- Global Voices στα Ελληνικά - https://el.globalvoices.org -

Λίβανος: Απειλές αντιμετωπίζουν δημοσιογράφοι και ακτιβιστές, που καλύπτουν τις διαδηλώσεις

· Σύνταξη Faten Bushehri Μετάφραση Veroniki Bacharidi-Krikoni

Κατηγορίες: Μέση Ανατολή & Βόρεια Αφρική, Λίβανος, Ανθρώπινα Δικαιώματα, Διαδηλώσεις, Ελευθερία του Λόγου, Μέσα & δημοσιογραφία, Μέσα των πολιτών, Πολιτική, GV Advocacy

Δημοσιογράφοι καλύπτουν αντικυβερνητική διαδήλωση κοντά σε μια από τις μπλοκαρισμένες εισόδους στο Κοινοβούλιο του Λιβάνου στην πρωτεύουσα, Βηρυτό. Φωτογραφία: Hassan Chamoun, χρήση με άδεια.

Από τότε που ξέσπασαν οι διαμαρτυρίες [1] κατά της λιτότητας στο Λίβανο στις 17 Οκτωβρίου 2019, δημοσιογράφοι συρρέουν επί τόπου για να παρέχουν ενημερωμένη κάλυψη.

Δεκάδες χιλιάδες κόσμου, που αντικατοπτρίζουν την ποικιλομορφία θρησκειών και τάξεων του Λιβάνου, βγήκαν στους δρόμους απαιτώντας κοινωνικές και οικονομικές μεταρρυθμίσεις. Ό,τι ξεκίνησε ως κοινωνικοοικονομικές διαμαρτυρίες έχει μετατραπεί σε ένα κίνημα, που απαιτεί [2] την πτώση των πολιτικών ηγετών, που κυβερνούν τη χώρα υπό ένα σεχταριστικό πολιτικό σύστημα από το τέλος του εμφύλιου πολέμου το 1990 και μετά, χρησιμοποιώντας το δημοφιλές σύνθημα “Όλοι τους σημαίνει όλοι τους”.

Δημοσιογράφοι και συνεργεία με κάμερες στις διαδηλώσεις έγιναν στόχος παρενόχλησης [3] όχι μόνο από την αστυνομία και τον στρατό της χώρας, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις και από τους διαδηλωτές.

Οι επαγγελματίες των μέσων ενημέρωσης έχουν εκφραστεί ενάντια στη χρήση υπερβολικής βίας εναντίον δημοσιογράφων, που καλύπτουν τις μαζικές διαμαρτυρίες. Πολλοί δήλωσαν ότι παρενοχλήθηκαν [4] ή ότι κατασχέθηκε ο εξοπλισμός τους ή και τα δύο. Το Κέντρο SKeyes για τα ΜΜΕ και την Πολιτιστική Ελευθερία στο Ίδρυμα Samir Kassir ανέφερε [5] πολλά περιστατικά τραυματισμού και παρενόχλησης δημοσιογράφων από τα MME LBC, Murr TV, AFP και Al-Jadeed μόλις στις 18 Ιανουαρίου.

Σε ένα περιστατικό που ανέφερε [6] το Skeyes στις 15 Ιανουαρίου 2020, ο ανεξάρτητος δημοσιογράφος Saada Saada κάλυπτε οδόφραγμα από διαδηλωτές στην περιοχή Furn al-Shubak στη Βηρυτό, όταν δυο στρατιώτες άρχισαν να τον χτυπούν. Δήλωσε ότι ήταν δημοσιογράφος και έδειξε τη δημοσιογραφική του ταυτότητα, αλλά οι στρατιώτες φέρεται να προσπάθησαν να αρπάξουν το τηλέφωνο από τα χέρια του, καθώς τον έσερναν, τον κλωτσούσαν και τον χτυπούσαν. Από τον τραυματισμό του, χρειάστηκε ιατρική φροντίδα και μεταφορά σε τοπικό νοσοκομείο.

Σε ένα άλλο περιστατικό στις 22 Ιανουαρίου, η ανταποκρίτρια του France 24 Leila Molana-Allen μοιράστηκε ένα βίντεο, στο οποίο λέει ότι η αστυνομία στόχευε τηλεοπτικό συνεργείο με κανόνια νερού:

Μόλις με χτύπησε κανόνι νερού, αφότου στόχευσαν τα ΜΑΤ ομάδα δημοσιογράφων και παρατηρητών, που βιντεοσκοπούσαν τη σκηνή.

