Δείτε το ειδικό αφιέρωμα του Global Voices για τον παγκόσμιο αντίκτυπο του COVID-19.
Το 1868, ο Φιόντορ Ντοστογιέφσκι έγραψε ότι “η ομορφιά θα σώσει τον κόσμο”. Εκατό πενήντα χρόνια αργότερα, αναμένουμε ακόμη να το δούμε. Ένα πράγμα όμως είναι σίγουρο: μπορεί σίγουρα να μας αποσπάσει από τον έξω κόσμο κατά τη διάρκεια μιας παγκόσμιας πανδημίας.
Καθώς οι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο διατάσσονται να μείνουν σπίτι, αναζητούν δημιουργικές λύσεις για να περιορίσουν την πλήξη και τη μελαγχολία. Μία συγκεκριμένη φωτογραφική πρόκληση έχει κάνει θραύση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης: η αναδημιουργία διάσημων έργων τέχνης χρησιμοποιώντας συνηθισμένα οικιακά είδη.
Οι χειρουργικές μάσκες και τα θερμόμετρα, σύμβολα της πανδημίας COVID-19, είναι εξέχοντα υλικά σε αυτές τις δημιουργίες. Ένας άντρας, που φοράει χειρουργική μάσκα, με ένα ανοιχτό στόμα ζωγραφισμένο με μαρκαδόρο, ποζάρει σε μια οικιακή εκδοχή τς Κραυγής του Έντβαρτ Μουνκ. Χάρτινα ρολά τουαλέτας (αν μη τι άλλο σύμβολο αυτής της εποχής) χρησιμεύουν ως περούκα για έναν άνδρα, που κάθεται μπροστά από ένα πιάνο, μιμούμενος ένα διάσημο πορτρέτο του Μότσαρτ. Αυτά είναι μόνο μερικά παραδείγματα της απεριόριστης δημιουργικότητας της ρωσικής ομάδας Facebook “IZOIZOLIZACIA“. Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι η σελίδα έχει γίνει εθνική εμμονή.
#изоизоляция pic.twitter.com/3G7tzFTj9r
— Vogel (@Artwings31) April 21, 2020
Το όνομα της ομάδας είναι λογοπαίγνιο με τις ρωσικές λέξεις “απομόνωση” και “εικαστική τέχνη”. Μέχρι σήμερα έχει πάνω από 500.000 μέλη και περισσότερες από 100 δημοσιεύσεις ανά ημέρα. Και παρόλο που τα περισσότερα μέλη της ψυχαγωγικής ομάδας είναι Ρώσοι, συνδέει ανθρώπους από όλο τον κόσμο κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου αυξημένης αβεβαιότητας. Το σύνθημα της Izoizolyatsiya τα λέει όλα: “Μια κοινότητα ανθρώπων με περιορισμένη κινητικότητα και απεριόριστη φαντασία”. Η ιδρύτρια της ομάδας στο Facebook, η 38χρονη Katerina Brudnaya-Chelyadinova, έχει μόνο μερικούς κανόνες: τα αξεσουάρ πρέπει να φτιαχτούν από ό,τι μπορεί να υπάρχει μες στο σπίτι, δεν επιτρέπεται η επεξεργασία φωτογραφιών και ούτε άλλες εκδοχές της «Μαύρης Πλατείας» του Καζιμίρ Μάλεβιτς, εκτός αν είναι πραγματικά αστείες.
Για παράδειγμα, η Brudnaya-Chelyadinova, η οποία εργάζεται για τον ρωσικό ψηφιακό γίγαντα Mail.Ru, ξεκίνησε την πρόκληση κοινοποιώντας μια φωτογραφία του συζύγου της ως Βίνσεντ Βαν Γκογκ μεε ένα ψάθινο καπέλο στο Facebook. Όταν ζήτησε από την παρέας της να μοιραστούν τις δικές τους αναπαραστάσεις διάσημων ζωγραφικών έργων, πολλοί ανταποκρίθηκαν στην πρόκληση. Για να ενοποιήσει το τεράστιο πλήθος των υποβολών, δημιούργησε την ομάδα Facebook στις 30 Μαρτίου. Μέσα σε μια μέρα, είχε πάνω από 2.500 μέλη.
Σε συνέντευξή της στις 17 Απριλίου στο ρωσικό κανάλι ειδήσεων RBK, η Brudnaya-Chelyadinova τόνισε ότι δεν ασχολείται μόνη της με τη διατήρηση και διαχείριση της ομάδας, της οποίας η δημοτικότητα έχει αυξηθεί τον τελευταίο μήνα. “Έχουμε 11 συντονιστές τώρα, που διατηρούν τη λειτουργία της ομάδας κάθε ώρα της ημέρας από την Αμερική έως τη Νέα Ζηλανδία”, είπε. “Είναι μια τεράστια προσπάθεια φίλων από όλο τον κόσμο”.
Αυτή η διεθνής ομάδα μελών αντικατοπτρίζει το γεγονός ότι η Izoizolyatsiya είναι μόνο μία από τις πολλές ενσαρκώσεις μιας viral καλλιτεχνικής πρόκλησης. Από τότε που ξεκίνησε η πανδημία COVID-19, οι λογαριασμοί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης διαφόρων γκαλερί τέχνης σε όλο τον κόσμο έχουν ξεκινήσει παρόμοιες πρωτοβουλίες.
