- Global Voices στα Ελληνικά - https://el.globalvoices.org -

Ιστορία, τοπίο, σώμα: Μια συζήτηση με τον Πακιστανό καλλιτέχνη Ali Kazim

Κατηγορίες: Πακιστάν, Ιδέες, Μέσα των πολιτών, Τέχνες - Πολιτισμός

Ali Kazim, Shah-Savar (ένας καλός καβαλάρης). 72εκ x 108εκ.

Επί του παρόντος επικεντρωμένος σε μια επερχόμενη σόλο έκθεση, που έχει προγραμματιστεί για το 2021, στο Μουσείο Ashmolean στην Οξφόρδη του Ηνωμένου Βασιλείου, ο διακεκριμένος Πακιστανός καλλιτέχνης Ali Kazim λέει ότι δεν έχει βιώσει σημαντικές αλλαγές στο έργο του από την έναρξη της πανδημίας COVID-19. Αλλά αναγνωρίζει ότι ο κόσμος της τέχνης θα χτυπηθεί σκληρά, καθώς οι οικονομίες αγωνίζονται ή καταρρέουν λόγω του ιού, που συνεχίζει να επηρεάζει σχεδόν κάθε πτυχή της ζωής σε ολόκληρο τον κόσμο.

Ο 46χρονος Kazim γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Πακιστάν και έλαβε πτυχίο Καλών Τεχνών από το Εθνικό Κολλέγιο Τεχνών στη Λαχόρη του Πακιστάν το 2002 και μεταπτυχιακό Καλών Τεχνών από την Σχολή Καλών Τεχνών Slade στο Λονδίνο το 2011. Σήμερα ζει και εργάζεται ως πολυθεματικός καλλιτέχνης στη Λαχόρη, όπου είναι επίσης επίκουρος καθηγητής στο Εθνικό Κολλέγιο Τεχνών.

Ενώ ο Kazim εργάζεται σε μια ποικιλία ειδών και τεχνικών, ξεχωρίζει για τα πορτρέτα του, τα οποία παρουσιάζουν ρεαλιστικά απεικονισμένα θέματα σε σουρεαλιστικά περιβάλλοντα με σκηνές έντονου χρώματος.

Τα έργα του Kazim έχουν εκτεθεί σε μεγάλες διεθνείς εκθέσεις σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένης της Έκθεσης Τέχνης Frieze της Νέας Υόρκης το 2019, και συλλέχθηκαν από το Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης, το Μουσείο Ασίας-Ειρηνικού, το Βρετανικό Μουσείο, την Πινακοθήκη στο Κουίνσλαντ της Αυστραλίας και άλλα.

Σε συνέντευξη με το Global Voices, ο Ali Kazim μιλά για τη γοητεία του με το ανθρώπινο σώμα, την έμπνευση, που παίρνει από το τοπίο, το τρέχον έργο του και τι πρέπει να γνωρίζουμε για την τέχνη στο Πακιστάν τώρα. Ακολουθούν αποσπάσματα από τη συνέντευξη:

Έχετε ένα είδος λατρείας με το ανθρώπινο σώμα, από τα σχέδιά σας το 2002 έως τώρα. Πώς επηρέασε το τι σημαίνει η τέχνη για εσάς;

Νομίζω ότι το ανθρώπινο σώμα είναι μια τόσο συναρπαστική μορφή. Είναι περίπλοκο τόσο ως προς τη φυσικότητά του όσο και ως θέμα. Το σώμα, το οποίο είναι βασικό για την εκτέλεση καθημερινών λειτουργιών, συνεχίζει να εκτελεί τα καθήκοντά του ακόμη και τις περισσότερες φορές χωρίς τη συνειδητή γνώση μας, ενώ περνάει από διάφορα συναισθηματικά και πνευματικά στρες. Τα εικονιστικά έργα, που έχω παράγει, ίσως είναι μια ματιά των στιγμών, που περνάει.

Untitle(ruins series) watercolour pigments on paper,206x 460cm,2018

Ali Kazim, Άτιτλο (σειρά με ερείπια). Νερομπογιά σε χαρτί, 206εκ x 460εκ, 2018.

Υπάρχει σχέση μεταξύ της εργασίας σας σχετικά με την ιστορία των τοπίων και του ανθρώπινου σώματος τόσο από την άποψη της τεχνικής που χρησιμοποιείτε (ζωγραφική-σχέδιο) όσο και από την έννοια του έργου;

Ήθελα να φτιάξω κάποια πορτρέτα ή εικόνες με βάση ανθρώπινες φιγούρες. Ήθελα να ξεκινήσω με τις δικές μου εξηγήσεις, αλλά εκείνη την στιγμή δεν ήξερα πραγματικά από πού να ξεκινήσω, μέχρι που συνάντησα ένα αντίγραφο του Ιερέα Βασιλιά (ένα μικρό, λευκό άγαλμα στεατίτη από τον πολιτισμό της κοιλάδας του Ινδού) στο Μουσείο της Λαχόρης.

