Για τους Ροχίνγκια πρόσφυγες, τα συστήματα αναγνώρισης ταυτοτήτων έχουν προκαλέσει εξαναγκασμό, βία και άρνηση της εθνοτικής ταυτότητας

Μια γυναίκα Ροχίνγκια από τη Μιανμάρ κρατά μια φωτογραφία SweTinSit. Επτά από τους ανθρώπους που απεικονίζονται σκοτώθηκαν στις στρατιωτικές επιχειρήσεις “εκκαθάρισης” στο βόρειο κράτος Ρακίν τον Αύγουστο του 2017. Η φωτογραφία είναι ευγενική προσφορά του Shafiur Rahman.

Η Taslima έτρεμε την ημέρα. Ήταν το SweTinSit, μια ετήσια απογραφή πληθυσμού, που διενεργούνταν από κυβερνητικούς αξιωματούχους της Μιανμάρ στη βόρεια πολιτεία Ρακάιν. Στρατιωτικοί, αστυνομικοί και τελωνειακοί υπάλληλοι θα περνούσαν γρήγορα και θα συνέλεγαν δεδομένα σχετικά με τις οικογένειες Ροχίνγκια: παρακολούθηση της γέννησης των παιδιών, φωτογράφιση των μελών της οικογένειας και καταγραφή των ονομάτων τους. Αυτά το 2016, όταν οι εντάσεις στην Ρακάιν κλιμακώθηκαν.

Για πολλούς ανθρώπους Ροχίνγκια, όπως η Taslima και άλλοι στο χωριό της, το Tula Toli, το SweTinSit ήταν ένας υποχρεωτικός και έντονος έλεγχος και ήταν πάντα απρόβλεπτος. Αν κάποιος απουσιάζει κατά τη διάρκεια ενός SweTinSit, οι συγγενείς του μπορεί να υποστούν εκβιασμούς, φυλακίσεις, αυθαίρετες φορολογίες ή και χειρότερα. Το προηγούμενο έτος, μία συγγενής της Taslima βιάστηκε από έναν στρατιωτικό αξιωματικό.

Στο SweTinSit του 2016, ο γαμπρός της Taslima είχε πάει να εργαστεί έξω από το χωριό για να αποπληρώσει ένα χρέος. Φοβούμενος ότι θα συλληφθεί για την απουσία του αδελφού του, ο σύζυγος της Taslima εξαφανίστηκε για τις τρεις μέρες, που χρειάζονταν για να ολοκληρωθεί η απογραφή στο Tula Toli. Η Taslima κατέβαλε πρόστιμο 300.000 κυάτ (208 δολάρια) για τον γαμπρό της και ένα επιπλέον πρόστιμο 200.000 κυάτ (138 δολάρια) για το σύζυγό της.

Οι αξιωματικοί την προειδοποίησαν ότι, εάν ο σύζυγός της δεν επέστρεφε, ενώ η απογραφή θα ήταν ακόμα σε εξέλιξη, θα υπήρχαν και άλλες συνέπειες. Τις πρώτες πρωινές ώρες της επόμενης ημέρας, η Taslima λέει ότι τέσσερις άνδρες, συμπεριλαμβανομένου του προέδρου του χωριού Aung Ko Sein, μπήκαν στην καλύβα της και τη βίασαν μπροστά στα δύο μικρά παιδιά της.

Από το SweTinSit στη Μιανμάρ στις “έξυπνες κάρτες” στο Μπανγκλαντές

Συνάντησα και πήρα συνέντευξη από την Taslima το 2018, αφότου, μαζί με εκατοντάδες χιλιάδες Μουσουλμάνους Ροχίνγκια όπως και η ίδια, είχαν φύγει από την πολιτεία Ρακάιν για το Μπανγκλαντές.

Αυτή τη στιγμή, οι κατάλογοι και οι φωτογραφίες, που παρήχθησαν κατά τη διάρκεια του SweTinSit, αποτελούσαν τις μοναδικές μορφές επίσημης καταγραφής της κυβέρνησης της Μιανμάρ, που πολλοί από αυτούς είχαν. Οι Αρχές δεν χορηγούν υπηκοότητα στους ανθρώπους Ροχίνγκια, που γεννήθηκαν στο έδαφος της Μιανμάρ. Στα συστήματα κρατικής τεκμηρίωσης και στη ρητορική, οι Ροχίνγκια αναφέρονται ως “Μπενγκάλι”, υποδηλώνοντας εσφαλμένα ότι είναι μετανάστες από το Μπανγκλαντές.

