- Global Voices στα Ελληνικά - https://el.globalvoices.org -

Η κυβέρνηση της Βόρειας Μακεδονίας υπόσχεται να αποσύρει μισογυνιστικό σχολικό βιβλίο

Κατηγορίες: Ανατολική - Κεντρική Ευρώπη, Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας, Ανθρώπινα Δικαιώματα, Εκπαίδευση, Μέσα των πολιτών, Πολιτική, Φύλο & ισότητα, Ψηφιακός ακτιβισμός
[1]

Τετράδια στο γραφείο ενός φοιτητή. Φωτογραφία από το Meta.mk, CC-BY.

Αυτή η δημοσίευση πρωτοεμφανίστηκε στο ειδησεογραφικό πρακτορείο Meta.mk [2], εγχείρημα του Ιδρύματος Metamorphosis. Μια τροποποιημένη έκδοση δημοσιεύεται παρακάτω ως μέρος συμφωνίας κοινής χρήσης περιεχομένου.

Το Υπουργείο Παιδείας και Επιστημών της Βόρειας Μακεδονίας ανακοίνωσε στις 16 Δεκεμβρίου ότι θα τροποποιήσει ένα εγχειρίδιο κοινωνιολογίας του γυμνασίου μετά από μια χιονοστιβάδα διαδικτυακής κριτικής [3].

Αυτό το εγχειρίδιο, το οποίο χρησιμοποιείται στα σχολεία της Βόρειας Μακεδονίας από το 2002 [4], λέει:

Причините за различното учество на жените во криминалитетот се објаснуваат со општествената положба на жената. Ако жената е затворена во домот и нема никакви јавни улоги, таа нема можност да прави кривични дела. Жената на тој начин е заштитена од многу комуникации, одговорности, ангажмани, натпревари, конфликти и е упатена да се грижи за семејството, а со тоа помалку е изложена на влијанието на објективните криминогени фактори. Во услови на поголема општествена активност можно е да дојде до поголема криминална активност особено кај некои видови кривични дела.

Οι λόγοι της διαφοράς του ποσοστού συμμετοχής των γυναικών σε εγκληματικές δραστηριότητες εξηγούνται από την κοινωνική θέση των γυναικών. Αν η γυναίκα είναι κλεισμένη στο σπίτι και δεν έχει δημόσιες δραστηριότητες, τότε δε θα έχει καμία δυνατότητα να διαπράξει εγκλήματα. Έτσι, η γυναίκα προστατεύεται από πολλές επικοινωνίες, ευθύνες, αγώνες, συγκρούσεις και κατευθύνεται προς τη διατήρηση της οικογένειας. Αυτό θα την βοηθήσει να είναι λιγότερο εκτεθειμένη σε εγκληματικούς παράγοντες. Υπό συνθήκες αυξημένης δραστηριότητας [από γυναίκες] στην κοινωνία, είναι πιθανό να προκύψει μια αυξημένη εγκληματική δραστηριότητα, ιδίως όσον αφορά ορισμένες εγκληματικές πράξεις.

[5]

Απόσπασμα από το αμφιλεγόμενο εγχειρίδιο κοινωνιολογίας. Η εικόνα κοινοποιήθηκε ευρέως στα κοινωνικά δίκτυα.

Στην ίδια σελίδα, το κείμενο λέει:

Жените во помал обем ги извршуваат и следниве кривични дела: прељуба, недозволен абортус, уцени, кражби, кривоклетство.

Σε μικρότερο βαθμό, οι γυναίκες είναι αυτουργοί των ακόλουθων εγκληματικών πράξεων: μοιχεία, παράνομη έκτρωση, εκβιασμός, κλοπή και ψευδορκία.

Στην πραγματικότητα, η μοιχεία δεν είναι εγκληματική πράξη στη Βόρεια Μακεδονία.

Το Υπουργείο Παιδείας (MES) δήλωσε ότι το βιβλίο, το οποίο γράφτηκε από τους πανεπιστημιακούς καθηγητές Nelko Stojanoski, Milena Gjuroska και Zoran Matevski, θα αναθεωρηθεί και θα ανατυπωθεί για το σχολικό έτος, που αρχίζει το 2020.

