- Global Voices στα Ελληνικά - https://el.globalvoices.org -

Ηγέτες της Νότιας Αφρικής συναντιούνται για να αντιμετωπίσουν επείγουσες απειλές ασφαλείας στη Μοζαμβίκη

Κατηγορίες: Υπο-Σαχάρια Αφρική, Ζιμπάμπουε, Μοζαμβίκη, Ανθρωπιστική ανταπόκριση, Διακυβέρνηση, Διεθνείς Σχέσεις, Μέσα των πολιτών, Πόλεμος - Συγκρούσεις, Πολιτική, Φυσικές Καταστροφές

Συνοριακή γέφυρα Κάμπο Ντελγάδο, βόρεια της Μοζαμβίκης, 4 Αυγούστου 2009. Φωτογραφία: F. Mira [1] με άδεια CC BY-SA 2.0 [2].

Το σώμα της Κοινότητας Ανάπτυξης της Νότιας Αφρικής (SADC) με επίκεντρο την πολιτική, την άμυνα και την ασφάλεια συναντήθηκε στη Χαράρε της Ζιμπάμπουε στις 19 Μαΐου για να συζητήσει την κατάσταση της ασφάλειας στη Μοζαμβίκη, όπου οι αντάρτες έχουν εξαπολύσει το βασίλειο του τρόμου [3], με δολοφονίες αμάχων και επιθέσεις σε υποδομές στα βόρεια από το 2017.

Αυτή η συνάντηση έρχεται αμέσως έπειτα του πιο πρόσφατου αγώνα της Μοζαμβίκης ενάντια στην εξέγερση χωρίς καμία περιφερειακή υποστήριξη.

Στις 13 Μαΐου, οι Πρώτες Δυνάμεις Άμυνας και Ασφάλειας της Μοζαμβίκης (FDS) εξέπληξαν τους αντάρτες [3], όταν παρεμπόδισαν τρία οχήματα – που φέρεται να είχαν κλαπεί – στην περιοχή Μοσίμποα ντα Πράια, δήλωσε ο Amade Miquidade, σε δήλωσή του στον Τύπο [4] στο Μαπούτο. Κατά τη διάρκεια αυτών των συγκρούσεων, οι FDS σκότωσαν 42 φερόμενους αντάρτες και κατέστρεψαν τα οχήματά τους. Δύο ημέρες αργότερα, μια ομάδα ανταρτών προσπάθησε να εισβάλει ξανά στην περιοχή. Οι FDS συγκρούστηκαν με αντάρτες και πυροβόλησαν οκτώ, ενώ άλλοι τραυματίστηκαν.

Τα κράτη της SADC έχουν κληθεί να υποστηρίξουν την κυβέρνηση της Μοζαμβίκης [6] για την καταπολέμηση τρομοκρατών και ένοπλων ομάδων, που επιτίθενται σε αμάχους και υποδομές στην επαρχία Κάμπο Ντελγάδο στα βορειοανατολικά της χώρας.

Ένοπλες ομάδες, που ισχυρίζονται ότι έχουν δεσμούς με το ISIS, επιτίθενται σε αμάχους από το 2017, με την τοπική αστυνομία και κυβερνητικούς υπαλλήλους να φέρουν το βάρος των ένοπλων επιθέσεων. Η εξέγερση σκότωσε περισσότερους από 1.000 ανθρώπους [7] στη Μοζαμβίκη. Η ισλαμική ένοπλη ομάδα είναι τοπικά γνωστή ως Al-Sunna wa Jama'a (ASWJ).

Σε ένα επίσημο ανακοινωθέν [8], οι ηγέτες της SADC καταδίκασαν συλλογικά τις αποκαλούμενες “τρομοκρατικές επιθέσεις” και δεσμεύθηκαν απροσδιόριστη υποστήριξη στη Μοζαμβίκη.

Η επείγουσα συνάντηση, γνωστή ως “Σύνοδος Κορυφής της Τρόικα”, συγκλήθηκε από τον Πρόεδρο της Ζιμπάμπουε, Έμερσον Μνανγκάγκουα, και παρευρέθηκαν ο Πρόεδρος της Μποτσουάνα, Μοκγκουίτσι Μασίσι, και ο Πρόεδρος της Ζάμπια, Έντγκαρ Λούνγκου, και τα δύο μέλη του σώματος ασφαλείας της SADC.

