Οι ρίζες των δέντρων προσκολλώνται σε ένα τείχος του 15ου αιώνα στο νησί Κίλουα Κισιουάνι στην Τανζανία. Το 1981, τα ερείπια του ισχυρού σουλτανάτου Σουαχίλι στο νησί ανακηρύχθηκαν Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. Εικόνα από τον David Stanley [1], 1η Ιανουαρίου 2017, CC BY 2.0. [2]
Αυτό το προσωπικό δοκίμιο γράφτηκε μετά από μια εκστρατεία στο Twitter, [3] που διοργανώθηκε από το Global Voices Υποσαχάριας Αφρικής και το Rising Voices, όπου κάθε εβδομάδα, ένας διαφορετικός ακτιβιστής γλωσσών μοιράστηκε τις προοπτικές του για τη διασταύρωση των ψηφιακών δικαιωμάτων και των αφρικανικών γλωσσών, ως μέρος του εγχειρήματος “The Identity Matrix”: Ρύθμιση πλατφόρμας διαδικτυακών απειλών κατά της έκφρασης στην Αφρική”.
Σύμφωνα με τον Εκπαιδευτικό Επιστημονικό και Πολιτιστικό Οργανισμό των Ηνωμένων Εθνών (UNESCO), η γλωσσική και πολιτιστική πολυμορφία [4] είναι στρατηγικής σημασίας για τους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο για την ενίσχυση της ενότητας και της συνοχής των κοινωνιών.
Αυτή η γλωσσική και πολιτιστική πολυμορφία ώθησε τη γενική διάσκεψη της UNESCO να κηρύξει τη Διεθνή Ημέρα Μητρικής Γλώσσας (IMLD [5]) τον Νοέμβριο του 1999, που εορτάζεται κάθε χρόνο στις 21 Φεβρουαρίου ετησίως. Για να ενισχύσει την IMLD, ο ΟΗΕ κήρυξε το Διεθνές Έτος Αυτόχθονων Γλωσσών (IYIL 2019 [6]), για να επιστήσουν την προσοχή στον κίνδυνο για τις ιθαγενείς γλώσσες του κόσμου.
Σήμερα, υπάρχουν πάνω από 7.100 γλώσσες, [7] που ομιλούνται σε όλο τον κόσμο, 28% εκ των οποίων ομιλούνται μόνο στην αφρικανική ήπειρο. Παρόλα αυτά, τα αγγλικά κυριαρχούν σε διαδικτυακούς χώρους στην περιοχή. Πριν από περίπου είκοσι χρόνια, το 80% του διαδικτυακού περιεχομένου [8] παγκοσμίως ήταν αγγλοκεντρικό. Προς το παρόν, ωστόσο, το αγγλικό περιεχόμενο στο διαδίκτυο λέγεται ότι έχει συρρικνωθεί [9] μεταξύ 51-55%.
4/4 English
Can we argue that more people are yearning to get online in their local languages? And is it true that 17 M people worldwide have no reason to get online, https://t.co/owzk24xch4 [10]— GV SSAfrica (@gvssafrica) May 19, 2020 [11]
4/4 Αγγλικά
Μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι περισσότεροι άνθρωποι λαχταρούν να συνδεθούν στις τοπικές γλώσσες τους; Και είναι αλήθεια ότι 17 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως δεν έχουν κανένα λόγο να συνδεθούν διαδικτυακά;
Η ερώτημα του ενός εκατομμυρίων δολαρίων, επομένως, είναι η εξής: θα μπορούσε αυτή η απότομη πτώση να είναι ένας δείκτης ότι οι άνθρωποι ευνοούν τώρα τις μητρικές τους γλώσσες στο διαδίκτυο έναντι των αγγλικών, λαμβάνοντας υπόψιν ότι λιγότερο από το 15% του παγκόσμιου πληθυσμού μιλάει τα αγγλικά ως την πρώτη τους γλώσσα; [12]
Σουαχίλι: Η Γένεσις;
Τα σουαχίλι αναγνωρίζονται ως μία από τις επίσημες [13] γλώσσες της Αφρικανικής Ένωσης (ΑΕ), μαζί με τα αγγλικά, πορτογαλικά, γαλλικά, ισπανικά και αραβικά. Τα σουαχίλι είναι επίσης lingua franca για τα κράτη-μέλη της Κοινότητας Ανατολικής Αφρικής (ΚΑΑ).