Στις 21 Ιανουαρίου, το SKeyes ανέφερε ότι φωτογράφος του Associated Press ψεκάστηκε με σπρέι πιπεριού από την αστυνομία, καθώς κάλυπτε διαμαρτυρίες στη Βηρυτό: 

Το @LebISF αποφασίζει επίσης να ψεκάσει δημοσιογράφους στο κέντρο της Βηρητού απόψε, αφού τους πυροβόλησε με σφαίρες από καουτσούκ πριν από δύο νύχτες.

Στις 11 Φεβρουαρίου, η ίδια οργάνωση ανέφερε ότι κι άλλος δημοσιογράφος χτυπήθηκε με σφαίρα από καουτσούκ.

Δυνάμεις ασφαλείας χτύπησαν τον φωτορεπόρτερ Jad Ghorayeb στο στόμα με μεταλλική σφαίρα με περίβλημα σαν καουτσούκ.

When the protests started, activist and blogger Joey Ayoub was one of many who headed to the scenes of the protests to report what he witnessed. On October 25, 2019, when he was recording on his mobile phone, a soldier tried to snatch the phone away, in an attempt to stop him from filming. 

You can hear Ayoub tell the soldier in Arabic, “I have the right to record.”

Η θεραπεία αυτή επεκτείνεται και σε ακτιβιστές, που αναμεταδίδουν επί τόπου και εκφράζουν τις απόψεις τους για τις διαμαρτυρίες. Αυτό θέτει σχεδόν κάθε ενεργό πολίτη σε κίνδυνο παρενόχλησης ή σύλληψης. Η πολιτική έκφραση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης γίνεται όλο και πιο δημοφιλής, αλλά και πιο επικίνδυνη, καθώς αρκετοί ανεξάρτητοι δημοσιογράφοι και ακτιβιστές αντιμετωπίζουν ανάκριση [17] ή σωματική βία και απειλές [18] για να μοιραστούν τις απόψεις τους στα προφίλ των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.

Όταν ξεκίνησαν οι διαμαρτυρίες, ο ακτιβιστής και blogger Joey Ayoub ήταν ένας από τους πολλούς, που κατευθύνθηκαν στις σκηνές των διαμαρτυριών για να αναφέρουν τι είδε. Στις 25 Οκτωβρίου 2019, όταν καταγράφει στο κινητό του τηλέφωνο, ένας στρατιώτης προσπάθησε να τραβήξει το τηλέφωνο μακριά, σε μια προσπάθεια να τον σταματήσει από τη μαγνητοσκόπηση.

Μπορείτε να ακούσετε τον Ayoub να λέει στον στρατιώτη στα αραβικά: “Έχω το δικαίωμα να καταγράψω”.

Στρατιώτες προσπάθησαν να μου πάρουν το τηλέφωνο.  Furn El Chebbak τώρα

Αυτό είναι προβληματικό, όχι μόνο επειδή παραβιάζει την ελευθερία έκφρασης και την ελευθερία του Τύπου, αλλά και επειδή οι ψηφιακοί δημιουργοί μέσων και περιεχομένου σε πλατφόρμες ψηφιακών μέσων δεν προστατεύονται από το δίκαιο του Τύπου του Λιβάνου.

Ο σημερινός νόμος περί Τύπου, [23] που εγκρίθηκε το 1962 και τροποποιήθηκε το 1977, 1994 και 1999, καλύπτει μόνο τα έντυπα μέσα ενημέρωσης. Οι υποθέσεις σχετικά με τους δημοσιογράφους και τους δημιουργούς περιεχομένου σε ψηφιακές πλατφόρμες, όπως οι δικτυακές πύλες και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ρυθμίζονται από το ποινικό δίκαιο. Καθώς τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης γίνονται ολοένα και πιο διαδεδομένα μεταξύ των νέων, των ακτιβιστών και ακόμη και των αξιωματούχων, ο Λίβανος δεν έχει ακόμη προσαρμόσει τη νομοθεσία του για να επεκτείνει την προστασία στην ελευθερία της έκφρασης διαδικτυακά και στα ψηφιακά μέσα.

