- Global Voices στα Ελληνικά - https://el.globalvoices.org -

Οι τράπεζες αποταμιεύσεων και δανείων των γυναικών της Τανζανίας βρίσκονται σε ρευστότητα κατά τη διάρκεια του COVID-19

Κατηγορίες: Υπο-Σαχάρια Αφρική, Τανζανία, Ανάπτυξη, Ανθρωπιστική ανταπόκριση, Διακυβέρνηση, Ιδέες, Μέσα των πολιτών, Οικονομικά & επιχειρηματικότητα, Υγεία, Φύλο & ισότητα, COVID-19

Εκπαίδευση δεξιοτήτων για τρέχοντα και μελλοντικά μέλη του vicoba στην Dunga της Ζανζιβάρης. Φωτογραφία από την Jessica Ott, χρησιμοποιείται με άδεια.

Σημείωση της συντάκτριας: Η Jessica Ott μελετούσε την γυναικεία οργάνωση της κοινωνίας των πολιτών στην Τανζανία. Αυτό το άρθρο ενσωματώνει έρευνα και επιτόπια εργασία για τη διατριβή της “Τα δικαιώματα των γυναικών σε επανάληψη: οικοδόμηση έθνους, αλληλεγγύη και Ισλάμ στη Ζανζιβάρη”.

Οι Vicoba, που σημαίνει “τράπεζες κοινότητας του χωριού”, είναι πανταχού παρόντα ιδρύματα ταμιευτηρίου και μικροχρηματοδοτήσεων σε όλη την Τανζανία.

Η πλειοψηφία των μελών είναι γυναίκες, που βασίζονται στα vicoba για να παρέχουν πρόσβαση σε πίστωση για επιχειρήσεις και άλλα έξοδα διαβίωσης. Οι γυναίκες περιγράφουν ευρέως αυτές τις ομάδες ως έναν τρόπο για να μειώσουν την οικονομική τους εξάρτηση από τους άνδρες και να επιτρέψουν την κοινωνική αλληλεγγύη.

Οι Vicoba παρέχουν στα μέλη πιστωτική πρόσβαση σε περιόδους οικονομικής δυσκολίας, αλλά δεν είναι δομημένες για να υποστηρίζουν τα μέλη κατά τη διάρκεια κρίσης σε κοινωνικό επίπεδο — όπως η ξηρασία ή η πανδημία — όταν όλοι πρέπει να δανείζονται ταυτόχρονα.

Όταν η Τανζανία εξέδωσε εντολή παραμονής στο σπίτι [1] τον Μάρτιο του 2020 για να αποτρέψει την εξάπλωση του COVID-19 — ουσιαστικά έκλεισε την οικονομία της για αρκετούς μήνες — οι περισσότερες vicoba έπαψαν να δέχονται [2] χρήματα.

Η Παγκόσμια Τράπεζα εξέδωσε δελτίο Τύπου [3] στις 8 Ιουνίου, που προβλέπει απότομη επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης το 2020 λόγω του COVID-19. Οι τουριστικοί πράκτορες προέβλεπαν απώλειες εσόδων 80% ή περισσότερο το 2020 και η κρίση θα μπορούσε να ωθήσει 500.000 περισσότερους πολίτες κάτω από το όριο της φτώχειας.

Τώρα, πολλές γυναίκες μέλη δεν είναι σε θέση να συνεισφέρουν στην αποταμίευση της ομάδας ή στην αποπληρωμή δανείων [2], γεγονός που έχει δημιουργήσει ανησυχίες για το πώς θα αντιμετωπίσουν οι vicoba τις μακροπρόθεσμες οικονομικές επιπτώσεις του κορωνοϊού.

Καθώς τα μέλη των vicoba αγωνίζονται να εξοφλήσουν τα δάνεια, η μείωση του κεφαλαίου του ομίλου έχει περιορίσει την ικανότητα των μελών να δανείζονται, σύμφωνα με μια ειδησεογραφική έκθεση στο The Citizen [2].

Η συμμετοχή των γυναικών στις vicoba έχει μετατοπίσει τους κανόνες φύλου και επέτρεψε τις οικονομικές δυνατότητες των γυναικών — σε διαφορετικούς βαθμούς — αλλά καθώς οι ομάδες βιώνουν την οικονομική πίεση του COVID-19, οι vicoba βρίσκονται σε αναμονή.

Μια επισκόπηση των vicoba

Οι Vicoba λειτουργούν στην Τανζανία από τις αρχές της δεκαετίας του 2000 [4]. Υπήρξαν έμπνευση εν μέρει από ένα μοντέλο του Συνδέσμου Ταμιευτηρίου και Δανείων Χωριού (VSLA) [4] που εφαρμόστηκε για πρώτη φορά από τον Συνεταιρισμό για την Βοήθεια και την Ανακούφιση Παντού (CARE) στο Νίγηρα το 1991.

