Μια νοσοκόμα στο δρόμο για την εξέταση ασθενών στην είσοδο ενός νοσοκομείου στον Νίγηρα στις 2 Απριλίου 2020. Φωτογραφία της Anna.psiaki μέσω Wikipedia CC BY-SA 4.0.
Ενώ η διαφάνεια στην πληροφόρηση αποδεικνύεται ότι είναι το καλύτερο μέσο καταπολέμησης [1] της πανδημίας του COVID-19, όπως δείχνει το παράδειγμα της Ταϊβάν [2], η κυβέρνηση του Νίγηρα φαίνεται να επεκτείνει τη λογοκρισία του τύπου και σε όσους κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, αλλά και στο ιατρικό προσωπικό. Μια τέτοια προσέγγιση, όμως, καθιστά την κατάσταση ακόμα πιο ασταθή σε μια χώρα που έχει ήδη επηρεαστεί από τον κίνδυνο του τζιχαντισμού [3].
Σε μια χώρα που έχει ήδη χτυπηθεί από τον ιό, ένας γιατρός συνελήφθη, γιατί ανέφερε τον COVID-19
Το πρώτο κρούσμα του ιού εντοπίστηκε στον Νίγηρα στις 19 Μαρτίου 2020. Από τη στιγμή εκείνη, στις 23 Απριλίου, ο αριθμός των κρουσμάτων είχε ανέλθει στα 662, εκ των οποίων τα 22 θανατηφόρα [4]. Ο COVID-19, λοιπόν, είναι πια παρών στον Νίγηρα, ωστόσο η αστυνομία θέτει υπό κράτηση γιατρούς και δημοσιογράφους, των οποίων το μοναδικό “έγκλημα” φαίνεται να είναι το ότι απλά αναφέρθηκαν στον ιό σε κάποια συνέντευξη ή στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπως καταγγέλλει [5] η Διεθνής Αμνηστία:
Le 14 mars dernier, le rédacteur en chef et une journaliste de la Télévision Labari ont été convoqués à la police judiciaire à la suite d’une interview sur le COVID-19 accordée par le docteur vétérinaire Zoulkarneyni Maiga. Ce dernier a aussi été convoqué et a été libéré le soir du 16 mars. Amnesty International a pu obtenir la vidéo de l’interview et le Dr Maiga n’a fait que parler de l’origine du virus et expliquer les étapes de son développement, tout en demandant au public d’appliquer les mesures de prévention.
Depuis le 5 mars, un autre journaliste, Kaka Mamane Touda est arbitrairement détenu après son post sur Facebook alertant sur un possible cas de COVID-19 au Niger.
Στις 14 του περασμένου Μαρτίου (2020), ο αρχισυντάκτης και μια δημοσιογράφος του τηλεοπτικού σταθμού Labari οδηγήθηκαν στην αστυνομία μετά από συνέντευξη σχετικά με τον COVID-19, που τους παραχώρησε ο κτηνίατρος Zoulkarneyni Maiga. Και ο ίδιος ο γιατρός συνελήφθη και αφέθηκε ελεύθερος το βράδυ της 16ης Μαρτίου. Η Διεθνής Αμνηστία κατόρθωσε να εξασφαλίσει το βίντεο με τη συνέντευξη, κατά την οποία ο Δρ Maiga είχε μιλήσει μόνο για την προέλευση του ιού και εξήγησε τα στάδια εξέλιξης του, ζητώντας από τους πολίτες να εφαρμόζουν τα μέτρα προφύλαξης.
Μετά τις 5 Μαρτίου, ένας άλλος δημοσιογράφος, ο Kaka Mamane Touda, τέθηκε αυθαίρετα υπό κράτηση μετά από ανάρτηση του στο Facebook, όπου προειδοποιούσε για ένα πιθανό κρούσμα COVID-19 στον Νίγηρα.
