Είναι μη αναγνωρισμένη χώρα η Ταϊβάν;

Η Πλατεία Ελευθερίας στην Ταϊπέι, όπου εκτίθετο το Μάιο του 2019 ένα φουσκωτό τανκ για την επέτειο 30 ετών από τη Σφαγή στην Τιέν Αν Μεν. Φωτογραφία: Filip Noubel, χρήση με άδεια.

Το νομικό καθεστώς της Ταϊβάν είναι ένα από τα πιο αμφισβητούμενα ζητήματα στις διεθνείς σχέσεις. Στην ίδια την Ταϊβάν, η πλειοψηφία των 23 εκατομμυρίων κατοίκων βλέπει το νησί τους ως κυρίαρχο κράτος με την ονομασία Δημοκρατία της Κίνας (ΔΤΚ), ενώ ένα κομμάτι του πληθυσμού ζητά τη διακήρυξη πλήρους ανεξαρτησίας. Στην Κίνα, η θέση της κυβέρνησης είναι ότι η Ταϊβάν είναι επαρχία, που ανήκει στη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας (ΛΔΚ), παρόλο που αυτή τη στιγμή δεν τελεί υπό τον πολιτικό ή διοικητικό της έλεγχο. Το Πεκίνο αντιτίθεται σθεναρά σε οποιοδήποτε χαρακτηρισμό της Ταϊβάν ως κυρίαρχο ή ανεξάρτητο κράτος. Οι πολίτες της ηπειρωτικής Κίνας έχουν πολλές απόψεις για το καθεστώς της Ταϊβάν, αλλά τουλάχιστον δημόσια, τείνουν να ευθυγραμμίζονται με τις απόψεις της κυβέρνησής τους. Το θέμα επίσης συζητήθηκε έντονα στην εκστρατεία για τις προεδρικές εκλογές του Ιανουαρίου 2020 στην Ταϊβάν.

Πότε έγινε ο διαχωρισμός;

Οι ρίζες της ύπαρξης δύο ξεχωριστών οντοτήτων, της ΔΤΚ και της ΛΔΚ, χρονολογούνται σε δύο διαφορετικά πολιτικά κόμματα, που ήταν κάποτε σύμμαχοι, αργότερα πολέμησαν έναν εμφύλιο πόλεμο και κατέληξαν να κυβερνούν διαφορετικά εδάφη.

Το πρώτο είναι το Κουομιντάνγκ (KMT, στα κινεζικά 中國 國民黨, ή κυριολεκτικά το Κινεζικό Εθνικό Κόμμα), ένα κόμμα που ιδρύθηκε το 1911, καθώς η τελευταία κινεζική δυναστεία των Τσινγκ κατέρρευσε και η Κίνα έγινε δημοκρατία. Η ιδεολογία του βασίζεται στις Τρεις Αρχές του Λαού, δηλαδή στον εθνικισμό, στη δημοκρατία και στο βιοπορισμό των ανθρώπων. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι το Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα (ΚΚΚ) τήρησε επίσης αυτές τις αρχές στην πρώιμη ιστορία του και ότι αμφότερα τα κόμματα αρχικά υποστηρίχθηκαν από τη Σοβιετική Ένωση.

Το δεύτερο μέρος είναι το Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα (ΚΚΚ, στα κινεζικά 中国 共产党), που ιδρύθηκε το 1921. Βασίζει την ιδεολογία του στον κομμουνισμό, υιοθετώντας αρχικά το σοβιετικό μοντέλο και αναπτύσσοντας αργότερα τη δική του εκδοχή. Μέχρι το 1927, το Κ.Κ.Κ. ήταν γενικά σε συμμαχία και στήριξη του KMT.

Μετά από αυτή την ημερομηνία, και τα δύο κόμματα χωρίστηκαν για μερικά χρόνια, κυρίως λόγω ιδεολογικών διαφορών, αλλά αποφάσισαν να επανενωθούν το 1931 σε μια κοινή προσπάθεια για την καταπολέμηση της εισβολής της Ιαπωνίας στην Κίνα. Αυτή η περίοδος, γνωστή ως το Δεύτερο Ενωμένο Μέτωπο, κράτησε μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του '40, όταν για άλλη μια φορά οι ανταγωνιστικές φιλοδοξίες επέφεραν μια μόνιμη διάσπαση.