Πριν από τις vicoba, οι γυναίκες συμμετείχαν σε εκ περιτροπής πιστωτικές ενώσεις και άτυπες οικονομικές δραστηριότητες στο Νταρ Ες Σαλάμ σε άνευ προηγουμένου επίπεδο [5] στα τέλη της δεκαετίας του 1980 και στις αρχές της δεκαετίας του '90 [5], σύμφωνα με τον πολιτικό επιστήμονα Aili Mari Tripp. Εκείνη την εποχή, η Τανζανία άλλαζε από το σοσιαλιστικό έργο του πρώτου Προέδρου Τζούλιους Νυερέρε για την Ουτζάμα (Σουαχίλι: “Οικογένεια”) και έκανε διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις για την απελευθέρωση της οικονομίας της.

Έχοντας ιδρυθεί κατά τη διάρκεια μιας επόμενης εποχής ταχείας επέκτασης της παγκόσμιας μικροχρηματοδότησης, οι vicoba έχουν προσαρμοστεί στα πολιτιστικά περιβάλλοντα της Τανζανίας. Συνήθως ξεκινούν από μόνες τους και αυτοσυντηρούνται, σε αντίθεση με τις ομάδες δανειοληπτών, που αποκτούν πίστωση και συγκεντρώνουν χρέος μέσω επίσημων τραπεζών μικροχρηματοδοτήσεων. Οι γυναίκες συχνά καθιερώνουν τις vicoba με μέλη της οικογένειας, γείτονες, φίλους ή/και συναδέλφους στην εργασία.

Στη Ζανζιβάρη, το ημιαυτόνομο αρχιπέλαγος στα ανοικτά των ακτών της ηπειρωτικής Τανζανίας, όπου η πλειοψηφία είναι Μουσουλμάνοι, πολλές γυναίκες δίνουν στις αποταμιευτικές τους ομάδες ονόματα που παραπέμπουν στο σοσιαλιστικό παρελθόν ή στο Ισλάμ, όπως οι ομάδες Umoja ni Maendeleo (Η Ενότητα είναι Ανάπτυξη) και Tunaomba Mungu (Ζητάμε ταπεινά για την υποστήριξη του Θεού) — και οι δύο στο νησί Πέμπα.

Τα μεμονωμένα μέλη αγοράζουν στις vicoba με μετοχές, κάτι που τους δίνει τη δυνατότητα να λαμβάνουν δάνεια για να υποστηρίξουν τις δικές τους επιχειρηματικές δραστηριότητες ή άλλα έξοδα διαβίωσης, όπως τα έξοδα υγειονομικής περίθαλψης ή τα σχολικά έξοδα.

Τα μέλη της ομάδας καθορίζουν συνεργατικά το ποσό και τους όρους των μεμονωμένων δανείων, όπως το επιτόκιο και τη διάρκεια αποπληρωμής. Όταν οι ομάδες έχουν πλεονάζοντα κεφάλαια, ενεργοποιούν συνεργατικά έργα δημιουργίας εισοδήματος με τα κέρδη να επιστρέφουν στην ομάδα.

Vicoba και ενότητα

Οι Vicoba βοηθούν τις γυναίκες να καλύψουν τις δικές τους οικονομικές ανάγκες, αλλά επιτρέπουν και ενισχύουν την έννοια του umoja ή της “ενότητας”, που ενσωματώνει ιδέες κοινότητας και αμοιβαίας υποστήριξης.

Μια πρόσφατη δημοσκόπηση στο Twitter επισημαίνει την πανταχού παρουσία των vicoba στην Τανζανία. Ο χρήστης του Twitter habimana ρώτησε παιχνιδιάρικα 18.300 ακόλουθους:

Εάν το ποδόσφαιρο ενώνει τους άνδρες και τα κινούμενα σχέδια ενώνουν τα παιδιά, τότε τι ενώνει τις γυναίκες;

Πάνω από 850 άτομα — κυρίως άντρες — απάντησαν στη δημοσκόπηση. Η πιο συνηθισμένη, κάπως δυσφημιστική ανταπόκριση ήταν το umbea (“κουτσομπολιό”), ακολουθούμενο στενά από το vicoba και τα κομμωτήρια.

Ο χρήστης του Twitter, Abdulraheem, τουΐταρε πονηρά:

Για τις γυναίκες στο παρελθόν, ήταν το κουτσομπολιό, αλλά για τις γυναίκες σήμερα, είναι οι vicoba και άλλες ομάδες αποταμίευσης.

Μετατόπιση ιδεών για το φύλο και τα οικονομικά των νοικοκυριών

Το σχόλιο του Twitter για τις vicoba ρίχνει επίσης φως στη μετατόπιση των κανόνων περί φύλου και των οικονομικών των νοικοκυριών στην Τανζανία.