Η δημοκρατία στον Νίγηρα χάνει έδαφος
Στην παγκόσμια κατάταξη για την ελευθερία του Tύπου, που καταρτίστηκε από την οργάνωση Δημοσιογράφοι χωρίς Σύνορα, ο Νίγηρας βρίσκεται [6] στην 57η θέση σε παγκόσμιο επίπεδο και στη 10η στην Αφρική. Μια αξιοπρεπής θέση στο παναφρικανικό πλαίσιο, δεδομένου του ότι αυτή η χώρα του Σαχέλ [ΣτΜ: Σαχέλ ονομάζεται η στεπική λωρίδα γης νότια της ερήμου Σαχάρα στην Αφρική] αποτελεί στόχο των τζιχαντιστών. Ωστόσο φαίνεται ότι η κυβέρνηση ενδιαφέρεται όλο και λιγότερο για την εικόνα της, καθώς πολλαπλασιάζει τις συλλήψεις ακτιβιστών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, δημοσιογράφων και καταγγελόντων.
Πρόσφατο θύμα λογοκρισίας είναι ο Ali Idrissa [7], τακτικός επισκέπτης των φυλακών του Νίγηρα, καθώς έχει ήδη συλληφθεί το 2005, 2007 και το 2018. Ως συντονιστής του Δικτύου Οργανώσεων για τη Διαφάνεια και Ανάλυση του Προϋπολογισμού (ROTAB), μια ομάδα πολλών ενώσεων, μη κυβερνητικών οργανισμών και συνδικάτων του Νίγηρα, που συμμετέχουν στην παγκόσμια εκστρατεία “Δώστε στη δημοσιότητα τι πληρώνετε [8]“, φαίνεται ότι στην πραγματικότητα δυσαρεστεί την εξουσία.
Ο Idrissa είναι επίσης μέλος του πλαισίου δράσεων και ανταλλαγής απόψεων της κοινωνίας των πολιτών, καθώς και γενικός διευθυντής [9] του ειδησιογραφικού ομίλου Labari. Μετά από μήνυση για δυσφήμιση, τέθηκε υπό κράτηση από τις 9 Απριλίου 2020 ως τις 14 Απριλίου 2020. [10]
Αυτό το διάστημα είναι μεγαλύτερο από τη διάρκεια της νόμιμης κράτησης, η οποία στον Νίγηρα είναι 48 ώρες με δυνατότητα ανανέωσης μιας ακόμη φοράς, και βρίσκεται σε αντίθεση με την απόφαση της 20ής Μαρτίου του Υπουργού Δικαιοσύνης, η οποία είχε ως στόχο να περιοριστεί κατά την περίοδο της πανδημίας του Covid-19 η κράτηση.
Το Παρατηρητήριο για την προστασία των υπερασπιστών των αθρωπίνων δικαιωμάτων, μια σύμπραξη της Διεθνούς Ομοσπονδίας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων [11] και του Παγκόσμιου Οργανισμού και της Παγκόσμιας Επιτροπής κατά των Βασανιστηρίων, αποκαλύπτει [10] ότι:
En cas de condamnation, il encourt jusqu’à trois ans de prison. M. Ali Idrissa a été libéré provisoirement à la fin de l’audience.
L’arrestation de M. Ali Idrissa intervient dans la cadre de la révélation de supposés détournements de fonds destinés à équiper l’armée nigérienne pour la lutte contre le terrorisme. L’Observatoire rappelle que dans le même contexte, une manifestation pacifique a été violemment réprimée le 15 mars 2020 à Niamey, et de nombreuses personnes arrêtées, y compris des défenseurs des droits humains.
Σε περίπτωση καταδίκης, αντιμετωπίζει ποινή φυλάκισης έως τρία έτη. Ο Ali Idrissa αφέθηκε ελεύθερος προσωρινά μετά το τέλος της ακρόασης.
