- Global Voices στα Ελληνικά - https://el.globalvoices.org -

COVID-19: Η πρόσβαση στο Διαδίκτυο δεν είναι επιλογή σε χώρες της Μέσης Ανατολής, που πλήττονται από συγκρούσεις

Κατηγορίες: Μέση Ανατολή & Βόρεια Αφρική, Λιβύη, Συρία, Υεμένη, Ανθρώπινα Δικαιώματα, Λογοκρισία, Μέσα των πολιτών, Πόλεμος - Συγκρούσεις, Τεχνολογία, COVID-19, GV Advocacy

Σκηνή δρόμου στη Σαναά της Υεμένης, όπου η πλειοψηφία όσων έχουν πρόσβαση στο Διαδίκτυο είναι νεαροί άνδρες, 28 Απριλίου 2015. Φωτογραφία από τον Rod Waddington [1] μέσω του Flickr με CC BY-SA 2.0 [2].

Η πανδημία του COVID-19 ανάγκασε τις κυβερνήσεις σε ολόκληρο τον κόσμο να επιβάλουν αποκλεισμούς, αναγκάζοντας δισεκατομμύρια ανθρώπους [3] να αποκλειστούν στο σπίτι τους. Αυτή η εξαιρετική κατάσταση προκάλεσε μια αλλαγή στον τρόπο ζωής.

Η εργασία, η εκμάθηση και η κοινωνικοποίηση στο Διαδίκτυο έχει γίνει ο κανόνας, καθώς οι άνθρωποι περιορίζουν σοβαρά τον χρόνο τους στον έξω κόσμο για να περιορίσουν τυχόν πιθανότητες να κολλήσουν το νέο κορωνοϊό.

Η χρήση του Διαδικτύου δεν είναι κάτι καινούριο, αλλά ο COVID-19 προώθησε γρήγορα αυτήν την παγκόσμια αλλαγή, όπου το Διαδίκτυο κυριαρχεί σε όλες τις πτυχές της ζωής για όσους έχουν πρόσβαση σε αυτό.

Εάν το Διαδίκτυο είναι ο δρόμος προς τα εμπρός σε αυτές τις περιόδους της πανδημίας, τι γίνεται με χώρες, που πλήττονται από συγκρούσεις με περιορισμένη πρόσβαση στο Διαδίκτυο;

Ο COVID-19 επιταχύνει τον ψηφιακό μετασχηματισμό

Η πανδημία του COVID-19 και τα πρωτοφανή μέτρα, που ελήφθησαν, για να σταματήσει η εξάπλωσή του άλλαξαν τη ζωή μας. Έχει οδηγήσει σε θεμελιώδεις αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας των κοινωνιών και των επιχειρήσεων.

Καθώς ο θανατηφόρος ιός διαταράσσει τον κόσμο και μπορεί να συνεχίσει να το κάνει μέχρι να ανακαλυφθεί ένα εμβόλιο, έχει αναλάβει το διαδίκτυο. Μελέτες δείχνουν ότι η κίνηση στο Διαδίκτυο έχει αυξηθεί [4] μεταξύ 50% και 70% από τότε που ξεκίνησε ο COVID-19.

Παγιδευμένοι στο σπίτι, οι άνθρωποι στράφηκαν στο Διαδίκτυο μαζικά για να συνεχίσουν τις καθημερινές τους δραστηριότητες, όπως αγορές, εργασία και μάθηση, επικοινωνία και κοινωνικοποίηση. Αυτό πιθανότατα θα έχει διαρκή επίδραση πολύ μετά τη λήξη της πανδημίας.

Ένα βαθύτερο ψηφιακό χάσμα

Το διαδίκτυο είναι ευρέως διαθέσιμο και παρέχει μια σανίδα σωτηρίας στις πλούσιες χώρες κατά τη διάρκεια του COVID-19, αλλά αυτό δεν ισχύει για σχεδόν το ήμισυ του παγκόσμιου πληθυσμού, ο οποίος δεν έχει πρόσβαση στο διαδίκτυο [5]. Η πλειοψηφία αυτού του πληθυσμού ζει σε φτωχές χώρες, που έχουν πληγεί από τον πόλεμο, όπου δεν υπάρχουν υποδομές και, ωστόσο, η ανάγκη για πληροφορίες είναι πιο επείγουσα.

Σε χώρες που πλήττονται από συγκρούσεις, πολλοί πολίτες αντιμετωπίζουν αυτήν την πρόσθετη κρίση χωρίς το διαδίκτυο. Εν τω μεταξύ, σε πλούσιες, ειρηνικές χώρες, το διαδίκτυο έχει επιτρέψει στους πολίτες να μετριάσουν τον αντίκτυπο του αποκλεισμού, επιτρέποντάς τους να συνεχίσουν να εργάζονται, να μελετούν, να επικοινωνούν, να κοινωνικοποιούνται και να έχουν πρόσβαση σε πληροφορίες.