Η χρήστης του Twitter Myra παραπονέθηκε σε περισσότερους από 5.900 ακόλουθους σχετικά με την τάση των ανδρών να αναγκάζουν τις γυναίκες τους να πλένουν τα ρούχα με το χέρι αντί να αγοράζουν πλυντήρια:

Έι, εσείς οι νεαροί άντρες απλώς απολαύστε το παίδεμα των συζύγων σας με αυτό το ζήτημα του πλυσίματος των ρούχων στο χέρι. Ακόμα κι αν έχετε τα 500.000 [Σελίνια Τανζανίας ή 250 δολάρια ΗΠΑ] για ένα πλυντήριο ρούχων. Λέω “σύζυγος” γιατί αν δεν έχετε παντρευτεί ακόμα και το κάνετε, θα έχετε αποφασίσει να γίνετε πλύστρες.

Σε απάντηση, ο χρήστης του Twitter Mgwabi Mwambi αμφισβήτησε την Myra για την υπερβολική οικονομική ευθύνη στους άντρες:

Ακόμα και οι νεαρές γυναίκες, που είναι παντρεμένες, απολαμβάνουν να παιδεύονται με το πλύσιμο των ρούχων στο χέρι. Εάν ένα πλυντήριο είναι περίπου 500.000 [250 δολάρια ΗΠΑ], το οποίο μπορεί να αποκτήσει με τις αποταμιεύσεις τις vicoba, τότε μπορούν να αγοράσουν το δικό τους, αντί να περιμένουν τους συζύγους τους να πληρώσουν για τα πάντα.

Η ανταλλαγή Twitter επισημαίνει τις μεταβαλλόμενες ιδέες και τους κοινωνικούς κανόνες που σχετίζονται με τον καταμερισμό της οικιακής εργασίας και των οικονομικών στην Τανζανία — και τι ρόλο διαδραματίζουν οι vicoba.

Μικροχρηματοδότηση κατά τη διάρκεια του COVID-19

Η κατάσταση στην Τανζανία επισημαίνει την ευπάθεια των ομάδων μικροχρηματοδοτήσεων αποταμίευσης και δανεισμού παγκοσμίως όταν αντιμετωπίζουν κρίσεις μεγάλης κλίμακας.

Κατά τη διάρκεια της επιδημίας του Έμπολα στη Δυτική Αφρική, οι περιορισμοί στην κυκλοφορία περιόρισαν τις οικονομικές δραστηριότητες των γυναικών, οι οποίες μείωσαν δραστικά το κεφάλαιο των ομάδων αποταμιεύσεων και δανείων στη Λιβερία και τη Γουινέα, σύμφωνα με έκθεση της Ομάδας Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών [10].

Αρκετές ανθρωπιστικές υπηρεσίες έχουν εκδώσει μέτρα έκτακτης ανάγκης και κατευθυντήριες γραμμές για τον μετριασμό των επιπτώσεων στην υγεία και τις οικονομικές επιπτώσεις του κορωνοϊού στις πρωτοβουλίες μικροχρηματοδότησης. Η CARE, με 357.000 ομάδες VSLA σε 51 χώρες, εξέδωσε οδηγίες έκτακτης ανάγκης [11] για την υποστήριξη ομάδων αποταμιεύσεων και δανείων.

Το μέλλον των vicoba στην Τανζανία

Ορισμένοι ηγέτες των vicoba στην ηπειρωτική χώρα της Τανζανίας έχουν εξετάσει επείγοντα μέτρα όπως επέκταση των όρων αποπληρωμής των δανείων και μείωση των επιτοκίων των υφιστάμενων δανείων, σύμφωνα με το The Citizen [2].

Ένα πιθανό μέτρο έκτακτης ανάγκης μπορεί να είναι κρατική διάσωση. Το The Citizan ανέφερε [2] ότι το Υπουργείο Οικονομικών και Σχεδιασμού διενήργησε μια αξιολόγηση των οικονομικών επιπτώσεων του COVID-19 και θα παρείχε συστάσεις για τις vicoba και άλλες ομάδες αποταμιεύσεων και δανείων. Η έμφαση που δίνεται στις συστάσεις, ωστόσο, υποδηλώνει ότι η κυβερνητική χρηματοδοτική βοήθεια ενδέχεται να μην είναι επικείμενη.

Εάν οι γυναίκες αδυνατούν να πληρώσουν τα δάνεια τους, τα μέλη της ομάδας μπορούν να αποφασίσουν να ρευστοποιήσουν τα περιουσιακά τους στοιχεία για να ανακτήσουν τα ομαδικά χρέη [2], το οποίο θα μπορούσε ενδεχομένως να καταστρέψουν τις vicoba και να επιδεινώσουν τις κοινωνικές σχέσεις. Τα μέλη μπορούν επίσης να αποφασίσουν να αποδεχθούν τις απώλειες που σχετίζονται με τον COVID-19.

Οι Vicoba, οι οποίες παρέχουν κοινότητα, αμοιβαία υποστήριξη και ανθρώπινη σύνδεση, μπορούν να βοηθήσουν τις γυναίκες να μετριάσουν τις οικονομικές πληγές του κορωνοϊού.