Η Ρουάντα, μέλος της ΚΑΑ, είδε το κατώτερο νομοθετικό σώμα της να εγκρίνει νόμο, που καθιστά τα σουαχίλι επίσημη γλώσσα [14] το 2017, μαζί με τα κινιαρουάντα, τα γαλλικά και τα αγγλικά. Εκτός του ότι χρησιμοποιείται για διοικητικούς σκοπούς, η σουαχίλι θα ενσωματωθεί [15] στο σχολικό πρόγραμμα της Ρουάντας.
Στην Ουγκάντα, η κυβέρνηση τον Σεπτέμβριο του 2019 ενέκρινε τη σύσταση [16] του Εθνικού Συμβουλίου Σουαχίλι. Το άρθρο 6 παράγραφος 2 του Συντάγματος της Ουγκάντας [17] διευκρινίζει επίσης ότι “τα σουαχίλι θα είναι η δεύτερη επίσημη γλώσσα στην Ουγκάντα, που θα χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις, που το Κοινοβούλιο μπορεί να ορίζει βάσει νόμου”.
Το 2018, η Νότια Αφρική, η οποία διαθέτει 11 επίσημες γλώσσες, τυποποίησε τα σουαχίλι ως προαιρετικό μάθημα [18] στο πρόγραμμα σπουδών της, ξεκινώντας από το 2020. Το 2019, η Κοινότητα Ανάπτυξης της Νότιας Αφρικής (SADC) υιοθέτησε [19] τα σουαχίλι ως την τέταρτη επίσημη γλώσσα της.
Η διαδικτυακή ορατότητα της γλώσσας σουαχίλι
Karibu Nairobi. Φωτογραφία: Rachel Strohm [20], 20 Σεπτεμβρίου 2019, (CC BY-ND 2.0 [21])
Παρά το γεγονός ότι η σουαχίλι είναι η πιο διαδεδομένη αφρικανική γλώσσα, με περίπου [22] 150 εκατομμύρια ομιλητές κυρίως στην Ανατολική Αφρική, στην περιοχή των Μεγάλων Λιμνών, στη νότια Σομαλία και σε ορισμένα μέρη της Νότιας Αφρικής, η ορατότητά της στο διαδίκτυο είναι θλιβερή.
Ο John Walubengo, λέκτορας στο Πανεπιστήμιο Πολυμέσων της Κένυας, δηλώνει [23] σε κείμενο στο Nation, καθημερινή εφημερίδα στην Κένυα, ότι η απουσία διαδικτυακής γλωσσικής και πολιτιστικής πολυμορφίας δημιουργεί μια “κοινωνία με παρωπιδική οπτική του κόσμου”.
Ο Walubengo προβλέπει ότι οι περισσότεροι αυτόχθονες πολιτισμοί καταλήγουν να παραδώσουν “τις ταυτότητές τους χάρη του αγγλικού τρόπου, με τον οποίο γίνονται πράγματα”. Αυτή η θλιβερή πραγματικότητα μπορεί να αντιστραφεί, μόνο εάν οι αυτόχθονες πολιτισμοί “αγωνιστούν να διατηρήσουν τις ταυτότητές τους τόσο εντός όσο και εκτός διαδικτύου”, λέει.
Join our co-founder for a Tweetchat on identity, language and digital rights in Africa starting tomorrow.
For Swahili, visit https://t.co/pjjxAsMAva [24] https://t.co/pvHOpbxi6x [25]— Centre for Youth Empowerment and Leadership (CYEL) (@cyelke) May 17, 2020 [26]
Ακολουθήστε τον συνιδρυτή μας για ένα Tweetchat σχετικά με την ταυτότητα, τη γλώσσα και τα ψηφιακά δικαιώματα στην Αφρική από αύριο.
Για σουαχίλι, επισκεφθείτε τη διεύθυνση https://t.co/pjjxAsMAva [24] https://t.co/pvHOpbxi6x [25]
Δεν είναι όμως όλα μαύρα κι άραχνα. Υπάρχουν ορισμένοι αφοσιωμένοι οργανισμοί στην πρώτη γραμμή της προώθησης και ανάπτυξης της σουαχίλι στο Διαδίκτυο.