Αυτό είναι ίσως το παλαιότερο παράδειγμα πορτρέτου, που έχει επιβιώσει σε αυτή τη μεριά του κόσμου. Μου έδωσε έναν λόγο να φτιάξω σκίτσα και έπειτα ένα πορτρέτο του Ιερέα Βασιλιά. Έχω αναπτύξει ένα νέο σώμα εργασίας από εκεί. Ήθελα να δημιουργήσω ιστορίες τοποθετώντας ένα ή δύο στοιχεία δίπλα στα πορτρέτα, είτε πρόκειται για ένα κάλυμμα κεφαλής για προσευχή είτε για ένα παπαγάλο ή ένα ξυράφι.

Ερωτεύτηκα την τεχνική της υδατογραφίας. Ανακάλυψα σταδιακά τις δυνατότητες κατασκευής των εικόνων προσθέτοντας λεπτά στρώματα χρώματος, αφαιρώντας επιπλέον χρωστική από την επιφάνεια και απλώνοντάς το με μικροσκοπικά πινέλα. Υποθέτω με αυτόν τον τρόπο οι επίσημες πτυχές του έργου έγιναν σημαντικές για μένα.

Στις αρχές του 2013 άρχισα να επισκέπτομαι τις ανασκαφικές τοποθεσίες Χαραπάν κοντά στην πατρίδα μου. Τα τοπία της σειράς “Ερείπια” βασίζονται στα αναχώματα του πολιτισμού της κοιλάδας του Ινδού. Νομίζω ότι είναι κατά κάποιο τρόπο συλλογικά πορτρέτα των ανθρώπων, που μπορεί να έζησαν εκεί. Ενδιαφέρομαι περισσότερο για τέτοιου είδους ιστορικές συνδέσεις.

Ali Kazim, Topi Walah Β’. Εκτύπωση χρωστικής και εντύπωση σε χαρτί wasli, 50εκ x 75εκ.

Ήσαστε πολύ δραστήριος διεθνώς, εκθέτοντας το έργο σας σε μεγάλες πόλεις του κόσμου. Μουσεία όπως το Metropolitan αποκτούν το έργο σας. Πώς εκλαμβάνεται το έργο σας από την καλλιτεχνική κοινότητα στο Λαχόρη και το Πακιστάν;

Είναι μεγάλη τιμή που ορισμένα αναγνωρισμένα ιδρύματα σε όλο τον κόσμο δέχτηκαν τη δουλειά μου για μια χρονική περίοδο. Έχω ενεργά εκθέσεις στο Πακιστάν από την αρχή της σταδιοδρομίας μου. Με προσκάλεσαν να φτιάξω ένα μεγάλο γλυπτό/σχέδιο με ανθρώπινα μαλλιά για την πρώτη Μπιενάλε του Καράτσι το 2017.

Το έργο εκτιμήθηκε πολύ. Έλαβα το βραβείο της κριτικής επιτροπής στην πρώτη Μπιενάλε του Πακιστάν. Έπειτα, τον επόμενο χρόνο για την εναρκτήρια Μπιενάλε της Λαχόρης έκανα μια μεγάλη εγκατάσταση ονομάζεται “Άτιτλο (Ερείπια του ναού των εραστών)” σε έναν δημόσιο κήπο με πέντε χιλιάδες καρδιές τερακότας.

Προς το τέλος της Μπιενάλε, οι άνθρωποι είχαν τη δυνατότητα να μαζέψουν καρδιές από τα τείχη των ερειπίων. Αργότερα το ιχνηλάτησα όλο αυτό και με εξέπληξε που είδα πώς οι άνθρωποι έδειξαν τόσο μεγάλη φροντίδα για τις εύθραυστες καρδιές τερακότας, που πήραν από τον χώρο ή τις δώρισαν στους αγαπημένους τους. Το έργο ζει μια νέα ζωή.

Το πρόσφατο μεγάλης κλίμακας σχέδιο ακουαρέλας μου “The Conference of the Birds” [Η Διάσκεψη των Πτηνών] εκτέθηκε πέρυσι στη Μπιενάλε του Καράτσι και φέτος έκανα δύο έργα για τη Μπιενάλε της Λαχόρης, συμπεριλαμβανομένης μιας μεγάλης εγκατάστασης 3.000 πτηνών άψητου πηλού σε ένα εγκαταλελειμμένο εργοστάσιο τούβλων. Η εγκατάσταση διήρκεσε μέχρι την πρώτη βροχή. Η επιστροφή των πτηνών από άργιλο στη γη ήταν πολύ όμορφη και ποιητική.

