Νόμιμη η διακοπή της κύησης στην Ουρουγουάη. Δικαστής δίνει το δικαίωμα στον άντρα να αναιρέσει την απόφαση της γυναίκας

Μία γυναίκα κρατώντας το σήμα υποστήριξης των αμβλώσεων σε ένα συλλαλητήριο το 2012 στο Μοντεβιδέο (Ουρουγουάη). Φωτογραφία από τον Érico Matos μέσω του Wikimedia.

Μία γυναίκα γνωρίζει έναν άντρα και διατηρούν μία σχέση On/Off για έξι μήνες. Ύστερα αποφασίζουν από κοινού να χωρίσουν. Μέχρι εδώ όλα δείχνουν πως πρόκειται για μία σύγχρονη ερωτική ιστορία. Λίγο αργότερα όμως η γυναίκα διαπιστώνει πως είναι έγκυος.

Εδώ τα πράγματα περιπλέκονται.

Αφότου συλλογίστηκε όλα τα πιθανά ενδεχόμενα και ύστερα από μια συζήτηση που είχε με τον πρώην σύντροφό της, αποφασίζει να διακόψει την κύηση. Και ενώ έχει ξεκινήσει τα πρώτα βήματα για την έκτρωση – ο νόμος στην πατρίδα της, Ουρουγουάη, επιτρέπει τις αμβλώσεις μέχρι και την δωδέκατη εβδομάδα της κύησης – μαθαίνει πως εκκρεμεί μία αγωγή σε βάρος της.

Ο πρώην σύντροφός της θέλησε να «προστατεύσει την ζωή του αγέννητου παιδιού του» και με την βοήθεια μίας δικαστού κατάφερε να δώσει προτεραιότητα από συνταγματικής άποψης στα δικαιώματα του εμβρύου έναντι αυτών της γυναίκας. Η δικαστική απόφαση ήρθε σε μία κρίσιμη χρονική στιγμή, καθώς η δωδέκατη εβδομάδα της κύησης, και επομένως το χρονικό διάστημα κατά το οποίο επιτρέπεται νομικά η έκτρωση, έφτανε στο τέλος της.

Λίγο καιρό αργότερα η γυναίκα, η οποία θέλει να διατηρήσει την ανωνυμία της, απέβαλε. Ωστόσο οι συζητήσεις συνεχίζουν με αμείωτο ενδιαφέρον, καθώς κάποια άτομα αλλά και μέσα μαζικής ενημέρωσης αμφισβητούν την αποβολή. Πάνω σε αυτό βέβαια οι στατιστικές δείχνουν πως οι αποβολές δεν είναι καθόλου σπάνιο φαινόμενο. Πλέον η γυναίκα έχει να αντιμετωπίσει την δικαστή:

Me indigna porque su trabajo es hacer cumplir una ley que está vigente, que ya se debatió y que fue votada por los uruguayos.  […] Una decisión así te puede destrozar. Estas semanas fueron terribles, todo el mundo opinando sobre mi cuerpo. Una jueza me obligaba a tenerlo y encima a cargar con la culpa de que luego le dijeran a ese bebé: “Vos naciste porque una jueza lo ordenó, no porque tu madre te quisiera”.

Είμαι εξοργισμένη, διότι το καθήκον [της δικαστού] είναι να εξασφαλίζει την τήρηση των νόμων, που βρίσκονται σε ισχύ. Πρόκειται για έναν νόμο, για τον οποίον έχει γίνει δημόσια συζήτηση και τον οποίο έχει ψηφίσει ο λαός της Ουρουγουάης. […] Μία δικαστική απόφαση σαν αυτή μπορεί να καταστρέψει την ζωή ενός ανθρώπου. Οι προηγούμενες εβδομάδες ήταν απαίσιες. Ξαφνικά ο καθένας είχε μία άποψη όσον αφορά στο σώμα μου. Μία δικαστής με ανάγκασε να κρατήσω το παιδί και επιπλέον να είμαι υπεύθυνη, στην περίπτωση που κάποιος του πει: «Γεννήθηκες εξαιτίας μιας δικαστικής απόφασης και όχι επειδή σε ήθελε η μητέρα σου».

Η περίπτωση αυτή προκάλεσε δημόσια συζήτηση στην Ουρουγουάη πάνω στο θέμα, κατά πόσο θα έπρεπε ένας πατέρας να συμπεριληφθεί στην απόφαση της γυναίκας για έκτρωση. Πέντε χρόνια αφότου ο νόμος, κατά τον οποίο η γυναίκα είχε το δικαίωμα να διακόψει μία ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη, ψηφίστηκε και υπογράφηκε από τον τότε πρόεδρο Μουχίκα, τώρα τίθεται εκτός ισχύος εξαιτίας μιας δικαστικής απόφασης. «Αισθάνομαι περιφρονημένη, λες και δεν ενδιαφέρει κανέναν η ζωή μου ή η απόφασή μου, τι θα συμβεί σε εμένα, πώς νιώθω, αν είμαι καλά», αναφέρει η γυναίκα σε μία συνέντευξή της στο κανάλι Telenoche.