Στο Μπανγκλαντές, οι φωτογραφίες και οι λίστες από το SweTinSit έγιναν φορητές αναμνήσεις αγαπημένων, χιλιάδες από τους οποίους έχασαν τη ζωή τους στις αποκαλούμενες “διαδικασίες εκκαθάρισης”. Αυτά τα έγγραφα είναι επίσης ενδεχομένως η πιο επιτακτική απαίτηση για την ιθαγένεια που έχουν οι πρόσφυγες Ροχίνγκια, δεδομένου ότι πολλά από αυτά τα αρχεία πάνε δεκαετίες πίσω.

Αφού έφθασαν στο Μπανγκλαντές, στο στρατόπεδο Balukhali, η Taslima έμαθε ότι τα μέλη της οικογενείας της θα πρέπει να εγγραφούν στις Αρχές των στρατοπέδων, προκειμένου να λάβουν κουπόνια τροφίμων. Για να εγγραφούν, η Taslima και τα μέλη της οικογένειάς της είχαν την υποχρέωση να υποβάλουν τις πληροφορίες τους, τα δακτυλικά αποτυπώματα και σάρωση της ίριδας, τα οποία θα συλλεχθούν και θα καταγραφούν σε βιομετρικές “έξυπνες κάρτες“.

Μιλώντας με άλλους στο στρατόπεδο, η Taslima και ο σύζυγός της άκουσαν διαφορετικές απόψεις για τις έξυπνες κάρτες. Όμως οι ανησυχίες έγιναν ισχυρότερες και η αντίθεση στις “έξυπνες κάρτες” γεννήθηκε και εξαπλώθηκε. Πολλοί πρόσφυγες αρνήθηκαν να πιστέψουν ότι η κάρτα ήταν απλώς μια πρακτική ανάγκη για διαχείριση και παράδοση βοήθειας, ότι δεν είχε κανένα κοινωνικό ή πολιτικό νόημα.

Στο Twitter, ο επικεφαλής της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες (UNHCR) Filippo Grandi αποκάλεσε την έξυπνη κάρτα ως “προσωπικό έγγραφο, που αποτελεί επίσης ένα απτό σημάδι αξιοπρέπειας και ελπίδας”. Αλλά πολλοί Ροχίνγκια διαφώνησαν. Στο επίκεντρο της υποψίας τους υπάρχει το γεγονός ότι οι κάρτες δεν περιλάμβαναν τη λέξη “Ροχίνγκια”, αν και η βάση δεδομένων για τις έξυπνες κάρτες περιλαμβάνει αυτές τις πληροφορίες. Η ίδια η κάρτα περιγράφει τους κατόχους καρτών Ροχίνγκια ως “Δια της βίας εκτοπισθέντες πολίτες της Μιανμάρ”.

Τι σημαίνει ένα όνομα;

Μπορεί κανείς να φανταστεί ότι η ονομασία “πολίτες της Μιανμάρ” θα ήταν ευνοϊκή για πολλούς Ροχίνγκια, οι οποίοι εδώ και δεκαετίες αγωνίστηκαν ενάντια στην άρνηση της κυβέρνησης της Μιανμάρ να τους παραχωρήσει την ιθαγένεια.

Ο Nay San Lwin, εξέχων Ροχίνγκια ακτιβιστής και συντονιστής της ομάδας της διασποράς Ελεύθερος Συνασπισμός των Ροχίνγκια, μου είπε:

Δεν αποτελεί συνήθη πρακτική [να συμπεριληφθεί η εθνικότητα κάποιου σε μια ταυτότητα]. Αλλά οι άνθρωποι στα στρατόπεδα αισθάνονται πολύ έντονα για το εθνοτικό τους όνομα, δεδομένης της εμπειρίας τους να φέρουν την ετικέτα “Μπενγκάλι” στη Μιανμάρ. Ήθελαν να εξασφαλίσουν την ταυτότητά τους ως Ροχίνγκια σε μια κάρτα τελικά. Θεώρησαν ότι θα ισοδυναμούσε με κάποια διεθνή αναγνώριση της εθνοτικής ταυτότητας των Ροχίνγκια.