Ξεκινώντας το 1946, αμφότερα τα μέρη προχώρησαν σε πλήρη εμφύλιο πόλεμο, που έληξε το 1949, όταν το Κ.Κ.Κ. απέκτησε τον έλεγχο της ηπειρωτικής Κίνας, ενώ το ΚΜΤ μαζί με δύο εκατομμύρια στρατιώτες και πρόσφυγες αποφάσισαν να φύγουν στη νήσο Ταϊβάν. Από το 1949 και μετά, αμφότερα τα μέρη ισχυρίζονται ότι είναι ο μοναδικός νόμιμος εκπρόσωπος της Κίνας.

Η Δημοκρατία της Κίνας στην Ταϊβάν

Υποστηρικτές της ΔΤΚ διακοσμούν το αυτοκίνητό τους με τη σημαία της ΔΤΚ στην Ταϊπέι. Φωτογραφία: Filip Noubel, χρήση με άδεια.

Καθώς ο κόσμος ασχολούνταν με τον Ψυχρό Πόλεμο, διαιρώντας ηπείρους και χώρες μεταξύ κυβερνήσεων, που υποστηρίζονται από τη Μόσχα ή από την Ουάσιγκτον και τη Δύση, η Ταϊβάν απέκτησε σημασία. Ο Πόλεμος της Κορέας και έπειτα ο Πόλεμος του Βιετνάμ κατέστησαν το νησί στρατηγική, στρατιωτική και πολιτική βάση για να εξυπηρετήσει τα συμφέροντα των ΗΠΑ στην Ασία. Η Ουάσινγκτον παρέσχε έτσι οικονομική βοήθεια και δεσμεύτηκε ότι θα υποστηρίξει πολιτικά και στρατιωτικά τη Δημοκρατία της Κίνας στην Ταϊβάν, αρνούμενη να αναγνωρίσει διπλωματικά τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας. Αυτά τα χρόνια ήταν κρίσιμα για να αποκτήσει το KMT τον απόλυτο έλεγχο της κοινωνίας της Ταϊβάν και να οικοδομήσει σταδιακά μια σύγχρονη οικονομία στο νησί.

Η αλλαγή μεταξύ Ταϊπέι και Πεκίνου

Ωστόσο, η ανάδυση της Κίνας πολιτικά και οικονομικά δε θα μπορούσε να αγνοηθεί επ’ αόριστον από τον δυτικό κόσμο. Ως εκ τούτου, ξεκινώντας από τη δεκαετία του '60, ορισμένες δυτικές χώρες αποφάσισαν να τερματίσουν τις διπλωματικές σχέσεις με την Ταϊπέι και να μεταβούν στο Πεκίνο, καθώς η Κίνα διατηρεί την πολιτική της “Μίας Κίνας” ως προϋπόθεση για την καθιέρωση διπλωματικών σχέσεων. Οι ΗΠΑ καθιέρωσαν διπλωματικές σχέσεις με τη ΛΔΚ την 1η Ιανουαρίου 1979.

Στην πράξη, όμως, περίπου 50 χώρες διατηρούν αντιπροσωπεία στην Ταϊβάν, που καλύπτει τις περισσότερες από τις δραστηριότητες, που συνήθως αποδίδονται σε πρεσβεία ή προξενείο. Μέχρι το τέλος του 2019, μόνο 15 χώρες διατηρούν πλήρεις διπλωματικές σχέσεις με την Ταϊβάν.

Η διεθνής κοινότητα χρησιμοποιεί μερικές φορές τον όρο Κινεζική Ταϊπέι για να περιγράψει την Ταϊβάν. Αυτός ο όρος χρησιμοποιείται κυρίως κατά τους Ολυμπιακούς Αγώνες, αλλά και από οργανισμούς όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου.

Δημοκρατία της Ταϊβάν;

Ενώ σήμερα η διεθνής κοινότητα είναι στην ευχάριστη θέση να διατηρήσει το νυν στάτους κβο, όταν ασχολείται ξεχωριστά με την Ταϊβάν και την Κίνα, ορισμένες πολιτικές δυνάμεις και από τα δύο μέρη υποστηρίζουν την αλλαγή.

Στην Ταϊβάν υπάρχει ένα κίνημα, που απαιτεί την εγκατάλειψη του όρου και των αναφορών στη “Δημοκρατία της Κίνας”, προκειμένου να αντικατασταθεί με τον όρο Ταϊβάν ή Δημοκρατία της Ταϊβάν. Δύο πολιτικά κόμματα είναι ιδιαίτερα ένθερμα για το θέμα αυτό: η Συμμαχία Formosa και η Ένωση Αλληλεγγύης της Ταϊβάν. Αυτό το κίνημα έχει προέλευση από την ιαπωνική αποικιακή κυριαρχία της Ταϊβάν από το 1895-1945 και έχει εξελιχθεί από τη δεκαετία του '90 σε πολλά πολιτικά κόμματα, πολιτικά κινήματα, με απαιτήσεις για πολιτιστικά και γλωσσικά δικαιώματα.

Πιο αντιτιθέμενο σε αυτή την πολιτική άποψη είναι το KMT, που αγκαλιάζει την ταυτότητα της Δημοκρατίας της Κίνας και πιστεύει στην επανένωση της Ταϊβάν και της Κίνας μακροπρόθεσμα.

Το DPP έχει μια πολύ πιο διφορούμενη θέση: ως μέρος του Πράσινου Συνασπισμού, υποστηρίζει την ιδέα ότι η Ταϊβάν είναι ένα κυρίαρχο κράτος και δεν επιδιώκει την επανένωση με τη ΛΔΚ. Ωστόσο, αν η Ταϊβάν αναφέρεται ως ΔΤΚ, που περιορίζεται στην επικράτεια της Ταϊβάν, ή αν η θέση αυτή μπορεί να εξελιχθεί στη διακήρυξη μιας Δημοκρατίας της Ταϊβάν είναι ένα ζήτημα, που διατυπώνεται διαφορετικά σε διάφορες χρονικές στιγμές ανάλογα με το εκλογικό ημερολόγιο και προσωπικές απόψεις των ηγετών του DPP και κορυφαίων αξιωματούχων.

Το “Μία χώρα, δύο συστήματα” του Πεκίνου

Για το Πεκίνο, οποιαδήποτε ιδέα μιας ανεξάρτητης Ταϊβάν είναι απαράδεκτη. Το Πεκίνο εξακολουθεί να δηλώνει ότι η επανένωση στο πλαίσιο του Κ.Κ.Κ. είναι η επίσημη πολιτική και στρατηγική του για το μέλλον και δεν αποκλείει τη χρήση στρατιωτικής δύναμης. Πιστεύει ότι το “Μία χώρα, δύο συστήματα“, που εφαρμόζεται επί του παρόντος στο Χονγκ Κονγκ και στο Μακάο, είναι το πλαίσιο για την επανένωση.

Εν τω μεταξύ, το Πεκίνο ενισχύει την πολιτική του για περιορισμό της Ταϊβάν στη διπλωματία και σε άλλους τομείς. Έχει πείσει με επιτυχία αρκετές χώρες, που αναγνωρίζουν την Ταϊβάν, να περιορίσουν τους δεσμούς τους και να στραφούν στην Κίνα. Εκτός αυτού, επιβάλλει με επιτυχία τις απόψεις του σε μια σειρά οικονομικών δραστηριοτήτων, αναγκάζοντας τις ξένες αεροπορικές εταιρείες, τους ηλεκτρονικούς εμπόρους λιανικής πώλησης, τους πολιτιστικούς και ακαδημαϊκούς φορείς να χρησιμοποιούν τον όρο “Ταϊβάν, Κίνα”, όταν διαφημίζουν υπηρεσίες ή ανακοινώνουν γεγονότα, για να αποφύγουν την αντιμετώπιση πιθανών αντιποίνων, κυρώσεων ή άρνηση πρόσβασης στην κινεζική αγορά.

Ξεκινήστε τη συζήτηση

Συντάκτες, παρακαλώ σύνδεση »

Οδηγίες

  • Όλα τα σχόλια ελέγχονται. Μην καταχωρείτε το σχόλιο σας πάνω από μία φορά γιατί θα θεωρηθεί spam.
  • Παρακαλούμε, δείξτε σεβασμό στους άλλους. Σχόλια τα οποία περιέχουν ρητορική μίσους, προσβολές ή προσωπικές επιθέσεις δεν θα καταχωρούνται.