- Global Voices στα Ελληνικά - https://el.globalvoices.org -

Η “αλυσίδα φροντίδας” για τις μητέρες φοιτήτριες στην Παραγουάη δεν έχει καμία σχέση με την κυβέρνηση

Κατηγορίες: Λατινική Αμερική, Παραγουάη, Εκπαίδευση, Μέσα των πολιτών, Φύλο & ισότητα
[1]

Ενώ προσπαθεί να πάρει πτυχίο ψυχολογίας, η 25χρονη Cristina Moreno Re εργάζεται σε ένα κατάστημα, το οποίο απαιτεί να είναι μακριά από το σπίτι και κατά τη διάρκεια των Σαββατοκύριακων. Φωτογραφία του Juan Carlos Meza, που χρησιμοποιείται με άδεια.

Ακολουθεί η αναδημοσίευση μέρους της σειράς #PaísDeLasMujeres, μέρος συνεργασίας Global Voices και Kurtural [2].

Η Clara Guillén στερήθηκε της ευκαιρίας να δώσει εξετάσεις σε νομική σχολή, επειδή πήρε την κόρη της στην πανεπιστημιούπολη μαζί της. “Ελάτε να σπουδάσετε, αφού ξεμπερδέψετε με το μεγάλωμα των παιδιών σας”, της είπε εκείνη την ημέρα [3] η Concepción Sanchez, καθηγήτρια στο Εθνικό Πανεπιστήμιο της Ασουνσιόν (UNA).

Τον Μάιο του 2016, η Bethania Ruiz Díaz, φοιτήτρια στην ίδια σχολή, υπέστη παρόμοια μεταχείριση, όταν πήγε στο μάθημα με το μωρό της, που ήταν μόλις λίγων μηνών.

Η María de el Mar Pereira, η καθηγήτρια που την έδιωξε, της είπε [4]: “[Εδώ] δεν είναι παιδικός σταθμός, αλλά πανεπιστήμιο”. Προσέθεσε ότι θα έπρεπε να βρει κάποιο άτομο, στο οποίο να αφήσει το γιο της.

“Δεν μπόρεσα να απαντήσω γιατί με άφησε με το στόμα ανοιχτό, ένιωσα αδύναμη και υποτιμημένη”, λέει η Ruiz Diaz.

Δεν μπορούν να στραφούν αλλού πέρα από το σπίτι

Αν και οι καθηγητές άλλαξαν τις απόψεις τους, όταν οι υποθέσεις δημοσιοποιήθηκαν, οι Guillén και Ruiz Diaz, όπως και πολλές άλλες μητέρες, που φοιτούν σε κολέγια, εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν ένα σύστημα, που κάνει διακρίσεις εις βάρος των μητέρων, που επιθυμούν να σπουδάζουν καθημερινά.

Η μοίρα των δύο φοιτητριών-μητέρων ανάγκασε το Φοιτητικό Κέντρο της σχολής (CE) να πιέσει για τη δημιουργία μιας μονάδας ημερήσιας φροντίδας, αλλά η πρόταση δεν έγινε αποδεκτή. Σύμφωνα με τον Alejandro Koopmann, μέλος του, το πρόγραμμα κατέρρευσε, όταν ο Πρόεδρος Οράσιο Καρτές άσκησε βέτο στην αναγκαία δημοσιονομική επέκταση, μαζί με το υπόλοιπο του γενικού προϋπολογισμού, το 2017.

Παρά την αυξανόμενη συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας στη Λατινική Αμερική [5], οι ιστορικά καθορισμένοι ρόλοι τους ως φροντιστών παιδιών και νοικοκυρών παρέμειναν αμετάβλητοι. Αν όχι οι μητέρες, τότε οι γιαγιάδες, οι θείες ή οι αδελφές κάνουν την “απλήρωτη δουλειά” της περιοχής.