Σε ορισμένες χώρες της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής (MENA), ο COVID-19 χτύπησε σε μια εποχή οικονομικής κρίσης και συγκρούσεων ή εξεγέρσεων ευρείας κλίμακας. Χρόνια συγκρούσεων στην Υεμένη, τη Συρία και τη Λιβύη έχουν φέρει τεράστια δεινά, εκτοπισμό και καταστροφή. Οι υποδομές έχουν στοχοποιηθεί από ομάδες μαχητών, που περιφρονούν την πολιτική ζωή.

Στη Συρία, για παράδειγμα, πάνω από το 50% των υποδομών δε λειτουργεί πλέον [6].

Στη Λιβύη, μεγάλο μέρος των τηλεπικοινωνιακών υποδομών έχει καταστραφεί ή κλαπεί, συμπεριλαμβανομένων περίπου το ένα τέταρτο [7] των τοποθεσιών πύργων κινητής τηλεφωνίας της χώρας. Ως αποτέλεσμα, οι βασικές υπηρεσίες ηλεκτρική ενέργεια, αποχέτευση, νερό και διαδίκτυο έχουν σταματήσει.

Στην Υεμένη, που χαρακτηρίζεται [8] από το Relief Web ως η χειρότερη ανθρωπιστική κρίση στον κόσμο, η πρόσβαση στο διαδίκτυο αποτελεί σημαντικό εμπόδιο. Μόνο περίπου το 27% των Υεμένιων [9], κυρίως νέοι που βρίσκονται σε αστικές περιοχές, έχουν πρόσβαση στο Διαδίκτυο.

Η πλειονότητα των νέων προσπαθεί να βρει τρόπους για να συνδεθεί με τον εξωτερικό κόσμο. “Το διαδίκτυο είναι το οξυγόνο μας και είναι εξίσου σημαντικό με τα τρόφιμα. Μετακόμισα από την πόλη μου στην πρωτεύουσα για να μπορώ να συνδεθώ”, δήλωσε ο Ghomdan, δημοσιογράφος της Υεμένης, που ζήτησε από το Global Voices να χρησιμοποιήσει μόνο το μικρό του όνομα.

Οι γυναίκες στην περιοχή επηρεάζονται δυσανάλογα από αυτό το ψηφιακό χάσμα. Λιγότερες γυναίκες έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο από τους άνδρες, γεγονός που αντικατοπτρίζει ένα περιφερειακό χάσμα ανισότητας [10] των φύλων με τις Υεμένη, Συρία και Λιβύη να βρίσκονται τελευταίες στην κατάταξη.

Ένας συνδυασμός συντηρητικών κοινωνικών κανόνων, λιγότερης πρόσβασης στη μάθηση και σε οικονομικούς πόρους και ενός εχθρικού [11] διαδικτυακού περιβάλλοντος εμποδίζει την ικανότητα των γυναικών να συνδεθούν και να αποκτήσουν πρόσβαση σε διαδικτυακές πληροφορίες και ελαχιστοποιεί τη συμμετοχή σε διαδικτυακές συζητήσεις.

Διαδίκτυο: Υψηλό κόστος, χαμηλή ταχύτητα και αναξιόπιστο

Στη Λιβύη, τη Συρία και την Υεμένη, που πλήττονται από συγκρούσεις και οικονομικό χάος, οι χρήστες αντιμετωπίζουν διαδίκτυο χαμηλής ταχύτητας και απαγορευτικό κόστος.

Η Υεμένη έχει τη χαμηλότερη ταχύτητα διαδικτύου παγκοσμίως με μέση ταχύτητα μόλις 0,38 megabit ανά δευτερόλεπτο το 2019: Θα χρειαστούν [12] περισσότερες από 30 ώρες για να κατεβάσετε μια ταινία 5-gigabyte. Τον Ιανουάριο του 2020, η ζημιά σε ένα υποβρύχιο καλώδιο βύθισε [13] την Υεμένη σε διακοπή του διαδικτύου για περισσότερο από ένα μήνα.

Η πανδημία του COVID-19 ανάγκασε το μαζικό κλείσιμο σχολείων, επηρεάζοντας [14] το 90% του παγκόσμιου μαθητικού πληθυσμού, γεγονός που οδήγησε σε μια κουλτούρα εικονικής μάθησης, διαδικτυακής εκπαίδευσης, αλλά η μάθηση αποδεικνύεται σχεδόν αδύνατη χωρίς αξιόπιστη σύνδεση υψηλής ταχύτητας στο Διαδίκτυο.