Διαβάστε περισσότερα: Η επανάσταση στη Μόσχα θα γίνει μέσω memes, διαδικτυακά και σε καμβά
Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι τα μέλη της Izoizolyatsiya έχουν ιδιαίτερη αγάπη για διάσημα έργα τέχνης από τη Ρωσία και την πρώην Σοβιετική Ένωση. “Φαίνεται ότι είμαστε λίγο πιο αυτοσαρκαστικοί σε αυτήν την ομάδα”, παραδέχτηκε η Brudnaya-Chelyadinova σε μια συνέντευξη για το RuNet Echo.
Πράγματι, πολλές από τις κοινόχρηστες φωτογραφίες είναι έντονα δημιουργικές και αυτοσαρκαστικές στην αναδημιουργία των πιο λατρεμένων ρωσικών πινάκων ζωγραφικής. Το βουνό των κρανίων του Βασίλι Βερεσάγκιν στην “Αποθέωση του Πολέμου” δημιουργείται ξανά με διάσπαρτα κεφάλια Lego. Μια άλλη εικόνα παρουσιάζει μια γάτα, που μιμείται τον χαιρετισμό του Λένιν. Οι εμβληματικές αρκούδες του Ιβάν Σίσκιν στο “Πρωινό στο Πευκόδασος” αντιπροσωπεύονται από κράκερ με φόντο μαρούλι.
Υπάρχουν επίσης μερικές διάσημες αναπαραστάσεις και ξένων έργων τέχνης. Ο “Μυστικός Δείπνος” αναδημιουργείται με νοσηλευτές στη θέση των Αποστόλων. Ο “Σωτήρας του Κόσμου” του Λεονάρντο ντα Βίντσι παρουσιάζεται με ένα μοντέλο, όπως ο Ιησούς, να κρατά ένα βάζο τουρσί αντί για σφαίρα. Ορισμένοι χρήστες φόρεσαν τούλινες φούστες μπαλέτου για να αναδημιουργήσουν τους διάσημους πίνακες με τις μπαλαρίνες του Ντεγκά. Άλλοι φόρεσαν ουσάνκα, το ρωσικό γούνινο καπέλο με “αυτιά”, για να απεικονίσουν τη διάσημη αυτοπροσωπογραφία του Βαν Γκογκ μετά το ατύχημα.
Οι περιορισμοί της πρόκλησης ώθησαν πολλούς συμμετέχοντες να πειραματιστούν με τα καθημερινά αντικείμενα, που έχουν στο σπίτι. Ένας χρήστης από το Ισραήλ πόζαρε ως Σαλβαντόρ Νταλί, με έντονο μακιγιάζ και λιωμένα ρολόγια από χαρτί. Μία γυναίκα αναδημιούργησε την “Πανδώρα” του Ντάντε Γκάμπριελ Ροσέτι, μόνο που το χρυσό κουτί στον πίνακα αντικαταστάθηκε με μια συσκευασία McDonald's. Ένας πίνακας του Τζάκσον Πόλοκ αναδημιουργήθηκε με ένα σωρό κλαριά.
Μία από τις πιο δημοφιλείς αναρτήσεις της ομάδας από τη Natalia Shevchenko απεικονίζει το αριστούργημα του Χένρι Ματίς του 1910 “Ο Χορός”, που αναδημιουργήθηκε με γαρίδες και καρύδια σε μια πλαστική σακούλα. Έχει συγκεντρώσει περισσότερα από 39.000 “μου αρέσει”.
Πολλά από αυτά τα επαναπροσδιορισμένα έργα τέχνης είναι επίσης σέλφι, που τραβήχτηκαν από ερασιτέχνες μοντέλα, που έχουν απομονωθεί στα σπίτια τους κατά τη διάρκεια της καραντίνας. Πολλά περισσότερα απεικονίζουν συζύγους, συντρόφους, κατοικίδια, παππούδες, γιαγιάδες και μωρά. Η σελίδα στο Facebook του Izoizolyatsiya είναι γεμάτη από μοναχικά πρόσωπα, που αναζητούν μια σύνδεση. Και σαφώς την βρίσκουν.
Έτσι, όπως όλες οι τρέλες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, η πρόκληση εγείρει τα δικά της ερωτήματα: η αναδημιουργία διάσημων έργων τέχνης είναι απλώς μια μόδα ή υπάρχει μια βαθύτερη ανάγκη για σύνδεση με την τέχνη και μεταξύ μας; Η Brudnaya-Chelyadinova πιστεύει ότι είναι το τελευταίο. “Από τη μία πλευρά, είναι αλήθεια ότι αυτή η πρόκληση τέχνης είναι ένα παιχνίδι”, καταλήγει, “αλλά είναι επίσης ένας διαφορετικός τρόπος να συνδεθεί κανείς και να αλληλεπιδράσει με τη διαχρονική τέχνη και να βρει άνεση στην κοινότητα”.