Η εταιρία Διαδικτύου για εκχωρημένα ονόματα και αριθμούς
Η ICANN [27], ένας παγκόσμιος οργανισμός πολλών ενδιαφερόμενων μερών, που συντονίζει το Σύστημα Ονομάτων Τομέα Διαδικτύου (DNS), τις διευθύνσεις Διαδικτυακού Πρωτοκόλλου (IP) και αυτόνομους αριθμούς συστήματος, ίδρυσε τα διεθνοποιημένα ονόματα τομέα (IDN [28]), που επιτρέπουν στους χρήστες να χρησιμοποιούν ονόματα τομέα σε τοπικές γλώσσες και γραφές.
Στην ιδανική περίπτωση, σχηματίζονται χρησιμοποιώντας χαρακτήρες από διαφορετικές γραφές, όπως αραβικά, κινέζικα ή κυριλλικά. Αυτά στη συνέχεια κωδικοποιούνται από το πρότυπο Unicode [29] και χρησιμοποιούνται όπως επιτρέπεται από τα σχετικά πρωτόκολλα IDN [30], ένα σύνολο προτύπων, που ορίζονται από το Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής Διαδικτύου (IAB) και τις θυγατρικές του ομάδες: την Ειδική Ομάδα Μηχανικής Διαδικτύου (IETF) και την Ειδική Ομάδα για την Έρευνα στο Διαδίκτυο (IRTF).
Ομάδα Καθοδήγησης Παγκόσμιας Αποδοχής (UASG [31])
Το UASG είναι μια ομάδα ηγετών του κλάδου, που βασίζεται στην κοινότητα, υποστηριζόμενη από το ICANN, η οποία προετοιμάζει διαδικτυακές κοινότητες για τους επόμενους δισεκατομμύρια χρήστες του διαδικτύου. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω μιας διαδικασίας γνωστής ως Παγκόσμια Αποδοχή (UA), που διασφαλίζει ότι οι εφαρμογές και τα συστήματα διαδικτύου αντιμετωπίζουν όλους τους τομείς ανώτατου επιπέδου (TLD) και τα μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, που βασίζονται σε αυτούς τους τομείς, με συνεπή τρόπο, συμπεριλαμβανομένων όσων είναι σε γλώσσες, που δε βασίζονται στο λατινικό αλφάβητο, και όσων έχουν περισσότερους από τρεις χαρακτήρες. Η UA εξυπηρετεί ψηφιακούς ιθαγενείς σε όλο τον κόσμο στις τοπικές γλώσσες τους και με ονόματα τομέα, που ευθυγραμμίζονται καλύτερα με την πολιτιστική τους ταυτότητα. Ως εκ τούτου, γίνεται προώθηση ενός πολύγλωσσου Διαδικτύου.
ICANNWiki
Αυτός ο μη κερδοσκοπικός οργανισμός παρέχει wiki, που αναπτύχθηκαν κοινοτικά, σχετικά με το ICANN και την Διαδικτυακή Διακυβέρνηση, συνεργάστηκε με την πάροδο του χρόνου με οργανισμούς, εκπαιδευτικά ιδρύματα και πολίτες στην Κένυα και την Τανζανία. Αυτό επέτρεψε στους Ανατολικοαφρικανούς να δημιουργήσουν, να μεταφράσουν και να προσθέσουν πόρους Wiki στο δικό τους όραμα, γλώσσα και προοπτική.
Αυτή η πρωτοβουλία σουαχίλι [32], στην οποία έχω προσωπικά συμμετάσχει, έχει γεφυρώσει πάρα πολύ το κενό πληροφοριών σχετικά με θέματα Διαδικτυακής Διακυβέρνησης τοπικοποιώντας το περιεχόμενο του ICANNWiki για την προώθηση της τοπικής εμπλοκής στις κοινότητες-στόχους.
Εργαστήριο Τοπικοποίησης [33]
Το Localization Lab είναι μια παγκόσμια κοινότητα εθελοντών συνεργατών, που υποστηρίζουν τη μετάφραση και τοπικοποίηση μαθημάτων ψηφιακής ασφάλειας και εργαλείων όπως TOR, Signal, OONI, Psiphon. Αυτές οι τεχνολογίες αντιμετωπίζουν την ασφάλεια, το απόρρητο και την ανωνυμία στο Διαδίκτυο, διασφαλίζοντας ότι οι ακτιβιστές ιθαγενών γλωσσών έχουν ασφαλείς χώρους για πρόσβαση σε πληροφορίες στο Διαδίκτυο. Το Localization Lab έχει μεταφράσει περισσότερα από 60 από αυτά τα εργαλεία ασφάλειας σε περισσότερες από 180 διαφορετικές γλώσσες και διαλέκτους από όλο τον κόσμο, μεταξύ των οποίων τα σουαχίλι.