Ο πρόεδρος της Μοζαμβίκης, Φιλίπε Νιούσι, άνοιξε τη συνάντηση ενημερώνοντας τους συμμετέχοντες για την κατάσταση ασφαλείας στη χώρα του.

“Η συνάντηση κορυφής της τρόικας συν τη Μοζαμβίκη προέτρεψε τα κράτη μέλη της SADC να υποστηρίξουν την κυβέρνηση της Μοζαμβίκης στην καταπολέμηση των τρομοκρατών και των ενόπλων ομάδων σε ορισμένες περιοχές του Κάμπο Ντελγκάδο”, διάβασε [9] δυνατά ο υπουργός Εξωτερικών και Διεθνούς Εμπορίου της Ζιμπάμπουε, Sibusiso Moyo, στη συνάντηση.

Ο Μνανγκάγκουα εξέφρασε ότι η απειλή της τρομοκρατίας την τελευταία δεκαετία είχε αυξηθεί σημαντικά. Είπε στη σύνοδο κορυφής ότι οποιαδήποτε επίθεση σε κράτος μέλος της SADC είναι επίθεση σε άλλα μέλη.

Οι ηγέτες του SADC διαβεβαίωσαν ότι η περιοχή παραμένει [10] “σχετικά σταθερή, παρά την εμφάνιση ορισμένων ανησυχητικών καταστάσεων, συμπεριλαμβανομένων των τρομοκρατικών ενεργειών, που διαπράχθηκαν στο Κάμπο Ντελγκάδο”.

Αυτός ο netizen στο Twitter δεν ήταν τόσο σίγουρος:

Είναι πραγματικά ανησυχητικό ότι συμβαίνει σχεδόν στο κατώφλι μας και υπάρχει σιωπή από την SADC.

Ο Μνανγκάγκουα είπε στη συνάντηση:

Regions that previously did not perceive seriousness of the threat, or seemed immune to terrorism, are being targeted by terrorists. The threat is now becoming increasingly complex, blurring boundaries between political, religious and ideological extremism and crime. In addition, the modus operandi of the terrorist groups and their networks are intricate and elaborate.

Περιφέρειες, που στο παρελθόν δεν αντιλαμβάνονταν τη σοβαρότητα της απειλής ή φαινόταν άνοσες στην τρομοκρατία, στοχεύονται από τρομοκράτες. Η απειλή γίνεται πλέον όλο και πιο περίπλοκη, θολώνοντας τα όρια μεταξύ πολιτικού, θρησκευτικού και ιδεολογικού εξτρεμισμού και εγκλήματος. Επιπλέον, ο τρόπος λειτουργίας των τρομοκρατικών ομάδων και των δικτύων τους είναι περίπλοκος και σύνθετος.

Ο Μνανγκάγκουα είχε συναντηθεί με τον Νιούσι τον περασμένο μήνα για να συζητήσει σχετικά με την κατάσταση ασφαλείας της Μοζαμβίκης, εν μέσω αναφορών [12] ότι είχε ήδη αναπτύξει ελίτ στρατεύματα για να βοηθήσει στην αντιμετώπιση της εξέγερσης.

Οι αναλυτές ασφαλείας πιστεύουν [7] ότι η επείγουσα σύνοδος κορυφής της SADC την Τρίτη είχε ως στόχο να επαναπροσδιορίσει την αναφερόμενη ανάπτυξη στρατευμάτων της Ζιμπάμπουε στη Μοζαμβίκη σε αναδρομική αναδρομή. Η κυβέρνηση της Ζιμπάμπουε, ωστόσο, αρνήθηκε [13] την αναφερόμενη στρατιωτική επέμβαση.

Στη συνάντηση, ο Μνανγκάγκουα είπε:

The possible impact that these developments have on the peace and security of the people of Mozambique and the entire region are indeed dire.

Ο πιθανός αντίκτυπος αυτών των εξελίξεων στην ειρήνη και την ασφάλεια του λαού της Μοζαμβίκης και ολόκληρης της περιοχής είναι πράγματι τρομερός.

Δεν υπάρχει ακόμη ένδειξη για το εάν ο οργανισμός ασφαλείας είχε ενημερώσει άλλα κράτη μέλη για την κατάσταση.

