Ο Levi Sucre Romero, αυτόχθων της φυλής Μπρι Μπρι από την Κόστα Ρίκα και συντονιστής της Μεσοαμερικανικής Συμμαχίας Λαών και Δασών (AMPB). Φωτογραφία του Joel Redman/If Not Us Then, που χρησιμοποιείται με άδεια.
Δείτε το ειδικό αφιέρωμα του Global Voices για τον παγκόσμιο αντίκτυπο του αντίκτυπο του COVID-19 [1].
Αυτόχθονες ηγέτες από την Κόστα Ρίκα, τη Βραζιλία και την Ινδονησία, οι οποίοι παρακολούθησαν πρόσφατα μια διάσκεψη στις Ηνωμένες Πολιτείες, έχουν πει ότι πανδημίες όπως αυτή του COVID-19 θα γίνουν όλο και πιο συχνές, αν δεν συντηρηθούν τα δάση.
Οι ηγέτες έδωσαν μια συνέντευξη Τύπου στη Νέα Υόρκη στις 13 Μαρτίου, που οργανώθηκε από την Covering Climate Now [2], μια παγκόσμια πρωτοβουλία δημοσιογραφίας με συνιδρυτές την Columbia Journalism Review και την The Nation.
Τουλάχιστον το ένα τέταρτο των μορίων της ιατρικής [3] προέρχονται από φυτά. 80% των ανθρώπων [4]σε όλο τον κόσμο εμπιστεύονται βοτανικά φάρμακα και η βιοποικιλότητα είναι ζωτικής σημασίας [5] για την εξεύρεση νέων φαρμάκων. Ωστόσο, η αποψίλωση των δασών στα δάση με τη μεγαλύτερη βιοποικιλότητα εξελίσσεται με ταχείς ρυθμούς [6].
Ένα αυξανόμενο σώμα της επιστημονικής έρευνας δείχνει [7] ότι οι αυτόχθονες πληθυσμοί είναι το κλειδί για την προστασία των δασών, αλλά οι λαοί αυτοί γίνονται όλο και περισσότερο [8] θύματα βίαιων συγκρούσεων για τη γη. Μόνο στην Κόστα Ρίκα, δύο ηγέτες των Μπρι Μπρι έχουν σκοτωθεί [9] τους τελευταίους 12 μήνες και μέχρι στιγμής κανείς δεν έχει διωχθεί ποινικά.
Κατά την συνέντευξη Τύπου, οι ηγέτες κατηγόρησαν επίσης μεγάλες πολυεθνικές, όπως την Cargill και τη Unilever, ότι δεν σέβονται τα δικαιώματά τους στη γη.
Για να μάθετε περισσότερα, πήρα συνέντευξη από τον Levi Sucre Romero, από την κοινότητα των Μπρι Μπρι στην Κόστα Ρίκα και αρχηγό του Συντονιστικού της Μεσοαμερικανικής Συμμαχίας Λαών και Δασών (AMPB). Η συνέντευξη έχει μεταφραστεί και επιμεληθεί για συντομία.
Melissa Vida (MV): Ποια είναι η σχέση μεταξύ COVID-19 και του τρόπου ζωής μας;
Levi Sucre Romero (LSR): Διαβάζοντας για την προέλευση του κορωνοϊού, μπορούμε να δούμε ότι οι ανθρώπινες δραστηριότητες έχουν εισβάλει και μειώσει το διαθέσιμο χώρο για τα ζώα. Όχι μόνο έχει μειωθεί, αλλά είμαστε σε ένα τέτοιο αρπακτικό μοντέλο ανάπτυξης, που οι άνθρωποι καταπατούν το χώρο τους τόσο πολύ – αυτό είναι που συμβαίνει με τα σχέδια για τη σόγια στο δάσος του Αμαζονίου. Όλα αυτά τα ζώα συγκεντρώνονται σε ένα μέρος… και ποιος ξέρει τι επιπτώσεις έχουν η ρύπανση και οι χημικές ουσίες σε αυτά τα είδη, τα οποία είναι ευάλωτα. Είναι κακοδιαχείριση της λεγόμενης ανάπτυξής μας.
MV: Πώς μπορούμε να ανακάμψουμε από τον COVID-19;
LSR: Ο κορωνοϊός, όπως και οι άλλες πανδημίες που θα συμβαίνουν όλο και περισσότερο, είναι συνέπεια της ανισορροπίας του πλανήτη μας. Θα υπάρξουν πολλές άλλες πανδημίες, όπως η “ασθένεια του μύκητα από τον Παναμά”, που πιθανόν να επιτεθεί σε όλη την παραγωγή μπανάνας μας και να έχει τεράστιες συνέπειες για τις κοινότητές μας.
Ποια είναι η εναλλακτική λύση; Ποικιλία και διαφοροποίηση, αλλά είναι απίθανο να συμβεί επειδή η αγορά επικεντρώνεται σε ένα μόνο προϊόν. Η διαφοροποίηση είναι το κλειδί και τα παραδοσιακά γηγενή αγροκτήματά μας έχουν τα φάρμακα και όλα τα είδη των προϊόντων. Και σκεφτόμουν: εμείς οι αυτόχθονες στα δικά μας εδάφη μπορούμε να συντηρούμε τους εαυτούς μας ακόμα και όταν πέφτουν οι πόλεις. Επιστρέφουμε στις δυνατότητές μας για αυτοβιωσιμότητα.
Γυναίκα και παιδί από την κοινότητα των Ινδιάνων Ράμα στη Νικαράγουα, χαϊδεύουν ένα αγριογούρουνο. Φωτογραφία της Melissa Vida, που χρησιμοποιείται με άδεια.
MV: Οπότε μπορεί να βρεθεί ελπίδα στο δάσος;
LSR: Ναι, αλλά όταν κοπούν τα δάση, πού θα βρούμε φάρμακα; Το έχουμε πει ξανά και ξανά, αλλά… Μέχρι στιγμής οι ιθύνοντες δεν μας έχουν δώσει μεγάλη προσοχή. Φανταστείτε, οι χώρες έχουν αυξήσει πραγματικά τον αριθμό των μέγα-προγραμμάτων και των μονοκαλλιεργειών τους, τα οποία επιταχύνουν την αποψίλωση των δασών, για να καθορίσουν τον προϋπολογισμό τους [με την παραγωγή του κέρδους]. Πάνε προς τα πίσω.
MV: Οι φαρμακευτικές εταιρείες έρχονται να σας δουν για φάρμακα;
LSR: Αυτή είναι μια άλλη οπτική γωνία. Πάντα λέγαμε ότι οι γνώσεις μας είναι διαθέσιμες για όποιον επιθυμεί να βοηθήσει στη θεραπεία ασθενειών, που δημιουργήθηκαν λόγω της κλιματικής αλλαγής, αλλά ποτέ δεν έχουμε πει: “Ελάτε να μας εκμεταλλευτείτε, ελάτε και κλέψτε ό,τι έχουμε”. Δυσκολεύομαι να καταλάβω ότι οι οικονομικές δυνάμεις μπορεί να είναι τόσο τυφλές σε ορισμένα πράγματα. Όποτε βλέπουν την ευκαιρία να λεηλατήσουν και να βγάλουν λεφτά, θα το κάνουν. Αυτό είναι που πάντα καταγγέλλαμε, πρέπει να είμαστε προσεκτικοί [με αυτές τις εταιρείες].
MV: Γιατί πιστεύετε ότι η Κόστα Ρίκα δεν ακούει;
LSR: Πιστεύω ότι η Κόστα Ρίκα είναι μια αντανάκλαση του τι συμβαίνει σε περιφερειακό επίπεδο: Οι κυβερνήσεις δεν ήταν σε θέση να κατανοήσουν ότι οι κοινότητες — δηλαδή, οι άνθρωποι, οι αυτόχθονες πληθυσμοί, όσοι από εμάς ζουν μαζί με το δάσος — αποτελούν βασικό παράγοντα για την προστασία αυτών των πόρων και βασικό παράγοντα της ανθρώπινης επιβίωσης. Οι πολιτικοί απλά δεν καταλαβαίνουν.
