Ο Orest κι η Oksana Oliinyk στο μαγαζί τους στην Khrystanivka. Πηγή: Ethan Daish και Elisabeth Lima
“Δεν μου αρέσει πραγματικά η Ευρώπη. Στην Ευρώπη το 99% των πραγμάτων έχει τελειώσει. Εδώ, υπάρχουν πράγματα, που πρέπει να γίνουν”, λέει η Oksana Oliinyk, που στέκεται στο μικρό κατάστημα, που θυμίζει σοβιετική εποχή, το οποίο άνοιξαν η ίδια και ο σύζυγός της, Orest, στο χωριό Khrystanivka στην ανατολική κεντρική Ουκρανία. Πίσω της είναι πέντε σειρές ράφια, που γεμίζει με βιβλία, τους “πλίνθους” της πρώτης βιβλιοθήκης του χωριού.
“Ένας άντρας ήρθε στο κατάστημα σήμερα και τα είδε και του είπα ότι μπορεί να πάρει δωρεάν”, λέει. “Μου είπε ότι δεν έχει χρόνο να διαβάσει, γιατί εργάζεται. Τον ρώτησα: “Δεν κάθεσαι τα απογεύματα και βλέπεις τηλεόραση;”. Αυτός απάντησε: “Ναι, φυσικά”.
Κάτω από τα ψηλά φρύδια, εμφανίζεται ένα αχνό χαμόγελο. Ξέρει ότι η δουλειά αυτή είναι κομμένη και ραμμένη στα μέτρα της.
Η οικογένεια Οliinyk έξω από το μαγαζί τους στην Khrystanivka. Πηγή: Ethan Daish και Elisabeth Lima
Η Oksana αυτοχαρακτηρίζεται κοινωνική ακτιβίστρια, αλλά για την Khrystanivka, είναι κάτι παραπάνω. Έχοντας καταγωγή από το Κίεβο, αυτή και ο Orest μετακόμισαν στο χωριό πριν από τέσσερα χρόνια, αποφασίζοντας να αναζωογονήσουν την κοινότητα, ενώ μεγαλώνουν τα δύο μικρά τους αγόρια.
Στο Κίεβο, η Oksana συνεργάστηκε με ΜΚΟ και είχε ως καθήκον την επίλυση ζητημάτων σε παγκόσμια κλίμακα, καθιστώντας την Khrystanivka έναν απίθανο προορισμό για αυτήν και την οικογένειά της: περίπου 100 άνθρωποι ζουν στην Khrystanivka, που βρίσκεται σε ένα λόφο πάνω από τον ποταμό Σούλα 140 μίλια ανατολικά του Κιέβου. Όπως και πολλά άλλα ουκρανικά χωριά, η Khrystanivka είναι φυσικά και πολιτισμικά απομονωμένη, απομακρυσμένη από τις σύγχρονες πόλεις της χώρας: Χρειάζονται περισσότερες από τρεις ώρες πορεία σε δρόμο γεμάτο λακούβες για να φτάσεις στην Khrystanivka με λεωφορείο.
Η Oksana αποφάσισε να μετακομίσει στην Khrystanivka, με την πεποίθηση ότι η μακροπρόθεσμη αλλαγή πρέπει να ξεκινήσει σε τοπικό επίπεδο. Θέλει να προκαλέσει αυτή την αλλαγή στα χωριά της Ουκρανίας, εκσυγχρονίζοντας και ενσωματώνοντας τις απέραντες αγροτικές περιοχές της χώρας.
Ο Ulas, ένας από τους δυο γιους των Oliinyk, στο παλιό σχολείο της Khrystanivka, το οποίο έκλεισε το 2001. Πηγή: Ethan Daish και Elissa Lima
Η μεγαλύτερη πρόσβαση στο Διαδίκτυο είναι κάτι, που θα μπορούσε να προσφέρει περισσότερες ευκαιρίες σε όσους ζουν στις αγροτικές περιοχές της Ουκρανίας. Η πρόσβαση βελτιώνεται ήδη: μεταξύ 2012 και 2015 ο αριθμός των χρηστών του Διαδικτύου σε ολόκληρη τη χώρα διπλασιάστηκε [1] από 21% σε 45% και το 2016 η διείσδυση του Διαδικτύου έφτασε το 60% [2] σε εθνικό επίπεδο.
