Εν μέσω των διαμαρτυριών του Black Lives Matter, νέες εκκλήσεις για αποκαθήλωση αγαλμάτων, που υφαρπάζουν την ιστορική αφήγηση της Καραϊβικής

Το άγαλμα του Αντιναύαρχου Οράτιου Νέλσον, που βρίσκεται κοντά στην είσοδο της Μπριτζτάουν, της πρωτεύουσας των Μπαρμπάντος. Φωτογραφία από τον Nick Kocharhook στο Flickr, CC BY-NC 2.0.

Οι διαμαρτυρίες του κινήματος Οι Ζωές των Μαύρων Έχουν Σημασία (BLM) είδαν μια παγκόσμια αναζωπύρωση μετά τη δολοφονία του Αφροαμερικανού Τζορτζ Φλόιντ από έναν λευκό αστυνομικό στη Μινεάπολη της Μινεσότα στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Ένα καταιγιστικό αποτέλεσμα των διαμαρτυριών ήταν η δυσφήμηση και η αντικατάσταση των συμβόλων της μαύρης καταπίεσης. Η Καραϊβική, με τη μακρά ιστορία κατοχής της, έχει τα δικά της σύμβολα καταπίεσης.

Στο Ρίτσμοντ της Βιρτζίνια, στις 2 Ιουνίου, εκατοντάδες διαδηλωτές συγκεντρώθηκαν μπροστά από το άγαλμα του Στρατηγού Ρόμπερτ Έντουαρντ Λη, ενός Αμερικανού στρατηγού της Συνομοσπονδίας του Εμφυλίου Πολέμου, φωνάζοντας “Κατεδαφίστε το!”. Ο κυβερνήτης της πολιτείας, Ραλφ Νόρθαμ, ανακοίνωσε ότι το άγαλμα του Λη θα αφαιρεθεί. Έκτοτε η διαδικασία έχει διακοπεί με δικαστική απόφαση.

Στις 7 Ιουνίου, διαδηλωτές του Ηνωμένου Βασιλείου αποκαθήλωσαν ένα άγαλμα του εμπόρου σκλάβων του Μπρίστολ Έντουαρντ Κόλστον και το ποδοπάτησαν, πριν το ρίξουν στο λιμάνι. Ένα άγαλμα του εμπόρου σκλάβων Ρόμπερτ Μίλιγκαν αποσύρθηκε επίσης μπροστά από τις αποβάθρες West India στο Λονδίνο.

Μερικοί έχουν υποστηρίξει τη συμβολική πράξη της ανάκτησης της αξιοπρέπειας και της έκθεσης των πολυβραβευμένων ρατσιστών, ενώ άλλοι έχουν καταδικάσει αυτήν τη μέθοδο διαμαρτυρίας.

Στην Καραϊβική, οι εκκλήσεις για μετονομασία ορισμένων τοποθεσιών έχουν αυξηθεί. Το πάρκο Βασιλιά Γεωργίου του Ε’ στο Πορτ Οφ Σπέιν στο Τρινιντάντ, για παράδειγμα, ονομάζεται επίσης πάρκο Νέλσον Μαντέλα. Ωστόσο, το άγαλμα παρέμεινε σε μεγάλο βαθμό.

Τα περισσότερα περιφερειακά εδάφη έχουν ισχυρά παραδείγματα δημόσιας τέχνης, που τιμούν τον αγώνα των σκλάβων, συμπεριλαμβανομένου του Bussa, ο οποίος ηγήθηκε της μεγαλύτερης εξέγερσης σκλάβων στην ιστορία των Μπαρμπάντος, του Cuffy, ηγέτη μιας εξέγερσης σκλάβων 2.500 ατόμων στη Γουιάνα, και το άγαλμα “Redemption Song” στο Πάρκο Χειραφέτησης της Τζαμάικας, αλλά υπάρχουν επίσης αμέτρητα παραδείγματα αγαλμάτων, που ενισχύουν την αμαυρωμένη αφήγηση της ανακάλυψης και της ιδιοκτησίας.

Αρκετά έθνη της Καραϊβικής αμφισβητούν τη σοφία της ύπαρξης τέτοιων αγαλμάτων σε δημόσια προβολή. Η φεμινίστρια και καθηγήτρια πανεπιστημίου Gab Hosein παρατήρησε στο Facebook:

Δεν νομίζω ότι υπήρξε παγκόσμια εξέγερση αυτού του γεωγραφικού πεδίου και της ποικιλομορφίας από τη δεκαετία του 1970. […] Με αφορμή το κίνημα BLM στις ΗΠΑ, που τώρα επεκτάθηκε στον αποικιακό αγώνα και την κατάργηση του ρατσισμού ευρύτερα, φαίνεται ότι — σχεδόν για πρώτη φορά σε 50 χρόνια — ακούμε έναν άλλο κόσμο να αναπνέει.