Ο ιδιωτικός στρατιωτικός εργολάβος Dyck Advisory Group, που εδρεύει στη Νότια Αφρική και διευθύνεται από τον πρώην στρατιωτικό αξιωματούχο της Ροδεσίας (Ζιμπάμπουε) Lionel Dyck, παρείχε στρατιωτική βοήθεια [7] στις δυνάμεις ασφαλείας της Μοζαμβίκης επιτιθέμενη με στρατιωτικά ελικόπτερα [14].

Αν και η Μοζαμβίκη δεν έχει επιβεβαιώσει ποτέ την παρουσία στρατιωτικών μισθοφόρων, Ρώσοι μισθοφόροι [15] έχουν εμφανιστεί σε επιχειρήσεις μάχης, πυροδοτώντας μια ενεργή συζήτηση. Σύμφωνα με πληροφορίες, η κυβέρνηση Νιούσι απέρριψε τις επιθέσεις ως καθαρά εγκληματικές πράξεις, αλλά η αύξηση των επιθέσεων ανάγκασε το Μαπούτο να αναγνωρίσει την πραγματικότητα αυτής της απειλής.

Η επείγουσα συνάντηση ασφάλειας της SADC της Τρίτης οφείλεται σε αυτήν την περιφερειακή απειλή για την ένταξη της κατάστασης στην ημερήσια διάταξη. Η Νότιος Αφρική, η Ζιμπάμπουε και η Τανζανία κάλεσαν τον Νιούσι να αναγνωρίσει το μέγεθος της απειλής εν μέσω φόβων για την επέκταση της εξέγερσης στις γειτονικές χώρες.

Μετά τη Σύνοδο Κορυφής της Τρόικα, η Νότια Αφρική σκοπεύει να συζητήσει την παροχή βοήθειας για την καταπολέμηση της ισλαμιστικής εξέγερσης, σύμφωνα [16] με την υπουργό διεθνών σχέσεων και συνεργασίας, Naledi Pandor.

Οι πολιτικές προκλήσεις στο μέλλον

Η κατάσταση στη Μοζαμβίκη θα μπορούσε να γίνει ό,τι είναι σήμερα η Νιγηρία με την Μπόκο Χαράμ, την ισλαμιστική μαχητική ομάδα, που έχει αναλάβει την ευθύνη για εκατοντάδες τρομοκρατικές επιθέσεις και απαγωγές στη βόρεια Νιγηρία, σύμφωνα με τον Βρετανό ερευνητή Alex Vines. [17]

Το περιφερειακό μπλοκ έχει από καιρό επικριθεί για το γεγονός ότι δεν αναγνώρισε τη σοβαρότητα της κατάστασης, περισσότερο μετά την ανησυχία [18] της Αφρικανικής Ένωσης (ΑΕ) για την εξέγερση τον Φεβρουάριο.

Η τρόικα της SADC πραγματοποιήθηκε πριν από μερικές ημέρες. Φαίνεται όμως ότι η ανταπόκριση είναι αρκετά αργή, καθώς το πρόβλημα ξεκίνησε το 2017.

Ο Επίτροπος Ειρήνης και Ασφάλειας της Αφρικανικής Ένωσης, Smail Chergui, προέτρεψε την ΑΕ να βοηθήσει τη Μοζαμβίκη, αλλά το ζήτημα πιθανότατα θα παραμερισθεί, επειδή η περιφερειακή SADC υποτίθεται ότι είναι η πρώτη, που πρέπει να παρέμβει, σύμφωνα με το πρωτόκολλο [20] της ΑΕ.

Τα κράτη-μέλη της SADC ενδέχεται επίσης να μην μπορούν να παρέμβουν, επειδή έχουν ήδη αναπτύξει στρατεύματα και πόρους για την αντιμετώπιση του COVID-19.

Ο δημοσιογράφος Marcelo Mosse προέτρεψε τους περιφερειακούς ηγέτες να εξετάσουν μια επέμβαση στη Μοζαμβίκη, που υπερβαίνει μια απλή στρατιωτική προσέγγιση:

Τώρα που η SADC είναι έτοιμη να παρέμβει στο Κάμπο Ντελγκάδο, η περιοχή πρέπει να αποφύγει μια καθαρά στρατιωτικοποιημένη προσέγγιση. Πρέπει να αντιμετωπιστεί η φτώχεια και ο κοινωνικός αποκλεισμός. Εκπαίδευση. Υγιεινή. Και μπορούν οι ντόπιοι να επωφεληθούν άμεσα από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο;