- Global Voices στα Ελληνικά - https://el.globalvoices.org -

#ΠεριθωριοποιημένοAadhaar: Μήπως το Aadhaar της Ινδίας επιτρέπει περισσότερους αποκλεισμούς στην κοινωνική πρόνοια για τις περιθωριοποιημένες κοινότητες;

Κατηγορίες: Νότια Ασία, Ινδία, Ανάπτυξη, Ανθρώπινα Δικαιώματα, Διακυβέρνηση, Μέσα των πολιτών, Τεχνολογία, GV Advocacy, Rising Voices
Ramani, a Lanjia Sora language speaker walking in her home in Rayagada district, Odisha, India. (Image by author, CC-BY-SA 4.0 License)

Η Ramani, που μιλά την γλώσσα Lanjia Sora, περπατά προς το σπίτι της στην περιοχή Rayagada, του κρατιδίου Ορίσα στην Ινδία. (Εικόνα από τον συγγραφέα, άδεια CC-BY-SA 4.0)

Αυτό το άρθρο δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά στο Yoti [1] ως μέρος της Υποτροφίας Ψηφιακής Ταυτότητας [2] Subhashish Panigrahi. Μετά από επιμέλεια, δημοσιεύεται στο Global Voices.

Η πρόσφατη έκθεση της Δήλωσης Aadhaar [3], η οποία δηλώνει στατιστικά ότι η ινδική ψηφιακή ταυτότητα ήταν ως επί το πλείστον επωφελής με έναν αμελητέο αποκλεισμό, είναι συγχρονισμένη με τους κατασκευαστές της τεχνολογίας και σε μεγάλο βαθμό με την ινδική κυβέρνηση. Ωστόσο, οι προοπτικές, που αντανακλώνται μέσω συνεντεύξεων με περιθωριοποιημένες κοινότητες και άλλους εμπειρογνώμονες των ενδιαφερομένων μερών, αποδεικνύονται διαφορετικές.

Η έκθεση υποστηρίζει ότι το 92% των 167.000 ερωτηθέντων είναι “ικανοποιημένοι με το Aadhaar” και το 90% “πιστεύουν ότι τα δεδομένα τους είναι ασφαλή στο σύστημα Aadhaar”.

Ωστόσο, η έκθεση δεν αφορούσε την παρακολούθηση και τους κινδύνους για το δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή, το οποίο είναι ζωτικής σημασίας για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τα ψηφιακά δικαιώματα του 1,3 δισεκατομμυρίου κατοίκων της Ινδίας (1,23 δισεκατομμύρια από τα 1,3 δισεκατομμύρια άτομα [4] έχουν εγγραφεί στο Aadhaar μέχρι την 1η Ιανουαρίου 2020). Η έκθεση δημοσιεύθηκε από τη διεθνή συμβουλευτική εταιρεία Dalberg Global Development Advisors με την υποστήριξη του Δικτύου Omidyar.

Η ινδική κυβέρνηση τοποθετεί συχνά την εθνική ασφάλεια του κράτους πάνω από αυτά τα ατομικά δικαιώματα, μία ανησυχία που ενισχύθηκε πρόσφατα με τις συνεχιζόμενες συζητήσεις γύρω από το Νομοσχέδιο για την Προστασία των Προσωπικών Δεδομένων του 2019 [5] (διαβάστε το προτεινόμενο νομοσχέδιο εδώ [6]), το οποίο μπορεί να δώσει στις κυβερνητικές υπηρεσίες πρόσβαση στα ιδιωτικά δεδομένα των πολιτών.

Τι είναι το Aadhaar?

Το Aadhaar είναι ένας μοναδικός αριθμός 12 ψηφίων, που παρέχεται από τον δημόσιο οργανισμό Αρχή Μοναδικής Ταυτοποίησης της Ινδίας [7] (UIDAI), τον οποίο μπορούν να αποκτήσουν οι κάτοικοι της Ινδίας παρέχοντας τα βιομετρικά δεδομένα και τα δημογραφικά στοιχεία τους. Ο Aadhaar συνδέεται με μια σειρά από υπηρεσίες ωφέλειας για τους πολίτες και διάφορα θέματα υλικοτεχνικής υποστήριξης οδήγησαν στον αποκλεισμό πολλών περιθωριοποιημένων κοινοτήτων. Ομοίως, η χρήση δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα στον Aadhaar για τον έλεγχο της ταυτότητας από δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς προκάλεσε σοβαρά ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Η Μοναδική Ταυτότητα [7] (UID) χρησιμοποιείται για την επισήμανση των πολιτών της Ινδίας με το Aadhaar [8] συγκεντρώνοντας μια σειρά προσωπικών δεδομένων (συμπεριλαμβανομένων των βιομετρικών στοιχείων). Σε αντίθεση με μια λαϊκή παρερμηνεία ότι το Aadhaar είναι μια ακόμη “κάρτα [9]“, που παρέχει στους Ινδούς πολίτες μια μορφή ταυτότητας, είναι απλώς ένας αριθμός.