Οι υπάλληλοι του MES πρόσθεσαν ότι αναθεωρούν και ενημερώνουν το περιεχόμενο των σχολικών βιβλίων με τη βοήθεια καθηγητών και φοιτητών από το 2017 και ότι το εν λόγω σχολικό εγχειρίδιο δεν έλαβε κανένα σχόλιο. Μια επίσημη αναφορά έλεγε:

Во таа насока, уште во 2017 година Министерството, односно Педагошката служба спроведе анкета помеѓу наставниците во основните и средните училишта со цел да достават сугестии, да укажат на забелешки од сите можни аспекти во врска со содржината на учебниците кои се одобрени и се применуваат во наставата, заради пристапување кон нивна корекција и ажурирање. За учебниците за кои добивме забелешки беше спроведен процес на корекција и повторно печатење во 2018 година, но меѓу нив не беше и учебникот кој денес е предмет на повеќе медиумски текстови, односно за истиот не беа доставени забелешки.

Από αυτή την άποψη, το Υπουργείο, δηλαδή η Παιδαγωγική Υπηρεσία, διεξήγαγε έρευνα μεταξύ των καθηγητών του δημοτικού και του γυμνασίου το 2017 ζητώντας τους να υποβάλουν προτάσεις, να δώσουν ανατροφοδότηση σε όλες τις πιθανές πτυχές του περιεχομένου των σχολικών βιβλίων που είχαν εγκριθεί και που χρησιμοποιούνται για τη διδασκαλία, προκειμένου να διορθωθούν ή να αναβαθμιστούν. Η διαδικασία διόρθωσης και επανεκτύπωσης των εγχειριδίων άρχισε το 2018. Ωστόσο, το βιβλίο, που προκαλεί διαμάχη στα μέσα ενημέρωσης σήμερα, δεν συμπεριλήφθηκε σε αυτή τη διαδικασία αναθεώρησης, διότι δεν υποβλήθηκαν παρατηρήσεις σχετικά με αυτό κατά τις προηγούμενες διαβουλεύσεις.

Το σημείωμα προσθέτει ότι το MES έχει ζητήσει από το Γραφείο για την Ανάπτυξη της Εκπαίδευσης [6] (BDE), κρατικό φορέα υπεύθυνο για την ανάπτυξη των προγραμμάτων σπουδών, να εξετάσει το περιεχόμενο όλων των εγχειριδίων. Η αξιολόγηση του BDE θα χρησιμεύσει ως βάση για μια μελλοντική μεταρρύθμιση του προγράμματος σπουδών.

Η Irena Cvetkovik, εκτελεστική διευθύντρια του Coalition Margins [7], οργάνωσης για την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, δήλωσε στο Meta.mk ότι στο βορειομακεδονικό εκπαιδευτικό σύστημα, τα στερεότυπα και οι διακρίσεις τοποθετούνται πίσω από τη γλώσσα της “επιστημονικής αλήθειας”.

[8]

Η Irena Cvetkovic, Coalition Margins. Φωτογραφία του Andrej Lembanov, που χρησιμοποιείται με άδεια.

Фактот дека жените по статистика извршуваат помал број на кривични дела споредено со мажите не може да се објаснува, а уште помалку да се одобрува, со одржување на родовата нееднаквост и притискање жените да останат во приватната сфера на домот и семејството, оставајќи ја јавната сфера на мажите. Точно е дека жените се помалку подложни на криминално онесување, но тоа треба да биде претставено како пример, како добар пример и токму заради тоа да се инсистира жените што повеќе да ја окупираат јавната сфера носејќи поинакви вредности како чесност, посветеност.

Το στατιστικό γεγονός ότι οι γυναίκες διαπράττουν λιγότερες εγκληματικές ενέργειες σε σύγκριση με τους άνδρες δεν πρέπει να εξηγείται, ή ακόμα χειρότερα να επιβεβαιώνεται, με την προώθηση της ανισότητας των φύλων ή με εξαναγκασμό των γυναικών να παραμείνουν στην ιδιωτική σφαίρα του σπιτιού και της οικογένειας αφήνοντας τη δημόσια σφαίρα μόνο στους άντρες. Είναι αλήθεια ότι οι γυναίκες είναι λιγότερο επιρρεπείς στην εγκληματική συμπεριφορά, αλλά αυτό πρέπει να παρουσιαστεί ως θετικό παράδειγμα στο πλαίσιο της επιμονής ότι οι γυναίκες πρέπει να εμπλακούν περισσότερο στη δημόσια σφαίρα, καθώς θα φέρουν μαζί τους αξίες όπως η ειλικρίνεια και η αφοσίωση.

