Ο Δρ. Mujibur Rahman εξηγεί πώς αποθηκεύεται το ανθρώπινο γάλα στην τράπεζα γάλακτος. Εικόνα από ένα βίντεο του YouTube από την Prothom Alo.

Για πρώτη φορά στο Μπανγκλαντές, έχει δημιουργηθεί μια τράπεζα ανθρώπινου γάλακτος, μια πρωτοβουλία του Ινστιτούτου για την Υγεία των Παιδιών και των Μητέρων του Μπανγκλαντές, ένα νοσοκομείου στο Matuail της Ντάκα — για τη διάσωση μητρικού γάλακτος για νεογέννητα, που δεν μπορούν να πάρουν το γάλα της μητέρας τους.

Οι θηλάζουσες μητέρες, που έχουν χάσει τα βρέφη τους ή τους έχει απομείνει γάλα μετά τη σίτιση των μωρών τους, μπορούν να δωρίσουν το γάλα στην τράπεζα. Η ιδέα είναι η τράπεζα να λειτουργήσει αφιλοκερδώς: δεν θα υπάρξει αποζημίωση για τους δωρητές και οι παραλήπτες θα πάρουν δωρεάν το γάλα. Ωστόσο, η έναρξη της τράπεζας γάλακτος έχει αναβληθεί αρκετές φορές: υποτίθεται ότι οφείλεται στο θρησκευτικό συναίσθημα των συντηρητικών του Μπανγκλαντές, κυρίως ισχυρών Ισλαμιστών.

Γιατί το μητρικό γάλα είναι σημαντικό για τα νεογνά

Αν και ο θηλασμός είναι ιδανικός για τα νεογέννητα, η πραγματικότητα είναι ότι μερικά μωρά δεν μπορούν να έχουν το γάλα της μητέρας τους. Μερικά μπορεί να έχουν χάσει τις μητέρες τους κατά τη διάρκεια του τοκετού, άλλα μπορεί να υιοθετηθούν και μερικές μητέρες δεν μπορούν να θηλάσουν τα βρέφη τους για διάφορους λόγους.

Πολλά μωρά δεν μπορούν να αναπτύξουν επαρκώς το ανοσοποιητικό τους σύστημα χωρίς το μητρικό γάλα. Ορισμένα νεογέννητα, που δεν μπορούν να αφομοιώσουν το αγελαδινό γάλα ή τη φόρμουλα, καταλήγουν σε κρίσιμη κατάσταση και μπορεί να πεθάνουν χωρίς το μητρικό γάλα. Η τράπεζα γάλακτος θα βοηθήσει αυτά τα νεογέννητα να λάβουν το απαραίτητο μητρικό γάλα.

Αν και η επίσημη έναρξη της Τράπεζας Ανθρώπινου Γάλακτος είχε προγραμματιστεί για την 1η Δεκεμβρίου 2019, αναβλήθηκε μετά από αντιρρήσεις από ορισμένες θρησκευτικές οργανώσεις και άτομα, που θεωρούν την πρωτοβουλία αντι-Ισλαμική.

Γιατί αντιτίθενται στην τράπεζα γάλακτος;

Ένας οργανισμός, ο Tafsir Parishod, προειδοποίησε για τις συνέπειες των άγνωστων “αδελφών του γάλακτος”, μια κατάσταση που λένε ότι θα μπορούσε να προκύψει εξαιτίας της Τράπεζας Ανθρώπινου Γάλακτος.

Το Ισλάμ ενθαρρύνει τον θηλασμό έως και δύο χρόνια, αλλά μόλις τα βρέφη θηλάσουν από θετή μητέρα, εκείνη γίνεται “μητέρα του γάλακτος” στο παιδί, μια σχέση που έχει ειδικά δικαιώματα σύμφωνα με τον Ισλαμικό νόμο. Το θηλάζον παιδί αναγνωρίζεται ως κανονικό αδέρφι με τα άλλα παιδιά της θετής μητέρας και απαγορεύεται η επιγαμία μεταξύ των παιδιών αυτών. Συνεπώς, οι συντηρητικοί Ισλαμιστές φοβούνται ότι η τράπεζα γάλακτος θα δυσκολευτεί να προσδιορίσει ποιες είναι οι “μητέρες του γάλακτος” και τα “αδέρφια του γάλακτος” που θα προκύψουν από αυτήν. Εάν, στο μέλλον, τα “αδέλφια του γάλακτος” παντρευτούν, αυτό θα θεωρούνταν χαράμ (αμαρτωλό).