Αυτό αποτρέπει επίσης τους ανθρώπους από την επικοινωνία και τους δημοσιογράφους από το ρεπορτάζ και την προσέγγιση ενός μεγάλου κοινού. Οι χαμηλές ταχύτητες καθιστούν δύσκολη την περιήγηση, τη λήψη ή τη μεταφόρτωση υλικού και την επικοινωνία με πηγές. Επίσης στερεί την πρόσβαση σε πολύτιμους πόρους που είναι κρίσιμοι για τη σύνταξη αναφορών, ειδησεογραφικών ειδήσεων και καθημερινών εκδηλώσεων.

Χωρίς αξιόπιστο Διαδίκτυο, διαδικτυακές συνομιλίες ή τηλεφωνικές κλήσεις μέσω Whatsapp ή Facebook συχνά διακόπτονται ή αποσυνδέονται.

Λογοκρισία και έλλειψη περιεχομένου στην αραβική γλώσσα

Ο πόλεμος περιλαμβάνει συχνά έναν πόλεμο στην ενημέρωση με διάφορες πολεμικές ομάδες να προσπαθούν να διατηρήσουν μια στενή επιρροή στους πληθυσμούς τους. Λογοκρίνουν το διαδίκτυο και κρατούν τους πολίτες υπό στενή παρακολούθηση.

Για παράδειγμα, οι Αρχές στη Σαναά [12] της Υεμένης και στη Δαμασκό [15] της Συρίας αποκλείουν μεγάλο αριθμό ιστοτόπων, συμπεριλαμβανομένων εθνικών, αραβικών και ξένων ειδησεογραφικών ιστοτόπων. Αυτοί οι περιορισμοί περιορίζουν την πρόσβαση σε κρίσιμες πληροφορίες σχετικά με την πανδημία.

Για να παρακάμψουν τη λογοκρισία, οι χρήστες με γνώσεις τεχνολογίας στρέφονται σε εικονικά ιδιωτικά δίκτυα (VPN) για πρόσβαση σε αποκλεισμένο περιεχόμενο. Αν και πολλοί είναι απρόθυμοι να χρησιμοποιήσουν ένα VPN, “καθώς προσθέτει ένα επιπλέον φορτίο στο ήδη περιορισμένο εύρος ζώνης, επιβραδύνει περαιτέρω τις ταχύτητες λήψης”, σύμφωνα με το Coda Story [12].

Παρόλο που οι ομιλούντες την αραβική ως μητρική τους γλώσσα αντιπροσωπεύουν περίπου το 4,5% του παγκόσμιου πληθυσμού, λιγότερο από το 1% [16] του συνολικού παγκόσμιου διαδικτυακού περιεχομένου είναι στα αραβικά.

Η ραγδαία αύξηση του αριθμού των Αραβόφωνων χρηστών του Διαδικτύου δεν έχει ακόμη φέρει ως αποτέλεσμα περισσότερο αραβικό περιεχόμενο: τα αραβικά παραμένουν μια από τις λιγότερο εκπροσωπούμενες γλώσσες στο διαδίκτυο. Σχεδόν το 70% των ιστοτόπων είναι στην αγγλική γλώσσα. Οι περισσότεροι διαδικτυακοί πόροι σχετικά με την πανδημία δεν είναι διαθέσιμοι σε μητρικές ή αυτόχθονες γλώσσες, γεγονός που καθιστά δυσκολότερο για όσους έχουν περιορισμένη αγγλική γλώσσα και δεξιότητες γραφής και ανάγνωσης να έχουν πρόσβαση σε κρίσιμες πληροφορίες για τη δημόσια υγεία στο διαδίκτυο.

Η πρόσβαση στο Διαδίκτυο θεωρείται θεμελιώδης παράγοντας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο έχουν δεσμευτεί να παρέχουν καθολική και προσιτή πρόσβαση στο Διαδίκτυο έως το 2020 [17], αλλά μεγάλη ποσότητα του παγκόσμιου πληθυσμού έχει μείνει πίσω.

Ο COVID-19 αποκάλυψε το χάσμα μεταξύ εκείνων με αξιόπιστη πρόσβαση στο Διαδίκτυο και εκείνων, για τους οποίους η πρόσβαση στο Διαδίκτυο είναι μακρινή προοπτική. Η συνεχιζόμενη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή το μόνο που κάνει είναι να επιδεινώνει και να διευρύνει αυτά τα κενά.