Η Cvetkovik, η οποία κατέχει διδακτορικό σε μελέτες για το φύλο, απηύθυνε έκκληση προς τις Αρχές και τα μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας να προβούν σε πλήρη αναθεώρηση όλων των σχολικών βιβλίων και του εκπαιδευτικού υλικού ως το πρώτο βήμα προς μια συνολική μεταρρύθμιση του βορειομακεδονικού εκπαιδευτικού συστήματος. Σημείωσε ότι το Coalition Margins κάνει αυτό το αίτημα συνεχώς από το 2011.

Το 2012, το Πανεπιστήμιο Αγίων Κυρίλλου και Μεθοδίου των Σκοπίων αρνήθηκε την υποψηφιότητά της για τη θέση του διδακτικού βοηθού στη Φιλοσοφική Σχολή. Προηγουμένως, καθηγητές παιδαγωγικής από το ίδιο πανεπιστήμιο υπέβαλαν μήνυση εναντίον της για δυσφήμηση, αφότου εκείνη έγραψε ένα άρθρο γνώμης σε μια εφημερίδα, όπου κατηγορούσε ένα από τα βιβλία τους για προώθηση της ομοφοβίας. Ένα δικαστήριο αποφάνθηκε υπέρ της Cvetkovik. Πολλοί υποψιάστηκαν ότι οι εν λόγω καθηγητές πιέζουν το πανεπιστήμιο να αρνηθεί τις υπηρεσίες της [9].

Dijana Stojanovic Djordjevic, Kvinna till Kvinna Foundation. Photo used with permission.

Η Dijana Stojanovic Djordjevic. Φωτογραφία από το Ίδρυμα Kvinna till Kvinna, που χρησιμοποιείται με άδεια.

Η Dijana Stojanovik Gjorgjevik, η οποία κατέχει διδακτορικό στην πολιτική επιστήμη με επίκεντρο το φύλο και εργάζεται ως υπεύθυνη προγράμματος στο Ίδρυμα Kvinna till Kvinna, μια οργάνωση για τα δικαιώματα των γυναικών, δήλωσε στο Meta.mk ότι το ποσό των διακριτικών, στερεοτυπικών και ακατάλληλων πληροφοριών στα σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης είναι “τρομαχτικό.”

Μερικά από τα παραδείγματα περιλαμβάνουν την αδιάκριτη αναπαραγωγή των λαϊκών ιστοριών (όπως η “Τεμπέλα Σύζυγος [10]“), τραγούδια [11] και παροιμίες, που προωθούν πατριαρχικές αξίες, χωρίς να παρέχουν το κατάλληλο πλαίσιο για τη σύγχρονη κοινωνία. Κατέληξε:

Само детално прегледување на сите содржини со родови очила и низ родова призма може да ги елиминира оние информации кои што допринесуваат за одржување на родовата нееднаквост.

Μόνο μια λεπτομερής ανασκόπηση όλων των σχολικών βιβλίων από την οπτική γωνία των φύλων μπορεί να εξαλείψει το περιεχόμενο, που συμβάλλει στην ανισότητα των φύλων.

Η χαμηλή ποιότητα και η ιδεολογική μεροληψία [12] των βορειομακεδονικών σχολικών υλικών ήταν τα βασικά κίνητρα των διαδηλώσεων κατά της δεξιάς κυβέρνησης, που κυβερνούσε στη Βόρεια Μακεδονία από το 2006 έως το 2017.

Η βελτίωση της ποιότητας των σχολικών βιβλίων και η επανεξέταση της γλωσσικής διάκρισης ήταν μια σημαντική προεκλογική υπόσχεση [13] της κεντροαριστεράς κυβέρνησης, που εκλέχθηκε το 2016.

Μέχρι στιγμής, αυτές οι υποσχέσεις δεν έχουν εκπληρωθεί πλήρως και η αντιληπτή υστέρηση από τις Αρχές συνέβαλε στην πρόσφατη οργή στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σχετικά με το βιβλίο της κοινωνιολογίας.