Και για πολλούς, η απόφαση να μην συμπεριληφθεί ο όρος “Ροχίνγκια” έδειξε βαθύτερη συνεργασία μεταξύ των κυβερνήσεων του Μπανγκλαντές και της Μιανμάρ.

Αφού εγγραφείτε, ποιος μπορεί να έχει πρόσβαση στα δεδομένα σας;

Για πολλούς, ακόμη πιο ανησυχητική πτυχή της διαδικασίας ήταν ότι το έντυπο εγγραφής της βάσης δεδομένων περιελάμβανε την επιλογή να μοιραστούν τις πληροφορίες κάποιου με τις Αρχές της Μιανμάρ. Αυτό υποδηλώνει ότι η βιομετρική πληροφορία της έξυπνης κάρτας θα μοιραστεί με τη Μιανμάρ για επαναπατρισμό, ένας στόχος της κυβέρνησης του Μπαγκλαντές για πάνω από τέσσερις δεκαετίες.

Πολλοί φοβούνταν ότι τα δεδομένα από τις έξυπνες κάρτες θα ενσωματώνονταν στο Σύστημα Επαλήθευσης Εθνικής Κάρτας της κυβέρνησης της Μιανμάρ, μια αποτυχημένη προσπάθεια (ξεχωριστή από τη διαδικασία SweTinSit) για την καταχώρηση των Ροχίνγκια ως λαθρομεταναστών από το Μπανγκλαντές. Το έντυπο εγγραφής περιελάμβανε μια ερώτηση, “πότε φτάσατε στη Μιανμάρ και από ποια διαδρομή”, με την απάντηση να είναι συμπληρωμένη εκ των προτέρων. Για τους ανθρώπους Ροχίνγκια, οι κάρτες NVC τους χαρακτήριζαν ως αλλοδαπούς και τους στερούσαν τη νόμιμη ιδιότητά τους ως πολιτών της Μιανμάρ. Την ονόμασαν μάλιστα και “κάρτα γενοκτονίας”. Εκτός από εκείνους που εξαναγκάστηκαν να το πράξουν, οι άνθρωποι Ροχίνγκια αρνήθηκαν να εγγραφούν για την κάρτα.

Μέσα σε έξι μήνες από την εισροή περισσότερων από 700.000 ανθρώπων Ροχίνγκια στο Μπανγκλαντές τον Αύγουστο του 2017, η Μιανμάρ απέστειλε στο στρατόπεδο του Μπανγκλαντές τον Υπουργό Κοινωνικής Πρόνοιας, Δρ. Βιν Μάιατ Αϊ, για να “πείσει” τους πρόσφυγες να επιστρέψουν. Η αντιπροσωπεία του υποστήριξε ότι οι κάρτες NVC θα βοηθήσουν στην επαλήθευση της ταυτότητας των προσφύγων που επιστρέφουν στη Μιανμάρ. Υποσχέθηκε ότι οι κάτοχοι των καρτών θα έχουν τη δυνατότητα ελεύθερης κυκλοφορίας, πρόσβασης στην υγειονομική περίθαλψη και στην εκπαίδευση, καθώς και την άδεια διέλευσης των συνόρων.

Με την εισαγωγή των έξυπνων καρτών, οι ακτιβιστές φοβούνταν ότι τα κοινοποιημένα δεδομένα των έξυπνων καρτών τους θα επέτρεπαν και πάλι στη Μιανμάρ να προτείνει σε αυτούς την πολύ μισητή κάρτα NVC, μόνο που αυτή τη φορά αυτό θα γινόταν μέσω φορέων του ΟΗΕ που θα της προσέδιδαν νομιμότητα.