Για να επιταχύνει αυτή τη διαδικασία στην Khrystanivka, η Oksana θέλει το κατάστημα και η βιβλιοθήκη της να γίνουν ένα κοινοτικό κέντρο, γεμάτο υπολογιστές και πρόσβαση στο Διαδίκτυο για τους κατοίκους του χωριού.
Orest και Oksana. Πηγή: Ethan Daish και Elisabeth Lima
“Οι περισσότεροι από αυτούς δεν έχουν πρόσβαση στο Διαδίκτυο και δεν μιλούν πολύ με τις οικογένειές τους, που ζουν σε πόλεις ή στο εξωτερικό”, δήλωσε στο RuNet Echo. “Χρειαζόμαστε πραγματικά λίγους υπολογιστές και μια ζώνη δωρεάν Wi-Fi για να ξεκινήσουμε…ένα μέρος για να ενημερωθεί κανείς για το τι συμβαίνει στην περιοχή. Οι άνθρωποι εδώ δεν έχουν κοινές ιδέες ή σχέδια. Θα μπορούσαν να έχουν περισσότερες επιχειρηματικές ιδέες ή να βρουν δουλειά ως ελεύθεροι επαγγελματίες μέσω του Διαδικτύου και να αναπτυχθούν πιο αποτελεσματικά”.
Στη Lokhvytsya, μια πόλη 12.000 κατοίκων λίγα μίλια βόρεια της Khrystanivka, μια κοινοτική βιβλιοθήκη άνοιξε πρόσφατα μια αίθουσα ηλεκτρονικών υπολογιστών, όπου ο κόσμος μπορεί να χρησιμοποιεί το Διαδίκτυο δωρεάν. Σε ένα δωμάτιο ακριβώς κάτω από το διάδρομο, η Oksana οργανώνει ολιγομελή μαθήματα αγγλικών κάθε Τρίτη και Πέμπτη βράδυ.
Δρόμος στην Khrystanivka. Πηγή: Ethan Daish και Elisabeth Lima
Όπως και για την πρόσβαση στο Διαδίκτυο, η Oksana πιστεύει ότι η σχολική φοίτηση είναι κρίσιμη για το άνοιγμα νέων προοπτικών για τους νέους στην Ουκρανία, όπου το κρατικό εκπαιδευτικό σύστημα υστερεί. Η Ουκρανία κατέλαβε την 94η θέση σε 138 έθνη στην Έκθεση Παγκόσμιας Ανταγωνιστικότητας [3] 2016-17 σε επίπεδο κατάρτισης εκπαιδευτικών και την 31η από τα ευρωπαϊκά έθνη στη μελέτη. Τα προβλήματα αυτά είναι ιδιαίτερα έντονα στις αγροτικές περιοχές, όπου, σύμφωνα με την Oksana, “σε κάποια σχολεία οι δάσκαλοι δεν μπορούν να μιλούν αγγλικά”. Καθώς ο πληθυσμός της Ουκρανίας αστικοποιείται και τα χωριά εξαφανίζονται, τα αγροτικά σχολεία παρακμάζουν.
Κι όμως, η Oksana πιστεύει ότι η Ουκρανία θα μπορούσε να έχει ένα λαμπρό μέλλον: “Η καλή εκπαίδευση μπορεί να σώσει αυτή τη χώρα”, λέει.
Βιβλία στο μαγαζί της Oliinyk. Πηγή: Ethan Daish και Elisabeth Lima
Πίσω στο κατάστημα, που είναι λίγα μόλις βήματα από τον κεντρικό δρόμο του χωριού, περισσότερα βιβλία κάνουν την εμφάνισή τους στα ράφια, καθώς και μια αυξανόμενη ποικιλία προϊόντων. Πάντα εύελπις, η Oksana ενδιαφέρεται απλά να πάει μπροστά η Khrystanivka.
“Όσο περισσότεροι άνθρωποι εμπλέκονται στην αλλαγή, αποζητώντας καλύτερη εκπαίδευση και εμπειρία, τόσο περισσότεροι άνθρωποι θα καταλάβουν ότι μπορούν να επηρεάσουν τη διαδικασία”, αναφέρει. “Δεν πρέπει να περιμένεις τον καλό βασιλιά ή πρόεδρο να έρθει να σε σώσει. Εμείς είμαστε οι άρχοντες του περιβάλλοντός μας”.