Αναφερόμενος σε Ισλαμικά κείμενα, ο Saiful Islam τουΐταρε:

✒ রক্তের সম্পর্কের ভিত্তিতে যেসব স্বজনেরা (বিয়ের জন্য) হারাম তদ্রুপ দুধপাণের সম্পর্কের ভিত্তিতে তারা হারাম #বুখারী ও #মুসলীম।
✒ তোমাদের জন্য নিষিদ্ধ (বিয়ের জন্য) তোমাদের দুধমাতা ও দুধবোন – সূরা : নিসা -২৩|
অবিলম্বে হিউম্যান মিল্ক ব্যাংক বন্ধের আহ্বান জানাই ? pic.twitter.com/3gZUSfFyNi

— syful alam001? (@DrSyful) December 23, 2019

Γάμος μεταξύ αυτών απαγορεύεται με βάση τις σχέσεις που περιλαμβάνουν τις σχέσεις της μητέρας του γάλακτος – #Bukhari και #Muslim (Χαντίθ).
Είναι απαγορευμένος για σας (ο γάμος) είναι η δική σας μητέρα του γάλακτος και η αδερφή σας του γάλακτος – Surah: Nisa-25 (από το Κοράνι)

Προτρέπω να κλείσει αμέσως η Τράπεζα Ανθρώπινου Γάλακτος.

Ο Mamunur Rashid σκέφτηκε επίσης ότι καλύτερα είναι να μην το ρισκάρουν:

যাদের মাঝে বিবাহ হারাম তাদের মাঝে অন্যতম দুধ ভাই বোন। আর মিল্ক ব্যাংক থেকে দুধ পান করা হলে আপনি জানবেন না যার সাথে বিবাহ হচ্ছে সেও একই মায়ের দুধ পান করেছেন কিনা। হারামের ঝুকি থেকেই যায়, আর হারামের ঝুকি থাকলে সেইদিকে না যাওয়াই উত্তম

— Mamunur Rashid (@SMM_Rashid) December 25, 2019

Ο γάμος μεταξύ ομογάλακτων αδερφών απαγορεύεται. Εάν το μητρικό γάλα τροφοδοτείται από την τράπεζα, ο λήπτης δεν θα γνωρίζει εάν το άτομο, το οποίο θα παντρευτεί στο μέλλον, έχει τραφεί με το ίδιο μητρικό γάλα. Υπάρχει κίνδυνος για χαράμ και καλύτερα να αποφευχθεί αυτό.

Ο Mohammad Mahmudul Hasan, δικηγόρος του Ανωτάτου Δικαστηρίου της χώρας, έχει ήδη στείλει νομική ειδοποίηση στις αρμόδιες Αρχές εναντίον της Τράπεζας Ανθρωπίνου Γάλακτος, επικαλούμενος τις νομικές και θρησκευτικές επιπλοκές της δωρεάς γάλακτος σε άλλους.

Ωστόσο, ο αναπληρωτής καθηγητής Dr. Mujibur Rahman, ο οποίος είναι επικεφαλής του σχεδίου δωρεάς γάλακτος για τον άνθρωπο, υπερασπίστηκε την τράπεζα σε συνέντευξη στην εφημερίδα Bangla Tribune, εξηγώντας ότι θα υπάρξει σωστή καταγραφή τόσο των χορηγών όσο και των παραληπτών:

প্রত্যেকের জন্য আলাদা ডাটা, আলাদা আইডি কার্ড রাখা হবে। যিনি দান করবেন এবং যিনি গ্রহণ করবেন, তাদের দুজনের কাছেই পরিচয়পত্র থাকবে। এখানে প্রত্যেক মায়ের দুধ আলাদা কৌটায় রাখা হবে, যেসব শিশুকে আরেক মায়ের দুধ খাওয়ানো হবে, তাদের দুই পক্ষকেই আইডি কার্ড দেওয়া হবে। রেফারেন্স নম্বর-রেজিস্ট্রেশন নম্বর, খাতা ও ভলিউম, এন্ট্রি পৃষ্ঠার নম্বর, সবই তাদের দেওয়া হবে।

Θα υπάρχουν ξεχωριστές ταυτότητες και δεδομένα τόσο για τους δότες όσο και για τους λήπτες του μητρικού γάλακτος. Το δωρισμένο γάλα δεν θα αναμειγνύεται και θα φυλάσσεται σε χωριστά δοχεία. Τα αρχεία ταυτότητας και των δύο αυτών, οι αριθμοί αναφοράς, οι καταχωρίσεις, η εγγραφή και ο τόμος, όλα θα μοιραστούν.

Άπαξ και γίνει αυτό, δεν θα προκύψει το ζήτημα του μελλοντικού γάμου μεταξύ “ομογάλακτων αδερφών”. Ο κ. Rahman δήλωσε επίσης ότι η τράπεζα γάλακτος δημιουργείται για βρέφη σε κρίσιμη κατάσταση, οπότε ο κύριος στόχος της είναι να σώσει τη ζωή τους και το Ισλάμ έχει δώσει μέγιστη σημασία στη διάσωση ανθρώπινων ζωών.

Προμήθεια μητρικού γάλακτος

Η εύρεση του μητρικού γάλακτος για νεογέννητα στο Μπανγκλαντές είναι δύσκολη — μια συντριπτικά συντηρητική νοοτροπία υπαγορεύει ότι οι περισσότερες γυναίκες δε θέλουν να θηλάσουν τα παιδιά άλλων ανθρώπων.

