- Global Voices στα Ελληνικά - https://el.globalvoices.org -

Δεν υπάρχει χώρος για τα διεμφυλικά άτομα στην αγορά εργασίας της Γεωργίας

Κατηγορίες: Κεντρική Ασία και Καύκασος, Γεωργία, Ανθρώπινα Δικαιώματα, ΛΟΑΤΚΙΑ+, Μέσα των πολιτών, Οικονομικά & επιχειρηματικότητα, Φύλο & ισότητα

Η διεμφυλική ακτιβίστρια Gabriela Roskipova-Romanova στο κατάλυμά της στην Τιφλίδα της Γεωργίας. Φωτογραφία (c): Tamuna Chkareuli. Χρησιμοποιείται με άδεια.

Αυτό το άρθρο έγινε πραγματικότητα μέσω μιας εταιρικής σχέσης με την Transitions [1], έναν εκδοτικό και εκπαιδευτικό οργανισμό με έδρα την Πράγα.

Στις 5 Φεβρουαρίου, μια διεμφυλική γυναίκα δέχθηκε βίαιη επίθεση, ενώ εργαζόταν νυχτερινή βάρδια σε σούπερ μάρκετ Spar στην Τιφλίδα, την πρωτεύουσα της Γεωργίας. Είναι σαφές ότι το θύμα, το οποίο προτιμά να παραμείνει ανώνυμο, δέχθηκε επίθεση λόγω της ταυτότητας φύλου της. Σύμφωνα με τη δικηγόρο της, την Tamar Zarkua, οι διεμφυλικοί άνθρωποι στη Γεωργία διατρέχουν τον κίνδυνο εγκλημάτων μίσους απλά περπατώντας στο δρόμο, ωστόσο οι περισσότερες επιθέσεις λαμβάνουν χώρα από τα χέρια πελατών στον τομέα των υπηρεσιών και στη σεξουαλική εργασία.

Είναι δύσκολο να εκτιμηθεί ο αριθμός των διεμφυλικών ατόμων στη Γεωργία σήμερα. Ενώ οι δημοσκοπήσεις της κοινής γνώμης από το 2019 αποκάλυψαν [2]γενικευμένες αρνητικές ή αμφίσημες στάσεις απέναντι στα δικαιώματα των σεξουαλικών μειονοτήτων (μόνο το 27% των Γεωργιανών όλων των ηλικιών πιστεύουν ότι είναι σημαντικό να προστατευθούν), δεν υπάρχουν συγκεκριμένα στοιχεία για τη στάση απέναντι στους διεμφυλικούς.

Παρ’ όλα αυτά, οι διεμφυλικοί, όπως και άλλα μέλη της ΛΟΑΤ κοινότητας, λένε πως συχνά έρχονται αντιμέτωποι με προκατάληψη για τον σεξουαλικό τους προσανατολισμό στην συντηρητική κοινωνία της Γεωργίας. Για τους διεμφυλικούς, αυτό το στίγμα αποτελεί ένα πρόσθετο εμπόδιο στον ανηφορικό αγώνα για την εξεύρεση ασφαλούς και μη επισφαλούς απασχόλησης, ένα πιεστικό ζήτημα [3]για τους ανθρώπους όλων των υποβάθρων και των ταυτοτήτων στη Γεωργία σήμερα.

Όπως δείχνουν οι ιστορίες της Gabriela και της Nata, η προσγείωση σε μια σταθερή δουλειά για τους διεμφυλικούς στη Γεωργία μπορεί να είναι σχεδόν αδύνατη.

Πετιούνται στους δρόμους

Όταν η Gabriela Roskipova-Romanova αποκαλύφθηκε δημόσια ως διεμφυλική, δεν ήταν εντελώς δική της απόφαση. Στη δουλειά, η 29χρονη αναγκάστηκε να επιλέξει μεταξύ της αναγνώρισης της ταυτότητας φύλου της και της διατήρησης της δουλειάς της. Επέλεξε την πρώτη, για να παραμείνει πιστή στη γυναικεία ταυτότητά της. Η οικογένεια της Gabriela την πέταξε έξω από το σπίτι.

Ανίκανη να βρει άλλη δουλειά, ασχολείται με τη σεξουαλική εργασία εδώ και 12 χρόνια.

“Δεν έχω καν δοκιμάσει να ξεκινήσω εργασία οπουδήποτε αλλού,” λέει η Gabriela. “Απλά δεν θέλω να αισθάνομαι ταπεινωμένη, όταν πάω στη συνέντευξη.”

Το 2014, η Γεωργία υιοθέτησε έναν νόμο κατά των διακρίσεων, ο οποίος θεωρητικά θα πρέπει να προστατεύει τους ΛΟΑΤ στον χώρο εργασίας. Ωστόσο, η Gabriela λέει ότι δεν έχει φέρει αλλαγές για τους διεμφυλικούς ανθρώπους. “Η κυβέρνηση δεν μας βλέπει. Και χωρίς νομική αναγνώριση του φύλου μας, ούτε και οι εργοδότες”, αναστενάζει.

