Μια συζήτηση με τον Artyom Malykh, ψηφιακό ακτιβιστή για την ουντμουρτική γλώσσα

Ο Artyom Malykh μιλά στο πολιτιστικό φεστιβάλ Eshkolot στη Μόσχα. Φωτογραφία υπό την ευγενική χορηγία του Artyom Malykh.

Η ουντμουρτική είναι μια ουραλική γλώσσα, η οποία ομιλείται στην αυτόνομη Δημοκρατία της Ουντμουρτίας της Ρωσίας, όπου αποτελεί επίσημη γλώσσα μαζί με τη ρωσική. Ομιλητές της εντοπίζονται επίσης σε μια μεγάλη περιοχή μεταξύ του ποταμού Βόλγα και των Ουραλίων, όπως στις περιοχές Περμ και Κιρόφ και στις γειτονικές αυτόνομες δημοκρατίες του Ταταρστάν, του Μπασκορτοστάν και της Μαρίι Ελ. Είναι μια από τις πολλές συγγενικές ουραλικές γλώσσες, που ομιλούνται σε αυτήν την ποικιλόμορφη περιοχή της Ρωσίας, όπως η μάρι, η έρζυα, η μόκσα και η κόμι.

Η απογραφή της Ρωσίας το 2010 κατέγραψε 324.338 ομιλητές ουντμουρτικών, αριθμός που σχεδόν σίγουρα μειώθηκε σημαντικά την επόμενη δεκαετία. Σύμφωνα με τον Άτλαντα των Ηνωμένων Εθνών για τις γλώσσες του κόσμου σε κίνδυνο, χαρακτηρίζεται ως “σίγουρα απειλούμενη”.

Ωστόσο, υπάρχουν μερικοί νεαροί Ουντμούρτιοι, που αγωνίζονται να αλλάξουν την κατάσταση αυτή όλο και περισσότερο διαδικτυακά. Ο Artyom Malykh είναι ένας τέτοιος ακτιβιστής. Μίλησε στο Global Voices σχετικά με τον ψηφιακό ακτιβισμό και τη διάσωση της γλώσσας, καθώς και τις ελπίδες του για το μέλλον της ουντμουρτικής γλώσσας.

Global Voices (GV): Πέρυσι, η ρωσική κυβέρνηση ψήφισε νόμο, ο οποίος αφαίρεσε την υποχρεωτική μελέτη άλλων γλωσσών στα σχολεία. Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι πολλά σχολεία με λιγότερους πόρους ίσως απλώς σταματήσουν να προσφέρουν σπουδές σε αυτόχθονες γλώσσες. Πώς ερμηνεύθηκε αυτή η κίνηση από τους ομιλητές της ουντμουρτικής γλώσσας; Πώς εργάζονται οι γλωσσικοί ακτιβιστές για να υποστηρίξουν τη χρήση των ουντμουρτικών;

Artyom Malykh (AM): Το νέο σύστημα είχε ως αποτέλεσμα ακόμη περισσότερη μελέτη της ρωσικής γλώσσας. Είναι όμως σημαντικό να θυμόμαστε ότι, παρά το επίσημο καθεστώς της, την ουντμουρτική δεν την έχουν διδάξει ποτέ ως υποχρεωτικό μάθημα σε κάθε σχολείο σε όλη την περιοχή. Στην πραγματικότητα, την έχουν διδαχθεί μονάχα εθνοτικοί Ουντμούρτιοι μαθητές στις αγροτικές περιοχές της δημοκρατίας, όπου οι Ουντμούρτιοι αποτελούν πλειοψηφία, κάτι που σημαίνει το 30% όλων των σχολείων της περιοχής.

Μετά την ψήφιση του νόμου, ο συνολικός αριθμός μαθημάτων ουντμουρτικών μειώθηκε σε μία ή δύο ώρες την εβδομάδα και οι γονείς έπρεπε να δηλώσουν την ουντμουρτική ως μητρική γλώσσα του παιδιού τους για να διασφαλίσουν ότι θα λάβει εκπαίδευση στη γλώσσα αυτή. Σε ορισμένα μέρη, όμως, οι γονείς επέλεξαν τα ρωσικά, καθώς η επάρκεια της ρωσικής γλώσσας είναι υποχρεωτικό κομμάτι των τελικών σχολικών εξετάσεων. Οι περισσότεροι άνθρωποι κατάλαβαν ότι η θέση της γλώσσας θα επιδεινωθεί ως αποτέλεσμα του νόμου. Ωστόσο, σε σύγκριση με τις γειτονικές περιοχές με αυτόχθονες γλώσσες όπως το Ταταρστάν και η Μορδοβία, τα ουντμουρτικά είχαν ήδη αμελητέα θέση στα κρατικά θεσμικά όργανα, οπότε η απώλεια δεν ήταν τόσο οδυνηρή όσο αλλού. Ομοίως, ο Albert Razin και άλλοι Ουντμούρτιοι διανοούμενοι προέτρεψαν ντόπιους πολιτικούς να αντιταχθούν στις νέες τροπολογίες. Εμφανίστηκαν επίσης διαδικτυακά ψηφίσματα με το ίδιο αίτημα. Δυστυχώς, οι πολιτικοί δεν έδωσαν προσοχή.