Σύμφωνα με έρευνα του Γενικού Γραφείου Στατιστικών, Απολογισμών και Απογραφών (DGEEC), οι γυναίκες της Παραγουάης αφιερώνουν περισσότερο από το ήμισυ του χρόνου τους στην οικογενειακή φροντίδα και την οικιακή εργασία [6], ακόμη περισσότερο κι από χώρες όπως η Αργεντινή [7] και η Ουρουγουάη [8].

“Η ιδέα ότι η αμειβόμενη εργασία μπορεί να απελευθερώσει μια γυναίκα [από τις ευθύνες φροντίδας] δεν έχει ακόμη επέλθει”, δήλωσε [9] η Silvia Federici, συγγραφέας και ακτιβίστρια φεμινίστρια σε πρόσφατη συνέντευξη με το El Diario [9].

“Οι γυναίκες έχουν τώρα δύο θέσεις εργασίας και πολύ λιγότερο χρόνο για πράγματα όπως η συμμετοχή σε κοινωνικά και πολιτικά κινήματα”, λέει.

Ή στις σπουδές.

Δυο αδερφές, παρόμοιες ιστορίες

Η 25χρονη Cristina Moreno Re είναι τεταρτοετής φοιτήτρια ψυχολογίας στο UNA, η οποία εργάζεται επίσης ως πωλήτρια σε κατάστημα και είναι μητέρα του πενταετούς Gaspar.

“Η φροντίδα των παιδιών είναι κουραστική και καταναλώνει ενέργεια”, λέει η ίδια, αλλά στα μάτια των συναδέλφων τους, “οι γυναίκες δε γίνεται να κουράζονται, όταν φροντίζουν τα παιδιά μας”.

Εργάζεται σε εβδομαδιαίο ωράριο 42 ωρών κατά μέσο όρο, ενώ η φροντίδα για τον Gaspar κατανέμεται κυρίως μεταξύ της μητέρας της και της μητέρας του πατέρα του Gaspar, με τον οποίο έχουν χωρίσει.

Θεωρεί τον εαυτό της τυχερή. Από τότε που ο Gaspar άρχισε το νηπιαγωγείο, βρήκε ένα πρόγραμμα, που λειτουργεί για όλη την οικογένεια και μπορεί να τον πηγαίνει καθημερινά στο σχολείο. Αυτό είναι ένα προνόμιο στην Παραγουάη, όπου μόνο τρία στα δέκα παιδιά έχουν πρόσβαση στην προσχολική εκπαίδευση. [10]

Ίσως το πιο σημαντικό, το γεγονός ότι ο Gaspar πηγαίνει στο νηπιαγωγείο της αφήνει επίσης χρόνο να τελειώσει το πτυχίο της. Αλλά στη Φιλοσοφική Σχολή στο Εθνικό Πανεπιστήμιο της Ασουνσιόν, δεν υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις για τις μητέρες μικρών παιδιών.

“Η σχολή συνήθως επιτρέπει στα παιδιά να παραμείνουν στην τάξη. Κάθε χρόνο η ζήτηση για μονάδα ημερήσιας φροντίδας αυξάνεται, αλλά η διοίκηση υποστηρίζει ότι δεν υπάρχουν κονδύλια γι’ αυτό”, λέει η Jazmin Colonel, Αντιπρόεδρος της Ένωσης Φοιτητών για το Πανεπιστήμιο.

Παρόλο που δεν υπάρχουν στοιχεία για τον αριθμό των φοιτητών, που εγκαταλείπουν το σχολείο για να εκπληρώσουν τις ευθύνες τους για τη φροντίδα των παιδιών, η Colonel λέει ότι πολλοί το κάνουν.

Η κατάσταση των φοιτητριών-μητέρων στα ιδιωτικά πανεπιστήμια δεν είναι στην πραγματικότητα διαφορετική. Η 24χρονη αδελφή της Cristina, Romina Moreno Re, παρακολουθεί την Κτηνιατρική Σχολή στο Πανεπιστήμιο της Κολούμπια στην πρωτεύουσα Ασουνσιόν.