MV: Γιατί επιταχύνθηκε η αποψίλωση των δασών στην Κεντρική Αμερική τα τελευταία δέκα χρόνια;
LSR: Πρώτον, η οικονομική κατάσταση στις χώρες μας είναι τρομερή και οι μεγάλες εταιρείες χρησιμοποιούν αυτό το επιχείρημα για να πουν, “Πρόκειται να φυτέψουμε μια μονοκαλλιέργεια και θα σας δώσουμε μια θέση εργασίας.” Οι άνθρωποι πιστεύουν ότι αυτό είναι [οικονομική ανάπτυξη], αλλά δεν είναι. Εκμεταλλεύονται την κακή οικονομική κατάσταση των ανθρώπων της υπαίθρου. Δεύτερον, η νομοθεσία και η επιβολή των νόμων [για την προστασία των δασών και των δικαιωμάτων μας] είναι πραγματικά αδύναμες στην περιοχή. Τρίτον, η διακίνηση ναρκωτικών αυξάνεται στην περιοχή, χρησιμοποιούν τα δάση μας. Τέταρτον, και αυτή είναι η προσωπική μου άποψη, οι χώρες της Κεντρικής Αμερικής επικεντρώνονται περισσότερο στην επίλυση του δημοσιονομικού τους ελλείμματος παρά στην προστασία των δασών. Ανησυχούν περισσότερο για τα έσοδά τους, για τους φόρους τους, για τις ξένες επενδύσεις.
Γυναίκα και παιδί από την κοινότητα των Ινδιάνων Ράμα στη Νικαράγουα. Φωτογραφία της Melissa Vida, που χρησιμοποιείται με άδεια.
MV: Οπότε, ίσως η πανδημία του κορωνοϊού να είναι μια ευκαιρία να σκεφτούμε διαφορετικά;
LSR: Δεν το βλέπω ως ευκαιρία, το βλέπω ως αυτό που λέμε εδώ και πολύ καιρό στον κόσμο και στους πολιτικούς και το οποίο είναι προφανές σήμερα: πρέπει να φροντίσουμε το δάσος, πρέπει να έχουμε το δικό μας αναπτυξιακό σύστημα, δεν πρέπει να δεχτούμε αυτά τα μεγάλα έργα… το λέμε αυτό εδώ και χρόνια και κανείς δεν μας ακούει.
Έτσι, πιστεύω ότι όταν συμβαίνουν πανδημίες όπως αυτή, οι πολιτικοί μπορεί να πουν στον εαυτό τους: “Αυτοί οι άνθρωποι έχουν δίκιο”. Ξέρουμε για τι πράγμα μιλάμε. Αυτή είναι η γνώση που έχει περάσει σε εμάς από τους προγόνους μας και γνωρίζουμε ότι κάθε είδους ανισορροπία καταλήγει να επιδεινώνει τα πάντα. Η Γη είναι ένα ζωντανό ον σαν εμάς. Όταν δεν ισορροπεί, υπάρχουν συνέπειες, και τις ζούμε τώρα.
MV: Τι σας δίνει ελπίδα;
LSR: Το γεγονός ότι εμείς, ως αυτόχθονες πληθυσμοί, είμαστε όλο και πιο οργανωμένοι. Κερδίζουμε όλο και περισσότερες γνώσεις. Έχουμε περισσότερα εργαλεία επικοινωνίας. Επίσης, έχουμε επιτυχημένες εμπειρίες στην περιοχή, όπως στη διαχείριση των δασών, στη βιολογική παραγωγή, σε ηλιακούς συλλέκτες που διαχειρίζονται γυναίκες. Επιστρέφουμε στις ρίζες μας, στις αυτόχθονες πολιτιστικές μας γνώσεις για να επιβιώσουμε. Γιατί τώρα έχει να κάνει με την επιβίωση.