GV: Η αυτοκτονία του Ουντμούρτιου γλωσσολόγου Albert Razin το 2019 προσέλκυσε την παγκόσμια προσοχή στην κατάσταση των γηγενών γλωσσών στη Ρωσία. Πώς άλλαξε τη συζήτηση ο θάνατος του Razin αρκετούς μήνες μετά;

AM: Υπήρχαν διαφορετικές ερμηνείες. Οι Ρώσοι εθνικιστές και ορισμένοι από το γενικό ρεύμα της κοινωνίας προσπάθησαν να απεικονίσουν τον αυτοπυρπολισμό του ως πράξη τρέλας. Σε γενικές γραμμές, οι άνθρωποι σοκαρίστηκαν, αλλά επίσης εξεπλάγησαν από το ότι ο λόγος της αυτοκτονίας του ήταν η τύχη της ουντμουρτικής γλώσσας. Το γλωσσικό ζήτημα δεν είχε ποτέ θέση στην πολιτική. Οι περισσότεροι κάτοικοι της Ουντμουρτίας γνωρίζουν ότι η γλώσσα εξαφανίζεται, αλλά δεν αναγνωρίζουν ότι η εξαφάνισή της έχει κάποια σχέση με θεσμούς και κράτος. Πιστεύουν ότι οι μόνοι λόγοι για την ευάλωτη θέση της γλώσσας είναι η αποτυχία και η τεμπελιά των Ουντμούρτιων για την προστασία της.

Ωστόσο, πολλοί Ουντμούρτιοι ανησυχούν ότι λόγω της πράξης του Razin, το γλωσσικό ζήτημα έχει πρόσφατα πολιτικοποιηθεί. Φοβούνται ότι θα υπάρξει περισσότερος έλεγχος προς αυτούς, κάτι που θα βλάψει τους μειονοτικούς και γλωσσικούς θεσμούς και εγχειρήματα. Οι ερευνητές και οι διανοούμενοι σε κρατικά ακαδημαϊκά ιδρύματα γενικά δεν επιτρεπόταν να εκφράζουν τις θέσεις τους στο κοινό ή να παρέχουν πληροφορίες σχετικά με την κατάσταση της ουντμουρτικής γλώσσας. Ωστόσο, ορισμένοι ακτιβιστές ξεκίνησαν ένα ηλεκτρονικό ψήφισμα, το οποίο απαιτούσε από την περιφερειακή κυβέρνηση να υποστηρίξει την ουντμουρτική γλώσσα. Η μόνη απάντησή τους ισχυριζόταν ότι η ουντμουρτική γλώσσα δεν αντιμετώπιζε προβλήματα.

Ακτιβιστές από άλλους αυτόχθονες λαούς στη Ρωσία έδειξαν πολλή υποστήριξη και ενσυναίσθηση για το λαό των Ουντμουρτίων, ιδιαίτερα επειδή πολλές από τις γλώσσες τους αντιμετωπίζουν την ίδια υπαρξιακή κρίση. Οι οργανώσεις τους έστειλαν επίσημα συλλυπητήρια στους Ουντμούρτιους, υποστηρίζοντας ότι η πράξη του Razin αφιερωνόταν σε όλες τις ιθαγενείς γλώσσες της Ρωσίας και απαιτώντας την αλλαγή της κρατικής πολιτικής της Ρωσίας έναντι των γλωσσών της.

GV: Πώς θα χαρακτηρίζατε τη χρήση της ουντμουρτικής γλώσσας τόσο εντός όσο και εκτός διαδικτύου;