Οι διεμφυλικές γυναίκες στη Γεωργία δεν έχουν ευρεία επιλογή εργοδοτών. Στην καλύτερη περίπτωση, καταλήγουν να εργάζονται στη φιλοξενία ή στον τομέα των ΜΚΟ. Στη χειρότερη περίπτωση, καταλήγουν στο δρόμο. Λόγω των χαμηλών μισθών και της έλλειψης οικογενειακής στήριξης, συχνά πρέπει να κάνουν συνδυασμό εργασιών για να επιβιώσουν.

Η Gabriela έβγαλε μόλις 20 λάρι (7 δολάρια) χθες το βράδυ. Ήδη χρωστάει τα μισά στην σπιτονοικοκυρά της. “Όλοι μας έχουμε εκδιωχθεί από τα σπίτια μας. Πρέπει να πληρώσουμε λογαριασμούς ενοικίου και κοινής ωφέλειας. Πρέπει να αγοράσουμε μέικ-απ. Πρέπει να πληρώνουμε τους ναύλους των ταξί, δεν τολμάμε να χρησιμοποιήσουμε τα μέσα μαζικής μεταφοράς”, εξηγεί. Η Gabriela έχει γείτονες άλλα δύο διεμφυλικά άτομα. Οι τρεις τους αλληλοβοηθούνται.

“Είστε εντελώς απροστάτευτοι [στο χώρο εργασίας και στο δρόμο], τόσο από τους πελάτες όσο και από την αστυνομία. Μερικές φορές οι πελάτες γίνονται επιθετικοί και δεν σε αφήνουν να φύγεις. Έχω κλειδωθεί σε σπίτια, ή με πήγαν σε απομακρυσμένα μέρη και με ξυλοκόπησαν. Έτρεχα με αίμα στο πρόσωπό μου, κάλεσα την αστυνομία και έκαναν νόημα σε διερχόμενα αυτοκίνητα για βοήθεια, αλλά κανείς δεν μπήκε στον κόπο να σταματήσει.”

Καθώς η Roskipova είναι ακτιβίστρια και συχνά δίνει συνεντεύξεις στα μέσα ενημέρωσης, έχει γίνει αναγνωρίσιμη. Πρόσφατα έγινε κάτι σαν υπερασπίστρια για τα νομικά δικαιώματα των διεμφυλικών εργαζομένων σεξουαλικών εργατών της Γεωργίας. “Μερικές φορές η αστυνομία ακολουθεί εμένα ή άλλες διεμφυλικές γυναίκες που έχουν ανάγκη να πουν το όνομά μου. Έχω διαβάσει τη νομοθεσία και ξέρω πώς να υπερασπιστώ τον εαυτό μου”, λέει η Roskipova.

“Μερικοί [ΛΟΑΤ άνθρωποι] δεν μπορούσαν καν να τελειώσουν το σχολείο, κι έτσι δεν ξέρουν τίποτα. Η φιλοδοξία μου τώρα είναι να εγγραφώ στο πανεπιστήμιο και να γίνω πραγματική δικηγόρος. Από τότε που έγινα διεμφυλική, έχω συνειδητοποιήσει ότι θέλω να βοηθήσω ανθρώπους σαν εμένα.”

“Έχω χάσει πολλά, αλλά είμαι ανακουφισμένη. Είμαι πιο ευτυχισμένη που είμαι ο εαυτός μου,” καταλήγει.

Χλευάζονται στην εργασία

Η Nata Talikishvili, 29 ετών, προσπάθησε όσο σκληρά μπορούσε ώστε να μην καταλήξει στη σεξουαλική εργασία, αλλά όλα ήταν μάταια.

“Ζούσα στο χωριό, έτσι έκανα οποιαδήποτε δουλειά: από το να φορτώνω σάκους μέχρι να εργάζομαι σε ένα εργοστάσιο πλαστικών. Δούλεψα ακόμα και σε ένα εργαστήριο τσιμεντοφραγμάτων. Αλλά με απέλυσαν χωρίς να πληρώσουν τους τελευταίους μισθούς μου, λέγοντας ότι ήμουν μία “αδύναμη τραβεστί”. Προσπάθησα ακόμη και να γίνω οδοκαθαρίστρια, σκέφτηκα ότι πάντα υπάρχει ανάγκη για μία τέτοια. Αλλά γέλασαν μαζί μου και στη συνέχεια με απέλυσαν.”

Η Nata έπρεπε να επιστρέψει στη σεξουαλική εργασία ανάμεσα σε άλλες δουλειές για να συντηρηθεί.

