[1]Εθνικό δελτίο ταυτότητας της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν. Πηγή: Wikimedia Commons [1].
Η Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν έχει καταργήσει [2] την επιλογή “άλλες θρησκείες” από το έντυπο αίτησης εθνικής ταυτότητας, μια κίνηση που φαίνεται να σχεδιάστηκε για να αρνηθεί την πλήρη ιθαγένεια εκατομμυρίων Ιρανών.
Τα μέλη μη αναγνωρισμένων θρησκευτικών μειονοτήτων, όπως οι Μπαχάι, οι Γιαρσάν, οι Μανδαίοι και οι Χριστιανοί, θα πρέπει είτε να πουν ψέματα είτε να κρύψουν [3] τις πεποιθήσεις τους για να απολαμβάνουν δικαιώματα ιθαγένειας στο Ιράν. Σύμφωνα με τους νέους κανονισμούς που εκδίδει το Εθνικό Γραφείο Απογραφής, οι αιτούντες ταυτότητας μπορούν να επιλέξουν μόνο από τον ακόλουθο κατάλογο αναγνωρισμένων θρησκειών: Ισλάμ, Ζωροαστρισμός, Ιουδαϊσμός και Χριστιανισμός.
Οι αναγνωρισμένες θρησκευτικές μειονότητες αντιμετωπίζουν εδώ και καιρό διακρίσεις στο Ιράν και πολλοί από αυτούς έχουν εγκαταλείψει τη χώρα μετά την επανάσταση του 1979.
Αυτή η τελευταία κίνηση του ιρανικού κράτους αντιπροσωπεύει ένα άλλο κεφάλαιο στο δράμα, που εκτυλίσσεται στη χώρα τους τελευταίους μήνες. Ακολουθεί την εν ψυχρώ καταστολή των διαδηλωτών [4] και τη δολοφονία περίπου 1.500 ατόμων, συμπεριλαμβανομένων τουλάχιστον 17 εφήβων, στην κυβερνητική καταστολή [5] των διαμαρτυριών κατά του καθεστώτος τον περασμένο Νοέμβριο, για να μην αναφέρουμε την κατάρριψη [6] από τους Φρουρούς της Επανάστασης στις 8 Ιανουαρίου 2020 ενός ουκρανικού επιβατικού αεροπλάνου, σκοτώνοντας 176 επιβάτες. Μια άλλη μαζική σύλληψη έλαβε χώρα, όταν ξέσπασαν [7] διαμαρτυρίες, αφότου η κυβέρνηση, ύστερα υπό διεθνή πίεση, ομολόγησε ότι είχε πράγματι καταρρίψει το αεροσκάφος κατά λάθος. Δεν υπάρχουν ακόμα ειδήσεις για το τι συνέβη με τους χιλιάδες, που συνελήφθησαν κατά τις διαδηλώσεις του Νοεμβρίου και του Ιανουαρίου.
Ποιος θα είναι ο αντίκτυπος της νέας πολιτικής;
Τα εθνικά δελτία ταυτότητας αποτελούν προϋπόθεση για τα πάντα στο Ιράν, όπως εγγραφή σε πανεπιστήμιο, απόκτηση διαβατηρίου, πώληση και η αγορά ακινήτων και αυτοκινήτων, κρατήσεις ξενοδοχείων και πτήσεων, απόκτηση αδειών εργασίας, τραπεζικές συναλλαγές, υποβολή παραπόνων και πρόσβαση σε σύνταξη. Όπως δήλωσε στο Global Voices ο Simin Fahandej, εκπρόσωπος των Μπαχάι στα Ηνωμένα Έθνη, “η μη απόκτησή της μπορεί να καταστήσει τις καθημερινές δραστηριότητες σχεδόν αδύνατες.”
“Το σιιτικό κράτος θέλει να κρατήσει τις μειονότητες περιθωριοποιημένες, ώστε να διατηρήσει την εξουσία”, δήλωσε [2] στο Άρθρο 18, μία οργάνωση για τα θρησκευτικά δικαιώματα, ο Behnaz Hosseini, ερευνητής από την Ευρώπη που δημοσίευσε πολυάριθμα άρθρα και βιβλία για τις θρησκευτικές μειονότητες. “Το καθεστώς εντείνει την πίεση”, προς τις μειονότητες για να τις αναγκάσει να μεταναστεύσουν ή, στην περίπτωση του Yarsan, για να τους αποστερήσει την ταυτότητά τους, εξισλαμίζοντάς τους.”
40 χρόνια διώξεων και διακρίσεων
Οι διωγμοί των θρησκευτικών μειονοτήτων άρχισαν στις πρώτες ημέρες της Επανάστασης, με τη σύλληψη και εκτέλεση των Μπαχάι και τις εξωδικαστικές δολοφονίες όσων είχαν μεταστραφεί στον Χριστιανισμό και εκείνων, που τους υπερασπίστηκαν. Άτομα, που ανήκουν ακόμη και σε αναγνωρισμένες μειονότητες, συμπεριλαμβανομένων των Σουνιτών Μουσουλμάνων, έγιναν στην καλύτερη περίπτωση πολίτες δεύτερης ή και τρίτης κατηγορίας
“Η δίωξη των Μπαχάι από την Ισλαμική Δημοκρατία υπήρξε μια συνεπής πολιτική τα τελευταία 40 χρόνια”, δήλωσε στο Global Voices ο Afshin Shahi, ανώτερος λέκτορας Πολιτικής της Μέσης Ανατολής και Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο του Μπράντφορντ. “Ακόμη και κάτω από πιο μετριοπαθείς κυβερνήσεις, η κοινότητα των Μπαχάι έχει αντιμετωπίσει διακρίσεις. Ιστορικά το καθεστώς θεωρούσε τα μέλη της κοινότητας των Μπαχάι ως την ενδεχόμενη πέμπτη στήλη. Αυτό προέκυψε από μια πολιτική παράνοια, που συγχωνεύτηκε με θρησκευτικές προκαταλήψεις. Σε μια εποχή, που το καθεστώς αντιμετωπίζει αυξανόμενες προκλήσεις, δεν εκπλήσσομαι που έχουν λάβει νέα μέτρα για να ασκήσουν περαιτέρω πίεση σε αυτή την ευάλωτη κοινότητα.”
Σύμφωνα με τον Simin Fahandej, οι Μπαχάι εξακολουθούν να στερούνται πρόσβασης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση στο Ιράν, αλλά και να τους απαγορεύεται η απασχόληση στο δημόσιο τομέα και η λήψη οφελών από το συνταξιοδοτικό σύστημα. “Οι Μπαχάι αιτούντες σε πανεπιστήμια έχουν απομακρυνθεί με το πρώτο εμπόδιο λέγοντάς τους ότι οι φάκελοί τους είναι “ατελείς”, δήλωσε ο Fahandej στο Global Voices. “Ακόμα και όταν οι Μπαχάι είναι σε θέση να εγγραφούν, εκδιώκονται σύντομα αφότου ταυτοποιηθούν ως Μπαχάι.”
“Βασικά, τα τελευταία 40 χρόνια, η ιρανική κυβέρνηση έχει χρησιμοποιήσει κάθε τακτική για να αναγκάσει τους Μπαχάι να που ψέματα για την πίστη τους”, δήλωσε ο Fahandej. “Στα πρώτα χρόνια της επανάστασης, είπαν στους Μπαχάι ότι, εάν απλώς αρνούνταν την πίστη τους, δε θα εκτελούνταν. Έπρεπε να επιλέξουν μεταξύ της πίστης τους και του δικαιώματος στην εργασία και τώρα μεταξύ της πίστης τους και του δικαιώματος της ιθαγένειας. Η αλήθεια θεωρείται από τους Μπαχάι ότι είναι το “θεμέλιο όλων των ανθρώπινων αρετών” και έτσι οι Μπαχάι δεν λένε ψέματα για την πίστη τους. Το νέο ζήτημα με τα δελτία ταυτότητας είναι απλά άλλο ένα πράγμα, που προσπαθεί να κάνει τους Μπαχάι να αρνηθούν και να πουν ψέματα για την πίστη τους.”
Τι μπορεί να γίνει;
Με αυτή την τελευταία κίνηση, η Ισλαμική Δημοκρατία όχι μόνο παραβιάζει την Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων [8], την οποία έχει υπογράψει, αλλά και το δικό της Σύνταγμα.
Το άρθρο 18 της Οικουμενικής Διακήρυξης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα ορίζει ότι “ο καθένας έχει δικαίωμα στην ελευθερία της σκέψης, της συνείδησης και της θρησκείας. Αυτό το δικαίωμα περιλαμβάνει την ελευθερία να αλλάξει τη θρησκεία ή τις πεποιθήσεις του και την ελευθερία να εκδηλώνει τη θρησκεία ή τις πεποιθήσεις του στη διδασκαλία, την πρακτική, τη λατρεία και την τήρηση, είτε μόνος του είτε σε κοινοτικό επίπεδο με άλλους και σε δημόσιο ή ιδιωτικό τομέα.”
Το άρθρο 19 του ιδίου συντάγματος του Ιράν αναφέρει: “Όλοι οι άνθρωποι του Ιράν, όποια και αν είναι η εθνική ομάδα ή η φυλή στην οποία ανήκουν, απολαμβάνουν ίσα δικαιώματα και το χρώμα, η φυλή, η γλώσσα και τα παρόμοια, δεν αποδίδουν κανένα προνόμιο.”
Με την κατάργηση της επιλογής “άλλες θρησκείες” από την αίτηση εθνικής ταυτότητας, εκατομμύρια άτομα στο Ιράν που ανήκουν σε θρησκευτικές μειονότητες βρίσκονται να εξαιρούνται από “όλους τους ανθρώπους του Ιράν.”
Ο Simin Fahandej πιστεύει στη διεθνή δράση. “Η Διεθνής Κοινότητα Μπαχάι αναφέρει αυτές τις παραβιάσεις στις υπηρεσίες των Ηνωμένων Εθνών σε διεθνές επίπεδο”, λέει ο Fahandej. “Οι διεθνείς πιέσεις είναι πάντοτε χρήσιμες για να καταστήσουν τις κυβερνήσεις υπεύθυνες να βασίζονται στις δικές τους δεσμεύσεις και υποχρεώσεις στο διεθνές επίπεδο. Οι κυβερνήσεις δεν θέλουν να θεωρηθούν παραβάτες των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και, ως εκ τούτου, η διεθνής προβολή αυτών των θεμάτων και η ευαισθητοποίησή τους είναι σημαντική πτυχή της αναζήτησης δικαιοσύνης.”