Αυτό το κείμενο αποτελεί το πρώτο μέρος μιας έρευνας για τους “μυστήριους” θανάτους από COVID-19 στην Πολιτεία Κάνο στη Νιγηρία. Διαβάστε το δεύτερο μέρος εδώ.
Για μήνες, σύγχυση και εικασίες περιβάλλουν την ιστορία των μαζικών θανάτων στην πολιτεία Κάνο στη βορειοδυτική Νιγηρία, που συνέβησαν τον Απρίλιο κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19.
Μετά από αρκετές εβδομάδες προβληματισμών και επίσημης άρνησης, στις 8 Ιουνίου ο υπουργός Υγείας της Νιγηρίας Δρ. Osagie Ehanire επιβεβαίωσε ότι ένα κύμα μυστηριωδών θανάτων, που καταγράφηκαν στην πολιτεία Κάνο, “προκλήθηκε ή οφείλεται στον COVID-19″.
Ο Ehanire δήλωσε ότι το Κάνο βίωσε 979 θανάτους ‘σε ποσοστό 43 θανάτων την ημέρα” τον Απρίλιο. Οι θάνατοι, σε οκτώ περιοχές τοπικής αυτοδιοίκησης της πολιτείας Κάνο, επηρέασαν άτομα 65 ετών και άνω με προϋπάρχουσες παθήσεις.
Αυτή η επίσημη επικύρωση τερμάτισε τις υποθέσεις σχετικά με την αιτία αυτής της απότομης αύξησης θανάτων στο Κάνο. Ο Ehanire στις 5 Μαΐου δήλωσε ότι δεν υπήρχαν “αποδείξεις”, που να συνδέουν τους θανάτους του Κάνο με τον κοροναϊό. Ο ισχυρισμός αυτός ήρθε μια ημέρα, αφότου ο επικεφαλής της προεδρικής ομάδας εργασίας COVID-19 δήλωσε ότι οι θάνατοι προκλήθηκαν πράγματι από τον ιό.
Οι αφηγήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, καθώς και οι έρευνες και η τεκμηρίωση τόσο από τα μέσα ενημέρωσης των πολιτών όσο και από τους δημοσιογράφους, μπορούν να βοηθήσουν στην κατανόηση του πλήρους πεδίου αυτής της υπόθεσης.
Με το Παρατηρητήριο Μέσων των Πολιτών του Global Voices για τον COVID-19, πραγματοποίησα ποιοτική, εθνογραφική παρακολούθηση του χώρου κοινωνικών μέσων της Νιγηρίας, που αποκάλυψε αρκετές κυρίαρχες αφηγήσεις σχετικά με τους θανάτους στο Κάνο στα μέσα κοιωνικής δικτύωσης, συμπεριλαμβανομένης της άρνησης και καταστολής ειδήσεων για τους θανάτους, παραπληροφόρησης, εθνικών και θρησκευτικά διχαστικών μηνυμάτων, πολιτικής αντιπαλότητας και ξεσπάσματος παρόμοιων μυστηριωδών θανάτων σε γειτονικά κράτη.
Τι πραγματικά συνέβη στο Κάνο;
Στα τέλη Απριλίου, φωτογραφίες σαν κι αυτές, που έδειχναν φρεσκοσκαμμένους τάφους στο Κάνο, άρχισαν να κυκλοφορούν στο Twitter.
PRAY FOR KANO :
GRAVES EVERYWHERE
COVID-19 Or Strange Death.150 people were reported dead in 2 days, no action but silence from Nigerian Govt.
PRAY FOR KANO pic.twitter.com/Z6zmKjqLFT
— Temitope (@Topeyardpipu) April 26, 2020
ΠΡΟΣΕΥΧΗΘΕΙΤΕ ΓΙΑ ΤΟ ΚΑΝΟ:
ΤΑΦΟΙ ΠΑΝΤΟΥ
COVID-19 ή Παράξενοι Θάνατοι.150 άτομα αναφέρθηκε ότι πέθαναν μέσα σε δυο μέρες. Καμία ενέργεια, παρά σιγή ιχθύος από την κυβέρνηση της Νιγηρίας.
There is both reality and disinformation about #Kano mass deaths. Our report will clarify. pic.twitter.com/6lBlADp0yQ
— Hamza Ibrahim (@hamzaish) May 1, 2020
Υπάρχει και πραγματικότητα και παραπληροφόρηση για τους μαζικούς θανάτους στο Κάνο. Το ρεπορτάζ μας θα το ξεκαθαρίσει.
Ωστόσο, υπήρχε σύγχυση σχετικά με τον ακριβή αριθμό των θανάτων.
Ένα συνταρακτικό ρεπορτάζ από το εθνικό τηλεοπτικό κανάλι της Νιγηρίας, που κοινοποιήθηκε στις 21 Απριλίου από τον ακτιβιστή Badero Olusola, στη σελίδα στο Facebook “Concerned Nigerians”, συγκέντρωσε 13.000 προβολές, 127 likes και πάνω από 300 σχόλια. Το ρεπορτάζ έδειξε ότι μέσα σε μόλις τρεις ημέρες, από τις 17 έως και τις 19 Απριλίου, πάνω από 150 άτομα είχαν ταφεί στο Κάνο. Οι νεκροθάφτες δυσκολεύτηκαν να συγχρονιστούν με το ρυθμό των θανάτων, καθώς 40 άτομα φέρεται να θάβονταν καθημερινά σε νεκροταφείο στη μητρόπολη του Κάνο.
Ωστόσο, μια έρευνα της Δρ. Zainab Mahmoud, ακτιβίστριας νεολαίας του Κάνο, υπολόγισε τον αριθμό πάνω από 100, όπως κοινοποίησε στο Twitter στις 25 Απριλίου:
Three days ago my colleagues and I decided to investigate the deaths in Kano. By day 2, we had received reports of over 100 deceased people. A large number highly suspicious for COVID 19.
— Zainab Mahmoud (@iNabmahmoud) April 25, 2020
Πριν τρεις μέρες, οι συνάδερφοί μου κι εγώ αποφασίσαμε να ερευνήσουμε τους θανάτους στο Κάνο. Μέχρι τη δεύτερη μέρα, λάβαμε αναφορές για πάνω από 100 νεκρούς ανθρώπους. Μεγάλος αριθμός εξαιρετικά ύποπτος για COVID-19.
Την ίδια μέρα, η Nation, μια νιγηριανή εφημερίδα, δημοσίευσε στο Twitter ρεπορτάζ, που περιείχε έναν κατάλογο με περίπου 20 επιφανείς ανθρώπους, που είχαν πεθάνει στο Κάνο. Η Premium Times, μια διαδικτυακή εφημερίδα της Νιγηρίας, ανέφερε επίσης για το θάνατο επτά καθηγητών στο Κάνο.
Οι απώλειες του Κάνο δεν ήταν πλέον απρόσωποι άνθρωποι.
Αναλύοντας την αιτία των θανάτων στο Κάνο
Η αφήγηση των μέσων ενημέρωσης σχετικά με τους θανάτους του Κάνο αποκάλυψε ότι η κρατική κυβέρνηση του Kano (KNSG) προσπάθησε να καταστείλει τις ειδήσεις, αρνήθηκε την ύπαρξη πολιτικού ανταγωνισμού στο Κάνο, που μπορεί να παρενέβη σε μια άμεση ανταπόκριση λόγω COVID-19, και απέτυχε να λογοδοτήσει για την απουσία κατάλληλων τεκμηρίων για τους θανάτους.
Στις 26 Απριλίου, η KNSG δήλωσε ότι οι θάνατοι “προκλήθηκαν από επιπλοκές από υπέρταση, διαβήτη, μηνιγγίτιδα και οξεία ελονοσία και όχι από την πανδημία COVID-19″, ανέφερε το Reuters.
Ο κυβερνήτης Abdullahi Umar Ganduje από το Κάνο κατέρριψε ρεπορτάζ της εφημερίδας Daily Trust της Νιγηρίας ως “ψεύτικες ειδήσεις“.
Ωστόσο, δεν δέχθηκαν όλοι τη θέση της κρατικής κυβέρνησης.
Ο Usman Yusuf, καθηγητής αιματολογίας-ογκολογίας, σε κείμενο στην εφημερίδα BusinessDay, δήλωσε ότι ‘το KNSG στερείται της θέλησης, της ικανότητας, της συμπόνιας, της διαφάνειας ή της εμπιστοσύνης” για τον μετριασμό της κρίσης. Ο Yusuf ισχυρίστηκε περαιτέρω ότι η κυβέρνηση “βρισκόταν σε άρνηση και έκανε ό,τι μπορούσε για να κρύψει αυτούς τους θανάτους”.
Ο Νιγηριανός ερευνητής δημοσιογράφος Fisayo Soyombo σε μια ανάρτηση στο Facebook αποδίδει τους θανάτους και την αργή ανταπόκριση στον COVID-19 στο Κάνο στην “κατάρρευση” τριών γραφείων, αφότου το προσωπικό τους βγήκε θετικό στον κοροναϊό, συμπεριλαμβανομένου του εργαστηρίου δοκιμών, της υπεύθυνης ομάδας για την ανάκτηση ασθενών και της κρατικής επιτροπής COVID-19.
Ο Soyombo έγραψε ότι η κατάσταση επιδεινώθηκε περαιτέρω, επειδή “η κρατική κυβέρνηση έπαιξε περιττά πολιτικά παιχνίδια”, αρχικά απορρίπτοντας την προσφορά του Ομοσπονδιακού Υπουργείου Υγείας να αναλάβει την ανταπόκριση στον COVID-19.