“Εργάστηκα σε ένα 24ωρο βενζινάδικο για 220 λάρι (79 δολάρια) το μήνα. Θα μπορούσα ακόμη και να κοιμηθώ και να κάνω ντους εκεί. Με τον καιρό, έγινα αρκετά γενναία για να φέρω τα ρούχα και τα τακούνια μου εκεί, αλλά κάποιος τα είδε. Μου είπαν να φύγω στη μέση της νύχτας, το υπόλοιπο της οποίας πέρασα στο δρόμο με άλλες σεξεργάτριες”, θυμάται η Nata.

Ως επιδέξια μαγείρισσα, η Nata άρχισε να ψάχνει για άλλες ευκαιρίες, όπου θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει το ταλέντο της. Πήρε μια θέση ως βοηθός σεφ στο Υπουργείο Άμυνας, όπου εργάστηκε δωρεάν για πέντε μήνες πριν λάβει τον πρώτο μισθό της.

“Για πρώτη φορά στη ζωή μου, έλαβα ένα μισθό, που μου επέτρεψε να κάνω ένα διάλειμμα από τη σεξουαλική εργασία. Φορούσα καπέλο στην κουζίνα για να μην δει κανείς τα μακριά μαλλιά μου. Αλλά μια μέρα ξέχασα να αφαιρέσω τη μάσκαρά μου και ένας από τους άνδρες το παρατήρησε.”

Ο συνάδελφος εκφόβισε τη Nata μέχρι που δεν άντεχε άλλο. “Έβγαλα το καπέλο και όλοι είδαν τα μακριά βαμμένα μαλλιά μου. Παραιτήθηκα προκαλώντας σκάνδαλο και ποτέ δεν κοίταξα πίσω.”

Αναζητώντας αναγνώριση

Η Nata κατάφερε τελικά να βγάλει τα προς το ζην δουλεύοντας με μερική απασχόληση για δύο ΜΚΟ και είναι ανακουφισμένη που δεν χρειάζεται να ρισκάρει τη ζωή της στους δρόμους πια. Κερδίζει ένα επαρκές ποσό και το σημαντικό, είναι σε θέση να εργαστεί χωρίς να θέτει σε κίνδυνο την ταυτότητά της. Ωστόσο, η Nata ισχυρίζεται ότι ακόμη και η εμπειρία της με τον μη κυβερνητικό τομέα επίσης δεν ήταν απαλλαγμένη από εκμετάλλευση.

Λέει ότι την χαροποιούσε να κάνει κάποια δουλειά δωρεάν, από τη διοργάνωση εκδηλώσεων μέχρι την παροχή επαφών. Αλλά μετά από κάποιο σημείο, εξηγεί, ως εδώ και μη παρέκει.

“Είμαι ακτιβίστρια, οπότε είναι φυσιολογική πρακτική για μένα. Αλλά όταν βλέπω ότι ο οργανισμός έχει τους πόρους για να με ενδυναμώσει, αλλά δεν θα το κάνει, πραγματικά με κάνει να νιώθω άσχημα”.

Η Keti Bakhtadze, δικηγόρος για την Ομάδα Υποστήριξης της Πρωτοβουλίας των Γυναικών (ένας από τους εργοδότες της Nata), λέει ότι τα προβλήματα απασχόλησης για τα διεμφυλικά άτομα μπορούν να ξεκινήσουν από νεαρή ηλικία.

“Δεν υπάρχουν ειδικοί για τους διεμφυλικούς εφήβους και δεν είναι σε θέση να λάβουν κατανόηση της έκφρασης του φύλου τους από την κοινωνία. Στο κολέγιο δεν αποκαλούνται με το όνομα της προτίμησής τους και πρέπει να επιβεβαιώσουν την ταυτότητα στα έγγραφά τους”, λέει η Bakhtadze.

Σύμφωνα με την Bakhtadze, αυτό σημαίνει ότι οι διεμφυλικοί άνθρωποι λαμβάνουν μόνο πρόσβαση στην εκπαίδευση εις βάρος της ταυτότητας των φύλων τους.

“Τέλος, καταλήγουν στην απασχόληση και αν τελικά βρουν τη δύναμη να αποκαλυφθούν δημόσια, πιθανότατα θα καταλήξουν να χάσουν τη δουλειά τους”.

Ωστόσο, υπάρχουν προσκλήσεις για περαιτέρω νομοθετικές αλλαγές. Τον Μάιο του 2019, ο ανεξάρτητος εμπειρογνώμονας των Ηνωμένων Εθνών για την προστασία από τη βία και τις διακρίσεις λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού και ταυτότητας φύλου δημοσίευσε μια έκθεση η οποία προέτρεπε τη Γεωργία να “εξασφαλίσει ότι η διαδικασία νομικής αναγνώρισης της ταυτότητας φύλου βασίζεται στην αυτοδιάθεση του αιτούντα, είναι μια απλή διοικητική διαδικασία, εξαιρείται από καταχρηστικές απαιτήσεις, αναγνωρίζει μη δυαδικές ταυτότητες και είναι προσβάσιμη σε ανήλικους.”

