- Global Voices στα Ελληνικά - https://el.globalvoices.org -

Καθώς ο πόλεμος του Αφγανιστάν συνεχίζεται, ο αριθμός των ψυχικών ασθενειών αυξάνεται

Κατηγορίες: Κεντρική Ασία και Καύκασος, Αφγανιστάν, Ανθρώπινα Δικαιώματα, Μέσα των πολιτών, Πόλεμος - Συγκρούσεις, Πολιτική, Φυσικές Καταστροφές
[1]

Ένας ασθενής κάθεται με αλυσίδες στο ιερό Amyalli, που βρίσκεται στα περίχωρα της ανατολικής πόλης Τζαλαλαμπάντ. Φωτογραφία από τον Ezzatullah Mehrdad.

Το ιερό Amyali στα περίχωρα της ανατολικής αφγανικής πόλης Τζαλαλαμπάντ είναι κατά κύριο λόγο μια στάση για τους προσκυνητές, που αναζητούν τις ευλογίες του Θεού, αλλά αποτελεί και προσωρινό καταφύγιο για τους ψυχικά ασθενείς.

Οι ψυχικά άρρωστοι, γνωστοί τοπικά ως “στοιχειωμένοι”, μεταφέρονται εδώ από τις οικογένειές τους για 40 μέρες στην λασπώδη αυλή του ιερού, που έχει δέκα ξεχωριστά δωμάτια. Μένουν δεμένοι με αλυσίδες για μεγάλο διάστημα κάθε μέρα από έναν τοπικό επιστάτη και αναγκάζονται να τρώνε και να κάθονται κατάχαμα στον ίδιο χώρο. Η καθημερινή τους διατροφή είναι ένα κομμάτι ψωμί, μια κόκκινη πιπεριά τσίλι και ένα ποτήρι νερό.

“Ο Αλλάχ είναι μεγάλος”, λέει ένας αισιόδοξος ντόπιος οδηγός ταξί, που με πήγε στο Amyalli. “Μετά από 40 ημέρες στο ιερό, οι ασθενείς θεραπεύονται”.

Τέτοιες πρακτικές δεν διέπονται μόνο από δεισιδαιμονίες. Οι οικογένειες με περιορισμένο προϋπολογισμό αντιμετωπίζουν τεράστιο βάρος στη φροντίδα των ψυχικά ασθενών συγγενών τους. Έξω από την πρωτεύουσα – όπου είναι ανεπαρκής – η σωστή ψυχολογική φροντίδα συχνά απλά δεν είναι διαθέσιμη.

“Εάν λάβουν (κατάλληλη) θεραπεία, οι διαταραχές τους μπορεί να είναι ελεγχόμενες”, επιμένει ο Δρ Jafar Ahmadi, ανεξάρτητος ψυχολόγος που εδρεύει στην Καμπούλ, ο οποίος θεωρεί κέντρα όπως αυτό κοντά στο Τζαλαλαμπάντ ως ενίσχυση μιας κουλτούρας άρνησης σχετικά με την ψυχική υγεία.

Το ανησυχητικό τοπίο της ψυχικής υγείας του PTSD και του Αφγανιστάν

Σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας του Αφγανιστάν, ένας στους δύο Αφγανούς βιώνει άγχος λόγω του πολέμου στη χώρα τους, ενώ χιλιάδες πάσχουν από αναγνωρισμένες ασθένειες, όπως διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD), κατάθλιψη, σχιζοφρένεια, ακραίο άγχος και διπολική διαταραχή.

Αν και ορισμένες από αυτές τις καταστάσεις κληρονομούνται, οι πιεσμένοι πανταχόθεν γιατροί έχουν ελάχιστη αμφιβολία ότι τέσσερις δεκαετίες ένοπλων συγκρούσεων, βομβιστικών επιθέσεων αυτοκτονίας και αεροπορικών επιδρομών έχουν αναδιαμορφώσει το τοπίο ψυχικής υγείας της χώρας.

Σύμφωνα με μια νέα έρευνα του Big Think [2], ένας στους πέντε Αφγανούς υποφέρει από κατάθλιψη, περισσότερο από οπουδήποτε στον κόσμο. Η τελευταία έρευνα για την παγκόσμια ευτυχία [3], που ανατέθηκε από τα Ηνωμένα Έθνη, τοποθετεί τη χώρα ως την τρίτη πιο δυστυχισμένη παγκοσμίως, πίσω από δύο άλλες χώρες που πλήττονται από χρόνια βία και ανασφάλεια: το Νότιο Σουδάν και την Κεντροαφρικανική Δημοκρατία.

Ο Ahmadi λέει ότι “τουλάχιστον ένα ή δύο άτομα βρίσκονται υπό θεραπεία και αναρρώνουν από αυτοκτονία σε νοσοκομεία στην Καμπούλ κάθε βράδυ”. Το PTSD είναι ένας από τους κύριους μοχλούς τάσεων αυτοκτονίας, πρόσθεσε.

Το κοινωνικό στίγμα είναι άλλο ένα εμπόδιο στην πρόσβαση στη θεραπεία υγείας.

Ο Bashir Ahmad Sarwari, ο οποίος διευθύνει το Τμήμα Ψυχικής Υγείας και Κατάχρησης Ουσιών στο Υπουργείο Δημόσιας Υγείας του Αφγανιστάν, παραπονιέται ότι η κακή κατανόηση της ψυχικής υγείας διεισδύει σε κάθε επίπεδο ενός συστήματος, που θα πρέπει να αναπτύσσεται για να αντιμετωπίσει αυτήν την εθνική πρόκληση.