Ερευνητικά θέματα

Τα 20 άτομα, των οποίων οι συνεντεύξεις αποτελούν τη βάση αυτής της έκθεσης, προέρχονται από κοινότητες, που περιθωριοποιούνται με βάση κοινωνικούς και οικονομικούς παράγοντες και εδρεύουν στις ινδικές πολιτείες Ορίσα και Ουταράχαντ σε τέσσερις διαφορετικές τοποθεσίες. Πέντε (33%) από τους ερωτηθέντες ήταν γυναίκες και δύο από αυτές ήταν αναλφάβητες, ενώ οι άντρες, που τους πήραν συνέντευξη, ήταν όλοι γραμματισμένοι. Οι ερωτώμενοι από το κρατίδιο Ορίσα ήταν από δύο κοινότητες αντιβάσι [10] (γηγενείς) — τις Lanjia Sora και Jurai Sora [11], ενώ οι συνεντεύξεις από το κρατίδιο Ουταράχαντ ήταν από χαμηλά οικονομικές ομάδες.

Η άλλη ομάδα ερωτηθέντων ήταν κύριοι ενδιαφερόμενοι, συμπεριλαμβανομένων δικηγόρων για τα ανθρώπινα δικαιώματα και ακτιβιστών, δικηγόρων, εθνογράφων και ακαδημαϊκών και άλλων ερευνητών.

Aadhaar, κοινωνικά οφέλη και αποκλεισμός

Καθώς το Aadhaar συνδέθηκε και συνεχίζει να συνδέεται με πολλές υπηρεσίες ωφέλειας για τους πολίτες, οι αρχές τείνουν να χρησιμοποιούν την ταυτοποίηση και τον έλεγχο ταυτότητας βασισμένο στο σκανάρισμα των δακτυλικών αποτυπωμάτων. Υπηρεσίες όπως η κρατική σύνταξη ή οι παροχές (τρόφιμα, καύσιμα κλπ.) — ή ακόμη και η επιδοτούμενη υγειονομική περίθαλψη — εισπράττονται από άτομα, τα οποία γενικά περιθωριοποιούνται με βάση την ηλικία, την παιδεία, την πρόσβαση σε δημόσιες πληροφορίες στη γλώσσα τους κτλ. Η ασθένεια ή η χειρωνακτική εργασία μπορεί να προκαλέσει απώλεια ή αλλαγή των δακτυλικών αποτυπωμάτων, τα οποία ίσως χρειαστεί να ενημερώνονται περιοδικά. Μια τέτοια περίπτωση μπορεί να κάνει τον έλεγχο των δακτυλικών αποτυπωμάτων να αποτύχει.

“Για κάποιον, που είναι ήδη μέρος ενός δημόσιου συστήματος και ήδη λαμβάνει τα οφέλη του, η πολυπλοκότητα του να συνδέσει τα πάντα μέσω του Aadhaar καθίσταται δύσκολη”, λέει ένας ερευνητής-συνεντευξιαζόμενος (ο οποίος δεν ήθελε να ονομαστεί), που μελετά την παραλαβή των δημόσιων παροχών όπως οι συντάξεις και το Δημόσιο Σύστημα Διανομής [12] (PDS), μια ομοσπονδιακή κυβερνητική πρωτοβουλία για την παροχή τροφίμων και ουσιωδών αγαθών σε άτομα, που έχουν ανάγκη, με στόχο την εξάλειψη της φτώχειας στις αγροτικές περιοχές των κρατιδίων Καρνατάκα, Άντρα Πραντές και Τελανγκάνα. Προσθέτει ότι “οι άνθρωποι, που κάνουν χειρωνακτική εργασία, έχουν ασθένεια ή βρίσκονται σε γήρας (ή οτιδήποτε από αυτούς τους συνδυασμούς) συχνά βρίσκουν ότι τα δακτυλικά τους αποτυπώματα δεν ανιχνεύονται ή δεν έχουν πιστοποιηθεί”, ενώ τονίζει ότι ο τρόπος, με τον οποίο ο έλεγχος ταυτοτήτων χρησιμοποιεί έναν αριθμό κινητού ή βιομετρικό αριθμό (πρέπει να είναι είτε το ένα είτε το άλλο στην περίπτωση του Aadhaar), έχει πολλά μειονεκτήματα, τόνισαν επίσης η ερευνήτρια θεμάτων και δικηγόρος ανθρωπίνων δικαιωμάτων Δρ. Ούσα Ραμανάθαν και ο δικηγόρος Rahul Narayan.

