές οχημάτων, αλλά παρόλο που το σχέδιο ήταν εν μέρει επιτυχές, ο William δήλωσε ότι ένιωσε ένοχος που δεν μπορούσε να κάνει περισσότερα, εξηγώντας ότι περίπου το ένα πέμπτο όσων απομακρύνθηκαν συνελήφθησαν. Ο ίδιος είπε:
Σίγουρα σου ραγίζει την καρδιά. Ήταν μια από τις πιο δύσκολες καταστάσεις που έχω βρεθεί ποτέ, επειδή παίρνω αποφάσεις που επηρεάζουν το αν οι άνθρωποι θα βγουν ή όχι, ή αν βγουν με ασφάλεια.
Η Cathy, σε αντίθεση με τον Mario, ο οποίος είχε πληροφορηθεί για τη διαφυγή με σχοινί από έναν φίλο, ανακάλυψε τυχαία τη διαδρομή διαφυγής. Άρπαξε την τελευταία πιθανότατα ευκαιρία να δραπετεύσει. Το να πολεμήσει την ενοχή, που προέκυψε από το γεγονός ότι άρπαξε την ευκαιρία αυτή, ήταν κομμάτι της συμφιλίωσης του εαυτού της με το τι συνέβη στο Πολυτεχνείο.
Ο Mario είπε ότι αισθάνεται ότι ενέργησε “εγωιστικά” και λυπάται που δε βοήθησε περισσότερους ανθρώπους:
Δε θα μπορούσα να διαδώσω το μήνυμα, γιατί έπρεπε πρώτα να κοιτάξω τη δική μου ασφάλεια. Εάν έστελνα αυτό το μήνυμα, όλος ο κόσμος θα το μάθαινε κι αυτό θα μας κατέστρεφε όλους.
“Διανοητικά βασανιστήρια”
Εκείνοι που εγκατέλειψαν επιτυχώς την πανεπιστημιούπολη, μίλησαν επίσης με τηο HKFP για το πώς η αίσθηση του φόβου και της απελπισίας για ό,τι θα μπορούσε να τους έπληττε απειλούσε να σπάσει την αλληλεγγύη μεταξύ των διαδηλωτών, θέτοντας σε κίνδυνο την ενότητα, που πολλοί ένιωσαν ότι ήταν η πηγή της δύναμής τους.
Τόσο η Cathy όσο και ο Mario μπήκαν στο Πολυτεχνείο το απόγευμα στις 17 Νοεμβρίου, αποκρινόμενοι σε διαδικτυακά καλέσματα για ενίσχυση. Καθώς οι μάχες εντατικοποιήθηκαν εκείνο το βράδυ, η αστυνομία εξέδωσε μια δήλωση λέγοντας ότι όλοι θα φύγουν από μια γέφυρα στο βόρειο άκρο του πανεπιστημίου, αλλά οι διαδηλωτές που προσπάθησαν να ακολουθήσουν τη διαδρομή γρήγορα συνελήφθησαν.
Η συναίνεση μεταξύ των διαδηλωτών ήταν ότι ήταν ασφαλέστερο να παραμείνουν στο εσωτερικό, καθώς η αστυνομία δεν ήταν ακόμη σε θέση να παραβιάσει την περίμετρο. Αλλά αυτή η ψευδαίσθηση της ασφάλειας έσπασε γρήγορα: ένοπλοι αξιωματικοί μπήκαν μέσα από την κύρια είσοδο πριν από την αυγή, μόνο για να ωθηθούν πίσω από ένα ρεύμα μολότοφ, που μετέτρεψε το φουαγιέ σε μια θάλασσα φωτιάς.
Το επόμενο πρωί, πολλοί από τους διαδηλωτές ήταν κουρασμένοι, απογοητευμένοι και τραυματίες. Η Cathy είπε ότι κοιμήθηκε μόνο μια ώρα κατά τη διάρκεια μιας μακράς νύχτας με βαριές μάχες, ενώ ο Mario είπε ότι οι άνθρωποι γύρω του “επέμεναν μόνο από την δύναμη της θέλησης”.