“Οι άνθρωποι δεν γνωρίζουν για ψυχικές ασθένειες και εφευρίσκουν διάφορα ονόματα για τους πάσχοντες: ηλίθιοι, τρελοί, χαζοί ή στοιχειωμένοι”, είπε στο Global Voices.

“Το στίγμα για την ψυχική υγεία είναι παντού, όχι μόνο μεταξύ των απλών Αφγανών αλλά και μεταξύ των γιατρών, του προσωπικού, των πολιτικών και των υπευθύνων χάραξης πολιτικής”, υποστηρίζει ο Sarwari.

[4]

Η χωματένια αυλή του Ιερού Amyalli στα περίχωρα του Τζαλαλαμπάντ. Φωτογραφία: Ezzatullah Mehrdad.

Μετά βίας τα βγάζουν πέρα

Η κυβέρνηση του Αφγανιστάν ισχυρίζεται ότι 2.000 νοσοκομεία στη χώρα είναι εξοπλισμένα για τη θεραπεία ασθενών με ψυχική υγεία.

Το Νοσοκομείο Ψυχικής Υγείας και Θεραπείας Εθισμού στην Καμπούλ, ένα εξειδικευμένο νοσοκομείο, όπου 100-150 ασθενείς κάθε μέρα καταφτάνουν από όλη τη χώρα, αναγνωρίζεται ευρέως ως το καλύτερο.

Ο Ahmad Khetab Kakar, διευθυντής του νοσοκομείου, δήλωσε στο Global Voices ότι το νοσοκομείο προσφέρει τρεις βασικές υπηρεσίες ψυχικής υγείας: νοσηλεία ασθενών ψυχικής υγείας, υπηρεσίες εξωτερικής ιατρικής και συνταγογράφηση, και ηλεκτρονική θεραπεία ECT.

Ωστόσο, οι επικριτές λένε ότι ακόμη και εδώ, τα επαγγελματικά πρότυπα υπολείπονται εκείνων σε άλλες χώρες. Λόγω εν μέρει της υπερβολικής ζήτησης, οι ασθενείς συχνά στέλνονται σπίτια τους γρήγορα, αφού τους δοθεί μια συνταγή για ψυχοτρόπα φάρμακα.

Ένας ασθενής, που μπόρεσε να εξασφαλίσει παραμονή πάνω από μία εβδομάδα στο νοσοκομείο, ένας 40χρονος άνδρας από την επαρχία Μπαγκλάν ονόματι Faridon, παραπονέθηκε στο Global Voices ότι ήταν δύσκολο να πείσει τους γιατρούς ότι έπρεπε να μείνει περισσότερο.

“Οι γιατροί ήθελαν να μου δώσουν εξιτήριο”, είπε ο Faridon, ο οποίος είπε ότι τα προβλήματα ψυχικής υγείας του είχαν επιδεινωθεί από τη χρήση μαριχουάνας. “Τους παρακαλούσα να με κρατήσουν περισσότερο”.

Όταν ο γράφων παρατήρησε ότι το ιατρικό αρχείο του Faridon ήταν κυρίως κενό, το προσωπικό ισχυρίστηκε ότι πληροφορίες σχετικά με την κατάστασή του βρίσκονταν σε “άλλο γραφείο”.

[5]

To Νοσοκομείο Αποκατάστασης Ψυχικής Υγείας και Θεραπείας Εθισμού φιλοξενεί συνεδρία με τέσσερις ασθενείς. Φωτογραφία: Ezzatullah Mehrdad.

Ο Δρ Ahmadi, ο ανεξάρτητος ψυχολόγος, λέει ότι η έλλειψη υποδομών ψυχικής υγείας στο Αφγανιστάν έχει οδηγήσει πολλούς ασθενείς να αναζητήσουν θεραπεία στο γειτονικό Πακιστάν και την Ινδία, όπου οι εγκαταστάσεις είναι συνήθως καλύτερες.

Λόγω έλλειψης οικονομικών, ωστόσο, συχνά επιστρέφουν στο Αφγανιστάν, προτού ολοκληρώσουν τις θεραπείες.

Στο Αφγανιστάν, εν τω μεταξύ, “τα φάρμακα, που παίρνουν ψυχικά ασθενείς, μπορεί στην πραγματικότητα να επιδεινώσουν τις ασθένειές τους”, επειδή δεν συμπληρώνονται από την κατάλληλη θεραπεία, προειδοποιεί ο Ahmadi.

“Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε να αντιμετωπίζουμε ασθενείς με ψυχική υγεία φτιάχνοντας ένα φυλαχτό”, δήλωσε ο Ahmadi, αντικατοπτρίζοντας μια δημοφιλή πρακτική στους θρησκευτικούς συντηρητικούς κύκλους.

“Η θεραπεία ασθενών είναι μια ξεχωριστή διαδικασία και πρέπει να είναι επαγγελματική”.

[6]

Ο 40χρονος Faridon, δεξιά, κάθεται δίπλα σε έναν άλλο ασθενή σε ένα κρεβάτι στο Νοσοκομείο Ψυχικής Υγείας, και ακούνε ένα τραγούδι. Φωτογραφία: Ezzatullah Mehrdad.