Στη Μαρτινίκα, όπου γκρεμίστηκε ένα άγαλμα του Γάλλου υπέρμαχου της κατάργησης της δουλείας Victor Schoelcher, δύο από τις εμπλεκόμενες νεαρές γυναίκες εξήγησαν την απόφασή τους σε ένα βίντεο στο YouTube:

Εμείς, οι νέοι της Μαρτινίκα, μπουχτίσαμε να περιβαλλόμαστε από σύμβολα, που μας προσβάλλουν. Δεν ήμασταν οι πρώτοι που επιτεθήκαμε σε αυτά τα σύμβολα. Πολλοί πριν από εμάς έχουν προσπαθήσει μάταια να τα ξεφορτωθούν […]

Τι είναι το άγαλμα; Δηλώνει ότι είναι κάποιος, που θαυμάζουμε για τον αντίκτυπο που είχε κατά τη διάρκεια της ιστορίας μας. […] Ο Schoelcher ήταν υπέρ της αποζημίωσης των ιδιοκτητών φυτειών. Υπάρχουν πολλές μεταγραφές, που αποδεικνύουν αυτόν τον ισχυρισμό. Αν δεν ήταν, ίσως θα ήταν διαφορετικά.

Όπως επεσήμανε το ζευγάρι, η συζήτηση αυτή δεν είναι κάτι νέο.

Τα Μπαρμπάντος, για παράδειγμα, αγωνίζονται για την αφαίρεση ενός αγάλματος του Οράτιου Νέλσον εδώ και δεκαετίες. Το 2017, ο Σερ Χίλαρυ Μπεκλς, αντιπρόεδρος του Πανεπιστημίου των Δυτικών Ινδιών και πρόεδρος της Επιτροπής Αποκατάστασης της Κοινότητας της Καραϊβικής (CARICOM), αναφέρθηκε στον Νέλσον ως “άθλιο, ρατσιστή, λευκό υπέρμαχο [που] ξέκανε τους μαύρους και αφιέρωσε την πολιτική και στρατιωτική του ζωή στο σκοπό της προστασίας της εγκληματικής κατοχής της Βρετανίας από τους 800.000 Αφρικανούς σκλάβους, που κρατήθηκαν, κατά τη διάρκεια της ζωής του.”

Μετά τη φρικτή δολοφονία του Φλόιντ, η συζήτηση για τέτοια μνημεία έχει γίνει πιο επείγουσα.

Υπάρχουν επί του παρόντος αρκετές διαδικτυακές εκστρατείες που κυκλοφορούν στην περιοχή, συμπεριλαμβανομένης της προσπάθειας των Μπαρμπάντος να καταργήσουν την παρουσία του Νέλσον στην πρωτεύουσα του έθνους.

Η καλλιτέχνης Annalee Davis, η οποία μοιράστηκε την εκστρατεία, σημείωσε:

[…] ενώ δεν πιστεύω ότι είναι χρήσιμο να καταστρέψω το άγαλμα του Νέλσον, πιστεύω ότι η μετεγκατάσταση του στο μουσείο ή κάπου έξω από την Πλατεία Εθνικών Ηρώων είναι βιώσιμη και αξίζει μια εθνική συζήτηση. Δεν ονομάζεται πλέον πλατεία Τραφάλγκαρ κι αυτός δεν είναι ήρωας. Όπου μεταφέρεται το άγαλμά του, θα πρέπει να περιλαμβάνει πλήρη σήμανση για να αποδεικνύεται με σαφήνεια ποιος ήταν, τι έκανε και ποιος ήταν ο ρόλος του στον αποικιακό μηχανισμό που καταπιίεζε τους ανθρώπους.