Ωστόσο, η Bakhtadze πιστεύει ότι το Υπουργείο Δικαιοσύνης δεν ενδιαφέρεται ακόμα να ξεκινήσει αυτή τη διαδικασία. “Προτιμούν να περιμένουν την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ)”, λέει. Η Bakhtadze αντιπροσωπεύει επί του παρόντος δύο διεμφυλικούς άνδρες που αμφισβητούν την άρνηση των γεωργιανών Αρχών να αναγνωρίσουν νομικά την αλλαγή φύλου τους.

Χωρίς περαιτέρω νομοθετικές και διοικητικές αλλαγές, συνεχίζει η Bakhtadze, οι διεμφυλικές γυναίκες θα πρέπει να συνεχίσουν να υποστηρίζουν τους εαυτούς τους με την παράνομη σεξουαλική εργασία, κατά την οποία αντιμετωπίζουν συχνά βία. Οι διεμφυλικοί άντρες, εν τω μεταξύ, θα συνεχίσουν να εργάζονται χωρίς συμβόλαια σε σχεδόν συνθήκες σκλαβιάς. “Κάθε μέρα, πιέζουμε αυτούς τους ανθρώπους να διαπράξουν διοικητικά εγκλήματα και τους αφήνουμε ευάλωτους”, προειδοποιεί η δικηγόρος.

Ένα άλλο ζήτημα, λέει η Bakhtadze, είναι ότι οι διεμφυλικοί συχνά φοβούνται να αποκαλύψουν την ταυτότητά τους μπροστά στον εργοδότη τους, όταν υπογράφουν τις συμβάσεις εργασίας τους, καθώς πρέπει να προσκομίζουν έγγραφα αναγνώρισης, που συχνά δεν αντικατοπτρίζουν την ταυτότητα φύλου τους. Υπογραμμίζει επίσης ότι η Γεωργία είναι μια μικρή χώρα: “η άρνηση μιας εργασίας λόγω ταυτότητας μπορεί να σημαίνει αυτόματα την απώλεια πιθανών θέσεων εργασίας στον ίδιο τομέα, καθώς οι εργοδότες γνωρίζουν ο ένας τον άλλο”.

Ωστόσο, ο Tamar Zarkua, δικηγόρος του Κινήματος Ισότητας, μια ΜΚΟ με έδρα την Τιφλίδα, μιλά για ορισμένες θετικές τάσεις στην πρόληψη των διακρίσεων στο χώρο εργασίας. Το Υπουργείο Εσωτερικών της Γεωργίας έχει ξεκινήσει εκπαιδευτικές δραστηριότητες για αστυνομικούς προκειμένου να εντοπίζουν και να τεκμηριώνουν καλύτερα τα αδικήματα που βασίζονται σε διακρίσεις. Ωστόσο, τα αποτελέσματα αυτών των εκπαιδεύσεων εξακολουθούν να είναι ασαφή, αφού “ακόμη και με πολλά τέτοια αδικήματα να έχουν τεκμηριωθεί το 2018, τα δικαστήρια έχουν διαπιστώσει κίνητρο διακρίσεων μόνο σε δύο περιπτώσεις”, λέει ο Zarkua.

Υπάρχει πάντα μια άλλη επιλογή για τους διεμφυλικούς ανθρώπους: να ζητήσουν άσυλο και να μην κοιτάξουν πίσω. Κουρασμένη από την πάλη για αναγνώριση και δίκαιη μεταχείριση, η Nata λέει ότι σκέφτεται σοβαρά να μεταναστεύει για να ζητήσει άσυλο. Ωστόσο, μετά από μια μακρά μάχη με την κατάθλιψη, αποφάσισε να μείνει στη Γεωργία. “Δεν κρίνω εκείνους που έφυγαν, αλλά η θέση μου είναι εκεί που γεννήθηκα και μεγάλωσα, πρέπει να αλλάξω το περιβάλλον γύρω μου, αν αυτό είχε αρχίσει στις προηγούμενες γενιές, ίσως δεν θα προσπαθούσαμε τώρα”.


Σημείωμα του συντάκτη: Το GlobalVoices επικοινώνησε με το Υπουργείο Δικαιοσύνης της Γεωργίας για να ζητήσει ένα σχόλιο σχετικά με τις συστάσεις, που περιέχονται στην έκθεση του ΟΗΕ, αλλά δεν είχε λάβει καμία απάντηση μέχρι τη στιγμή αυτής της δημοσίευσης.