Κοινοτικό Δίκτυο Kondoa (KCN [34])
Το KCN είναι το πρώτο κοινοτικό δίκτυο, που δοκιμάζει τη χρήση λευκού τηλεοπτικού χώρου (TVWS), “μιας ασύρματης τεχνολογίας, που χρησιμοποιεί αχρησιμοποίητα μέρη [35] του ραδιοφάσματος στη ζώνη συχνοτήτων 470 έως 790 MHz” για την αντιμετώπιση της συνδεσιμότητας στο Διαδίκτυο στην αγροτική Τανζανία. Το KCN εκπαιδεύει τον αγροτικό πληθυσμό για να δημιουργήσει και να φιλοξενήσει τοπικό περιεχόμενο, που ταιριάζει στο περιβάλλον τους.
Ο Matogoro Jabhera, ιδρυτής και λέκτορας του KCN στο Πανεπιστήμιο Ντοντόμα της Τανζανίας, δήλωσε στο Global Voices μέσω Skype ότι πιστεύει πως το τοπικό περιεχόμενο παρέχει κίνητρο για “περισσότερους κατοίκους εκτός σύνδεσης” να συνδεθούν στο διαδίκτυο, επειδή μπορούν να συνδεθούν με “τα τοπικά νέα τους […] σε σύγκριση με την τρέχουσα κατάσταση, όπου το περισσότερο περιεχόμενο είναι στην αγγλική γλώσσα’.
Το “επόμενο δισεκατομμύριο” πολύγλωσσων χρηστών στο Διαδίκτυο
Ο κόσμος αναμένει τη σύνδεση του “επόμενου δισεκατομμυρίου χρηστών του Διαδικτύου [36]” και 17 εκατομμύρια [37] από αυτούς τους χρήστες προβλέπεται να συνδεθούν στο διαδίκτυο χρησιμοποιώντας τη γλώσσα ως ψηφιακή ταυτότητά τους.
Επομένως, η έλλειψη επαρκούς τοπικού περιεχομένου θα μπορούσε να έχει αρνητικές επιπτώσεις στην ψηφιακή ένταξη. Αυτό θα επηρεάσει απερίφραστα τα ψηφιακά δικαιώματα: σε μεγάλο βαθμό, την πρόσβαση στο Διαδίκτυο, το δικαίωμα πρόσβασης σε πληροφορίες διαδικτυακά και το δικαίωμα να χρησιμοποιούν τη δική τους γηγενή γλώσσα για τη δημιουργία, κοινή χρήση και διάδοση πληροφοριών και γνώσεων μέσω του Διαδικτύου.
Είναι επομένως ζωτικής σημασίας να δημιουργηθούν δεινά σχέδια δράσης, που θα ενθαρρύνουν την ανάπτυξη εφαρμογών και υπηρεσιών ΤΠΕ, καθώς και τη χρήση τοπικών γλωσσών, για να διασφαλιστεί η ψηφιακή ένταξη για όλους.
Αυτό, συμπληρούμενο από δράσεις όπως ο εντοπισμός ψηφιακού εκπαιδευτικού υλικού και εκπαιδευτικών υλικών και τα προγράμματα παιδείας για τις αγροτικές γνώσεις ΤΠΕ, είναι πιθανό να πυροδοτήσει μια ψηφιακή επανάσταση, προωθώντας έτσι τα ψηφιακά δικαιώματα των χρηστών του Διαδικτύου και γεφυρώνοντας το ψηφιακό χάσμα.
Τελικά, αυτή η διαδικασία θα επιταχύνει την προστασία, το σεβασμό και την προώθηση “όλων των αφρικανικών και μειονοτικών γλωσσών στο Διαδίκτυο”, όπως αναφέρεται [38] στις αρχές της Αφρικανικής Διακήρυξης για τα Δικαιώματα και την Ελευθερία του Διαδικτύου.
Το Identity Matrix χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ψηφιακών Δικαιωμάτων της Αφρικής [39] της συνεργασίας για τη διεθνή ICT Πολιτική για την Ανατολική και Νότια Αφρική (CIPESA [40]).