Το KNSG απέρριψε επίσης δωρεά ενός νοσοκομείου ως κέντρου απομόνωσης λόγω πολιτικής αντιπαλότητας.
FLASH: Ganduje rejects Kwankwaso’s Hospital as isolation centre.
But why reject donation of a newly-built 60-bed hospital as isolation center for Coronavirus patients?
Is Kano aware they will need any free beds they can get? Are we still playing politics with people’s lives?
— #OurFavOnlineDoc ? (@DrOlufunmilayo) May 1, 2020
ΕΚΤΑΚΤΟ: Ο Ganduje απορρίπτει το Νοσοκομείο Kwankwaso ως κέντρο απομόνωσης.
Γιατί όμως να απορρίψουμε τη δωρεά ενός νεόδμητου νοσοκομείου 60 κλινών ως κέντρο απομόνωσης για ασθενείς με κοροναϊό;
Γνωρίζει το Κάνο ότι θα χρειαστούν όσα δωρεάν κρεβάτια μπορούν να βρουν; Παίζουμε ακόμα πολιτική με τη ζωή των ανθρώπων;
Ο πρώην κυβερνήτης του Κάνο, Rabiu Kwankwaso, είχε δωρίσει στις 20 Απριλίου το νοσοκομείο Amana 60 κλινών στο Κάνο, το οποίο ανήκει στο ίδρυμά του, στην κρατική κυβέρνηση ως κέντρο απομόνωσης κοραναϊού, αλλά η κυβέρνηση αρνήθηκε να λάβει τέτοια δωρεά.
Υπήρξε ένας πολιτικός πόλεμος τριβής μεταξύ του πρώην κυβερνήτη Kwankwaso και του πρώην τότε αναπληρωτή του, Ganduje (τώρα κυβερνήτη), από το 2015.
Ακατάλληλη τεκμηρίωση και πιστοποιητικά θανάτου
Στο Κάνο υπάρχουν κατά κύριο λόγο μουσουλμάνοι με τις υπάρχουσες εντάσεις μεταξύ επιστήμης και θρησκείας, που μερικές φορές μπορούν να επηρεάσουν τη διαχείριση των ταφών και την πιστοποίηση θανάτου από την κυβέρνηση.
Η διεξαγωγή αυτοψίας είναι ένα ευαίσθητο ζήτημα στο Κάνο, επειδή “πολλά πράγματα στην επιστήμη και την ιατρική δεν γίνονται αποδεκτά από όλους”, δήλωσε ο Δρ Sanusi Bala σε συνέντευξή του στην εφημερίδα Punch. Ο Bala , επικεφαλής του γραφείου στο Κάνο του Ιατρικού Συλλόγου της Νιγηρίας, δήλωσε ότι οι αυτοψίες δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν χωρίς τη ρητή συγκατάθεση των συγγενών του νεκρού.
Ο Mubarak Bala, αυτοαποκαλούμενος άθεος και ακτιβιστής από το Κάνο, παρατήρησε επίσης σε μια ανάρτηση στο Facebook ότι η έλλειψη πιστοποιητικών γέννησης και θανάτου και η αδυναμία των υπαλλήλων υγείας να διενεργήσουν αυτοψίες είχε επίσης αντίκτυπο στους μαζικούς θανάτους στην πολιτεία Κάνο.
Αντ ‘αυτού, το KNSG πραγματοποίησε “προφορική αυτοψία” στις 28 Απριλίου για να διερευνήσει την αιτία των θανάτων. Μια προφορική αυτοψία είναι μια επιδημιολογική μέθοδος, που χρησιμοποιεί τεχνικές, που αναπτύχθηκαν από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας για να εξετάσει την αιτία θανάτου σε πληθυσμούς, που δεν διαθέτουν κατάλληλα συστήματα τεκμηρίωσης.Το αποτέλεσμα της λεκτικής αυτοψίας, που πραγματοποιήθηκε από τρεις γιατρούς στο Κάνο, την Maryam Nasir, την Zainab Mahmoud και την Khadija Rufai, ήταν τρομακτικό. Μέσα σε 48 ώρες, οι ερευνητές ανακάλυψαν “183 θανάτους στη μητρόπολη του Κάνο, που συνέβησαν μεταξύ 18 και 25 Απριλίου 2020″. Τα συμπτώματα, “μια τάση εμπύρετης και αναπνευστικής νόσου, που εξελίσσεται σε θάνατο εντός μίας έως δύο εβδομάδων”, ήταν συνεπή με τον COVID-19.
Η παραδοχή του Δρ Osagie Ehanire τον Ιούνιο, που συνδέει τους θανάτους του Κάνο με τον κοροναϊό, τελικά επιβεβαίωσε πληροφορίες, που είχαν ήδη κυκλοφορήσει στην ψηφιακή δημόσια σφαίρα της Νιγηρίας από τον Απρίλιο.