AM: Τα ουντμουρτικά χρησιμοποιούνται ως επί το πλείστον για προσωπική επικοινωνία σε ανεπίσημα περιβάλλοντα. Σε επίσημα πλαίσια, οι άνθρωποι συνήθως χρησιμοποιούν ρωσικά. Η γλώσσα χρησιμοποιείται στα τοπικά μέσα: σε έντυπες εφημερίδες, ραδιόφωνο και τηλεόραση. Παρόλ’ αυτά, όλα τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, που χρησιμοποιούν την ουντμουρτική γλώσσα, χρηματοδοτούνται από το κράτος και η αναγνωσιμότητα και η κυκλοφορία τους μειώνεται σταθερά. Ωστόσο, τα ουντμουρτικά χρησιμοποιούνται διαδικτυακά, ιδιαίτερα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Οι bloggers, που χρησιμοποιούν τη γλώσσα, γίνονται πιο δημοφιλείς. Υπάρχουν μερικοί ιστότοποι στα ουντμουρτικά, οι οποίοι είναι ως επί το πλείστον διαδικτυακές εκδόσεις εφημερίδων στην ουντμουρτική γλώσσα (Udmurt DunneUdmurt.mediaOshmes) ή ιστότοποι για την ίδια τη γλώσσα (λεξικό, περιφερειακή εγκυκλοπαίδεια ή ιστοσελίδα για την Ημέρα της Ουντμουρτικής Γλώσσας). Υπάρχει ακόμη και μια έκδοση της Βικιπαίδειας στα ουντμουρτικά, ενώ το VKontakte, το μεγαλύτερο κοινωνικό δίκτυο της Ρωσίας, προσφέρει διεπαφή στα ουντμουρτικά από το 2010. Υπάρχουν επίσης μερικές εφαρμογές για κινητά τηλέφωνα για όσους μαθαίνουν τη γλώσσα.

GV: Ποιο είναι το κύριο κίνητρό σας για τον ακτιβισμό για την ουντμουρτική γλώσσα  και την προώθηση της καθημερινής της χρήσης;

AM: Το πρωταρχικό μου κίνητρο είναι να διατηρήσω ζωντανή τη γλώσσα της κοινότητάς μου. Τα ουντμουρτικά πρέπει να χρησιμοποιούνται σε όσο το δυνατόν ευρύτερη ποικιλία χώρων για να διασφαλίσουμε τη βιωσιμότητά τους. Αλλά παράλληλα με το Διαδίκτυο, τα παραδοσιακά μέσα και η θεσμική παρουσία είναι ζωτικής σημασίας για τη ζωτικότητα της γλώσσας. Χωρίς παρουσία στη σχολική εκπαίδευση ή χωρίς εγγυημένη θέση στην καθημερινή γραφειοκρατία, η γλωσσική μετάδοση δεν μπορεί να διατηρηθεί.
GV: Πώς ενδιαφερθήκατε να χρησιμοποιήσετε το Διαδίκτυο για να προωθήσετε τη χρήση της ουντμουρτικής γλώσσας;

AM: Χρησιμοποιώ το Διαδίκτυο για γλωσσικό ακτιβισμό από τότε που έγινα ψηφιακά εγγράμματος. Το 2009, ίδρυσα το πρώτο κοινωνικό δίκτυο για τους ουραλικούς λαούς, το οποίο ονομάζεται Uralistica. Για αρκετά χρόνια, ήταν πραγματικός ανταγωνιστής του Facebook και του VKontakte μεταξύ του κοινού-στόχου του. Το 2013, ξεκινήσαμε έναν διαγωνισμό για τη δημιουργία όρων στην ουντμουρτική γλώσσα για νέες έννοιες από τομείς όπως η πληροφορική και το μάρκετινγκ. Μέσω πληθοπορισμού, συγκεντρώσαμε νέες λέξεις στα ουντμουρτικά, που απαιτούνται για τη σύγχρονη ζωή.

GV: Ποιες είναι μερικές από τις κύριες τεχνικές, γλωσσικές ή κοινωνικοπολιτιστικές προκλήσεις για τη χρήση της ουντμουρτικής γλώσσας στο διαδίκτυο; Και ποιοι είναι μερικοί από τους τρόπους, με τους οποίους εργάζεστε εσείς και άλλοι για να ξεπεράσετε ορισμένες από αυτές τις προκλήσεις;