Η σύλληψη του Ali Idrissa πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της αποκάλυψης φημολογούμενης υπεξαίρεσης κεφαλαίων, που προορίζονταν για τον εξοπλισμό του στρατού του Νίγηρα για τον αγώνα ενάντια στην τρομοκρατία. Το Παρατηρητήριο υπενθυμίζει ότι στο ίδιο πλαίσιο μια ειρηνική διαδήλωση είχε κατασταλεί βίαια στις 15 Μαρτίου 2020 στην πόλη Νιαμέι και πολλοί διαδηλωτές συνελήφθησαν, συμπεριλαμβανομένων προασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Ο Idrissa αφέθηκε ελεύθερος στις 14 Απριλίου 2020, αλλά άλλα μέλη της κοινωνίας των πολιτών, που συνελήφθησαν μαζί του, εξακολουθούν να κρατούνται. Στις 31 Μαρτίου, το ανεξάρτητο Πλαίσιο δράσεων και ανταλλαγής απόψεων της κοινωνίας των πολιτών εξέδωσε δελτίο τύπου λέγοντας [12]:
Comme vous le savez, le seul tort de ces dignes fils de la nation aujourd’hui embastillés est d’avoir voulu organiser un meeting pacifique non seulement pour soutenir nos FDS [forces de sécurité] dans le combat ô combien périlleux qu’elles mènent contre les terroristes, mais aussi et surtout pour exiger un traitement judiciaire de la rocambolesque affaire de prédation des ressources publiques allouées au Ministère de Défense Nationale. Cette intimidation ne passera pas ! la lutte citoyenne doit et va continuer, sans relâche.
Elle va continuer en intégrant désormais la nouvelle et lourde épreuve que nous impose la nécessaire lutte collective contre cette meurtrière pandémie de CORONAVIRUS ou COVID19.
Όπως γνωρίζετε, το μοναδικό λάθος αυτών των άξιων τέκνων του έθνους, που σήμερα φυλακίστηκαν, είναι το ότι θέλησαν να οργανώσουν μια ειρηνική συνάντηση, όχι μόνο για να υποστηρίξουν τις δυνάμεις ασφαλείας μας στον τόσο επικίνδυνο αγώνα τους ενάντια στους τρομοκράτες, αλλά επίσης και κυρίως για να απαιτήσουν δικαστική διερεύνηση της απίστευτης υπόθεσης υφαρπαγής δημοσίων πόρων που ήταν στη διάθεση του Υπουργείου Εθνικής Αμύνης. Αυτός π εκφοβισμός δεν θα περάσει! ο αγώνας των πολιτών πρέπει και θα συνεχιστεί, χωρίς σταματημό.
Θα συνεχιστεί, ενσωματώνοντας από τούδε και στο εξής τη νέα και δυσβάσταχτη δοκιμασία, την οποία μας επιβάλλει ο αναγκαίος αγώνας απέναντι σε αυτήν τη φονική πανδημία του CORONAVIRUS ή COVID19.
Σε άρθρο που δημοσιεύτηκε στις 18 Απριλίου, ο αρθρογράφος επισημαίνει [7] ότι:
D’autres interpellations ont suivi. Au moment où des voix s’élèvent pour exiger la libération des acteurs de la société civile incarcérés depuis le 19 Mars, d’autres interprétations [interpellations] d’activistes et acteurs de la société civile ont suivi, ces deux dernières 24 heures. Il s’agit notamment de celle de Dr Mallah Toudjani et de Nassirou Saidou, président de l’association « La voix des sans voix ». Dr Mallah Tidjani est interpellé pour un audio qu’on lui attribue et qui a fait le tour des groupes whatsapp depuis 48h. Une audio dans laquelle il parle de la gestion de la situation née de la pandémie du covid 19. Pour le cas de Nassirou Saidou, c’est aussi un audio qui est à l’origine de son interpellation depuis ce mardi 14 Mars.
Ακολούθησαν και άλλες συλλήψεις. Καθώς οι φωνές, που απαιτούν την απελευθέρωση των μελών της κοινωνίας των πολιτών, οι οποίοι βρίσκονται υπό κράτηση από τις 19 Μαρτίου, αυξάνονται, και άλλες συλλήψεις ακτιβιστών και μελών της κοινωνίας των πολιτών ακολούθησαν αυτές τις τελευταίες 48 ώρες. Πρόκειται κυρίως για εκείνες του Δρ Mallah Toudjani και του Nassirou Saidou, προέδρου της ένωσης “Η φωνή εκείνων χωρίς φωνή”. Ο Δρ Mallah Tidjani συνελήφθη εξαιτίας ενός ηχητικού αρχείου, που του καταλογίζεται, και το οποίο έκανε τον γύρο των ομάδων στο whatsapp μέσα σε 48 ώρες. Ένα ηχητικό αρχείο, στο οποίο μιλάει για τη διαχείριση της κατάστασης, που προκλήθηκε από την πανδημία του covid 19. Όσον αφορά την περίπτωση του Nassirou Saidou, υπάρχει επίσης ηχητικό αρχείο, που προκάλεσε τη σύλληψή του στις 14 Μαρτίου.