Σύμφωνα με την Δρ. Ραμανάθαν: “Η διατήρηση ενός έγκυρου κινητού αριθμού ή η διατήρηση του ίδιου τηλεφωνικού αριθμού που χρησιμοποιήθηκε κατά την εγγραφή, η αποτυχία ενημέρωσης του αριθμού μπορεί να οδηγήσει σε αποκλεισμό” κι αυτό είναι μια τεράστια πρόκληση, που “οι τεχνο-ουτοπικοί” η ομάδων των ειδικών πίσω από το Aadhaar – λόγω των προνομίων τους, και της έλλειψη γνώσης της επίγειας πραγματικότητας – απέτυχαν να καταλάβουν.”

Ο αναγνωρισμένος δικηγόρος Shyam Divan αποκαλεί το σύστημα Aadhaar “απάνθρωπο”, καθώς επιτρέπει την άρνηση των μεριδίων φαγητού στους φτωχούς σε περίπτωση αποτυχίας στον έλεγχο ταυτότητας του Aadhaar με δακτυλικά αποτυπώματα. Μέχρι το Νοέμβριο του 2018, οι ακτιβιστές της καμπάνιας Δικαίωμα Στο Φαγητό στην ινδική πολιτεία Τζαρκάντ ανέφεραν ότι 17 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους [13] μόνο στη Τζαρκάντ λόγω της αποτυχίας τους να συνδέσουν τις κάρτες για το συσσίτιο με το Aadhaar – παρόλο που η κρατική αναφορά του Aadhaar [14] αναφέρει ότι το 80% των ανθρώπων νοιώθουν ότι “το Aadhaar έχει καταστήσει πιο αξιόπιστα τα σιτηρέσια PDS, τα συστήματα MGNREGS [15] ή τις κοινωνικές συντάξεις”. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η αποτυχία, όσο μικρή κι αν μπορεί να φαίνεται σε ποσοστιαία βάση, είναι μαζική στην πραγματικότητα όταν θεωρείτε ότι υπάρχουν 1,3 δισεκατομμύρια άνθρωποι στην Ινδία. “Χρειάστηκε ένας χρόνος για να πάρω την Aadhaar κάρτα μου”, λέει η Manjula, μια σαραντάρα νοικοκυρά της φυλής Lanjia Sora από την περιοχή Gajapati του κρατιδίου Ορίσα.

Μοναδικό, πανταχού παρών και καθολικό: Χαρακτηριστικά ή συστημικά ελαττώματα

Ο πρώην πρόεδρος της UIDAI Nandan Nilekani, ο οποίος ηγήθηκε της ανάπτυξης του Aadhaar κατά την περίοδο 2008-2009, περιέγραψε τους τρεις κύριους πυλώνες του — Μοναδικό, Πανταχού Παρών και Οικουμενικό. Η Δρ. Ραμανάθαν, η οποία ήταν μέρος μερικών από τις συζητήσεις στις οποίες ηγούνταν ο Nilekani, αναγνώρισε νωρίς ότι το Aadhaar δεν είναι αυτό για το οποίο σχεδιάστηκε. Εξήγησε:

  • το “Μοναδικό” κομμάτι δεν ήταν να δώσει μια μοναδική ταυτότητα σε κάθε πολίτη αλλά να χρησιμοποιήσει το Aadhaar ως εργαλείο για την ταυτοποίησή τους
  • το “Πανταχού Παρόν” σχέδιο ήταν να συνδέσει τα αρχεία κάθε κατοίκου της Ινδίας που είναι διάσπαρτα σε βάσεις δεδομένων
  • το “Καθολικό” χαρακτηριστικό κάνει κάθε άνθρωπο να αισθάνεται υποχρεωμένος να εγγραφεί στο Aadhaar, παρόλο που η εγγραφή διαφημίζεται ως εθελοντική