Σύμφωνα με στοιχεία της εφημερίδας της Ουρουγουάης El Pais, η δικαστής Pura Book Silva, που έλαβε την απόφαση προς όφελος του πατέρα, τεκμηρίωσε την απόφασή της λέγοντας πως ο νόμος περί αμβλώσεων δε θα πρέπει να εκλαμβάνεται ως «μαθηματική πράξη» και πως η δικαιοσύνη οφείλει να επεμβαίνει, ώστε να προστατεύονται τα “δικαιώματα του παιδιού”. Η δικαστής πρόσθεσε επίσης:

Toda persona tiene derecho a que se respete su vida. Este derecho estará protegido por la ley y, en general, a partir del momento de la concepción. Nadie puede ser privado de la vida arbitrariamente.

Κάθε άνθρωπος έχει το δικαίωμα να γίνεται η ζωή του ή της σεβαστή. Το δικαίωμα αυτό προστατεύεται από τους νόμους και υπάρχει γενικά από την στιγμή της σύλληψης. Κανείς δεν επιτρέπεται να αφαιρέσει από κανέναν το δικαίωμα στη ζωή με μία αυθαίρετη απόφαση.

Ένα νομικό ζήτημα

Η περίπτωση αυτή δίχασε τον λαό της Ουρουγουάης. Η απόφαση μιας δικαστού ενάντια σε έναν κατοχυρωμένο από το Σύνταγμα νόμο. Το δικαίωμα μιας γυναίκας να αποφασίζει για το ίδιο της το σώμα ενάντια στα δικαιώματα ενός εμβρύου. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να υπογραμμίσουμε, ότι η πορεία προς την νομιμοποίηση των αμβλώσεων στην Ουρουγουάη δεν ήταν καθόλου εύκολη. Σε ψηφοφορία της γερουσίας το 2012 ο νόμος αυτός δεν εγκρίθηκε ομόφωνα. Έναν χρόνο αργότερα μία ομάδα, η οποία ήθελε να ανακαλέσει τον νόμο, άσκησε πιέσεις για δημοψήφισμα, το οποίο όμως εν τέλει βρήκε λίγη ανταπόκριση από τον λαό.

Όπως αναφέρει η εφημερίδα El Observador, μία κίνηση των πολιτών ονόματι «Όλοι μαζί για τα παιδιά μας» χαιρέτησε την απόφαση «δεν ενδίδουμε στην πίεση ορισμένων κοινωνικών ομάδων». Ένας εκπρόσωπος της ομάδας υποστήριξε πως αυτό αποτελεί και ζήτημα ισότητας επισημαίνοντας πως και ο πατέρας έχει το δικαίωμα να αποφασίζει ο ίδιος:

También le tenemos que dar la posibilidad al padre de tomar decisiones en esta problemática.

Πρέπει να δίνουμε και στον πατέρα το δικαίωμα να παίρνει την δική του απόφαση πάνω σε αυτό το θέμα.

Ο τέως υπουργός υγείας της Ουρουγουάης, Leonel Briozzo, ο οποίος το 2012 είχε υποστηρίξει τον νόμο αυτόν, έχει εντελώς διαφορετική άποψη. Έγραψε στο Twitter:

Η δικαστής έκανε ένα ασυγχώρητο λάθος· έβαλε τα θρησκευτικά, ιδεολογικά και πολιτικά πιστεύω της πάνω από τον νόμο.

Σε κανέναν δικαστή δεν επιτρέπεται η αναστολή ενός νόμου, ο οποίος έχει αποδειχθεί θετικός και δεν έχει κηρυχθεί αντισυνταγματικός. Κανένας δεν επιτρέπεται να περιορίσει την λειτουργία του συστήματος υγείας.

Ωστόσο η Ένωση Δικαστών της Ουρουγουάης υποστήριξε πλήρως την απόφασης της δικαστού. Όπως αναφέρει η εφημερίδα El Observador, τεκμηρίωσαν την στάση τους βάσει της “δικαστικής ανεξαρτησίας”, αλλά και με το επιχείρημα πως οι αποφάσεις όλων των δικαστών βασίζονται σε “γεγονότα, τα οποία συμφωνούν με τον νόμο”.

Η νομιμοποίηση των αμβλώσεων οδήγησε στην μείωση της μητρικής θνησιμότητας στην Ουρουγουάη

Το 2016 το επιστημονικό περιοδικό International Journal of Gynecology and Obstetrics δημοσίευσε μία έρευνα, η οποία αποδείκνυε πως η Ουρουγουάη ήταν η χώρα με το χαμηλότερο ποσοστό μητρικής θνησιμότητας σε ολόκληρη την Λατινική Αμερική. Σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, στην Ουρουγουάη αναλογούν μόνο 14 θάνατοι σε 100.000 γεννήσεις. Τα τελευταία 25 χρόνια στην Ουρουγουάη έχει επιτευχθεί μείωση του ποσοστού μητρικής θνησιμότητας κατά 59,5%. Αιτία θανάτου για το 37,5% των περιπτώσεων αυτών αποτελούσαν μέχρι το 2005 οι αμβλώσεις.

Από την έρευνα του Βραζιλιάνου γιατρού Anibal Faúndes προέκυψε, ότι την δεκαετία του 1990 η κύρια αιτία θανάτου των εγκύων στην Ουρουγουάη ήταν οι αμβλώσεις κάτω υπό αμφίβολες συνθήκες, όπου εμφανίζονταν “έντονες αιμορραγίες και άλλες επιπλοκές”. Τον πρώτο χρόνο μετά την νομιμοποίηση των αμβλώσεων, πραγματοποιήθηκαν στην Ουρουγουάη 6.676 αμβλώσεις. Σε αυτές υπήρξε μόνο ένας θάνατος: μία γυναίκα, η οποία είχε απευθυνθεί σε μη εγκεκριμένο πάροχο αμβλώσεων.

Πολλοί οργανισμοί για τα δικαιώματα των γυναικών υπέγραψαν μία διακήρυξη κατά της απόφασης της δικαστού. Σε αυτήν ανέφεραν, πως στην Ουρουγουάη δεν υπάρχει κανένας νόμος για την «προστασία των δικαιωμάτων των αγέννητων παιδιών» και πως «κάθε εμπόδιο, που τίθεται μεταξύ μιας γυναίκας και του νομικά κατοχυρωμένου δικαιώματός της για έκτρωση, αποτελεί προσβολή των δικαιωμάτων της, για τα οποία το κράτος είναι υπεύθυνο».

Σε συνέντευξή της στην τηλεόραση η μητέρα αναφέρει:

Seguirán abriendo puertas a que la mujer no tenga más derecho a decidir por su propia vida (…) Volvemos a antes, a que las mujeres decidan con una cuchara o con una percha y morirse desangrada. Es un retroceso moral a la mujer de que no sos dueña de decidir por su vida, no sos dueña de decidir por tu cuerpo y la ley está pero es aplicable para vos (…) ¿Por qué le pueden poner un abogado a un feto cuando ni siquiera ha nacido y ni siquiera es objeto de derecho?

Πάντα θα βρίσκετε τρόπους ώστε οι γυναίκες να μην έχουν το δικαίωμα να αποφασίζουν οι ίδιες για την ζωή τους. […] Βρισκόμαστε πάλι στο σημείο όπου ήμασταν παλιότερα, όταν οι γυναίκες βοηθούσαν μόνες τους τους εαυτούς τους με ένα κουτάλι και μία κρεμάστρα και ύστεραν πέθαιναν από αιμορραγία. Αυτό αποτελεί ηθική οπισθοδρόμηση για τις γυναίκες, καθώς δεν είμαστε πια κυρίες για το ίδιο μας το σώμα. Υπάρχει μεν ένας νόμος, αλλά δεν ισχύει για σένα. […] Πώς γίνεται ένα έμβρυο, το οποίο δεν έχει γεννηθεί καν και δεν έχει ακόμα κανένα δικαίωμα, να έχει δικό του συνήγορο;

Το άρθρο μεταφράστηκε από την Σοφία Τσουγκράνη, φοιτήτρια του FTSK, κατά τη διάρκεια του μαθήματος της Δρ. Φιλ. Αναστασίας Καλπακίδου στο πλαίσιο του project «Global Voices».

Ξεκινήστε τη συζήτηση

Συντάκτες, παρακαλώ σύνδεση »

Οδηγίες

  • Όλα τα σχόλια ελέγχονται. Μην καταχωρείτε το σχόλιο σας πάνω από μία φορά γιατί θα θεωρηθεί spam.
  • Παρακαλούμε, δείξτε σεβασμό στους άλλους. Σχόλια τα οποία περιέχουν ρητορική μίσους, προσβολές ή προσωπικές επιθέσεις δεν θα καταχωρούνται.