Η κοινωνία των πολιτών του Νίγηρα αντέδρασε έντονα, καθώς αρνείται να δεχτεί ότι το μέλλον της χώρα μπορεί να υποθηκευτεί, εξαιτίας της υπεξαίρεσης των χρημάτων που προορίζονταν για την αγορά οπλισμού για τον στρατό, ο οποίος μάχεται κόντρα στους τζιχαντιστές που είναι καλύτερα εξοπλισμένοι. Σε δελτίο Τύπου [13] του κινήματος “Ας γυρίσουμε Σελίδα” στον Νίγηρα, ο Issa Garba, υπεύθυνος επικοινωνίας, γράφει:
Depuis l’audit financier réalisé au sein du Ministère de la Défense Nationale ayant révélé de graves détournements de fonds sur le matériel militaire, la société civile s’était mobilisée en soutien aux Forces de Défenses et de Sécurité qui sont les premières victimes de ces détournements, les privant d’équipement militaire de qualité en période de guerre, mais également en dénonciation des principaux responsables.
Μετά τον οικονομικό έλεγχο που διενεργήθηκε στους κόλπους του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας και αποκάλυψε σοβαρή υπεξαίρεση πόρων, που προορίζονταν για στρατιωτικό υλικό, η κοινωνία των πολιτών κινητοποιήθηκε για να στηρίξει τις Δυνάμεις Ασφαλείας, οι οποίες είναι τα πρώτα θύματα αυτής της υπεξαίρεσης, καθώς τους στερεί ποιοτικό στρατιωτικό εξοπλισμό σε περίοδο πολέμου, αλλά και για να καταγγείλει τους κύριους υπεύθυνους.
Κακή διαχείριση της κρίσης
Όπως όλα δείχνουν, η κυβέρνηση του Νίγηρα δεν κατάφερε να διαχειριστεί την κρίση της πανδημίας, όπως προκύπτει από την έκθεση Όταν η αντιτρομοκρατία δικαιολογεί τον περιορισμό του χώρου των πολιτών του κινήματος “Ας γυρίσουμε Σελίδα” στον Νίγηρα, το οποίο αναφέρει [14] ότι στις 24 Απριλίου:
Les libertés de manifestation, de réunion et d’opinion sont en effet aujourd’hui mises en danger et bafouées par les autorités administratives non élues des différentes municipalités du pays. À mesure que la situation sécuritaire du Niger s’est dégradée, les interdictions par les autorités administratives des manifestations organisées par les organisations de la société civile (OSC) se sont multipliées. À plusieurs reprises, ce sont même des réunions dans des lieux privés qui ont été empêchées et ce, sans motifs valables.
Οι ελευθερίες της διαμαρτυρίας, της συνάθροισης και της έκφρασης γνώμης σήμερα στην πραγματικότητα τέθηκαν σε κίνδυνο και καταπατήθηκαν από μη εκλεγμένες διοικητικές αρχές σε διάφορους δήμους της χώρας. Όσο η κατάσταση ασφαλείας στον Νίγηρα υποβαθμίζεται, τόσο οι απαγορεύσεις που επιβάλλουν οι διοικητικές αρχές στις διαδηλώσεις που διοργανώνονται από οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, πολλαπλασιάζονται. Πολλές φορές, ακόμα και συναθροίσεις σε ιδιωτικούς χώρους έχουν αποτραπεί, χωρίς βάσιμους λόγους.
Στην πραγματικότητα, η αυταρχική διάλυση μιας διαδήλωσης στην πόλη Νιαμέι άφησε πίσω της 3 νεκρούς στις αρχές Μαρτίου. Η Διεθνής Αμνηστία ζήτησε [5] από τις Αρχές να διενεργηθεί ανεξάρτητη έρευνα γύρω από τις συνθήκες του θανάτου των τριών αυτών ατόμων.
Ο ανταποκριτής του πρακτορείου Anadolu γνωστοποίησε [15] εξάλλου ότι στις 20 Απριλίου σε πολλές συνοικίες της πρωτεύουσας του Νίγηρα, Νιαμέι, σημειώθηκαν αναταραχές από διαδηλώσεις.