Κατάληψη από περιστέρια της συνήθως γεμάτης κόσμο πλατείας Bab Bhar στην πρωτεύουσα Τύνιδα, καθώς η χώρα βρίσκεται σε γενική καραντίνα από τις 22 Μαρτίου. Φωτογραφία: Lost in Tunis blog. Χρησιμοποιείται με άδεια.

Καθώς η Τυνησία αγωνίζεται ενάντια στον COVID-19, όσοι ασκούν κριτική στην αντίδραση της κυβέρνησης στην πανδημία αντιμετωπίζουν προσπάθειες φίμωσής τους.

Δύο bloggers συνελήφθησαν νωρίτερα τον Απρίλιο, επειδή κατηγόρησαν τις τοπικές Αρχές για διαφθορά σε σχέση με τη διανομή ανθρωπιστικής βοήθειας, ενώ ένας δημοσιογράφος, που επέκρινε τον υπουργό Υγείας, αντιμετώπισε προσβολές διαδικτυακά.

Ο blogger και τοπικός ακτιβιστής Anis Mabrouki συνελήφθη στις 14 Απριλίου 2020, μια ημέρα αφότου μετέδωσε ζωντανά στο Facebook ένα πλήθος πολιτών στην Τεμπούρμπα (30 χιλιόμετρα δυτικά της πρωτεύουσας, Τύνιδας), που συγκεντρώθηκαν έξω από το κλειστό γραφείο του δημάρχου για να ζητήσουν οικονομική βοήθεια, που τους είχε υποσχεθεί η κυβέρνηση.

“Βοήθεια δίνεται σε ορισμένα άτομα και διανέμεται με αμφισβητήσιμους τρόπους”, σχολίασε ο Mabrouki κατά τη βιντεοσκόπηση σε απευθείας σύνδεση.

Αφότου ο δήμαρχος υπέβαλε μήνυση εναντίον του, εμφανίστηκε ενώπιον δικαστηρίου στις 15 Απριλίου και κατηγορήθηκε για “πρόκληση δημόσιας όχλησης και ενόχλησης” και “κατηγορία δημόσιων αξιωματούχων για εγκλήματα που σχετίζονται με τη δουλειά τους χωρίς πειστήρια ενοχής” σύμφωνα με τα άρθρα 316 και 128 αντίστοιχα του Ποινικού Κώδικα, δήλωσε ο δικηγόρος του στη Διεθνή Αμνηστία. Παραμένει στη φυλακή, καθώς περιμένει την επόμενη ακρόασή του, που έχει προγραμματιστεί για τις 30 Απριλίου.

Στο Ταζερουίν, μια πόλη στην επαρχία του Κυβερνείου Ελ-Κεφ (175 χιλιόμετρα δυτικά της Τύνιδας), η ακτιβίστρια Hajer Aouadi φυλακίστηκε, επειδή κατηγόρησε τις τοπικές Αρχές για διαφθορά στη διανομή σιμιγδαλιού σε βίντεο, που δημοσιεύτηκε στο Facebook στις 12 Απριλίου. Στο βίντεο, είπε επίσης ότι, όταν πήγε με τον θείο της στην αστυνομία και παραπονέθηκε, δέχτηκαν επίθεση και απειλήθηκαν με σύλληψη. Η τοπική αστυνομία συνέλαβε και τους δύο την ίδια μέρα. Εμφανίστηκαν στο δικαστήριο την επόμενη ημέρα και κατηγορήθηκαν για “προσβολή δημόσιου υπαλλήλου” σύμφωνα με το άρθρο 125 του Ποινικού Κώδικα και «πρόκληση δημόσιας όχλησης και ενόχλησης” σύμφωνα με το άρθρο 316 του ποινικού κώδικα. Ο καθένας αντιμετωπίζει έως και ένα έτος φυλάκισης και πρόστιμο.