“Ήταν σαφές από την αρχή ότι οι άνθρωποι που θα υποφέρουν περισσότερο είναι οι φτωχοί. Ως μη δοκιμασμένη τεχνολογία που επιβάλλεται στους ανθρώπους, ολόκληρο το έργο έπεσε στις πλάτες των φτωχών χωρίς να γνωρίζει αν θα μπορούσε να λειτουργήσει ένα τέτοιο ID. Το Aadhaar δεν είναι κάρτα, αλλά ένας αριθμός, που συνδέεται με ένα βιομετρικό δεδομένο. Εάν το βιομετρικό δεν λειτουργεί, δεν λειτουργεί και ο αριθμός”, πρόσθεσε η Δρ. Ραμανάθαν.

Ο Rahul Narayan, δικηγόρος στο Ανώτατο Δικαστήριο της Ινδίας, θεωρεί ότι το σχέδιο του Aadhaar έχει μια εντυπωσιακή και επικίνδυνη ομοιότητα με τις δομές διακυβέρνησης που δημιούργησε ο Στάλιν ή ο Χίτλερ. Ο Narayan είναι εξοργισμένος από την ιδέα της συγκέντρωσης δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα που συλλέγονται από δημόσιες και ιδιωτικές υπηρεσίες χρησιμοποιώντας το Aadhaar.

Πρόσβαση στις πληροφορίες

Η έλλειψη πρόσβασης σε πληροφορίες εμφανίστηκε ως ένας τεράστιος παράγοντας περιθωριοποίησης στις συνεντεύξεις του τομέα. Η Ramani, μια 70χρονη της φυλής Jurai Sora από την περιοχή Rayagada του κρατιδίου Ορίσα, αφηγείται πώς αυτή και άλλοι αναλφάβητοι από το χωριό της υπέφεραν κατά τη διάρκεια της εγγραφής στο Aadhaar. Εμπιστεύτηκαν δίγλωσσους υπαλλήλους και άλλους για βοήθεια στη μετάφραση. “Οι δημόσιες ανακοινώσεις γίνονταν από τον Endia” (προέρχεται από την λέξη “Ινδία”, αναφέρεται εδώ σε ένα δίγλωσσο πρόσωπο, που κάνει δημόσιες ανακοινώσεις στους ανθρώπους) λέει ο Dinabandhu, ένας ηλικιωμένος άνδρας της φυλής Lanjia Sora.

Σε μια χώρα με περισσότερες από 700 γλώσσες (μόνο 22 αναγνωρίζονται επισήμως) και 74,8% ποσοστό αλφαβητισμού, χρησιμοποιούνται περίπου μόνο 12 γλώσσες για την επίσημη εφαρμογή του Aadhaar. Ο ισχυρισμός ότι το 92% των κατόχων του Aadhaar είναι ικανοποιημένοι με αυτό και το 90% πιστεύουν ότι τα δεδομένα τους είναι ασφαλή με την κυβέρνηση στην Δήλωση Aadhaar [14] φαίνεται εξαιρετικά φιλόδοξος και ανεφάρμοστος.

Παρά τις τεράστιες προσπάθειες για να καταστήσει το Aadhaar το καλύτερο σύστημα για την επαλήθευση της ταυτότητας για πολλές δημόσιες και ιδιωτικές υπηρεσίες, το Άρθρο 9 [16] της Πράξης του Aadhaar του 2016 – το οποίο αφορά τη χρήση της αυθεντικότητας ως απόδειξη της υπηκοότητας και της κατοικίας – ονομάστηκε “αντισυνταγματικό [17]” σε Ετυμηγορία του Ανωτάτου Δικαστηρίου που εκδόθηκε τον Δεκέμβριο του 2019. Πολλές κοινότητες κατά τη διάρκεια αυτών των συνεντεύξεων ήταν ευτυχείς να έχουν μια “κάρτα” Aadhaar για τον εαυτό τους ως δικαίωμα και τώρα απέτυχαν να φανταστούν τη ζωή τους χωρίς μία τέτοια.