Η πανδημία του COVID-19 επηρεάζει αρνητικά τα ψηφιακά δικαιώματα στα Βαλκάνια

Εικόνα: Igor Vujčić. Χρησιμοποιείται με την άδεια του Ιδρύματος SHARE.

Δείτε το ειδικό αφιέρωμα του Global Voices για τον παγκόσμιο αντίκτυπο του COVID-19.

Οι περιπτώσεις αυθαίρετων συλλήψεων, παρακολούθησης, υποκλοπής των τηλεφωνικών κλήσεων, παραβιάσεων της ιδιωτικής ζωής και άλλων παραβιάσεων των ψηφιακών δικαιωμάτων αυξήθηκαν δραστικά στην Κεντρική και Νοτιοανατολική Ευρώπη, καθώς οι κυβερνήσεις άρχισαν να επιβάλλουν νομοθεσία έκτακτης ανάγκης για την καταπολέμηση της επιδημίας του COVID-19. Το Βρετανικό Δίκτυο Αναφορών Διερεύνησης για τα Βαλκάνια (BIRN) και το Ίδρυμα SHARE για τα ψηφιακά δικαιώματα έχουν ξεκινήσει ένα ιστολόγιο με τίτλο “Ψηφιακά Δικαιώματα στην εποχή του COVID-19” που καταγράφει αυτές τις εξελίξεις.

Ως απάντηση στην πανδημία του κορωνοϊού, ορισμένες κυβερνήσεις ενισχύουν την επιτήρηση, αυξάνουν τη λογοκρισία και περιορίζουν την ελεύθερη ροή των πληροφοριών. Σε πολλές περιπτώσεις, οι περιορισμοί, που επιβλήθηκαν από την κυβέρνηση, παραβίασαν τα πρότυπα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Το ιστολόγιο BIRN και SHARE περιλαμβάνει επίσης ένα χαρακτηριστικό που καλεί το κοινό να υποβάλει αναφορές για συμβάντα στη βάση δεδομένων τους. Ο Bojan Perkov, ερευνητής πολιτικής στο Ίδρυμα SHARE, έγραψε μια περίληψη των ευρημάτων τους, επισημαίνοντας τα εξής:

Bojan Perkov, ερευνητής πολιτικής του Ιδρύματος SHARE. Η φωτογραφία είναι ευγενική χορηγία του ιδίου και χρησιμοποιείται με την άδειά του.

Dosadašnja saznanja dve organizacije pokazuju da su najproblematičniji višestruki problemi sa privatnošću osoba u karantinu, širenje dezinformacija i opasnih zabluda u vezi sa virusom u onlajn medijima i putem društvenih mreža, kao i povećanje internet prevara.

Οι πληροφορίες, που συλλέχθηκαν μέχρι στιγμής από τους δύο οργανισμούς, δείχνουν ότι οι πιο προβληματικές [παραβιάσεις] είναι πολλαπλά ζητήματα, που αφορούν την προστασία της ιδιωτικής ζωής των ανθρώπων που βρίσκονται υπό καραντίνα, τη διάδοση παραπληροφόρησης και τις επικίνδυνες παρανοήσεις σχετικά με τον ιό στα μέσα ενημέρωσης και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης καθώς και η αύξηση στις ηλεκτρονικές απάτες.

Τα στοιχεία, που συγκεντρώθηκαν από τους δύο οργανισμούς μέσω του χαρακτηριστικού της βάσης δεδομένων του ιστολογίου, υποδηλώνουν ότι μόλις τις τελευταίες δύο εβδομάδες, 80 άτομα συνελήφθησαν, μερικά από αυτά φυλακίστηκαν για διάδοση ψεύτικων ειδήσεων και παραπληροφόρησης, με τα πιο σκληρά παραδείγματα στην Τουρκία, στη Σερβία, στην Ουγγαρία και στο Μαυροβούνιο.

Οι κυβερνήσεις στο Μαυροβούνιο και τη Μολδαβία δημοσιοποίησαν τα προσωπικά δεδομένα υγείας των ατόμων, που μολύνθηκαν από τον COVID-19, ενώ οι επίσημες ιστοσελίδες και τα συστήματα υπολογιστών των νοσοκομείων υπέστησαν κυβερνοεπιθέσεις στην Κροατία και στη Ρουμανία. Ορισμένες χώρες, όπως η Σλοβακία, εξετάζουν το ενδεχόμενο άρσης των δικαιωμάτων, που κατοχυρώνονται από τον κανονισμό γενικής προστασίας δεδομένων της ΕΕ (GDPR), ενώ η Σερβία επέβαλε παρακολούθηση και τηλεφωνική ανίχνευση για να περιορίσει την ελεύθερη κυκλοφορία.

Οι δυνητικά μολυσμένοι πολίτες υποχρεώθηκαν να υποβληθούν σε νέες μορφές ελέγχου από το νόμο. Στη Σερβία, από την κήρυξη της κατάστασης έκτακτης ανάγκης και μετά, όλοι οι πολίτες, που έρχονται από το εξωτερικό, πρέπει να μπουν σε καραντίνα. Κατά τη διάρκεια συνέντευξης Tύπου της 19ης Μαρτίου, ο πρόεδρος Αλεξάνταρ Βούτσιτς δήλωσε ότι η αστυνομία “ακολουθεί” τους ιταλικούς τηλεφωνικούς αριθμούς, ελέγχοντας τους πολίτες, που χρησιμοποιούν περιαγωγή, και παρακολουθώντας συνεχώς τις τοποθεσίες τους. Αυτό απευθυνόταν ειδικά σε μέλη της σερβικής διασποράς, που επέστρεψαν από την Ιταλία και υποτίθεται ότι απομονώθηκαν στα σπίτια τους. Έχει επίσης προειδοποιήσει τους ανθρώπους, που αφήνουν τα τηλέφωνά τους σπίτι, το ότι το κράτος έχει “έναν άλλο τρόπο” εντοπισμού τους, αν παραβιάζουν την καραντίνα, αλλά δεν εξήγησαν τη μέθοδο.