Γέννησε αμέσως μετά από ένα σχολικό διαγώνισμα. Η γέννηση της κόρης της, Alicia, την εμπόδισε να ολοκληρώσει τις εξετάσεις της.

“Σύμφωνα με αυτούς [τον κοσμήτορα στο Πανεπιστήμιό της], ήταν πολύ αργά, όταν υπέβαλα αίτηση για καθυστέρηση [να υπάρξει παράταση]», είπε.

Όπως και η Cristina, η Romina Moreno εξαρτάται επίσης από τη μητέρα της να φροντίζει την κόρη της, η οποία είναι τώρα 20 μηνών.

“Η μητέρα μου εργάζεται σε ένα κατάστημα […] Αν η ίδια ή η αδελφή μου δεν μπορεί να προσέχει την κόρη μου, τότε το κάνει ο σύζυγός μου. Την προσέχει, αλλά όχι τόσο όσο εγώ, 20 ώρες την ημέρα”, εξηγεί η Romina.

Η διαφορά στις προσδοκίες της κοινωνίας σχετικά με το χρονικό διάστημα, που οι άνδρες και οι γυναίκες πρέπει να περνούν προσέχοντας τα παιδιά τους, αντικατοπτρίζεται στα διαφορετικά όρια, που επιτρέπονται για άδεια μητρότητας και πατρότητας στην Παραγουάη. Η άδεια μητρότητας είναι 18 εβδομάδες, ενώ η άδεια πατρότητας είναι δύο εβδομάδες.

Η Romina εργαζόταν στην οργάνωση κοινωνικών εκδηλώσεων, αλλά επί του παρόντος πηγαίνει μόνο για σπουδές. Η μητρότητα έχει αλλάξει πολλές πτυχές της ζωής της.

“Ο κόσμος δε σε προσκαλεί για έξοδο πλέον ή σου ζητούν να έρθεις μαζί με τα παιδιά σου. Αν πηγαίνεις μόνη σου, σε ρωτούν σε ποιον άφησες τα παιδιά. Για αυτό το πράγμα οι άντρες δεν ερωτούνται ποτέ”, λέει.

Εάν η πρόσβαση στην προσχολική εκπαίδευση είναι περιορισμένη, η κάλυψη των υπηρεσιών παιδικής φροντίδας, δημόσιων ή ιδιωτικών, είναι σχεδόν ανύπαρκτη. Ο γραμματέας του Γραφείου Παίδων στη χώρα λέει ότι δε διαθέτει καν δεδομένα σχετικά με υπηρεσίες παιδικής μέριμνας στη χώρα.

Η απήχηση των γεγονότων, που έλαβαν χώρα στη Νομική του UNA, ενέπνευσε ένα νομοσχέδιο του Κογκρέσου, που ξεκίνησε ο Αντιπρόσωπος Hugo Rubin. Το νομοσχέδιο θα υποχρέωνε τόσο τα δημόσια όσο και τα ιδιωτικά πανεπιστήμια να διαθέσουν χρήματα για εγκαταστάσεις ημερήσιας φροντίδας, αλλά εξακολουθεί να αναμένει έγκριση.

Δεδομένου ότι “η παροχή παιδικής μέριμνας δεν έχει φθάσει ακόμα στην κατηγορία του κοινωνικού δικαιώματος”, λέει η κοινωνιολόγος Karina Batthyány, η μεγαλύτερη πρόκληση αντιμετωπίζεται από γυναίκες στις κατώτερες και μεσαίες τάξεις, οι οποίες συχνά πρέπει να αποφασίσουν να διαλέξουν μεταξύ εργασίας και παρακολούθησης μαθημάτων.

Για τις μητέρες όπως η Bethania Ruiz και η Cristina και η Romina Moreno, η παραδοσιακή “αλυσίδα φροντίδας” – οι μητέρες, οι αδελφές και οι πεθερές – είναι η μόνη μορφή υποστήριξης, που υπάρχει.