Στο Facebook, η Tuli Sangeeta μοιράστηκε ένα περιστατικό από την παιδική της ηλικία, κατά την οποία η γειτόνισσά της γέννησε πρόωρα δίδυμα. Η μητέρα δεν ήταν ακόμη έτοιμη να θηλάσει, το ένα παιδί είχε ήδη πεθάνει και το άλλο ήταν σε κρίσιμη κατάσταση — χρειαζόταν συνεπώς βοήθεια από άλλες για να θηλάσει το παιδί της:

আমার মা পুরো হাসপাতালে ঘুরে ঘুরে অন্য মায়েদের সহায়তা চেয়ে বেরিয়েছেন, যদি একটুখানি মায়ের দুধ পান ছোট্ট বাচ্চাটার জন্য। কেউই খুব একটা রাজী ছিলেন না অন্যদের সন্তানকে একটুখানি বুকের দুধ দিতে!!

অবশেষে দুজন মাকে খুঁজে পাওয়া গিয়েছিলো যারা এক কোলে নিজের সন্তান আর আরেক কোলে ওই আন্টির সন্তানকে মাতৃস্নেহের ভাগ দিতে রাজী হয়েছিলেন। সারাজীবন এই দুজনের জন্য মনে মনে আনত শ্রদ্ধা পুষে এসেছি।

Η μαμά μου περπατούσε γύρω από το νοσοκομείο για να βρει άλλες γυναίκες, που μόλις γέννησαν. Ζήτησε από αυτές γάλα για να σώσει το νεογέννητο μωρό της γειτόνισσας.

Επιτέλους, βρήκε δύο μητέρες οι οποίες, αφότου τάιζαν τα δικά τους νεογέννητα, ήταν πρόθυμες να μοιραστούν το μητρικό τους γάλα με το παιδί που ήταν σε κρίσιμη κατάσταση. Όλη τη ζωή μου, ευχαριστούσα με ιδιαίτερο σεβασμό τις δύο αυτές μητέρες.

Αριθμός θανάτων βρεφών κάτω των πέντε ετών ανά 1.000 γεννήσεις ζωντανών βρεφών στο Μπανγκλαντές για την περίοδο 1960-2016. Εικόνα από το Wikimedia Commons από MagHoxpox. CC BY-SA 4.0.

Το Μπανγκλαντές έχει σημειώσει μεγάλη πρόοδο στη μείωση του ποσοστού βρεφικής θνησιμότητας. Παρ’ όλα αυτά, δεδομένου ότι είναι μια πολυπληθής χώρα, ο αριθμός των ετήσιων θανάτων των νεογνών εξακολουθεί να είναι αρκετά μεγάλος σε σύγκριση με τις ανεπτυγμένες χώρες.

Κάθε χρόνο στο Μπανγκλαντές, 62.000 νεογνά πεθαίνουν μετά τη γέννηση — τα μισά από αυτά την πρώτη μέρα της ζωής τους και τα περισσότερα από τα υπόλοιπα μέσα στον πρώτο μήνα. Τέτοιοι θάνατοι οφείλονται σε πρόωρη γέννηση, λοιμώξεις και επιπλοκές που σχετίζονται με την αναπνοή ως αποτέλεσμα της γέννας. Κάθε χρόνο, 5.200 μητέρες πεθαίνουν επίσης κατά τη διάρκεια του τοκετού.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, εάν ένα νεογέννητο τραφεί με μητρικό γάλα μέσα σε μία ώρα από τη γέννηση, μπορεί να αποφευχθεί το ένα τρίτο αυτών των θανάτων.

Η Τράπεζα Ανθρώπινου Γάλακτος στο Ινστιτούτο για την Υγεία των Παιδιών και των Μητέρων του Μπανγκλαντές δεν θα είναι διαθέσιμη για όλα τα νεογέννητα, ωστόσο, μόνο για όσα βρίσκονται σε κρίσιμη κατάσταση.

Η Jainab Tabassum Banu Sonali εξέφρασε την ελπίδα σε ένα άρθρο γνώμης στην εφημερίδα Daily Sun ότι θα δημιουργηθούν παρόμοιες τράπεζες γάλακτος για να βοηθήσουν τις εργαζόμενες μητέρες που αγωνίζονται να θηλάσουν τα μωρά τους ενώ εργάζονται με πλήρη απασχόληση.

Οι τράπεζες ανθρώπινου γάλακτος ή οι ομάδες υποστήριξης θηλασμού λειτουργούν ήδη σε πολλές μουσουλμανικές χώρες, μεταξύ των οποίων το Ιράν, τα ΗΑΕ, η Μαλαισία, και πολλοί έχουν προτείνει ότι οι μέθοδοί τους — οι οποίες δεν πρέπει να αντιτίθενται σε θρησκευτικές προοπτικές — μπορούν να διερευνηθούν και να υιοθετηθούν στο Μπαγκλαντές.