Στο γειτονικό Μαυροβούνιο, ο Εθνικός Συντονιστικός Φορέας για τις Λοιμώδεις Νόσους αποφάσισε να δημοσιεύσει στο διαδίκτυο τα ονόματα και τα επώνυμα των ανθρώπων, που πρέπει να μπουν σε καραντίνα, αφότου διαπίστωσε ότι ορισμένα άτομα παραβίασαν το μέτρο και, ως εκ τούτου, “εκθέτουν ολόκληρο το Μαυροβούνιο σε κίνδυνο”. Η πολιτική συμμαχία αμφισβήτησε το μέτρο αυτό μέσω καταγγελίας, που υποβλήθηκε στο Συνταγματικό Δικαστήριο του Μαυροβουνίου.

Στην Κροατία, οι ενδιαφερόμενοι πολίτες δημιούργησαν τον ιστότοπο samoizolacija.hr (που σημαίνει “αυτοαπομόνωση”), ο οποίος σύμφωνα με ισχυρισμούς επέτρεπε σε οποιονδήποτε να αναφέρει ανώνυμα τους παραβάτες της καραντίνας στην αστυνομία. Στη συνέχεια, ο ιστοχώρος έκλεισε και το Υπουργείο Εσωτερικών άρχισε ποινικές έρευνες εναντίον υποτιθέμενων παραβατών των δικαιωμάτων απορρήτου.

Η Κεντρική Μονάδα Κρίσεων της Ομοσπονδίας της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης εξέδωσε σύσταση για τον τρόπο δημοσίευσης των προσωπικών δεδομένων των πολιτών, που παραβιάζουν τα μέτρα πρόληψης, καθώς τα κυβερνητικά ιδρύματα σε επαρχιακό και τοπικό επίπεδο άρχισαν να δημοσιεύουν δεδομένα για απομονωμένους και αυτοαπομονωμένους ανθρώπους, άτομα που έχουν εντοπιστεί ως μολυσμένα από τον κορωνοϊό. Ως απάντηση, στις 24 Μαρτίου, η Υπηρεσία Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης εξέδωσε απόφαση για την απαγόρευση της δημοσίευσης προσωπικών δεδομένων πολιτών, που έχουν βγει θετικοί στον κορωνοϊό, ή εκείνων ,που υποβλήθηκαν σε μέτρα απομόνωσης και αυτοαπομόνωσης.

Οι παραπάνω περιπτώσεις δημοσίευσης δεδομένων για την υγεία στο διαδίκτυο συνεπάγονται άμεση παραβίαση των νόμων, που τα χαρακτηρίζουν ως προστατευόμενα στο υψηλότερο νομικό επίπεδο.

Ο Perkov έθεσε επίσης το ερώτημα κατά πόσον τα μέτρα αυτά είναι αποτελεσματικά, ιδίως διότι αυτό θέτει τους ανθρώπους σε κίνδυνο. Στο Μαυροβούνιο, μολυσμένα άτομα, των οποίων η ταυτότητα αποκαλύφθηκε στα κοινωνικά δίκτυα, έχουν υποβληθεί σε ρητορική μίσους.

Dalje, da li je ideja javno posramljivanje ljudi koji ne poštuju samoizolaciju ili smanjenje broja prekršaja? Kriterijumi proporcionalnosti i neophodnosti takođe su na veoma tankim osnovama i bez adekvatne opravdanosti. Mogu se postaviti pitanja da li je zaista neophodno objaviti imena svih građana u samoizolaciji po adresi stanovanja javno na internetu i da li je to jedini način da se obezbedi poštovanje zakona.

Επιπλέον, η ιδέα πίσω από τέτοιου είδους μέτρα είναι ο δημόσιος εκφοβισμός των ανθρώπων, που παραβαίνουν την υποχρέωση του αυτοπεριορισμού ή η μείωση του αριθμού των παραβιάσεων; Τα κριτήρια της αναλογικότητας και της αναγκαιότητας δεν τηρήθηκαν δεόντως και η επάρκειά τους δεν ήταν δικαιολογημένη. Μπορούμε να αναρωτηθούμε αν είναι πραγματικά απαραίτητο να δημοσιεύσουμε τα ονόματα όλων των πολιτών υπό αυτοαπομόνωση με τις ηλεκτρονικές διευθύνσεις τους στο διαδίκτυο και εάν αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να διασφαλιστεί ο σεβασμός του νόμου.

Ξεκινήστε τη συζήτηση

Συντάκτες, παρακαλώ σύνδεση »

Οδηγίες

  • Όλα τα σχόλια ελέγχονται. Μην καταχωρείτε το σχόλιο σας πάνω από μία φορά γιατί θα θεωρηθεί spam.
  • Παρακαλούμε, δείξτε σεβασμό στους άλλους. Σχόλια τα οποία περιέχουν ρητορική μίσους, προσβολές ή προσωπικές επιθέσεις δεν θα καταχωρούνται.