AM: Η κύρια πρόκληση για τους ομιλητές των ουντμουρτικών στο διαδίκτυο είναι ότι το αλφάβητο δεν υπάρχει στο ψηφιακό οικοσύστημα της Ρωσίας. Το πληκτρολόγιο για την ουντμουρτική δεν έχει τυπική διάταξη για Windows. Οι ομιλητές της πρέπει να το εγκαταστήσουν μόνοι τους, παρά το γεγονός ότι υπάρχουν ήδη πληκτρολόγια σε αυτή τη γλώσσα για υπολογιστές και χρήστες λειτουργικών συστημάτων σε κινητά τηλέφωνα. Οι περισσότεροι ομιλητές ουντμουρτικών χρησιμοποιούν το ρωσικό αλφάβητο στο διαδίκτυο, οδηγώντας σε ακατάλληλη και ασυνεπή ορθογραφία. Επιπλέον, δημοφιλείς μηχανές αναζήτησης όπως το Yandex ή το Google δεν αναγνωρίζουν τα ουντμουρτικά και άλλες ιθαγενείς γλώσσες από τη Ρωσία. Δίνουν κακά αποτελέσματα αναζήτησης στα ουντμουρτικά και συχνά αναγνωρίζουν μια ουντμουρτική λέξη σαν ανορθόγραφα ρωσικά. Ονειρευόμαστε να έχουμε διάταξη πληκτρολογίου στην ουντμουρτική στα βασικά πακέτα, που προσφέρονται από τη Microsoft, την Google και την Apple, και θα θέλαμε να τοπικοποιήσουμε ορισμένες εφαρμογές και προγράμματα (για παράδειγμα, ένα λεξικό της ουντμουρτικής με λογισμικό επεξεργασίας κειμένου). Ωστόσο, υπήρξαν επιτεύγματα, κυρίως χάρη σε ενθουσιώδεις χρήστες, χωρίς κρατική υποστήριξη. Πριν από δέκα χρόνια, δεν υπήρχαν διαδικτυακά λεξικά. Τώρα υπάρχουν πολλά.

Η ανοχή είναι ένα άλλο μεγάλο ζήτημα. Πολλοί άνθρωποι προτιμούν να χρησιμοποιούν ρωσικά στις περισσότερες περιπτώσεις λόγω του στενού κοινού των ομιλητών της ουντμουρτικής γλώσσας και μερικές φορές επειδή, όσοι δεν χρησιμοποιούν ουντμουρτικά, τους πιέζουν να χρησιμοποιούν ρωσικά, επειδή θέλουν να συμμετάσχουν. Έτσι η δημόσια χρήση των ουντμουρτικών εξακολουθεί να αποτελεί πρόβλημα για τους περισσότερους ανθρώπους λόγω του χαμηλού κύρους της γλώσσας.

GV: Ποια άλλα εγχειρήματα ψηφιακού ακτιβισμού για τα ουντμουρτικά προτείνετε;

AM: Το IT Udmurtlyk είναι μια ομάδα παθιασμένων ανθρώπων, που δημιουργούν διατάξεις πληκτρολογίου, ορθογραφικούς ελέγχους στα ουντμουρτικά, ηλεκτρονικά βιβλία και εφαρμογές. Ένα άλλο αξιοσημείωτο εγχείρημα είναι ένα ειδικό διαδικτυακό μάθημα ουντμουρτικών, που ξεκίνησε κατά τη διάρκεια της καραντίνας του COVID-19 από τη δασκάλα της γλώσσας Olga Urasinova. Υπάρχει και το δικό μου εκπαιδευτικό πρόγραμμα MAFUN Academy. Παρέχουμε δωρεάν διαδικτυακά σεμινάρια για ουραλικές και άλλες ιθαγενείς γλώσσες και σχετικά θέματα όπως η γλωσσική αναζωογόνηση και η διγλωσσία. Έχουμε πραγματοποιήσει δύο διαλέξεις, όπου η ουντμουρτική γλώσσα ήταν το μέσο διδασκαλίας. Ένα άλλο είναι το πρώτο podcast στα ουντμουρτικά ονόματι Olokin no Olomar no, το οποίο διαχειρίζονται η Lukerya Shikhova και ο Maxim Agafonov. Ένα άλλο σπουδαίο εγχείρημα είναι οι σύντομες βιντεοδιαλέξεις για τη γλώσσα και τον πολιτισμό των Ουντμουρτίων από την Kuara με κρατική υποστήριξη. Τέλος υπάρχει το Daur TV, που μεταδίδεται στα ουντμουρτικά μέσω του VKontakte.

GV: Πού θα θέλατε να βρίσκεται η ουντμουρτική γλώσσα σε 10 χρόνια;

AM: Ελπίζω ότι τα ουντμουρτικά θα αποκτήσουν περισσότερη θεσμική υποστήριξη από το κράτος και ότι η κοινωνία θα έχει μια πιο θετική στάση απέναντι στη γλώσσα και την ταυτότητα των Ουντμουρτίων. Ελπίζω οι οικογένειες να συνεχίσουν να κληροδοτούν τη γλώσσα από γενιά σε γενιά.

Ξεκινήστε τη συζήτηση

Συντάκτες, παρακαλώ σύνδεση »

Οδηγίες

  • Όλα τα σχόλια ελέγχονται. Μην καταχωρείτε το σχόλιο σας πάνω από μία φορά γιατί θα θεωρηθεί spam.
  • Παρακαλούμε, δείξτε σεβασμό στους άλλους. Σχόλια τα οποία περιέχουν ρητορική μίσους, προσβολές ή προσωπικές επιθέσεις δεν θα καταχωρούνται.