“Οι Αρχές της Τυνησίας έχουν καταφύγει εδώ και πολύ καιρό σε ασαφείς ποινικούς νόμους για να τιμωρήσουν και να διώξουν διαδικτυακά σχόλια, αλλά το ότι συνεχίζουν να το κάνουν κατά την πανδημία COVID-19 είναι ενοχλητικό”, δήλωσε στο Global Voices η Nissaf Slama, μέλος της ερευνητικής ομάδας του γραφείου του Παρατηρητηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στην Τύνιδα. “Οι αξιωματούχοι πρέπει να απέχουν από τη σύλληψη και δίωξη blogger και πολιτών για τα ειρηνικά σχόλιά τους για θέματα δημόσιου ενδιαφέροντος”, πρόσθεσε.

H Slama προέτρεψε τους Τυνήσιους νομοθέτες να “τροποποιήσουν τη νομοθεσία, που ποινικοποιεί τον ειρηνικό λόγο”.

Ενώ η Τυνησία έχει σημειώσει αξιοσημείωτη πρόοδο, όσον αφορά την ελευθερία της έκφρασης, του Τύπου και των ΜΜΕ από το 2011, αρκετοί νόμοι, που περιέχουν περιορισμούς στην ελευθερία έκφρασης, που παραβιάζουν τα διεθνή πρότυπα, παραμένουν.

Το άρθρο 86 του Τηλεπικοινωνιακού Κώδικα ορίζει ότι οποιοσδήποτε καταδικάζεται για “βλάβη άλλων ή διαταραχή της ζωής τους μέσω δημόσιων δικτύων επικοινωνίας”, μπορεί να αντιμετωπίσει ποινή φυλάκισης έως δύο ετών. Ο Ποινικός Κώδικας έχει διατάξεις, που ποινικοποιούν τη δυσφήμιση και τη διάδοση περιεχομένου, “που ενδέχεται να προκαλέσει βλάβη στη δημόσια τάξη ή στα χρηστά ήθη”.

Διαδικτυακή εκστρατεία στοχεύει δημοσιογράφο

Ο δημοσιογράφος και σχολιαστής ΜΜΕ Khalifa Chouchene πρόσφατα ήρθε αντιμέτωπος με μια διαδικτυακή εκστρατεία προσβολών, αφότου επέκρινε τον Υπουργό Υγείας Abdellatif Mekki. 

Σε ραδιοφωνική εκπομπή με τίτλο “Albilad Alyawm” στο Εθνικό Ραδιόφωνο στις 9 Απριλίου, ο Chouchene επέκρινε την έλλειψη σεβασμού από μέλη της κυβέρνησης για τα μέτρα υγείας και ασφάλειας για τον COVID-19, όπως η χρήση μάσκας και διατήρησης απόστασης ενός μέτρου στις επισκέψεις τους σε νοσοκομεία και κέντρα καραντίνας. “Θα έπρεπε να κλαίνε λιγότερο, επειδή ο κορωνοϊός δεν κάνει διακρίσεις ούτε σε δάκρυα υπουργών ούτε σε ανθρώπινα συναισθήματα, αναγνωρίζει μόνο πραγματικά και πρακτικά μέτρα επί τόπου”, δήλωσε. Σε συνέντευξη Τύπου στις 7 Απριλίου, ο Υπουργός Υγείας Mekki έκλαψε, καθώς παρότρυνε τον κόσμο να σεβαστεί την γενική καραντίνα, που τέθηκε σε ισχύ στη χώρα στις 22 Μαρτίου.

Αφότου ο Chouchene τελείωσε τον σχολιασμό του, αργότερα στην ίδια εκπομπή από άλλο δημοσιογράφο, ο Mekki ζήτησε δικαίωμα απάντησης. Επέκρινε τον Chouchene ότι τον “χλευάζει” και “κρίνει πράγματα, που δεν είναι αρμόδιος να κρίνει”. “Δεν είσαι ειδήμων για να επικρίνεις εσύ εμάς”, δήλωσε ο Mekki αναφερόμενος στον σχολιαστή.