Καθώς όσοι ήταν μέσα στο πολιορκημένο Πολυτεχνείο αντιμετώπιζαν τη βαρύτητα της κατάστασής τους, άρχισαν οι εσωτερικές διαμάχες και οι τσακωμοί. Πολλοί ήταν έφηβοι, σύμφωνα με την Cathy, που τους χαρακτήρισε ως εντελώς απροετοίμαστους για τις συγκρούσεις.
Άλλοι ήταν πολύ πρόθυμοι να κρατήσουν την πρώτη γραμμή και να πολεμήσουν με την αστυνομία, πρόσθεσε. Τους κατηγορεί ότι δημιούργησαν μια παγίδα, από την οποία έγινε όλο και πιο δύσκολο για κάποιον να δραπετεύσει.
Καθώς η πολιορκία συρρικνωνόταν, εμφανίστηκαν αναφορές για την επιδείνωση των ψυχικών συνθηκών των παρατάξεων του Πολυτεχνείου, οι οποίες περιελάμβαναν ασταθή συμπεριφορά, παράνοια, ακόμη και αυτοτραυματισμούς. Οι περισσότεροι σταμάτησαν να μιλάνε με τους δημοσιογράφους και τους κοινωνικούς λειτουργούς, υποχωρώντας σε κρυμμένους χώρους στα κτίρια της πανεπιστημιούπολης.
Ο Mario χαρακτήρισε την κατάσταση ως “διανοητικά βασανιστήρια” που έγιναν αφόρητα.
Φοβόσουν συνεχώς τους ανθρώπους ότι θα σε κατηγορήσουν και σε συλλάβουν και δεν γνώριζες ποιοι είναι οι αστυνομικοί. Δεν ήξερες ποιον να εμπιστευτείς.
“Ένα επώδυνο μάθημα”
Η Cathy και ο Mario πιστεύουν ότι αυτό που συνέβαινε στο Πολυτεχνείο ήταν ένα “λάθος” που πρόδωσε την κεντρική ιδεολογία των διαδηλωτών, τη ρευστότητα και την άρνησή τους να πάρουν μια απόφαση.
Ο Mario δήλωσε ότι ήταν ένα “επώδυνο μάθημα” για να υπενθυμίσει στους διαδηλωτές τους κινδύνους των άκαμπτων, ακίνητων μορφών αντίστασης. Μιλώντας με το HKFP, είπε ότι εξακολουθεί να είναι ψυχολογικά σημαδεμένος από τις ημέρες της εμπειρίας μετά την έξοδο του από την πανεπιστημιούπολη: τρέμει, υποφέρει από απώλεια όρεξης και έχει συναισθηματικά ξεσπάσματα.
Αλλά ενώ η πολιορκία ώθησε τους διαδηλωτές στα ψυχικά και φυσικά τους όρια, εκθέτοντας ρωγμές κατά μήκος της διαδρομής, οι Cathy και Mario δήλωσαν ότι τελικά τους επιβεβαίωσε τη σημασία της σκληρής δουλειάς για να διατηρήσουν την αλληλεγγύη, ακόμη και υπό τη μεγαλύτερη πίεση.
Η Cathy είπε ότι ήταν ευγνώμων για τις συνεργασίες που σχημάτισε με τους φοιτητές:
Κατά τη διάρκεια αυτών των πέντε μηνών ήμουν πάντα μόνη, αλλά [συνειδητοποίησα ότι] υπάρχουν πάντα άνθρωποι, με τους οποίους μπορείς να εργαστείς.
Ο Mario δήλωσε ότι, παρά την τριβή για το πώς εξελίχθηκε η πολιορκία στο Πολυτεχνείο, ένιωσε ότι η βασική υπόσχεση αλληλεγγύης μεταξύ των διαδηλωτών είχε επιβιώσει και παρέμεινε κλειδί στο κίνημα:
Δεν συμφωνώ με τις μάχες, αλλά θα συνεχίσω να πηγαίνω, επειδή δεν θα εγκαταλείψω τους συντρόφους μου. Κάθε ένας από αυτούς είναι ένα άτομο, ένας πολίτης του Χονγκ Κονγκ … Αν τους εγκαταλείψουμε, το κίνημά μας θα έχει χάσει την ηθική πυξίδα του.