Απειλές προστασίας προσωπικών δεδομένων

Σύμφωνα με πληροφορίες, η αστυνομία αφαιρεί τηλέφωνα ατόμων, που συλλαμβάνουν, και υποχρεώνει κρατούμενους να αποκαλύψουν τους κωδικούς τους για να παρέχουν στις Αρχές πλήρη πρόσβαση στις συσκευές τους.

Ο Mohamed Najem, εκτελεστικός διευθυντής της Social Media Exchange (SMEX), μια ομάδα υπεράσπισης ψηφιακών δικαιωμάτων, που εργάζεται στις αραβικές χώρες, δήλωσε στο Global Voices ότι η οργάνωσή του έλαβε καταγγελίες και αναφορές περιπτώσεων διαδηλωτών, που έπρεπε να αφήσουν τα τηλέφωνά τους, ακόμα και όταν αφέθηκαν ελεύθεροι, και τα αστυνομικά τμήματα τους ζήτησαν αργότερα να επιστρέψουν και να τους δώσουν τους κωδικούς πρόσβασης στα τηλέφωνά τους.

Ο Najem αναφέρει ότι το ζήτημα αυτό δεν έχει πάρει ακόμα την προσοχή που του αξίζει και ζήτησε ένα νόμο, που να προστατεύει τα προσωπικά δεδομένα και την ιδιωτικότητα των πολιτών:

Χρειαζόμαστε πραγματικά ένα νόμο για την προστασία δεδομένων στο Λίβανο. Μετά την απελευθέρωση των διαδηλωτών, η ασφάλεια κράτησε το τηλέφωνο των διαδηλωτών υπό κράτηση και τώρα τους ζήτησε να δώσουν τους κωδικούς τους. Αυτή είναι παραβίαση της ιδιωτικής ζωής και οι νόμοι δεν προστατεύουν.

Διαδηλώσεις βρίσκονται σε εξέλιξη σε διάφορα μέρη του Λιβάνου, καθώς το κοινοβούλιο ενέκρινε [26] νέα κυβέρνηση στις 12 Φεβρουαρίου. Οι διαδηλωτές, που ζητούν μια ανεξάρτητη μεταβατική κυβέρνηση και νέες κοινοβουλευτικές εκλογές, βλέπουν [27] αυτή την κυβέρνηση ως μέρος του παλιού πολιτικού κατεστημένου.

Καθώς οι διαμαρτυρίες συνεχίζονται, οι δημοσιογράφοι και ακτιβιστές παραμένουν σε κίνδυνο σύλληψης, παρενόχλησης και σωματικής βίας.

Η SMEX έχει κυκλοφορήσει [28] συμβουλές για να βοηθήσει τους ακτιβιστές και τους δημοσιογράφους να ελαχιστοποιήσουν τους κινδύνους για την ιδιωτικότητά τους κατά τη διάρκεια διαμαρτυριών. Η Επιτροπή Προστασίας των Δημοσιογράφων (CPJ) έχει καταρτίσει έναν κατάλογο με τα βήματα και τα μέτρα, που πρέπει να λάβουν οι δημοσιογράφοι, πριν ξεκινήσουν να καλύψουν τις διαμαρτυρίες – συμπεριλαμβανομένου του υλικοτεχνικού σχεδιασμού και των πραγμάτων που πρέπει να συνηθίσουν – στην ψηφιακή ασφάλεια και προστασία της ιδιωτικής ζωής.

Αυτές οι συμβουλές και προφυλάξεις είναι χρήσιμες για δημοσιογράφους και ακτιβιστές, που επιδιώκουν να προστατεύσουν το δικαίωμά τους στην ιδιωτικότητα και να αποφύγουν την παρενόχληση και τις επιθέσεις, καθώς αναφέρουν επιτόπου. Ωστόσο, εάν οι Αρχές του Λιβάνου δεν εφαρμόσουν αυστηρά μέτρα για να εξασφαλίσουν την προστασία της ελευθερίας του Τύπου και της ελευθερίας έκφρασης, οι παραβιάσεις θα συνεχίσουν να συμβαίνουν.