Ορισμένοι εκ των υποστηρικτών του υπουργού στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κατέφυγαν σε επιθέσεις εναντίον του δημοσιογράφου και του κλάδου των ΜΜΕ γενικότερα στο Facebook. Ένας έγραψε ότι “αυτό το ΜΜΕ της ντροπής πρέπει μονάχα να καταστραφεί”. Άλλος έγραψε ότι υποστηρίζει “το κάψιμο των κεντρικών γραφείων ΜΜΕ και την εκτέλεση όσων εργάζονται σε οποιοδήποτε ενημερωτικό οργανισμό, που διαδίδει φόβο ή διχόνοια, ή ακόμη και αμφισβητεί τις προσπάθειας των επαγγελματιών στον τομέα της υγείας”.

Σε δήλωση, που δημοσιεύτηκε στις 10 Απριλίου, το Εθνικό Συνδικάτο Τυνήσιων Δημοσιογράφων (SNJT) αποκήρυξε την διαδικτυακή εκστρατεία, ενώ εξέφρασε ανησυχίες για την “‘άρνηση του υπουργού στις κριτικές των ΜΜΕ, υπό το πρόσχημα ότι η χώρα βρίσκεται σε πόλεμο ενάντια στον κορωνοϊό”.

وتذكر النقابة الوزير بالدور الأساسي الذي يعلبه الصحفيون في مسار التوعية وإصلاح الخطة الوطنية لمكافحة فيروس عبر نقد النقائص التي تخللت بعض الإجراءات التي تم اتخاذها

Το συνδικάτο υπενθυμίζει στον υπουργό το ρόλο, που παίζουν οι δημοσιογράφοι στην ευαισθητοποίηση και αναδιαμόρφωση του εθνικού προγράμματος αντιμετώπισης του ιού, επικρίνοντας τις αποτυχίες, που διαπέρασαν τα μέτρα που υιοθετήθηκαν.

“Δεν υπάρχει ανοσία στην κριτική”

Σε άρθρο του Global Voices στις 24 Απριλίου, η Τυνήσια συντάκτρια Saoussen Ben Cheikh έγραψε ότι η πολεμική ρητορική, που εφαρμόζεται στη μάχη ενάντια στην πανδημία του COVID-19 από τους πολιτικούς και ορισμένα ΜΜΕ στη Μέση Ανατολή και Βόρεια Αφρική, ”έχει πυροδοτήσει υστερία, φόβο και πόλωση μεταξύ των πολιτών”.

Πρόσθεσε:

Αυτή η πολεμική αφήγηση δημιούργησε ένα κλίμα επίδρασης του στυλ “αγώνας γύρω από τη σημαία”, όπου οι άνθρωποι ενώνονται πίσω από υποτιθέμενους ισχυρούς και αποφασιστικούς ηγέτες.

Σε αυτό το κλίμα, η κριτική απέναντι στην κυβέρνηση δεν γίνεται ανεκτή, επειδή η χώρα φέρεται να βρίσκεται “σε πόλεμο”. Ως αποτέλεσμα, δημοσιογράφοι και bloggers, που αμφισβητούν την ανταπόκριση και τα μέτρα των Αρχών στον νέο κορωνοϊό, μπορούν να αντιμετωπίσουν προσπάθειες φίμωσης, με το πρόσχημα ότι στερούνται «πατριωτισμού» ή «εμπειρογνωμοσύνης» ή, όπως στην περίπτωση των Mabrouk και Aouadi, κατηγορούμενοι για “πρόκληση δημόσιας όχλησης και ενόχλησης”.

“Αξιωματούχοι και κρατικοί θεσμοί δεν έχουν ανοσία στην κριτική και ειδικά όχι κατά τη διάρκεια μιας κρίσης”, δήλωσε η Slama από το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.