Για την τέχνη στο Πακιστάν τι πρέπει να γνωρίζουν και να ψάχνουν οι άνθρωποι στον κόσμο;

Εκτός από τη σύγχρονη τέχνη, η περιοχή έχει περισσότερα να προσφέρει. Υπάρχουν συναρπαστικά χαρακτικά σε σπηλιές από την Παλαιολιθική Εποχή στα βόρεια του Πακιστάν. Τα μαγικά τέχνεργα τερακότας από τον Πολιτισμό της Κοιλάδας του Ινδού είναι καταπληκτικά. Τα γλυπτά Γκαντάρα, που είναι πραγματικά αξιοθαύμαστα στην εμφάνισή τους. Είναι δύσκολο να ξεκολλήσει η ματιά σου από τον Βούδα στο Μουσείο της Λαχόρης. Αυτά τα γλυπτά Γκαντάρα ποικιλοτρόπως είναι τα πρώτα δείγματα της παλαιότερης μορφής παγκοσμιοποίησης.

Είναι συναρπαστικό να βλέπεις πώς αναπτύχθηκε ένα νέο είδος γλυπτικής, όταν εμφανίστηκε το ινδοελληνικό στυλ. Στη συνέχεια, οι μογγολικές μικρογραφίες είναι μια οπτική απόλαυση. Οι δύο κύριες πόλεις, η Λαχόρη και το Καράτσι, διοργανώνουν με επιτυχία δύο μπιενάλε κάθε χρόνο από το 2017. Αυτό ξεκίνησε μια νέα εποχή, με τους ντόπιους να έχουν την ευκαιρία να δουν μερικά εκπληκτικά έργα από Πακιστανούς και διεθνείς καλλιτέχνες. Φέτος, οι ημερομηνίες του Λογοτεχνικού Φεστιβάλ της Λαχόρης αλληλεπικαλύπτονται με την Μπιενάλε κοντά στην εβδομάδα κλεισίματος.

Ali Kazim, Άτιτλο. Νερομπογιά σε χαρτί, 30εκ x 35εκ, 2018.

Από ποιον/ποιους καλλιτέχνες έχει επηρεαστεί περισσότερο το έργο σας;

Υπάρχουν πολλοί καλλιτέχνες, που θαυμάζω πάρα πολύ. Είμαι απόλυτα ερωτευμένος με τους Doris Salcedo, Kiki Smith, Louise Bourgeois, Cornelia Parker, Robert Gobber και το έργο της Vija Celmins. Μόλις συνειδητοποίησα ότι οι περισσότεροι από τους αγαπημένους μου καλλιτέχνες είναι γυναίκες. Το έργο τους είναι πολύ ενημερωμένο, συναισθηματικά φορτισμένο και πολύ έξυπνα φτιαγμένο με μεγάλη υπομονή. Νομίζω ότι έχουν τα πάντα. Έχουν παράγει άψογα έργα κατά το πέρασμα των ετών.

Τα έργα μου πάνω στην τεχνική χαρτιού οφείλουν πολλά στους υδατογράφους της Σχολής της Βεγγάλης. Έχω μάθει πολλά παρατηρώντας τους πίνακες ζωγραφικής τους, που βρίσκονται σε δημόσιες συλλογές στο Λαχόρη, και έχω δει επίσης κάποιους στο Δελχί.

Οι σχολές τέχνης δεν δημιουργούν/παράγουν καλλιτέχνες. Εάν αυτό είναι αλήθεια, ποια είναι η ρεαλιστική προσδοκία από τέτοια ιδρύματα σχετικά με την καλλιτεχνική διαδικασία των ατόμων, που τα παρακολουθούν;

Νομίζω ότι οι σχολές τέχνης παρέχουν ένα περιβάλλον, όπου δοκιμάζει κανείς ιδέες και μιλά για αυτές με τους συναδέλφους νέους καλλιτέχνες. Μερικοί εξ αυτών θα συνεχίσουν την πρακτική σε στούντιο. Άλλοι θα προχωρήσουν σε συναφείς τομείς όπως η καλλιτεχνική συγγραφή, επιμέλεια, γκαλερί, καλλιτεχνικές κατασκευές κ.λπ. Μπορούν επίσης να δημιουργήσουν τον δικό τους κύκλο δημιουργικών ανθρώπων, ενώ πηγαίνουν στη σχολή. Οι σχολές προσφέρουν στους αποφοίτους τη δυνατότητα να παρουσιάσουν τα καλύτερά τους έργα στον κόσμο και να εκμεταλλευτούν ευκαιρίες. Συνδέονται με τον κόσμο της τέχνης. Αυτά είναι σημαντικά βήματα για την πρακτική είσοδο στον κόσμο της τέχνης.