Μια ομάδα μέσα στο στρατόπεδο, που ονομάζεται Κοινότητα Arakan Ροχίνγκια για την Ειρήνη και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, αντιτάχθηκε δυναμικά στην έξυπνη κάρτα και οργάνωσε κάποια κινητοποίηση εναντίον της. Η οργάνωση δέχθηκε πιέσεις από τις αρχές, οπότε οι διαμαρτυρίες δεν ήταν τόσο διαδεδομένες και αργότερα ανακλήθηκαν τον Δεκέμβριο του 2018. Ο ηγέτης της ομάδας, Mohibullah, έσωσε την αξιοπρέπειά του υποστηρίζοντας ότι το όνομα Ροχίνγκια θα συμπεριληφθεί στη διαδικασία, αλλά αυτό δεν ήταν μια πραγματική νίκη για τους διαδηλωτές — το όνομα ήταν στον τομέα της βάσης δεδομένων από το 2017, όταν οι κάρτες εισήχθησαν για πρώτη φορά. Μέχρι σήμερα, το όνομα Ροχίνγκια εξακολουθεί να μην εμφανίζεται στην πραγματική έξυπνη κάρτα.

Οι πρόσφυγες χτυπήθηκαν, επειδή αρνήθηκαν την εγγραφή στην Έξυπνη Κάρτα

Η διαδικασία καταχώρισης της έξυπνης κάρτας έχει επίσης ενοχλήσει πολλούς πρόσφυγες. Το 2018 άρχισα να ακούω αναφορές για διάφορα είδη “παρατυπιών”, εξαναγκασμού και ξυλοδαρμών. Σε συνεντεύξεις που πραγματοποίησα, οι μάρτυρες ανέφεραν περιστατικά στο σημείο συλλογής πληροφοριών και ξυλοδαρμούς από αξιωματούχους.

Στις 10 Οκτωβρίου 2018, αρκετές γυναίκες στο στρατόπεδο Musini κατέγραψαν συνεντεύξεις σε βίντεο από μία κατάσταση αναταραχής, περιγράφοντας την άγρια συμπεριφορά, συμπεριλαμβανομένων ξυλοδαρμών, από τις αρχές των στρατοπέδων την προηγούμενη ημέρα. Ο Nay San Lwin, του Συνασπισμού Ελεύθερων Ροχίνγκια, αποφάσισε να πάρει τα βίντεο και να τα δείξει προσωπικά στον τότε Υπουργό Εξωτερικών του Μπανγκλαντές, Σαχιντούλ Χακ. Διαμαρτυρήθηκε ότι οι πρόσφυγες χτυπήθηκαν επειδή αρνήθηκαν την έξυπνη κάρτα.

Λίγο αργότερα, ο Nay San Lwin αποκλείστηκε από τα στρατόπεδα και οι υπηρεσίες πληροφοριών του Μπανγκλαντές άρχισαν να παρακολουθούν τις κινήσεις του. Ο επικεφαλής του γραφείου του Επιτρόπου Ανακούφισης και Επαναπατρισμού των Προσφύγων, Abul Kalam, εξέδωσε γρήγορα μία ανακοίνωση με την οποία αρνούνταν τα περιστατικά βίας.

Η οικογένεια της Taslima έλαβε τις έξυπνες κάρτες τον Ιούλιο του 2019, πολύ μετά την παύση της αναταραχής κατά των καρτών. Η Taslima λέει ότι αισθάνονταν ακόμα κάποια ανησυχία όταν είχαν συλλέξει τα βιομετρικά τους δεδομένα.

“Έπρεπε να σταθώ στην ουρά όλη τη μέρα”, είπε. “Μας είπαν ότι θα παρακρατούσαν μερίδες φαγητού και ότι δεν θα μπορούσαμε να παραμείνουμε στα στρατόπεδα, οπότε δεν είχαμε άλλη επιλογή”.

Όταν είπα ότι η έξυπνη κάρτα της θα κρατήσει πληροφορίες γι’ αυτήν για χρόνια, ίσως και δεκαετίες, η Taslima έδειξε μπερδεμένη.

“Θα μάθουν τα πάντα για μας”, είπε. “Αλλά ποτέ δεν μας είπαν τίποτα. Μας έβγαλαν επίσης και φωτογραφίες, όπως και στη Βιρμανία”.

Ξεκινήστε τη συζήτηση

Συντάκτες, παρακαλώ σύνδεση »

Οδηγίες

  • Όλα τα σχόλια ελέγχονται. Μην καταχωρείτε το σχόλιο σας πάνω από μία φορά γιατί θα θεωρηθεί spam.
  • Παρακαλούμε, δείξτε σεβασμό στους άλλους. Σχόλια τα οποία περιέχουν ρητορική μίσους, προσβολές ή προσωπικές επιθέσεις δεν θα καταχωρούνται.