Ως απάντηση σε έναν σχολιαστή που αμφισβήτησε την ιδέα της κατάργησης του αγάλματος με το επιχείρημα “Πού θα τελειώσει αυτό;”, η Davis διευκρίνισε:

Δεν πιστεύω ότι το τουριστικό μας προϊόν πρέπει να λέει την ιστορία μόνο από την οπτική γωνία εκείνων που υποδούλωσαν ανθρώπους. Υπάρχει ένας όρος που χρησιμοποιείται σε όλο τον κόσμο που ονομάζεται “σκοτεινός τουρισμός” και χρησιμοποιείται σε μέρη όπως το Άουσβιτς, για παράδειγμα, για να μιλήσουμε για στρατόπεδα συγκέντρωσης και να πούμε τις άβολες αφηγήσεις από τις οποίες θέλουμε να απομακρυνθούμε.

Το άγαλμα του Χριστόφορου Κολόμβου, που βρίσκεται στα σκαλοπάτια του κυβερνητικού κτηρίου του Νασάου. Φωτογραφία από τον Robert Karma στο Flickr, CC BY-NC-ND 2.0.

Εν τω μεταξύ, στις Μπαχάμες, περισσότεροι από 3.000 άνθρωποι υπέγραψαν μια εκστρατεία, που υποστηρίζει την απομάκρυνση του αγάλματος του Χριστόφορου Κολόμβου, το οποίο βρίσκεται στα μπροστινά σκαλοπάτια του κυβερνητικού οίκου στο Νασάου.

Μια εκστρατεία στο Τρινιντάντ και Τομπάγκο που πασχίζει για την απομάκρυνση δύο αγαλμάτων του Κολόμβου, εξηγεί:

Πρέπει να αντιμετωπίσουμε το γεγονός ότι […] συνεχίζουμε να δοξάζουμε δημόσια τον δολοφονικό αποικιστή, που ξεκίνησε δύο από τα μεγαλύτερα εγκλήματα στην ανθρώπινη ιστορία: τη γενοκτονία των ιθαγενών λαών της Καραϊβικής και του διατλαντικού εμπορίου σκλάβων, και τα δύο βρίσκονται στη ρίζα της φυλετικής αδικίας, για την οποία διαμαρτύρεται η γενιά μας σήμερα.

Ο μουσικός και ηθοποιός Νίκολαϊ Σαλσέντο, ο οποίος μοιράστηκε δημόσια την εκστρατεία στη σελίδα του στο Facebook, ρώτησε:

Έι, δεν θα ήταν καλύτερο το μέλλον εάν, αντί να περιμένουμε από έναν όχλο να γκρεμίσει το άγαλμα του Κολόμβου στο [Πορτ Οφ Σπέιν], να το αφαιρούσε προληπτικά η κυβέρνηση και ακολούθως να αφαιρούσε τον φόρο τιμής στο αποικιακό μας παρελθόν; […]

Η κοινωνία μας […] έχει ακόμα μνημεία […] που κυριολεκτικά σκουπίζουν και λεκιάζουν το τοπίο μας. Είναι ώρα αυτά τα μνημεία των αιμοδιψών να έχουν ένα ραντεβού στα τυφλά με τον βαρύ πέλεκυ της δικαιοσύνης.

Η σχολιάστρια Polly Rawlings διαφώνησε:

Δεν μπορούμε να διαλέξουμε και να επιλέξουμε την ιστορία, αυτό είναι ένα σημαντικό μέρος της ιστορίας — Κρατήστε το, μην το δοξάζετε — επισυνάψτε τη σωστή ιστορία σε αυτό — πρέπει πάντα να θυμόμαστε τις εχθρικές καταλήψεις για τη ζημιά για την οποία ευθύνονται.

Η δημοσιογράφος Judy Raymond, ωστόσο, σχολιάζοντας την αφαίρεση του αγάλματος του Μίλιγκαν, έπιασε με ακρίβεια τον παλμό του θέματος:

[Οι άνθρωποι] βλέπουν ένα άγαλμα και υποθέτουν ότι πρέπει να είναι ένας σπουδαίος άντρας. Μια πινακίδα σε ένα άδειο βάθρο μπορεί να είναι πιο κατάλληλη και χρήσιμη. Αυτή είναι μια συζήτηση για την οπτική μνήμη.

Ξεκινήστε τη συζήτηση

Συντάκτες, παρακαλώ σύνδεση »

Οδηγίες

  • Όλα τα σχόλια ελέγχονται. Μην καταχωρείτε το σχόλιο σας πάνω από μία φορά γιατί θα θεωρηθεί spam.
  • Παρακαλούμε, δείξτε σεβασμό στους άλλους. Σχόλια τα οποία περιέχουν ρητορική μίσους, προσβολές ή προσωπικές επιθέσεις δεν θα καταχωρούνται.